شەڕی غەززە، ئەمریكا دەكات بە دوو بەشەوە



ململانێی نێوان ئیسرائیل و بزووتنەوەی حەمماس-ی فەلەستینی هێشتا پرسێکی دابەشکارە و سۆزی بەشێكی زۆری خەڵكی ڕاكێشاوە و زۆرێک لە چاودێرانی نیگەران کردووە. لە بابەتەکانی بیروڕا، کە لەلایەن (واشنتۆن پۆست)ەوە بڵاوکراونەتەوە، شیکارییەکی وردیان بۆ لایەنە سەرەکییەکانی ململانێکان کردووە، کە تیشکیان خستۆتە سەر ئاڵۆزییەکان و کاریگەرییە ئەخلاقییەکانی دۆخەکە.

سەرنجی ئەم شیکارییە بریتییە لە کۆکردنەوەی بۆچوونی پسپۆڕان سەبارەت بەوەی، کە ئایا ئیسرائیل دەبێت ئاگربەست قبوڵ بکات یان نا، ئەم شارەزایانە کۆمەڵێک ڕوانگەیان خستەڕوو، بە وەسف كردنی ئاگربەست بە “هەڵەیەکی کارەساتبار” بۆ ستراتیژی ئیسرائیل، وەک (یاکۆڤ کاتز) نووسیویەتی. تا دەگاتە درێژایی ڕێگاکە بۆ چوارچێوەدان بە بەرپرسیارێتییەکی ئەخلاقی، بە وتەی (ماتیۆ دۆس)، لە هەمان کاتدا جەخت لەوە دەکاتەوە، کە ئیسرائیل مافی ئەوەی نییە کۆمەڵکوژییەک ئەنجام بدات.

ئەم هەمەچەشنییەی دیدگاکان ڕەنگدانەوەی سروشتی جەمسەرگیری مشتومڕەکە و بڕیارە سەختەکانی بەردەم ئیسرائیلە.

هەروەها لە شیکردنەوەکەدا باس لە بۆچوونی (پێری بیکۆن) کراوە سەبارەت بە پەرەسەندنی ئۆپۆزسیۆنی جەماوەری لەناو ئەمریکا دژی بۆردومانی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە، تیشکی خستە سەر بوێری و هەڵوێستی ئەخلاقی بزووتنەوەی فرە نەتەوەیی، هاوکات جەختی لەسەر بوونی نیگەرانییەکان لە سەرهەڵدانی توخمە دژە جووەکان کردەوە. هەرچەندە ئەم دژایەتییە لە ئاستەکانی خوارەوەی کۆنگرێسەوە دەستی پێکرد، بەڵام دەستیکرد بە کاریگەری لەسەر سەرکردە باڵاکانی دیموکراتەکان، لەگەڵ داوای ئاگربەستی مرۆیی.

لە بەرامبەردا، بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل بۆ وەستاندنی شەڕ تا ئەوکاتەی حەماس بارمتەکانی ئازادکرد، هاوسۆزی ئەو هەڵوێستەش (جێنیفر ڕوبینی)یە، کە دووپاتیکردەوە، داوای ئاگربەست لە کاتی شەڕی بەرگریکردن لە خۆدا زیانی دەبێت و دەبێتە هۆی بەردەوامبوونی تیرۆر، هاوکات دان بەوەدا دەنێت، کە زیانی گیانی هاوڵاتیانی مەدەنی حەتمییە، بەڵام گومان دەخاتە سەر قەبارەی ئەم زیانانە.

بەپێی شیکارییەکە، نیگەرانییەکانی (فەرید زەکەریا) لە دەوری “گەمارۆیەکی دڕندانە” دەسوڕێتەوە، کە ئیسرائیل بەسەر غەززەدا سەپاندوویەتی، کە پێی وایە “نەک تەنها دەبێتە هۆی ئازار بۆ فەلەستینییەکان، بەڵکو ڕێگری لە پەرەپێدانی ستراتیژییەکی باش داڕێژراوی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر دەکات”. بە لێکۆڵینەوە لە ململانێکانی ئەم دواییەی نێوان گروپە ئیسرائیلییەکان و فەلەستینییەکان، نیشان دەدات کە چۆن ڕێبازی ئێستا ڕەنگە بەرهەمی پێچەوانە بێت.

سەبارەت بە کارین ئاتیا، ئەو چوارچێوەیەکی مێژوویی بۆ ململانێی ئیسرائیل و فەلەستین داڕشت لە ئەنجامی پڕۆژەیەکی کۆلۆنیالیزمی بەریتانیا، کە زیاتر لە سەدەیەک درێژدەبێتەوە، جەختی لەوە کردەوە، کە ئەم مێژووە دوور و درێژەی ململانێ کاریگەری لەسەر دۆخی ئێستا هەیە.

لە گەڕانەوە بۆ ئەمریکا، (جۆش ڕۆگین) باس لە چۆنیەتی سیاسیکردنی کۆمارییەکانی ئەنجومەنی نوێنەران دەکات و ڕێگری لە هاوکارییەکانی ئیسرائیل دەکەن، تیشک دەخاتە سەر کاریگەریی ململانێکان لەسەر سیاسەتی ئەمریکا.

لای خۆشیەوە، رۆژنامەی “ئاکسیۆس”ی ئەمریکی بڵاویکردەوە، لە شەقام، زانکۆکان، شوێنەکانی کارکردن، تەنان لە باڵەخانەی کاپیتۆل و کۆشکی سپی ئەمریکا، دو بەرەکییەکی بەهێز لە بیرواڕای جەنگی نێوان سوپای ئیسرائیل و هێزەکانی سەر بە بزوتنەوەی حەماس هەیە.

بەپێی ڕۆژنامەكە، چەندین کەسایەتی دیاری ئەمریکا کاردانەوەی نەرێنییان هەبو یاخود لە کارەکانیان دورخراوەنەتەوە ئەویش لەبەر بونی تێڕوانینێکی پشتگیری کردن لە فەڵەستین.

سەمیرە نەسر سەرنوسەری گۆڤاری “هاربەر بازار” ئەوە دەخاتەڕو، لە دوای دەربڕینی نیگەرانی بۆ فەڵەستینییەکانی ‌غەززە، بە تایبەتی لەو کاتەی ئیسرائیل هێڵەکانی ئاوی خواردنەوەی راگرت، رەخنەی توندی ئاڕاستە کراوە.

جەی زەیف، مامۆستای زانکۆ لە کۆلێژی خزمەتگوزاری نێودەوڵەتی دەڵێت: زۆربەی دۆسیە سیاسییەکانی دەرەوەی ئەمریکا، ئەو هەست و سۆزە بەهێزە لە ئەمریکا دروست ناکات، بەڵام دۆسیەی جەنگی نێوان ئیسرائیل و غەززە گرنگییەکی زۆری پێدەدرێت، ئەوەش دەگەڕێتەوە بۆ پەیوەندی بەهێزی نێوان کۆمەڵگا جولەکە و مەسیحییەکان لە ئەمریکا، جگە لەوەش هاوپەیمانی مێژویی نێوان ئەمریکا و ئیسرائیل، چالاکی میدیایی لە ئیسرائیل زۆر زیاترە لە ناوچە گەرمەکانی دیکەی جیهان.

 

مامۆستایانى ناڕازی بۆ بایكۆت و دەوام دوابڕیاریان ڕاگەیاند
پێشت مامۆستایانى ناڕازی بۆ بایكۆت و دەوام دوابڕیاریان ڕاگەیاند
بەڤیدیۆ: بنزیما گەیشتە هەولێر و پێشوازی لێکرا
دواتر بەڤیدیۆ: بنزیما گەیشتە هەولێر و پێشوازی لێکرا
ەیوەندیدار