بومەلەرزە Archives - تۆڕی میدیایی خەڵک

سەردێر

خەڵك بەڕێوەبەری جێبەجێكاری كۆمپانیای فەیسبوك ڕایگەیاند، لە ژێر ڕۆشنای كار و خزمەتگوزارییەكانی كۆمپانیای ناوبراو، ناوی كۆمپانیاكە دەگۆڕن بۆ "مێتا". مارك زوكەربێرگ بەڕێوەبەری جێبەجێكار و خاوەنی كۆمپانیای فەیسبوك لە ئیڤێنتی ئەمڕۆی كۆمپانیاكە بە ناوی "كۆنێكت" ڕایگەیاند، كە ئەوان كۆمپانیایەكن داھێنان لە تەكنەلۆژیادا دەكەن بۆ پەیوەندیيەكی پتەوتر و پێكەوەبەستنەوەی زیاتری ھاووڵاتیان لە ڕێگەی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە، و پێكەوە دەتوانن ھاووڵاتیان بخەنە ناوەندی خزمەتگوزارییەكانی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان و ئابوورییەكی بەھێزتریش بنیاد بنێن. مارك زوكەربێرگ ئاشكراشی كرد، لە ژێر ڕۆشنایی كار و خزمەتگوزارییەكانی كۆمپانیای ناوبراو بۆ بەشداربووان، لەو بڕوایەدان كە وشەی "فەیسبوك" ئاماژە بە چالاكییە ھەمەجۆرەكانی كۆمپانیاكە ناكات ھەر بۆیە ناوی كۆمپانیاكە دەگۆڕن بۆ "مێتا" تا مافی تەواو بە خزمەتگوزارییەكانی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكە بدرێت. جێی ئاماژەیە، "مێتا" كورتكراوەی وشەی "مێتاڤێرسە" كە ئاماژەیە بۆ بەشداریپێكردنی ھاووڵاتیان لە جیھانی ژمارەیی و تەكنەلۆژیی لە ڕێگەی ئاماژە ئەلكترۆنییەكان و تۆڕی ئینتەرنێتەوە.
خەڵك سەرۆك كۆماری توركیا سكاڵای دژی سەرۆكی گەورەترین پارتی ئۆپۆزسیۆنی توركیا تۆماركرد و لەڕێگەی حسێن ئایدنی پارێزەریەوە داوای لێكۆڵینەوە لە لێدوانەكانی كڵچدارئۆغڵو دەكات. كەمال كڵچدارئۆغڵو، سەرۆكی جەهەپە لە كۆبوونەوەی هەفتانەی فڕاكسیۆنی پارتەكەی لە پەرلەمانی توركیا ڕۆژی 26-10-2021 وتەكانی ڕەجەب تەیب ئەردۆغانی بە "كوشتاری سیاسی و هاندان بۆ ڕق و كینە و نانەوەی پشێوی" ناوبرد. لە بەرامبەردا، لەسەر داوای ئەردۆغان، سكاڵا دژی كڵچدارئۆغڵو تۆماركرا و پارێزەرەكەی، سكاڵانامەكەی پێشكەشی سەرۆكایەتی داواكاری گشتی كۆماریی ئەنقەرە كرد، تێیدا داوای لێكۆڵینەوە و وەرگرتنی وتە لە كڵچدارئۆغڵو دەكات. لە سكاڵانامەكەی ئەردۆغاندا ئاماژە بەوە دراوە، بە درێژایی ژیانی سیاسیی ئەردۆغان كە نزیك دەبێتەوە لە 50 ساڵ، بە هیچ جۆرێك لەگەڵ پەنابردنە بەر تووندوتیژی نەبووە و هەمیشە سیاسەتێكی ئاشتیخوازانە و دیموكراتییانەی گرتووەتەبەر. ئاماژە بەوەش دراوە، بە مەبەست چەند ڕستەیەك لەنێو وتارەكانی ئەردۆغان دەرهێندراون و ئامانجەكەش چەواشەكارییە. جێی ئاماژەیە، ڕەجەب تەیب ئەردۆغان ساڵی 2014 بە سەرۆك كۆماری توركیا هەڵبژێردرا‌ و دواتریش ماددەی 299 لە یاسای ژمارە 5237ی تایبەت بە یاسای سزاكانی توركیا هەمواركرایەوە. بەگوێرەی بڕگەكانی ئەو ماددەیە،‌ هەر كەسێك سووكایەتی بە سەرۆك كۆماری توركیا بكات، لە ساڵێك بۆ چوار ساڵ سزای زیندانیكردنی بەسەردا دەسەپێندرێت؛ سزای ئەو كەسانەش پارێزبەندییان هەیە بە قەرەبووی دارایی دەبێت.
ئەمەی خوارەوە کۆمەڵێک وەرزشی بەسوودن بۆ ناوچەی سمت و کەمەر بۆ ئەوەی توندیی بکاتەوە: – هەر بە پێوە بەڕێکی بوەستە و ٢٥ جار قاچت بەرز بکەرەوە، هەر جارە و بۆ لایەک – لەسەر دەم ڕابکشێ و خۆت بۆ پشتەوە بکشێنە، ٣٠ جار – بچۆرە سەر دۆخی شناو، دواتر هەرجارەی قاچێکت بۆ پشتەوە بەرز بکەرەوە، ١٥ جار بۆ هەر لایەک – دەتوانیت کتریەک پڕ بکەیت لە ئاو و سکوات بکەیت، بنوشتێرەوە و کتریەکە هەڵبگرەوە. – بە پێوە بەوەستە و هەرجارێک قاچت بەرە پشتەوە و بنوشتێرەوە، ١٥ جار بۆ هەر لایەک (بە ڤیدیۆ بیبینە)
بەپێی توێژینەوەیەکی زانستی هەندێک شت هەیە کە منداڵ کاتێک لە سکی دایکیدایە حەزی پێدەکات، ئەمەی خوارەوە بەشێکە لە گرنگترین ئەو شتانە: – شیرینی: ئەو خواردنەی کە دەگات بە کۆرپەکەت هەمان تامی هەیە کە خۆت دەیخۆیت، بۆیە کۆرپە حەز بە شیرینی دەکات -پشوودان: کاتێک تۆ جەستەت ئاسودەیە، کۆرپەکەش هەست بە ئاسوودەیی دەکات -ئەنجامدانی گەرماو بە ئاوی شلەتێن یەکێکی دیەکەیە لەو شتانەی کۆرپە حەزی پێدەکات -ئەنجامدانی هەندێک وەرزشی ئاسان و جوڵە لای کۆرپە بە چێژە -دەستهێنان بە سکدا بە هێواشی یەکێکی دیکەیە لەو شتانەی کۆرپەکەت بە دڵیەتی -کاتێک کۆرپە گوێبیستی دەنگی دایکی دەبێت یاخود پێکەنینەکەی، دڵخۆشدەبێت پێی
خەڵك كۆمەڵەی كۆمەڵناسان و دەروونناسانی كوردستان لە ڕاگەیەنراوێكدا داوا لە سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران و وەزیری پەروەردە و پەرلەمانتاران دەكات،"بەهەر شێوەیەك بێت دەبێت ڕێنماییكاران لە قوتابخانەكان دابنرێن، بۆ ئەوەی قوتابیان لەم خزمەتگوزارییە كاریگە‌رە‌ بێبەش نەبن، بەپێچەوانە خەمساردی زیاتر و نەهاتنە پێشەوەی وەزارەتی پەروەردە و لایە‌نە‌ پە‌یوە‌ندیدارە‌كان‌ بۆ ئەم داواكارییە‌ و وەڵام نە‌دانە‌وە‌ی بە دڵنیاییەوە هەڵوێستی تر دەنوێنین". دەقی ڕاگەیەنراوەكە: بە‌ڕێزان/ سە‌رۆكی ئە‌نجوومە‌نی وەزیران وە‌زیری پە‌روە‌ردە‌ پە‌رلە‌مانتارە‌كان و لیژنە‌ی پە‌روە‌ردە‌ و خوێندنی باڵا كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێم لە كارنامەی خۆیدا بایەخێكی زۆری بە كەرتی پەروەردە داوە‌، ئەمە جێگای دڵخۆشییە و كاركردن لەسەر ئەم سێكتەرە خۆی لەخۆیدا بایەخدانە بە مرۆڤ لە‌‌ ئێستا و داهاتوودا. بۆیە‌ پێویستە وەزارەتی پەروەردە بەرجەستەی تەواوی ئەم كارنامەیە بكات و پێوەی پابەند بێت. لە پەرەوردەی نوێ و سەردەمدا قوتابی سە‌نتە‌ری پڕۆسە‌ی پە‌روە‌ردە‌یە‌‌ و لە‌پێناو گەشەكردن و بوونی بە‌ كە‌سایە‌تییە‌كی كاریگە‌ر بۆ نیشتیمان و ژینگە‌كە‌ی،‌ ئەوا پێویستی بە مامۆستا، پڕۆگرام، قوتابخانە و ڕێنماییكاری پە‌روە‌ردە‌یی (توێژەری كۆمەڵایەتی) ھە‌یە. ڕێنماییكارانی پە‌روە‌ردە‌یی كە‌ دە‌رچوانی ھە‌ردوو بە‌شی كۆمە‌ڵناسی و دە‌روونناسی دە‌گرێتە‌وە‌‌ توانیویانە‌ بەشدارییەكی چالاكانە بكەن لە بونیادنانی كەسایەتیە‌كی بە‌ھێز و ڕە‌خساندنی ژینگە‌یە‌كی پە‌روە‌ردە‌یی وەها كە قوتابی لە‌گە‌ڵ فێربووندا پە‌روە‌ردەدەش بكرێت. ئەمەش تەنیا لەو قوتابخانانە بەدیهاتووە كە ڕێنماییكاری پەروەردەیی هەبووە. بە‌پێی ئاماری وە‌زارە‌تی پە‌روە‌ردە‌ ژمارەی قوتابخانەكان نزیكەی(7000) قوتابخانەن لە هەرێمی كوردستان، كەچی تەنیا نزیكەی (1800) ڕێنماییكاریی پەروەردەیی هەن، و‌ زیاتر لە‌ (5000) قوتابخانە ڕێنماییكاری پەروەردەیی هەر نییە. هەر چەندە چەندینجار بەشێوەی فەرمی و نافەرمی وەزیری پەروەردە ئاگاداركراوەتەوە كە كێشە كۆمەڵایەتیی و دەروونیی و پەروەردەییەكان لە قوتابخانەكان لە هەڵكشاندان‌، پێویستە هەرچی زووە بەشێوەی گرێبەست یان وانەبێژ یاخود بڕێكی دیاریكراو لە‌ مووچە‌، دەرچووانی بەشەكانی (كۆمەڵناسی و دەروونناسی) لە قوتابخانەكان دابنرێت. كەچی بە‌داخە‌وە‌ تاكو ئێستا ھیچ ھە‌وڵ و ھە‌نگاوێك نە‌ندراون، ئە‌مە‌ش بۆشاییەكی گەورەی لە‌ پڕۆسە‌ی پە‌روە‌ردە‌ دروستكردووە، ئێستا لە قوتابخانانەكان كێشە و دیاردە كۆمەڵایەتیی و دەروونی و پەروەردەیییەكان ڕۆژ بەڕۆژ ئاستیان لە زیاد بووندایە، وە كۆمەڵەكەمان ئەمەی بە توێژینەوە سەلماندووە. بۆ چارەسەری ئەم كێشە و ئارێشە دەروونی و كۆمەڵایەتییانە، داواتان لێ دەكەین بەهەر شێوەیەك بێت دەبێت رێنماییكاران لە قوتابخانەكان دابنرێن، بۆ ئەوەی قوتابیان لەم خزمەتگوزارییە كاریگە‌رە‌ بێبەش نەبن، بەپێچەوانە خەمساردی زیاتر و نەهاتنە پێشەوەی وەزارەتی پەروەرده و لایە‌نە‌ پە‌یوە‌ندیدارە‌كان‌ بۆ ئەم داواكارییە‌ و وەڵام نە‌دانە‌وە‌ی بە دڵنیاییەوە هەڵوێستی تر دەنوێنین. كۆمەڵەی كۆمەڵناسان و دەروونناسانی كوردستان 28/10/2021
هه‌موو رۆژێك 8 ملیۆن كه‌س له‌ رێگه‌ی فرۆكه‌وه‌ گه‌شتده‌كات، ڕه‌نگه‌ ئه‌م پرسیاره‌ش دواین شتێك بێت كه‌ بیرت لێكردبێته‌وه‌، به‌ڵام ئایا ده‌زانیت گه‌ر یه‌كێك له‌ گه‌شتیاره‌كان له‌ نێو فرۆكه‌دا و له‌ دووری 30 هه‌زار پێوه‌، بمرێت چی لێده‌كه‌ن؟ زۆرینه‌ی هێڵه‌ ئاسمانیه‌كان كارمه‌نده‌كانیان له‌سه‌ر فریاگوزاری سه‌ره‌تای ڕاده‌هێنن، ئه‌وان تا دواین ئه‌گه‌ریش كه‌ مردنی یه‌كێك له‌ سه‌رنشینه‌كانیانه‌ له‌ نێو فرۆكه‌كه‌دا ڕاهێنان ده‌كه‌ن. له‌ فرۆكه‌دا كیسه‌ی تایبه‌ت به‌ جه‌سته‌ی مردوو هه‌یه‌، بۆیه‌ گه‌ر كه‌سێك گیان له‌ده‌ستبدات ده‌خرێته‌ ئه‌و كیسه‌یه‌وه‌و له‌ به‌شی پشته‌وه‌ یاخود شوێنێكی دوور له‌ گه‌شتیاره‌كانی دیكه‌ داده‌نرێت و پاش ته‌واو بونی گه‌شته‌كه‌، كارمه‌ندانی كۆمپانیای فرۆكه‌وانیه‌كه‌ هه‌وڵده‌ده‌ن په‌یوه‌ندی به‌ كه‌سوكاره‌كه‌یه‌وه‌ بكه‌ن، یاخود جه‌سته‌كه‌ ده‌گه‌یه‌ننه‌ نزیكترین نه‌خۆشخانه‌. ئه‌گه‌ر بێت و سه‌رجه‌م كورسیه‌كانی نێو فرۆكه‌كه‌ش پڕ بێت له‌ گه‌شتیار و جێگه‌ی شوێنی تایبه‌ت بۆ ئه‌و كه‌سه‌ مردووه‌ نه‌مابێت، ئه‌وا هه‌ر له‌سه‌ر كوشنه‌كه‌ی خۆی به‌ قایشی سه‌لامه‌تی ده‌یبه‌ستنه‌وه‌و له‌ رێگه‌ی به‌تانی تایبه‌ته‌وه‌ جه‌سته‌كه‌ی داده‌پۆشن، تا ئه‌و كاته‌ی ده‌گه‌نه‌ شوێنی مه‌به‌ست.
(رێجیمی بیۆنسێ) ئه‌و شێوازی رێجیمه‌یه‌ كه‌ هونه‌رمه‌ندی جیهانی بیۆنسێ په‌یڕه‌وی ده‌كات بۆ دابه‌زاندنی كێشی و به‌ جێبه‌جێكردنی رێجیمه‌كه‌ش ده‌توانیت به‌ ماوه‌یه‌كی كه‌م 17 كیلۆ له‌ كێشت دابه‌زێنیت. رێجیمه‌كه‌ زیاتر پشت به‌ گیراوه‌ی لیمۆ و هه‌نگوین ده‌به‌ستێت و پێویسته‌ گیراوه‌یه‌ك له‌ 2 لیتر ئاو – ئاوی 6 لیمۆ و 120 میللتر له‌ هه‌نگوینی سروشتی تێكه‌ڵ بكه‌یت له‌ گه‌ڵ چه‌ند گه‌ڵایه‌كی نه‌عنا، پاش ئه‌وه‌ی ده‌یكوڵێنیت، ساردی ده‌كه‌یته‌وه‌و بۆ خواردنه‌وه‌ ده‌توانیت سه‌هۆڵیشی تێبكه‌یت. شێوازی خواردنه‌كه‌شی له‌گه‌ڵ سیستمی خواردندا به‌مجۆره‌یه‌: به‌یانیان كوپێك له‌ گیراوه‌كه‌ به‌ر له‌ نانی به‌یانی بخۆره‌وه‌. بۆ نانی به‌یانی چه‌ند میوه‌یه‌ك (سێو و مۆز) بخۆ. به‌ر له‌ نانی نیوه‌ڕۆ كوپێكی دیكه‌ له‌ گیراوه‌كه‌ بخۆره‌وه‌. بۆ نانی نیوه‌ڕۆ زه‌ڵاته‌ به‌ زه‌یتی زه‌یتون و ئاوی سێو، 2 هێلكه‌ی كوڵاو. به‌ر له‌ نانی ئێواره‌ كوپێكی دیكه‌ له‌ گیراوه‌كه‌ بخۆره‌وه‌و ده‌توانیت میوه‌یه‌كیش بخۆیت. بۆ نانی ئێواره‌ ماسی یاخود سنگی مریشك و سه‌وزه‌. شه‌وان به‌ر له‌ خه‌وتن دوو كوپ له‌ گیراوه‌كه‌ بخۆره‌وه‌.
خەڵك وەزارەتی بەرگری ئەمریكا (پنتاگۆن) ڕایدەگەیەنێت، پاشگەز نابنەوە لە دەركردنی توركیا لە پڕۆگرامی فڕۆكەی ئێف 35، سەرەتای مانگی داھاتوش ئەردۆغان و بایدن بۆ ھەمان پرس كۆدەبنەوە. ئەنتۆنی سیمیل روس وتەبێژی وەزارەتی بەرگری ئەمریكا (پنتاگۆن) دەڵێت، چوونە دەرەوەی توركیا لە پڕۆگرامی فڕۆكەی ئێف 35 پاشگەز بوونەوەی نییە و ئەو بابەتە لە مانگی ئەیلولی ساڵی ڕابردووەوە داخراوە. لەبەرامبەردا، ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا ڕایگەیاند، سەرەتای مانگی داھاتوو لە شاری گلاسكۆی سكۆتلەندا و لە پەراوێزی كۆنگرەی نەتەوە یەكگرتووەكان لەبارەی ژینگە، لەگەڵ جۆ بایدن سەرۆكی ئەمریكا كۆدەبێتەوە، یەكێك لە بابەتە سەرەكییەكانی كۆبوونەوەكەشیان كڕینی فڕۆكە ئێف 35ی ئەمریكایە، چونكە وڵاتەكەی بڕی ملیارێك و 400 ملیۆن دۆلاری بە ئەمریكا داوە، بەڵام ھیچ فڕۆكەیەكیان وەرنەگرتووە. جێی ئاماژەیە، ئەنقەرە داوای زیاتر لە 100 فڕۆكەی ئێف 35 ی كردووە كە خۆی بەشدار بووە لە دروستكردنی چەند پارچەیەكیدا، بەڵام لە ساڵی 2019ەوە و دوای ئەوەی موشەكی ئێس 400 ی لە ڕوسیا كڕی، لە پڕگۆرامی ئێف 35ی ئەمریكایی دوورخرایەوە.
ئەمەی خوارەوە چەند پرسیارێکە بۆ زاخاوی مێشک و زیرەکی خۆت بکەرە کار و وەڵامەکانی بدۆزرەوە: یەکەم: دەتوانیت ١٣ ئاژەڵ لەم وێنەیەدا بدۆزیتەوە؟ دووەم: کام لەم پڵنگانە هیچ هاوشێوەیەکی نییە وەڵامەکان: یەکەم دووەم
خەڵك بڕیاردەری نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ كاروباری ئاوارەكان ئاشكرایدەكات، ژمارەی ئاوارەكانی جیهان 48 ملیۆنی كەسی تێپەڕاند. سیسیلیا هیمینس بڕیاردەری نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ كاروباری ئاوارەكان ڕایگەیاند: بەهۆی ئاڵۆزی و جەنگ و تێكچوونی بارودۆخی سیاسییەوە زیاتر لە 48 ملیۆن كەس ئاوارەبوون و بەشێكی زۆریشیان لە بارودۆخێكی سەختدا ژیان بەڕێدەكەن. وتیشی: پێویستە وڵاتانی زلهێز هاوكارییەكانیان زیاد بكەن و ڕەچاوی یاسا نێودەوڵەتییەكان و مافەكانی مرۆڤ بكەن. سیسیلیا هیمینس ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد: زۆرینەی ئەو هاووڵاتیانەی جیهان كە ئاوارەبوون لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستن بە تایبەت ئەو وڵاتانەی بەردەوام جەنگی تێدایە.

بومەلەرزە شارێكی هەرێمی هەژاند

بومەلەرزە شارێكی هەرێمی هەژاند

چۆمان ئازاد

تشرینی یه‌كه‌م 13, 2021

خەڵك بەرێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی…

بوومەلەرزەیەكی بەهێز باشووری ئێرانی هەژاند

بوومەلەرزەیەكی بەهێز باشووری ئێرانی هەژاند

چۆمان ئازاد

تشرینی یه‌كه‌م 1, 2021

خەڵك بەرەبەیانی ئەمڕۆ هەینی بومەلەرزەیەك بەهێز باشووری…

بومەلەرزەیەكی بەهێز ناوچەیەكی هەرێمی هەژاند

بومەلەرزەیەكی بەهێز ناوچەیەكی هەرێمی هەژاند

سەرهەنگ خالید

ئه‌یلول 28, 2021

خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی…

بومەلەرزە شارێكی هەرێمی كوردستانی هەژاند

کوردستان

بومەلەرزە شارێكی هەرێمی كوردستانی هەژاند

ئیدریس جەبار

ئه‌یلول 14, 2021

خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی…

ئێران.. بومەلەرزەیەك تاران دەهەژێنێت

ئێران.. بومەلەرزەیەك تاران دەهەژێنێت

کارزان جەرجیس

ئاب 15, 2021

خەڵك بومەلەرزەیەك بە گوڕی 3.9 پلە بە پێوەری ڕێختەر ڕۆژهەڵاتی…

كەشناسی هەرێم: پێشبینی دەكرێت نمەباران و هەورە بروسكە لە هەر شوێنێك دەستپێبكات

كەشناسی هەرێم: پێشبینی دەكرێت نمەباران و هەورە بروسكە لە هەر شوێنێك دەستپێبكات

کارزان جەرجیس

خەڵك بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی…

بومەلەرزەیەكی تریش ڕۆژهەڵاتی كوردستانی هەژاند

بومەلەرزەیەكی تریش ڕۆژهەڵاتی كوردستانی هەژاند

کارزان جەرجیس

ته‌مموز 9, 2021

خەڵك دووهەم بومەلەرزە ڕۆژهەڵاتی كوردستانی هەژاند، چەقەكەی…

زانیاریی ورد لەسەر بومەلەرزەكەی پێنجوێن بڵاودەكرێتەوە

کوردستان

زانیاریی ورد لەسەر بومەلەرزەكەی پێنجوێن بڵاودەكرێتەوە

ئیدریس جەبار

ئایار 21, 2021

خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی كەشناسیی و بوومەلەرزەزانی هەرێم لە…

بومەلەرزەیەك لە پارێزگەی سلێمانی ڕویدا

کوردستان

بومەلەرزەیەك لە پارێزگەی سلێمانی ڕویدا

ئیدریس جەبار

نیسان 23, 2021

خەڵك- وەزارەتی گواستنەوەی عیراق، تۆماركردنی بومەلەرزەیە…

بومەلەرزە شارێكی كوردستانی هەژاند

کوردستان

بومەلەرزە شارێكی كوردستانی هەژاند

ئیدریس جەبار

نیسان 2, 2021

خەڵك- دەزگای كەشناسی و بومەلەرزەزانی عیراق تۆماركردنی…