پلاتفۆرمی ئەلیکترۆنی بۆ گواستنەوەی بیانی، کە لەلایەن بانکی ناوەندی عێراقەوە بەڕێوەدەبرێت لە سەرەتای ساڵی 2023ی زایینیدا دەستیپێکرد وەک قۆناغی یەکەم بۆ ڕێکخستنەوەی پارەی نێردراو بەشێوەیەک، کە کۆنتڕۆڵی پێشوەختانە بەسەریاندا مسۆگەر بکات لەجیاتی کۆنتڕۆڵکردنی دواتر لە ڕێگەی وردبینیکردنی گواستنەوەی ڕۆژانەی یەدەگی فیدراڵیەوە.
بانكی ناوەندی عێراق بڵاویكردەوە، پلاتفۆرمی ئەلیکترۆنی ڕێوشوێنێکی ناوازە بوو، چونکە یەدەگی فیدراڵی بەزۆری هەست بە ئەنجامدانی ئەم کارە ناکات، گۆڕانکارییەکی وردە وردە بەرەو دروستکردنی پەیوەندی ڕاستەوخۆ لە نێوان بانکەکانی عێراق و بانکە پەیوەندیدارە بیانییە باوەڕپێکراوەکاندا پلانی بۆ دانراوە، لەگەڵ کۆمپانیایەکی وردبینی نێودەوڵەتی، کە نێوەندگیری ئەمە دەکات بۆ ئەوەی پێش ئەوان سکرینکردنی حەواڵەکردنەکان بکات، كە لەلایەن بانکە پەیوەندیدارەکانەوە جێبەجێ دەکرێن.
ڕوونیشی كردۆتەوە، لە ماوەی ساڵی 2024 و تا ئێستا 95%ی پڕۆسەی گواستنەوە لە پلاتفۆرمی ئەلیکترۆنیەوە بۆ میکانیزمی بانکی پەیوەندیدار بە ڕاستەوخۆ لە نێوان خۆی و بانکەکانی عێراقدا بەدیهاتووە ئەمەش مانای وایە تەنها نزیکەی 5%ی لە چوارچێوەی پلاتفۆرمەکەدا دەمێنێتەوە، کە دەبێتە هۆی ئەوەی پێش کۆتایی ئەمساڵ و بەپێی پلانەکە بە بەکارهێنانی هەمان میکانیزم بگوازرێتەوە.
جەختیشی كردۆتەوە، هەندێک چاوەڕوانی سەبارەت بە کاریگەرییە ئەگەرییەکان لەسەر نرخی ئاڵوگۆڕ و کارەکانی گواستنەوە بێ بنەمان، چونکە پڕۆسەکە لە کۆتایی ئەمساڵدا لەناکاو یان بە یەک جار ڕوونادات، بەڵکو لە ماوەی ڕابردوودا پێشتر بە هەوڵ و بەدواداچوونی ورد بەدەست هاتووە، تەنها ئەوە نەبێت كە ڕێژەیەكی کەم دەمێنێتەوە، کە لەم ماوەیەدا تەواو دەبێت.
بانکی ناوەندی عێراق دووپاتی دەکاتەوە، کە ئاڵوگۆڕی بازرگانی لەگەڵ ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی، تورکیا، هیندستان و چین نزیکەی 70%ی بازرگانی دەرەکی عێراق وەک (هاوردە) پێکدەهێنن، ئەمەش وایکرد بانکی ناوەندی عێراق کەناڵەکانی گواستنەوەی دراوەکانی یۆرۆ بدۆزێتەوە، یوانی چینی، ڕوپیەی هیندی و درهەمی ئیماراتی، لە ڕێگەی بانکە پەیوەندیدارەکانەوە لەو وڵاتانە باوەڕپێکراون، و (13) بانکە عێراقییەکان پێشتر دەستیان کردووە بە ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی گواستنەوە بە میکانیزمێکی پێش وردبینی، کە لەسەری ڕێککەوتوون و پەسەندکراوەجگە لە گواستنەوەکان بە دراوی دۆلار.
ئاماژەی بەوەشكردووە، لەگەڵ دابینکردنی کەناڵەکان بۆ گواستنەوەی کەسی بۆ مەبەستی یاسایی و کڕینی بیانی لە ڕێگەی کەناڵەکانی پارەدانی ئەلیکترۆنی و کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکانی گواستنەوەی پارە، فرۆشتنی پارە بە گەشتیاران، و پێدانی دۆلاری نەختینەیی بۆ گواستنەوەی هاتوو بۆ ئەو شوێن و مەبەستانەی، کە لە ڕێنماییە بڵاوکراوەکانی بانکی ناوەندیدا دیاریکراون.
بانکی ناوەندی عێراق جەخت لەوە دەکاتەوە، کە ئۆپەراسیۆنەکانی گواستنەوەی دەرەکی و کۆبوونەوەی داواکارییەکانی بۆ دۆلاری خستۆتە سەر ڕێگای دروست و لەگەڵ پراکتیک و ستانداردە نێودەوڵەتییەکان و یاسای بەرەنگاربوونەوەی سپیکردنەوەی پارە و دابینکردنی دارایی تیرۆر یەکدەگرێتەوە.
ڕوونی دەکاتەوە، کە دابینکردنی ئەو کەناڵانەی پێشتر ئاماژەیان پێکراوە بۆ هەموو مەبەستێک لەگەڵ نرخی فەرمی دۆلاردا، ئەم نرخە دەکاتە نیشاندەری ڕاستەقینەی پراکتیزە ئابوورییەکان، کە بە واقیعی سەقامگیری نرخ و کۆنتڕۆڵکردنی هەڵاوسان سەلمێنراوە، هەروەها هەر نرخێکی دیکەش، کە لە دەرەوەی ئەو نرخانە مامەڵەی پێوەدەکرێت کەناڵەکان بە نرخێکی نائاسایی دادەنرێت، کە ئەوانەی پەنا بۆ کارە نابنەڕەتییەکان یان نایاساییەکان دەبەن ئەوانەی لە مامەڵەکانیاندا لە کەناڵە فەرمییەکان دوور دەکەونەوە و بە تەنها بە کڕینی نرخێکی زیاتر لە نرخی فەرمی تێچووی زیادە هەڵدەگرن بۆ ئەوەی کەسانی دیکە لەبارەیەوە فریو بدەن جیاوازی نێوان نرخی فەرمی و ئەوانی تر.
