پ. د. سەعید عەلی محەمەد
یەکێک لە گرنگترین هۆکارەکان کە مێژوو تۆماری کردووە ئەمەیە کە ئێستا من بەوردی باسی دەکەم و دەیگێڕمەوە؛
((دەستدرێژی کردنە سەر ئافرەتان لە مزگەوتەکاندا))
بەڵێ …ئەوەش قەسابخانەکەی شاری( حەماە ) بوو لە ساڵی 1982 …
ئەو قەسابخانەیەی کە ڕژێمی ئەسەد دژی منداڵ و پیرو پەککەوتەو ئافرەت و منداڵی ساواو تەنانەت ئەو کۆرپەلانەش کە هێشتا لە سکی دایکیاندا بوون و نەهاتبوونە دنیاوە ئەنجامی دا….هەروەها بڕینی دەستی ئافرەتان و ، کوشتنی پیاوان بە شێوەی کۆمەڵ کۆمەڵ !!!!
قەسابخانەیەک کە هەرگیز لەبیر ناچێتەوە … دەزانن بۆ ؟؟
توڕە بوونی ڕژێم لە ئەنجامی شۆڕش و ڕاپەڕینی خەڵک و دانیشتوانی (حەماە)!!
ئینجا قەسابخانەکە دەستی پێکرد….هێزەکانی ئەوکاتی ڕژێمی دەسەڵاتداری ئەسەد گەورەترین قەسابخانەیان ئەنجامدا…. 27 ڕۆژی تەواو درێژەی کێشا !! دەیان تۆپخانە و تانک و زرێپۆش تێیدا بەکار هێنران ….ماڵەکان و مزگەوتەکان و نەخۆشخانەکان و دارو بەرد کرانە ئامانج !!
لەو کاتەدا هەموو شاری ( حەماە ) لە دانیشتوانەکانی داخرا….تانک و زرێپۆش و تۆپخانە گەمارۆی شارەکەیان دا …هەزارەها سەرباز لەدەوروبەرو دەروازەی شارەکەدا کۆکرانەوەو ئامادە کران… سوپاکەی ئەسەد دەستی بەبۆردومانی چڕی تۆپخانە کرد بۆ سەر خانووبەرەی هاوڵاتیان و دانیشتوانی بێ تاوانی شاری حەماە ..
لەگەڵ دەستدرێژیکردنە سەر سەدان ئافرەت و ژن و ، کوشتنی مندڵان و ، پیرو پەککەوتەکان و پیاوانی بەساڵا چوو ، لەڕێی سەربڕینیان بە چەقۆو ، بەستنەوەیان بە زنجیرو، لێدانیان بەکوتەکی ئاسنین و، تۆپباران کردنیان و ، سووتاندنی ڕیشی پیاوەکان و بەساڵا چووەکان !!
لەو ڕۆژانەدا بەهیچ شێوەیەک ڕێگە بە کەناڵەکان و میدیاکان نەدرا ڕووماڵی ئەو کارەسات و قەسابخانەو کۆمەڵکوژیە بکەن، بۆ ئەوەی جیهانی دەرەوەو ڕای گشتی وڵاتان ئاگاداری ڕادەی وەحشییەتی تاوانەکە نەبن !!
—– ژنانیان دەکوشتن و فڕێیان دەدانە سەر ڕێگاکان .
—– چاوەکانیان دەردەهێنان..
—– دەستی ژنەکانیان بە زیندوویی دەبڕیەوە ،
—– سکی ژنە سکپڕەکانیان هەڵدەدڕی و کۆرپەلەکانی ناویان دەکووشتن.
—– زۆرێک لە کیژۆڵەکانیان دەفڕاندو دەستدرێژی سێکسیان دەکردە سەریان.
—– زۆرێک لە ژنەکانیان لە ماڵەکانداو بەبەرچاو پیاوەکانیانەوە دەستدرێژیان دەکردە سەریان.
—– دواتر ئافرەتەکانیان دەبردنە مزگەوتەکان و ، بڵندگۆی مزگەوتەکانیان دەکردەوە بۆ ئەوەی خەڵکی شار و دەورو بەرو دانیشتوان گوێیان لە دەنگ و قیژەو هات و هاواری ئافرەتەکان بێت کاتێک دەستدرێژی دەکرێتە سەریان.
—- دوای ئەوەی دەستدرێژیان دەکردە سەریان لاشەی ئافرەتەکانیان بە ڕووتی فڕێ دەدانە نێو چاڵی قوڵ و گەورەوە !!!
—– سەربازەکانی ئەسەد دەچوونە نێو پەناگاکانەوەو کیژۆڵەکانیان دەردەهێنان و ، دەستدرێژی سێکسیان دەکردە سەریان و ، دواتریش خێزان و کەس و کارەکانیان هیچ شتێکیان لەبارەی چارەنووسیانەوە نەدەزانی .
27 ڕۆژی ڕەش شاری ( حەماە ) تێیدا ژیا….
تاڵترینیان ئەو ڕۆژە بوو کە ( ڕەفعەت ئەسەد ) بەنێو کۆڵانەکانی شاردا دەسوڕایەوە ، دوای ئەوەی کە گەمارۆو قەدەغەی هاتووچۆی کۆتایی پێ هێناو ڕێگەی دا خەڵک لە ماڵەکانیان بێنە دەرەوە…لەو ڕۆژەدا خەڵک چوونە دەرەوە بۆ بەجێگەیاندنی نوێژی بەکۆمەڵی هەینی …لەو کاتەدا ( ڕەفعەت ئەسەد ) ئەو ڕستەیەی وت کە تا ئێستاش دانیشتوانی شاری ( حەماە ) لە بیریان ناچێتەوە :
تا ئێشتاش شاری حەماە پیاوی تێدا ماوە ؟؟!!، فەرمانی کرد بەهێزەکانی زۆرترین پیاو کۆبکەنەوە و بیانبەن بۆ گۆڕستانی ( خەزرا )… ئینجا دەستبەجێ لە نێۆ گۆڕەپانەکەدا هەرهەموویان گوللە باران کران کە ژمارەیان 5000 پیاو بوو.
هەندێک لە منداڵان ڕایان کرد و ، خۆیان بەدارەکانەوە هەڵواسی هەتاوەکو چەکدارەکانی ڕژێم نەیانبینن .. بەڵام بەداخەوە .. کاتێک هێزەکان منداڵەکانیان بینین بەدارەکانەوە هیچ بەزەییەکیان بە منداڵێتیاندا نەهاتەوە … بۆیە هەرهەموویان گوللە باران کردن و ، لاشەکانیشیان بەدارەکانەوە هەڵواسین..
بریندارەکان
بریندارەکانیش ڕزگاریان نەبوو لە سەربازەکانی ئەسەد ..ئەوەبوو هەندێک لە سریەکانی بەرگریی لە نێو نەخۆشخانەی گەورەی شاردا خۆیان مەڵاس دا و ، ئەرکیان تەنها ئەوەبوو هەر بریندارێک بهێنرێتە نێو نەخۆشخانە دەستبەجێ بکوژرێ ..
خەڵکی شاری ( حەماە ) هیچ دەسەڵاتێکیان نەبوو ، هەرهەموویان لەماڵەکانی خۆیانەوە چاوەڕێی مردن و کوشتنی خۆیانیان دەکرد !!
ڕژێمەکەی ئەسەد چەندین کۆمەڵکوژیی و قەسەبخانەی گەورەی ئەنجامدا کەبە هیزرو هۆش و خەیاڵی کەسدا نەهاتووە:
—– زیاتر لە 60 مزگەوت ڕوخێنران.
—– نزیکەی لە %75 ی شارەکە وێران و خاپور کرا.
—– 15 هەزار کەس بێ سەرو شوێن کران.
—– تەنها لەماوەی 27 ڕۆژدا 40 هەزار کەس کوژران.
ئەمەیە چیرۆکە تاڵەکەی شاری ( حەماە ) کەمێژوو بەم شێوە من گێڕامەوە تۆماری کردووە …بۆیە دانیشتوانەکانی ئەمڕۆ باوەشیان بۆ چەکدارەکانی ئۆپۆزسیۆن کردەوەو خۆشحاڵ بوون بە چوونە نێو شارەکەیان و ، دەرپەڕاندنی سوپاو هێزەکانی بەشار ئەسەد.
