دیداری سلێمانی بۆ لامەركەزی بەڕێوەدەچێت
سلێمانی ـ نزار جەزا ئەمڕۆ شەممە دیداری سلێمانی بۆ لامەركەزی…
زیاترسەردێر
-
خەڵك سەرچاوەیەكی دیپلۆماسی فەرەنسی دەڵێت، سەبارەت بە ڕێككەوتنە ئەتۆمیەكەی ئێران نەرمی دەنوێنێت و پێش هاتنی جەژنی نەورۆز دانیشتنەكان دەستپێدەكاتەوە. ئاژانسی رۆیتەرز، لەسەرزاری دیپلۆماسییەكی فەرەنسیەوە ئاشكرایكرد، لەم چەند رۆژەی كۆتایی هەفتە رێكارەكان بۆ دەستپێكردنەوەی گفتۆگۆكانی رێككەوتنە ئەتۆمیەكە بە ئاراستەیەكی باشدا ڕۆشتوون و ئاماژەی دڵخۆشكەر هەیە، ئێران نەرمی دەنوێنێت. وتیشی، ئامانجییان كۆكردنەوەی سەرجەم لایەنە ناكۆكەكانە لەسەر یەك مێزی گفتۆگۆ و هەوڵی تەواویش دەدەن كە لە چەند رۆژی داهاتو یان پێش (20ی ئادار) یەكەم دانیشتن ئەنجام بدرێت. ئاماژەی بۆ ئەوشكرد، بەریتانیا و فەرەنسا و ئەڵمانیا پڕۆژەیەكیان بۆ دەستپێكردنەوەی گفتۆگۆكانی رێككەوتنە ئەتۆمیەكە پێشكەشكردوە كە ئێران لە چوارچێوەی ئاژانسی نێودەوڵەتی ئەتۆم دەرفەتێك بدات بە دیپلۆماسیەكان بۆ دەستپێكردنەوەی گفتۆگۆ نافەرمییەكان.
-
خەڵك بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی چەمچەماڵ ڕایگەیاند، ڕۆژانی شەممە و یەكشەممەی هەفتەی داهاتوو فۆرمی وانەبێژی دابەشدەكرێت. لیژنەی ووردبینی كردن و دانانی وانەبێژانی بەڕێوەبەرێتی پەروەردەی چەمچەماڵ لە ئاگادارییەكدا بڵاویكردەوە، ڕۆژانی شەممە و یەكشەممەی هەفتەی داهاتوو فۆرمی وانەبێژی دابەشدەكرێت و فۆرمەكە دەدرێت بە دەرچووانی پێنج بەش. دەقی ئاگادارییەكە: ئاگاداری دەرچووانی ئەم بەشانەی لای خوارەوە دەكەین، سەردانی هۆبەی ئای تی لە دیوانی پەروەردەی چەمچەماڵ بكەن ڕۆژانی ( شەممە و یەكشەممە ) ڕێكەوتی ٦ و ۷ /۳ كاتژمێر ( 8:30 بۆ ۱۱) بە مەبەستی وەرگرتنی فۆرمی وانەبێژی . مەرجەكان :- ۱- پێویستە كارتی زانیاری پێ بێت و دانیشتووی سنوری قەزای چەمچەماڵ بێت . ۲- تەنها لە ماوەی ئەو دوو ڕۆژەدا فۆرم دابەش دەكرێت . ۳- پێویستە پشتگیری دەرچوونی بەشەكەی ئامادە بكات لە كاتی گەڕاندنەوەی فۆرمەكەدا . بابەتەكان / ۱- بیركاری بۆ قۆناغی بنەڕەت و ئامادەیی ( دەرچووانی كۆلێژی پەروەردە ، زانست ، پەروەردەی بنەڕەت و بنیات ، پەیمانگای كۆمپیوتەر سەر بە وەزارەتی پەروەردە ) . ۲- هونەرو وەرزش دەرچووانی سەرجەم كۆلێژو پەیمانگاكان . ۳- زانست بۆ قۆناغی بنەڕەت و ئامادەیی ، دەرچووانی كۆلێژی پەروەردە ، پەروەردەی بنەڕەت ، زانست ، بنیات . تەنها بۆ ئاغجەلەر و گوندەكانی دەوروبەری ٤- ئینگلیزی بۆ قۆناغی بنەڕەت و ئامادەیی ، دەرچووانی كۆلێژی پەروەردە ، بنەڕەت. تێبینی / جگە لە دەرچووانی ئەو بەشانە لە ئێستادا فۆرم بە هیچ بەشێكی تر نادرێت ، لە بەرئەوەی بەشەكانی تر فۆرمی ساڵی پاریان ماوەو بە پێی ڕێنمایی ب . گ . پ . سلێمانی كار لەسەر ڕیزبەندی ساڵی ۲۰۱۷ دەكرێت .
-
خەڵك نرخی نەوت ئاستێكی بەرزی تۆماركرد و نرخی بەرمیلێك نەوتی خاوی برێنت گەیشتە 68 دۆلار و 44 سەنت. ئەمڕۆ هەینی نرخی بەرمیلێك نەوتی خاوی برێنت بە 67 دۆلارو 27 سەنت، مامەڵەی پێوەكرا لەكاتێكدا، سەرلەبەیانی ئەمڕۆ نرخی بەرمیلێك نەوتی خاوی برێنت لە بازاڕەكانی جیهاندا بە ٦٧ دۆلار و نرخی بەرمیلێك نەوتی خاوی ئەمریكیش بە ٦٤ دۆلار بوو. هاوكات نرخی بەرمیلێك نەوتی خاوی خۆرئاوای تەكساس بە 65 دۆلارو 35 سەنت مامەڵەی پێوە دەكرێت لە كاتێكدا بەیانی ئەمڕۆ بە 64 دۆلارو 74 سەنت مامەڵەی پێوە كرا.
-
خەڵك كۆڵبەرێكی خەڵكی چالدێران لەكاتی كۆڵبەریدا لە سنووری ئەو شارە لەگەڵ توركیا بەهۆی سەرماوە گیانی لەدەستدا. رێكخراوی مافی مرۆڤی هەنگاو بڵاویكردەوە، رۆژی چوارشەممە 3ی ئازاری 2021 كۆڵبەرێكی خەڵكی چاڵدێران بە ناوی (ئیبراهیم پوورمحەمەد) لە كاتی كۆڵبەری لە سنوورەكانی ئەو شارە بە هۆی سەرماوە رەقبووەتەوە و گیانی لەدەستداوە. رێكخراوەكە ئاماژەی بەوە كردووە، ئیبراهیم پوور محەمەد تەمەنی27 ساڵ بووە و خێزاندارە و خەڵكی گوندی قەرەجەورانی سەر بە شاری چالدێران بووە.
-
خەڵك- دووهەم هێرشی ئەمریكا بۆ سەر پێگەكانی میلیشیا چەكدارە شیعەكانی سەر بە ئێران لە سوریا لە رۆژی 26ی شوبات بە فەرمانی جۆ بایدن سەرۆكی ئەمریكا هەڵوەشایەوە دوای ئەوەی زانیاری پێگەیشت كە ژن و منداڵ لە نزیك ئەو پێگانەدا هەن. رۆژنامەی وۆلستریت جۆرۆناڵی ئەمریكایی ئاشكرایكردووە رۆژی 26ی شوباتی 2021 كە ئەمریكا بڕیاری داوە گوزری سەربازی لە میلیشیا شیعەكان لە سنوری سوریا و عێراق بوەشێنێت، دوو هێرش هەبوون، بەڵام دووەمیان پێش نیو سەعات لەلایەن جۆ بایدنەوە هەڵوەشاوەتەوە ئەو كاتەی كە فڕۆكە جەنگییەكان بە ئاسمانەوە بوون. بایدن پێش نیو سەعات لەلایەن سەرچاوەكانیەوە زانیاری پێگەیشتووە كە ژن و منداڵ لە شوێنی بڕیارلێدراوی بۆردومانەكەدا هەن، بۆیە بایدن بە پەلە فەرمانی داوە بەراگرتنی هێرشەكە. ئەم گورزەی ئەمریكا پەیامێكە بۆ سەركردایەتی ئێران كە وەڵامی هێرشەكان دەداتەوە، بەڵام خوازیاری پەرەسەندنی زیاتریش نییە. وەزیری بەرگری ئەمریكا لوید ئۆستن مانگی رابردوو رایگەیاند بە شێوەی خشتەیەكی دیاریكراو وەڵامیان دەبێت بەپێی ئامۆژگارییەكانی سەرۆك .
-
خەڵك- پاپا فرانسیس پاپای ڤاتیكان گەیشتە فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا و لەلایەن مستەفا كازمی سەرۆك وەزیرانی عێراق و ژمارەیەكی دیكەی بەرپرسانی عێراق و جەماوەرێكی زۆری مەسیحییەكانەوە پێشوازی لێكرا. بڕیارە دوای گەیشتنی بە بەغدا پاپا سەردانی كۆشكی سەرۆكایەتی كۆماری عێراق بكات و لەگەڵ بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراقدا كۆببێتەوە و هاوكات لەگەڵ مستەفا كازمی سەرۆك وەزیرانیش كۆدەبێتەوە. بڕیارە پاپا سەردانی شاری نەجەف بكات و لەوێ سەردانی شوێنەواری شاری ئور بكات. هاوكات پاپا ماوەی 3 رۆژ لە عێراق دەمێنێتەوە و دواتر سەردانی هەرێمی كوردستانیش دەكات. لە بەغدا رێوشوێنێكی ئەمنی توند گیراوەتەبەر و هێزە ئەمنییەكان بڵاوەیان پێكراوە، هاوكات فڕۆكە جەنگییەكانی عێراق چاوەدێری ئاسمانی عێراق دەكەن لە كاتی گەیشتنی فڕۆكەكەی پاپا و نیشتنەوەی لە فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا. شێخی زانكۆی ئەزهەر لە میسر لەبارەی سەردانەكەی پاپا بۆ عێراق دەڵێت: ئەو سەردانە هەڵگری پەیامی ئاشتی و یەكڕیزییە. پاپا فرانسیس پاپای ڤاتیكان لە تویتێكیدا لە تویتەر نووسی كە ئەمڕۆ بەرەو عیراق بەڕێدەكەوێت. پاپا دەڵێت: بەرەو عیراق بەڕێدەكەوم لە گەشتێك كە سێ ڕۆژ دەخایەنێت، دەمێكە خواستم بوو چاوم بەو گەلە بكەوێت كە چەرمەسەری زۆری بەسەرداهات. پاپای ڤاتیكان دەڵێت: داواكارم بە نوێژ هاوشانم بن لەو سەردانە، تا بە باشترین شێوە ئەنجام بدرێت و ئاكامی چاوەڕوانكراوی هەبێت. هاوكات لە هەرێمی كوردستان و عێراق ئامادەكاری تەواو كراوە بۆ پێشوازی كردن لە پاپا و لای خۆیەوە وەزارەتی دەرەوەی عیراق ڕایگەیاند، تەواوی ئامادەكارییەكانی ئەنجامداوە بۆ پێشوازی لە پاپا فرانسیس. ئەم سەردانە لە حاڵێكدایە كە چەندین هێرشی تیرۆرستی و مووشەكی لەلایەن گروپە تیرۆرستییە توندڕۆكانی داعش و میلیشیا شیعەكانی نزیك لە ئێرانەوە لە هەرێمی كوردستان و شارەكانی دیكەی عێراق ئەنجامدراون. دەنگوباس هەبوو كە پاپا سەردانەكەی بۆ عێراق دوابخات بەهۆی خراپی رەوشی ئەمنییەوە، بەڵام لە لێدوانەكانیدا پاپا سوور بوو لەسەر سەردانەكەی بۆ عێراق. ئامانج لە سەردانە مێژووییەكەی پاپا بۆ عێراق دووپاتكردنەوەی پێكەوە ژیان و ئاشتییە، وێڕای بەسەركردنەوەی مەسیحییەكانی عێراق كە لە دوای 2003وە دووچاری دەردەسەری زۆر بوونەتەوە و زۆرێكیان عێراقیان جێهێشتووە.
-
خەڵك- پۆلیسی پارێزگای سلێمانی لە راگەیەنراوێكدا ڕایگەیاند هێزەكانی پۆلیسی وارماوا توانییان لە ماوەیەكی كەمدا باندێكی (5)كەسی دەستگیر بكەن لە ناو عەربەت و پارێزگای سلێمانی كە كاریان فرۆشتن و ساغكردنەوەی دیناری ساختەبووە لە بازاڕەكاندا لەجۆری ٢٥ هەزاری. پۆلیسی پارێزگای سلێمانی رونیكردەوە، و له هەمان كاتدا چەند كەسێك لەو تۆمەتبارانە فرۆشیار و كێشەری مادەی هۆشبەر بوون لە جۆری شیشەو بەشێكیان لە كاتی كێشانی مادەكەدا لە جۆری شیشەدا دەستگیر كران. راشیگەیاند، لە ماڵێكدا دەستگیرا بە سەر مەبلەغێك پارەی ساختە لە ناو ناحیەی عەربەت و بڕێك مادەی شیشەو چەكیی جۆری دەمانچەی بێ مۆڵەت. ئاماژەی بەوەشكرد، تۆمەتباران بە بڕیاری دادگا ڕاگیراون بەپێی ماددەكانی (٢٨٩ و ٢٩٨) و ١٤ی ماددە ھۆشبەرەكان ڕاگیراون و لێكۆڵینەوە لەگەڵیاندا بەردەوامە.
-
خەڵك- جێگری لیژنەی ناوخۆو ئاسایش و ئەنجومەنە خۆجێییەكان و پەرلەمانتاری یەكێتی لەپەرلەمانی هەرێمی كوردستان سەبارەت بەپرسی مانگرتنی زیندانی كراوانی بادینان دەڵێت "بۆمانگرتنی ئەو زیندانی كراوانە ئەمە ئەركی لیژنەی مافی مرۆڤە بەدواداچوون بۆ ئەوە بكات، بەڵام ئەگەر شتێك لەبابەتی ئەوانەوە هەبێت كە ئەمانە لەزینداندا عەزیەت بدرێن و خوانەخواستە هەڵەیان بەرامبەر بكرێت ئەوە ئەركی لیژنەكەی ئێمەیە كە بەدواداچوونی بۆ بكات و لەئایندەشدا بەدڵنیاییەوە سەردانیان دەكەین. دەربارەی دەنگۆی ئازاد كردنی سێ تۆمەتباری كەیسی هەوڵی كوشتنی پەرلەمانتاری عێراق غالب محەمەد، باڵانبۆ محەمەد بۆ دەنگی ئەمریكا وتی "سەبارەت بەئازاد كردن ئەوانە ئازاد ناكرێن لەبەرئەوەی كە ئەفسەرن و لەسەر میلاكی سەربازیین دەتوانرێت تاڕۆژی دادگایی كردنەكە داوا بكرێنەوە و ببرێنەوە یەكەكانی خۆیان ئەوەیان ئەگەر شتێك هەبووبێت بەداواكردنەوە ببرێنەوە یەكە سەربازییەكانی خۆیان تاڕۆژی دادگایی كردنەكە ئەمە لایەكی دیكەیە". وتیشی"ئەگەر ئازاد كرابن من هەواڵم لەئازاد كردنیان نییە تائەم دەقیقەیە نەشم بیستووە كەئازاد كرابن بەڵام وەكو ئاماژەم پێدا تەنها ئەو ڕێكارە هەیە تاڕۆژی دادگایی كردن بدرێنەوە بەیەكەكانی خۆیان."
-
خەڵك- كەمێك لەمەوبەر پاپا فرانسیس پاپای ڤاتیكان بەرەو عێراق بە رێكەوت. ئەمڕۆ هەینی پاپا فرانسیس پاپای ڤاتیكان بە سەردانێكی مێژوویی دەگاتە عێراق و لە چوارچێوەی سەردانەكەیدا دەچێتە هەرێمی كوردستانیش. پاپا فرانسیس پاپای ڤاتیكان لە تویتێكیدا لە تویتەر نووسی كە ئەمڕۆ بەرەو عیراق بەڕێدەكەوێت. پاپا دەڵێت: بەرەو عیراق بەڕێدەكەوم لە گەشتێك كە سێ ڕۆژ دەخایەنێت، دەمێكە خواستم بوو چاوم بەو گەلە بكەوێت كە چەرمەسەری زۆری بەسەرداهات. پاپای ڤاتیكان دەڵێت: داواكارم بە نوێژ هاوشانم بن لەو سەردانە، تا بە باشترین شێوە ئەنجام بدرێت و ئاكامی چاوەڕوانكراوی هەبێت. هاوكات لە هەرێمی كوردستان و عێراق ئامادەكاری تەواو كراوە بۆ پێشوازی كردن لە پاپا و لای خۆیەوە وەزارەتی دەرەوەی عیراق ڕایگەیاند، تەواوی ئامادەكارییەكانی ئەنجامداوە بۆ پێشوازی لە پاپا فرانسیس. ئەم سەردانە لە حاڵێكدایە كە چەندین هێرشی تیرۆرستی و مووشەكی لەلایەن گروپە تیرۆرستییە توندڕۆكانی داعش و میلیشیا شیعەكانی نزیك لە ئێرانەوە لە هەرێمی كوردستان و شارەكانی دیكەی عێراق ئەنجامدراون. دەنگوباس هەبوو كە پاپا سەردانەكەی بۆ عێراق دوابخات بەهۆی خراپی رەوشی ئەمنییەوە، بەڵام لە لێدوانەكانیدا پاپا سوور بوو لەسەر سەردانەكەی بۆ عێراق. ئامانج لە سەردانە مێژووییەكەی پاپا بۆ عێراق دووپاتكردنەوەی پێكەوە ژیان و ئاشتییە، وێڕای بەسەركردنەوەی مەسیحییەكانی عێراق كە لە دوای 2003وە دووچاری دەردەسەری زۆر بوونەتەوە و زۆرێكیان عێراقیان جێهێشتووە.
-
خەڵك- ئەمڕۆ 5ی ئاداری 2021 ساڵوەگەڕی 30هەمینی راپەڕینی گەلی كوردستانی باشوورە لە دژی رژێمی پێشووی عێراق. دوای شەڕی ئێران و عێراق و شكستی شۆڕشی كورد و كیمیابارانی هەڵەبجە و پرۆسەكانی ئەنفال لە ساڵی 1988 و رووخانی زیاد لە 4 هەزار دێ و شارۆچكە و شارەدێ و گرتنەوەی زۆرینەی خاكی باشوری كوردستان لەلایەن حكومەتی عێراقەوە، ماوەیەك بێدەنگی باڵی بەسەر خەڵكدا كێشا. داگیركردنی كوێت لەلایەن سوپای عێراقەوە لە ساڵی 1990 و دواتر هێرشی هاوپەیمانان بۆ گرتنەوەی كوێت، بووە سەرەتایەك بۆ سەرلەنوێ سەرهەڵدانەوەی جوڵانەوەی كوردی لە باشوری كوردستان. لە 5ی ئاداری 1991 لە شاری رانیەوە راپەڕینی گەلی كوردستان دەستیپێكرد و سنوورەكە لە هێزەكانی رژێم پاككرایەوە. رۆژی 6ی ئادار ناوچەی بازیان و رۆژی 7ی ئاداری شاری سلێمانی لە هێزەكانی رژێم پاككرایەوە. راپەڕین درێژەی هەبوو رۆژی 11ی ئادار شاری هەولێر و رۆژی 14ی ئادار شاری دهۆك پاككرانەوە لە هێزەكانی رژێم. ئێوارەی 20ی ئاداری 1991 لە دەستپێكی نەورۆزدا پاككردنەوەی كەركوك بۆ یەكەمجار لە مێژووی كورددا راگەیەنرا. دوای كرانەوەی دەستی هێزەكانی رژێمی عێراق و خۆگرتنەوەی دوای شكستە قورسەكەی لە كوێت، هێرشی پێچەوانەی بۆ سەر راپەڕینی شیعەكان لە باشور و نێوەڕاست و كورد لە باكور دەستپێكرد. لە 1ی نیسانی 1991 هێزەكانی سوپای عێراق سەرانسەری باشوری كوردستانیان گرتەوە و كۆڕەوی ملیۆنی بۆ ئێران و توركیا دەستیپێكرد. دواتر لەلایەن ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی و بەپێشەنگایەتی فەرەنسا بڕیاری 688 بۆ هەرێمی كوردستان و دیاریكردنی ناوچەی دژەفڕین دەرچوو، دواتر سوپای عێراق لە ژێر فشاردا هێزەكانی كشاندەوە. لە 19ی ئایاری 1992 یەكەم هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان ئەنجامدرا و لە هەماندا ساڵ یەكەم كابینەی حكومەتی هەرێمی كوردستان پێكهێنرا بە هاوبەشی لەنێوان پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان. لە ئایاری 1994 شەڕی نێوخۆی یەكێتی و پارتی دەستیپێكرد تا 1998ی خایاند، لە ئەو ماوەیەدا سوپای عێراق و سوپای پاسداران و توركیا بەشداریان لە شەڕی نێوخۆدا كردووە، سوپای عێراق هاتە هەولێر توانی شارەكە لە بندەستی یەكێتی دەربهێنێت، سوپای پاسداران هاتە شاری كۆیە بۆ سەر بارەگاكانی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران، فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا بەشداری شەڕیان كرد لە دژی هێرشی پێچەوانەی یەكێتی لە مانگی 10ی 1996. لە ساڵی 1998 رێككەوتنی یەكێتی و پارتی راگەیەنرا شەڕ كۆتایی هات، بەڵام دوو ئیدارەیی كە ماوەی 4 ساڵ بوو، بەردەوام بوو. دوای رووخانی رژێمی عێراق لە 2003دا، لە 2005 كابینەی یەكگرتووی حكومەتی هەرێمی كوردستان پێكهات. دوای 16 ساڵ لە كابینەی یەكگرتووی حكومەتی هەرێمی كوردستان و رێككەوتنی ستراتیژی پارتی و یەكێتی، ئێستا لە هەموو كات زیاتر مەترسی لەسەر قەوارەی هەرێمی كوردستان هەیە بە گوتەی بەرپرسانی هەرێمی كوردستان. ئێستا هەرێمی كوردستان لە ژێر هەڕەشەی گوشارەكانی ئێران و توركیا و بەغدایە، ئێران و هاوپەیمانەكانی ماوە ماوە پایتەخت بۆردومان دەكەن، توركیا ماوە ماوە ئۆپەراسیۆن دەكات و لە چەندین ناوچە بنكەی سەربازی هەیە، هەڕەشەی ئۆپەراسیۆنی زۆرتر دەكات بە پاساوی بوونی پەكەكە. بەغدا فشارەكانی لەسەر هەرێم چڕكردووەتەوە لەڕووی دارایی و ئابوورییەوە، نیوەی خاكی باشوری كوردستان لە پارێزگای كەركوك و ناوچە كێشەلەسەرەكانی دیكە گیراونەتەوە لەلایەن حەشدی شەعبی و هێزە عێراقییەكانەوە. هاوكات ناكۆكییە نێوخۆییەكانی نێوان حزبەكان و گەندەڵی و قەیرانی دارایی و نەمانی متمانەی هاووڵاتیان بە حكومەت و حزبەكان، هێندەی دیكە رەوشی هەرێمی كوردستان بە قۆناغێكی بێ پێشینە گەیاندووە. بەشێك لە چاودێران رەوشی هەرێمی كوردستان لە ساڵانی نەوەدەكانی دوای راپەڕین تەنانەت لە كاتی شەڕی نێوخۆشدا لە ئێستا بە باشتر دەزانن.