خۆشەویستی هاوسەرەکان بۆ یەکتر نهێنی تەندروستی منداڵ و سەلامەتی جەستەیی و دەروونییە، تەنانەت قەڵغانێکی بەهێزە لە بەرامبەر هەر کێشەیەکی دەروونیدا، باشترین شت کە دایک دەتوانێت پێشکەشی منداڵەکانی بکات ئەوەیە کە باوکیان خۆشبوێت و بەپێچەوانەشەوە، لەکاتێکدا ناکۆکی ژیانی هاوسەری هەروایە بە توانای زیانگەیاندن بە پرۆسەی گەشەکردنی مێشکی منداڵ دادەنرێت، کە کاریگەرییەکانی لە مانگەکانی یەکەمەوە دەست پێدەکات، و بۆ تەمەنێکی درێژ بەردەوام دەبێت.
لێکۆڵینەوەکان دەریدەخەن، هەر توندوتیژییەک لە دژی دایک و باوک بێت، یان ئەندامێکی خێزان یان خۆیان، کاریگەریی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆی توندوتیژی خێزانی لەسەر منداڵان بەجێدەهێڵێت، کاریگەری لەسەر گەشەکردنی مێشکیان و پەیوەندییەکانیان و هەستکردنیان بە جیهان وەک شوێنێکی سەلامەت و توانای متمانەکردنیان بە کەسانی دیکەی نزیک لە خۆیان بە درێژایی ژیانیان دەبێت، و منداڵان لە هەموو تەمەنێکدا دەتوانن تووشی زەبر و زەنگی دەروونی و جەستەیی ببن.
کاریگەرییەکان لەسەر منداڵان چۆن دەردەکەوێت؟
توێژینەوەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە منداڵانی هەموو تەمەنەکان، جا کۆرپەی تەمەن ٦ مانگ بێت یان گەورەساڵان لە تەمەنی هەرزەکاریدا، کاریگەری ئەو ناکۆکی هاوسەرگیریانەیان لەسەرە کە لەبەردەمیاندا لە نێوان باوک و دایکدا سەرهەڵدەدەن، لە نێویشیاندا هاوارکردن، سووکایەتیکردن، لێدان و دەستدرێژیکردنە سەر یەکتر لەخۆبگرێت ، دواجار ئەمەش پەل بۆ ڕووداوێکی گەورەتر دەهاوێژێت و هەندێک جار دەبێتە لێکترازان و جیابوونەوەی خێزان.
هەمیشە لە ئەگەری دیارنەمانی یەکێک لە دایک و باوکەکان بەهۆی جیابوونەوەوە منداڵان تووشی ترسێکی گەورە دەبن، هەروەها بیری هەستی ژیانی ئاسایی دەکەن. بەهۆی بوونی ناکۆکی زۆر لە ماڵەوە.
کێشە بەردەوام و توندەکانی نێوان هاوسەران دەبێتە هۆی ئەوەی منداڵ تووشی دڵەڕاوکێ و فشاری دەروونی بێت، ئەمەش وادەکات دابینکردنی کات و ماوە لەلایەن دایک و باوک بۆ منداڵەکانیان کەمدەکاتەوە.
ئەمەش هۆکارێکە بۆ نەمانی هەست و سۆز لەنێوان دایبان و منداڵەکان.
هەروەها بوونی منداڵ لە ناو ناکۆکی تونددا کە لە نێوان باوک و دایکدا ڕوودەدات بە یەکێک لەو شتانە دادەنرێت کە کاریگەری لەسەر باشی جەستەیی و دەروونییان دەبێت، وایان لێدەکات تووشی خەمۆکی ببن،
ئەو کەشوهەوا گرژییەی کە منداڵ لە ماڵێکدا دەژی کە دایک و باوکی خوویان بە شەڕ و ئاژاوە گرتووە، ڕەنگە ببێتە هۆی خراپی دەستکەوتی ئەکادیمی و مەعریفی، و ڕەنگە قورستر بێت بۆ ئەوەی سەرنج و هەستەکانی ڕێکبخات لەگەڵ ناکۆکی، منداڵەکە دەرفەتەکانی زیاتر بووە مامەڵەیەکی شەڕانگێزانە لەگەڵ کەسانی تردا بکات، و لەوانەیە تووشی کێشە بێت لە پاراستنی پەیوەندی تەندروست لەگەڵ ئەوانەی لە دەوروبەریدان کاتێک تەمەنیان گەورەتر دەبێت.
هەستکردن بە نەبوونی متمانە بەخۆبوون بە یەکێک لە دیارترین هەستە نەرێنییەکان دادەنرێت، کە منداڵ لەم ناکۆکییانەدا بەدەستی دەهێنێت هەروەها منداڵان هەست بە توڕەیی و توڕەبوون و دەمارگیرییەکی زۆر دەکەن لەکاتێکدا دەچنە ناو هێرشەکانی ترس و دڵەڕاوکێ و ترسەوە ئەمەش مندالان تووشی میزکردن دەکات، کە یەکێکە لە گەورەترین کێشە جەستەییەکان کە منداڵان بەدەستیەوە دەناڵێنن.
کێشە و ناکۆکییەکانی خێزان کاریگەرییان لەسەر ئاستی خوێندنی منداڵەکە هەیە، بەهۆی ئەوەی بەردەوام بیر لە ڕووداو و وردەکارییەکانی کێشەکە دەکاتەوە، لە ڕادەبەدەر توندوتیژی بەرامبەر بە کەسانی دیکە دەبێت، و ناتوانێت پەیوەندی لەگەڵ هاوڕێ و مامۆستاکانیدا بکات، تەنانەت دەگاتە ئەو ئاستەی کە بێڕێزی بەوانیش بکات.
