(بی.بی.سی) هەرا دەنێتەوە
حكومەتی چین پەخشی كەناڵ و ڕادیۆی (بی بی سی)ی بەریتانی بە…
زیاترسەردێر
-
خەڵك ئێوارەی ئەمڕۆ لە كاتی مەلەكردندا گەشتیارێك لە دەریاچەی دوكاندا خنكا. بەپێی زانیارییەكان، گەشتیارەكە تەمەنی ٤٠ ساڵە و بەڕەگەز عەرەبە و دانیشتووی شاری بەغدایە و بەمەبەستی گەشت كردن لەگەڵ خانەوادەكەی ھاتوونەتە شارۆچكەی دوكان. دوای ئاگاداركردنەوەی، تیمەكانی مەلەوانی دوكان و ھێزەكانی ئاسایشی ناوخۆ، دەستبەجێ چوونەتە شوێنی ڕووداوەكە و دوای ماوەیەكی كەم تەرمەكەیان دەرھێنایەوە و دوای ڕێكاری یاسایی لەنەخۆشخانەی گشتی دوكان ڕەوانەی پزیشكی دادوەری سلێمانی كراوە.
-
خەڵك بەڕێوەبەرایەتی ھاتوچۆی كۆیە ڕایدەگەیەنێت، ئێوارەی ئەمڕۆ لە ڕووداوێكی هاتووچۆدا لەسەر ڕێگای ھەولێر – كۆیە 13 كەس بریندار بوون. بەڕێوەبەرایەتی ھاتووچۆی كۆیە لە لاپەڕەی فەرمی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك بڵاویكردەوە: ئێوارەی ئەمڕۆ شەممە 15-5-2021، ڕووداوێكی ھاتووچۆ لە نێوان سێ ئۆتۆمبێل لەسەر ڕێگای ھەولێر - كۆیە لە نزیك شارەدێی شۆڕش (دێگەڵە) ڕوویدا. هاتووچۆی كۆیە ئەوەشی خستووەتەڕوو، بەھۆی ڕووداوەكە سێ شۆفێر و 10 سەرنشین برینداربوون، كە چواریان پیاون و (9) یان ژنن. سەبارەت بە هۆكاری ڕووداوەكە بەڕێوەبەرایەتی ھاتووچۆی كۆیە ڕوونیكردووەتەوە، بەهۆی خێرای لە ڕادەبەردەر و تێپەڕاندنی ھەڵەوە ڕوویداوە.
-
خەڵك- ئەمینداری گشتی كۆمكاری وڵاتانی عەرەب ڕایدەگەیەنێت، پێویستە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەرامبەر بە هێرشەكانی ئیسرائیل بۆسەر كەرتی غەززە و گەلی فەلەستین هەڵوێستی هەبێت. ئەحمەد ئەبوغەیت ئەمینداری گشتی كۆمكاری عەرەبی لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكات، داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و ڕێكخراوە هەرێمی و نێودەوڵەتییەكان و ئەنجومەنی ئاسایش دەكەین، بە بەرپرسیارێتی خۆیان هەستن و بڕیارێك بدەن بۆ ڕاگرتنی شەڕ لە فەلەستین و دەستدرێژیەكانی ئیسرائیل بۆسەر كەرتی غەززە. وتیشی"كۆمكاری عەرەبی ئیدانەی تاوانی جەنگ و دەستدرێژییەكانی ئیسرائیل دەكات بۆ سەر گەلی فەلەستین و بۆردومانە یەك لەدوای یەكەكانی بۆسەر كەرتی غەززە". ئاشكراشیكرد، پیلانی پاكتاوی ڕەگەزپەرستی لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئیسرائیلەوە جێبەجێدەكرێت بەتایبەت لە قودس و ناوچەكانی دەورووبەری.
-
خەڵك- وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان بڕیاری لە دەستپێكردنەوەی پڕۆسەی خوێندن لەناو پۆل بە شێوەی نۆبە دەركرد و جەختیكردەوە، هەر خوێندكارێك دەیەوێت لە ماڵەوە بخوێنێت دەبێت فۆڕمی بەڵێننامە پڕبكاتەوە و تاقیكردنەوە لەناو پۆل ئەنجام بدات. بەهۆی ڤایرۆسی كۆرۆناوە، دەرگای ناوەندەكانی خوێندن داخران، بەڵام بەهۆی فشارەكانەوە، بۆ جارێكی دیكە وەزارەتی پەروەردە دەرگای قوتابخانەكانی كردەوەو بڕیارە بەشێوەی نۆبە پڕۆسەكە دەستپێبكاتەوە. پسپۆڕانی پەروەردەیی ئاشكرایدەكەن، زیانێكی زۆر بەر پڕۆسەی خوێندنی ئەمساڵ كەوتووە. ئاشكراشیدەكەن، تاكو كۆتایی ئەمساڵ هەر خوێندكارێك كەمتر لە 20 ڕۆژ دەوام دەكات، ئەمەش لەكاتێكدایە لە ساڵانی ڕابردوو نزیكەی 200 ڕۆژ دەوامیان كردووە. وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە گشتاندنێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، دەستپێكردنەوەی پرۆسەی خوێندنی ناو پۆل لە سبەینێ یەك شەممە ١٦/ ٥ /٢٠٢١ بەشێوازی بەنۆرە (تناوب)، بۆ قۆناغی (یەكەمی بنەڕەتی تا یازدەیەمی ئامادەیی)ی ( حكومی – ناحكومی) و ئەو قوتابخانانەی گوندەكان، كە پێشتر سێ ڕۆژ لە هەفتەیەكدا دەوامیان كردووە لەسەر یەك.
-
خەڵك- بزووتنەوەی حەماسی دەسەڵاتدار لە غەززە بە مەرج هێرشەكانی بۆسەر ئیسرائیل ڕادەگرێت. تۆڕی سپوتنیك بڵاویكردەوە، خالید مەشعەل سەرۆكی نوسینگەی سیاسی بزووتنەوەی حەماس ئەمڕۆ شەممە ڕایگەیاند، پێویستە ئیسرائیل دەركردنی دانیشتوانی شێخ جەراح ڕابگرێت و ئەو كەسانەشی لە توندوتیژییەكانی مزگەوتی قودس دەستگیر كراون، ئازاد بكات. وتیشی"بۆ وەستاندنی شەڕ پێویستە ئیسرائیل هێزەكانی لەمزگەتی ئەقسا بكاتە دەرەوە و هەموو دەستدرێژییەكانیشی بۆ سەر غەزە ڕابگرێت". ئاشكراشیكرد، توركیا و میسر و قەتەر لە هەوڵەكانیان بەردەوامن بۆ وەستاندنی هێرشەكانی ئسرائیل بۆسەر كەرتی غەززە و قودس. لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا بەهۆی هێرشەكانی حەماس و ئیسرائیل بۆ سەریەكتر دەیان كەس كوژراون و بە سەدانیش بریندار بوون.
-
خەڵك- ئەمڕۆ وەك دوواین ڕۆژ، چوار كاندیدی بەهێز خۆیان بۆ هەڵبژاردنی سەرۆك كۆماری ئێران كانددكرد. ئەمڕۆ شەممە 15-5-2021 لە دوواین ڕۆژی خۆتۆماركردن بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری ئێران چوار كەسی بەهێز لە ڕووی جەماوەرییەوە خۆیان كاندید كرد. هەریەكە لە ئیبراهیم ڕەئیسی بەربژێری سەرەكی نەریتخوازان، كە هەڵبژاردنی پێشووی بە حەسەن ڕۆحانی دۆڕاند و سەرۆكی دەسەڵاتی دادوەریی ئێرانە، هەروەها موحسین هاشمی كە یەكێكە لەو كەسانەی خۆی بە درێژكراوەی ڕەوتی هاشمی رەفسەنجانی دەزانێت، هەروەها عەلی لاریجانی، سەرۆكی پێشووی پەڕلەمان ساڵی 2005 كاندید بوو و سەرنەكەوت، هاوكات ئیسحاق جیهانگیری كە یەكێكە لە سەركردە ناسراوەكانی ئێران، كاندیدبوونی خۆی ڕاگەیاند و ناوی تۆماركرد.
-
خەڵك- ئەندامانی شانە نووستووەكانی داعش لە ڕۆژانی ڕابردوودا دژی پێشمەرگە و سوپای عێراق چەند ئوپەراسیۆنێكیان ئەنجامدا و بووە هۆی گیانلەدەستدانی ژمارەیەك لەو هێزانە. جەبار یاوەر ئەمینداری گشتی هێزەكانی پێشمەرگە بە دەنگی ئەمریكای ڕاگەیاند، ئەگەر هەیە داعش دووبارە هێرشی مەترسیداری دیكە دژی هێزە كوردییەكان و سوپای عێراق ئەنجام بدات. وتیشی"داعش شێوازی خۆی لە شەڕی دژبە پێشمەرگە و سوپای عێراق گۆڕیوە و ئەو گرووپە لەبری ئەنجامدانی ئوپەراسیۆنی فراوان دەستیكردووە بە هێرشی سنووردار و ئامانجدارتر، ئەوەش بووەتەهۆی گیانلەدەستدانی چەندین هێزێكی پێشمەرگە و سوپای عێراق". جەختیلەوەش كردەوە، مستەفا كازمی فەرمانی كردووە هاوكاری زیاتر لە بواری هاوبەشكردنی زانیاری هەواڵگری لەگەڵ پێشمەرگە بكرێت. ناوە ناوە چەكدارانی داعش هێرشەكانیان بۆسەر پێشمەرگە وسوپای عێراق و حەشدی شەعبی ئەنجام دەدەن و لەبەرانبەردا زیانی گیانی مادی و ماڵی بەدوایخۆیدا دەهێنێت، ئەمەش لەكاتێكدایە چەند ساڵێك لەمەوبەر حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق كۆتاییهاتنی لە عێراق ڕاگەیاند، بەڵام لە ئێستادا ئەو هێزە جموجوڵەكانیان دەستپێكردووەتەوە.
-
خەڵك- كەتیبەكانی عیزەدین قەسام ئاشكرایدەكات، با دانیشتوانی تەلئەبیب چاوەڕوانی وەڵامەكانی ئێمەبن. پاش بە ئامانجكردنی بینایەكی 15 نهۆمی نووسینگەی ژمارەیەك لە میدیاكانی جیهان لە غەززە، كەتیبەكانی قەسام ئاشكرایدەكەن تۆڵە دەكەینەوە. كەتیبەكانی قەسام لەزاری وتەبێژەكەیانەوە، هۆشداری دەدەنە دانیشتوانی تەلئەبیب و ئاماژە بۆ ئەوە دەكەن، كە چاوەڕوانی تۆڵەكردنەوەبن. پێشتر تۆڕی سپوتنیك بڵاویكردەوە، هێرشە ئاسمانییەكانی ئیسرائیل بینایەكی 15 نهۆمی كردە ئامانج لە غەززە، كە بینایەكی تایبەتی نووسینگەی كەناڵە بیانییەكان بوو. بەپێی زانیارییەكان، هێزەكانی ئیسرائیل بینایەكی بەرز بەناوی ئەلجەلا لە شاری غەززە كە ژمارەیەك لە كەناڵەكانی ڕِاگەیاندنی تێدایە بەتەواوی وێران كرد.
-
خەڵك- بە گوێرەی دواین ئامار، تووشبووانی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 162 ملیۆن و 752 هەزار و 331 حاڵەت. بە گوێرەی ئامارە جیهانییەكان، تاكو كاتژمێر 6ی پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ شەممە ژمارەی تووشبووانی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 162 ملیۆن و 752 هەزار و 331 حاڵەت، لەو ژمارەیەش 3 ملیۆن و 375 هەزار و 330 حاڵەتی گیانلەدەستدانیش هەبووە. هەر بەپێی ئامارەكان تاكو ئێستا 140 ملیۆن و 675 هەزار و 908 تووشبووی ڤایرۆسی كۆرۆنا چاكبوونەتەوە. لەسەر ئاستی وڵاتانی جیهان، ئەمریكا زۆرترین ڕێژەی تووشبوون بە پەتاكەی تێدا تۆماركراوە و گەیشتووەتە 33 ملیۆن و 669 هەزار و 344 كەس و 599 هەزار و 317 كەسیش گیانیان لەدەستداوە. ڤایرۆسی كۆرۆنا نەخۆشییەكی كوشندەیە و مانگی 12ی ساڵی 2017 لەشاری وۆهانی وڵاتی چین سەریهەڵداو لەئێستاشدا لە زیاتر لە 210 وڵات و ناوچەی جیهان بڵاوبووەتەوە.
-
خەڵك- هێزەكانی ڕوسیا لە سوریا ڕێگری لەهاتوچۆی هێزێكی ئەمریكی دەگرن و بەپێی زانیاییەكانیش، هۆكارەكەش بۆ نەبوونی هەماهەنگی تێپەڕبوون لە ناوچەكە دەگەڕێتەوە. سەنتەری ئاشتی ڕوسیا لە سوریا بڵاویكردەوە، هێزەكانی وڵاتەكەی لە حەسەكە ڕێگەیان لە هێزە ئەمریكییەكان گرتووە و لە شەقامی ئێم4دا هێزە ئەمریكییەكانیان گەڕاندووەتەوە. ئەلكساندەر كارپۆف بریكاری بەڕێوەبەرایەتی سەنتەری ئاشتی ڕوسیا لە سوریا ڕایگەیاند، هۆكار ڕێگریكردنەكە ئەوە بووە كە هێزە ئەمریكییەكان لە ناوچەی ژێردەسەڵاتی كوردی سوریا هەماهەنگییان لەگەڵ هێزە ڕوسییەكان نەبووە. ئەمەش لەكاتێكدایە، تاكوئێستا وەزارەتی بەرگری ئەمریكا هیچ هەڵوێستێكی لەو بارەوە ئاشككرا نەكردووە.