پەیوەندییە ژەهراوییەکان واتە ئەو پەیوەندییانەی دەبنە مایەی بێزاری و پەستانی لە ڕادەبەدەر و دەستگردتن بەسەر ژیانتا کاریگەری نەرێنی لەسەر خودی کەسایەتی و ژیانی ڕۆژانەت دەبێت، بۆ دەربازبوون لەم پەیوەندییانە پیویستە چەند هەنگاوێک بگریتە بەر تا بەتەواوەتی ژیانت ژەهراوی نەکات.
هەڵبەتە هەڵبژاردنی ئەو پەیوەندییانە ۆر جار بەدەست مرۆڤەکان خۆیان نییە، چونکە هەندێک مرۆڤ لەکاتی دروستکردنی پەیوەندیدا دەبنە کەسێکی تەواو جیاواز لەوەی پێشتر، کە ئەمەش وادەکات مرۆڤەکان دووچاری قەیرانی هەڵبژاردن ببنەوە.
بۆ ڕزگاربوون لەم پەیوەندیانە پیویستت بە گەشتێکی دوور و ماندوکەر هەیە، چصونکە چەندین هەوراز و نشێوی تێدایە کە دەبێت خۆتی بۆ ئامادە بکەیت و بەرگەی بگریت، ئەو بەرزو نزمییەش لەڕووی دەروونی، کەسایەتی، کۆمەڵایەتی، زهنی… هتد، دەبێت خاوەنی ئەو بڕوایەبیت کە دەتەوێت خۆت ڕزگار بکەیت لەو پیودانانەی کە کاریگەری نەرێنییان کردۆتە سەرت، لێرەدا پیویستە هەڵوەستە لەسەر ئەوە بکەین کە مەرج نییە ئەو پەیوەندییانە تەنها پەیوەندی سۆزداری دوو رەگەزی جیابن بەڵکە دەکرێت پەیوەنی دایک و باوک ، هاوڕی، خوشک و برا، و کەسانی هاوکار و هاوپیشەت.
نیشانەکانی پەیوەندییەکی ژەهراوی
ئەوەندەی ئێمە لە پەیوەندییەکەدا نوقم بووین، بۆ ئێمە قورسە هەندێک ڕاستی ببینین و بە دروستی لێکیان بدەینەوە، ڕەنگە ئیرەیی لایەنی بەرامبەر بە خۆشەویستی و خۆشەویستی ببینین و توندوتیژییەکەی لە کاتی توڕەبووندا تەنها بە چەند ساتێک لە ئارامی و بێدەنگی و نیشاندانی هەستێک کە ڕەنگە ئێمە دروستمان کردبێت لەگەڵ تێپەڕبوونی کات بڕەوێتەوە، کە ئەمەش وادەکات هێدی هێدی ڕێزگرتنت بۆ کەسایەتی خۆت و هەست کردنت بە بوونی خۆت کەمبکاتەوە.
پێش ئەوەی بچینە ناو ئەم وێنە تاریکەوە، دەبێت درک بەو نیشانانە بکەین کە ئاگادارمان دەکەنەوە کە ئێمە لە پەیوەندییەکی ژەهراویداین لەگەڵ لایەنی بەرامبەردا، و ئەویش بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ بەکارماندەهێنێت، بەپێی سەرچاوە دەرونییەکان و توێژینەوەکان ئەمانە گرنگترین نیشانەکانن.
-هەستکردن بە نائارامی
یەکێک لە گرنگترین نیشانەکانی پەیوەندییە ژەهراویەکان هەستکردنە بە نائارامی، تۆ دەترسیت وشەکە بڵێیت چونکە دەزانیت توڕە دەبێت، هەروەها لە کاردانەوەی ئەو دەترسیت کاتێک هەر کردارێک ئەنجام دەدەیت، وەک ئەوەی بەسەر ڕێڕەوێک لە هێلکەدا بڕۆن، هەمیشە هەست بە مەترسی دەکەیت بەهۆی ئەگەری وازهێنان، و جیابوونەوە.
-لۆمەکردنی بەردەوام
یارییە دڵخوازەکەی کەسێکی ژەهراوی لە پەیوەندییەکاندا ئەوەیە کە لایەنی بەرامبەری تاوانبار بکات “بەهۆی ئەوەی ناچارت کردم سووکایەتیم پێکردیت”، “بەهۆی ئەوەی هەستەکانم لەبەرچاو ناگریت، جێمهێشتیت”، “من ئازارم نەدایت، ئازاری خۆتت داوە کاتێک گوێڕایەڵی من نەبوویت”.
-بێ ڕێزی
زۆرجار کۆمێنتەکانی پڕن لە گاڵتەجاڕی و ڕەخنە، و کەمیی سۆز و ڕێزیشی تێدا نییە، ئەو هەوڵ دەدات هەمیشە بتکات بەوکەسەی خۆی دەیەوێت، بەڵم تۆ هەمیشە نیگەرانی کە لە تۆ کەمدەکاتەوە، یان بە ئەنقەست گاڵتەت پێدەکات ، ئەمەش واتلێدەکات خۆت بە کەم بزانیت و نرخی خۆت لا کەمبێت، و ئەو دەبێتە انمرەیەک و تۆش پاشکۆ.
-گۆشەگیرکردنی لایەنی بەرامبەر
کاریگەری پەیوەندییە ژەهراویەکان لە ڕێگەی گۆشەگیرکردنی بە ئەنقەست لایەنی بەرامبەرەوە دەردەکەوێت، وەک گۆشەگیرکردنی هاوسەرەکەی لە سەردانیکردنی خێزانەکەی و چوونە دەرەوە بۆ سەیران لەگەڵ هاوڕێکانی، یان خواستی بەردەوامی پێکەوە دەرنەکەوتن لە کۆبوونەوە و بۆنە کۆمەڵایەتییەکان، هەروەها وەک دابڕانی لە ئەنجامدانی ئەو کارەی کە خۆشی دەوێت، و ڕەنگە پێچەوانەکەی خواستی ژنەکە بێت بۆ گۆشەگیرکردنی مێردەکەی بە بیانووی خۆشەویستی یان ئیرەیی لە کەسانی دیکە جیا دەبێتەوە.
-نەبوونی پشتیوانی
ئەو کەسە ژەهراوی یان زیانبەخشەی لە پەیوەندییەکەدا هەیە پاڵپشتی ڕاستەقینە پێشکەش ناکات لەوانەیە وا دەرکەوێت کە زەردەخەنە دەکات بۆ سەرکەوتنەکانت و چەند وشەیەکی هاندانت پێ بڵێت، پرسیارت لێناکات دەربارەی دوایین پێشهاتەکانی پڕۆژەکانت و کارەکانت، یان تەنانەت لە ڕووی دەروونییەوە، ئەو هەوڵ نادات پشتگیرییەکی ئەخلاقی یان ماددی ڕاستەقینە پێشکەش بکات، و وەک ئەوەی لایەنی بەرامبەر چییە بەو دۆخەدا تێدەپەڕێت پەیوەندی بەوەوە نییە.
-نەبوونی پەیوەندی
مرۆڤەکان لە پەیوەندییە ژەهراویەکاندا زمانێکی باشی گفتوگۆیان نییە، هەروەها پەیوەندییەکی تەندروستیان نییە کە لە ڕێگەیەوە بتوانن کێشەکان چارەسەر بکەن و مامەڵە لەگەڵ تەحەددیاتی پەیوەندییە ئاساییەکان بکەن، زۆرجار کەشێکی تەمومژاوی لە نێوانیاندا زاڵ دەبێت، کە ئیرادەی ناخۆش و بێتوانایی لە دەربڕین زاڵە پێویستی و ئارەزووەکان بە ئاسوودەیی و دڵەڕاوکێ لە نێوان هەردوو لایەنەکەدا زاڵ دەبێت کاتێک هەر گفتوگۆیەک لە ترسی ئەو ڕێگایەی کە ڕەنگە بیگرێتەبەر دەست پێدەکەیت، هێرشکردن، ئیمپاسیڤیەت، یان بێدەنگییەکی سارد ڕەنگە دەرئەنجامی هەر گفتوگۆیەک بێت.
-هەستکردن بە پشتگوێخستن و ئیستغلالکردن
کەسی زیانبەخش لە پەیوەندییە ژەهراویەکاندا دەبێتە هۆی کێشەی تەندروستی قووڵی دەروونی، چونکە لایەنی بەرامبەر پشتگوێ دەخات و چاودێری پێویستی بۆ دابین ناکات وەک لە پەیوەندییەکی تەندروستدا بە ئەنقەست پشتگوێی دەخات و قەدری پێداویستییەکانی نازانێت، و لەوانەیە ئیستغلالی بکات بۆ ئەوەی ئارەزووەکانی خۆی تێر بکات و ئەوەی دڵی پێی خۆش بێت بەدەستی بهێنێت، بەبێ ئەوەی ئارەزووی لایەنی بەرامبەر بخاتە بەرچاو.
-ڕەخنە و گاڵتەجاڕی و توڕەیی
یەکێک لە ڕوونترین نیشانەکانی پەیوەندییە ژەهراویەکان زیانگەیاندن بە مەبەستە بە گاڵتەکردن و سووکایەتیکردن بە تۆ و ئەو چالاکییانەی کە حەزت لێیە پراکتیزەیان بکەیت، یان تەنانەت کارەکانت و شێوازی بێژەکردنی وشەکانت ئەو ڕەخنە لە هەموو شتێک دەگرێت کە تۆ ئەنجامی دەدەیت، توڕەیی هەیە لەسەر هەموو کردارێکی بچووک و هەروایە زۆرجار شەرم دەکات لەگەڵت بێت کە ئەم هەستە بگاتە دەستت.
هەنگاوی پراکتیکی بۆ دەرچوون لە پەیوەندییەکی ژەهراوی
دەرچوون لە پەیوەندییەکی ژەهراوی بەهۆی وابەستەبوون و کۆنترۆڵکردنی لایەنی بەرامبەرەوە ئەستەمە، بەتایبەتی ئەگەر هەستێکی بەهێزت هەبێت بۆ لایەنی بەرامبەر، و سەرەڕای بێتواناییت لە بەرگەگرتنی ئەو فشارانەی کە لەسەرت دروست دەکات، هێشتا شتگەلێک ڕێگری لە ڕزگاربوون لەم پەیوەندییە زیانبەخشە دەکات، لەگەڵ بوونی وابەستەیی دارایی و ترس لە تەنیایی، بەڵام ئەم هەنگاوانە دەتوانن یارمەتیت بدەن:
- هەڵسەنگاندن بۆ پەیوەندییەکە
بۆ درککردن بە پێویستی ڕزگاربوون لەم پەیوەندییە، بەو پێیەی ڕەنگە ئەمە قۆناغێکی ژەهراویبوونی پەیوەندییەکە بێت و گۆڕانکاریش دەتوانێت بەشداربێت لە باشترکردنی دۆخەکە، یان ئایا هەمیشە ئەمە سروشتی پەیوەندییەکە بووە، کە پێویستی بە ڕزگاربوونە لێی.
- ئاشکراکردنی زیانەکان
بە ئاشکراکردنی ئەو ڕەفتارانەی کە زیانت پێدەگەیەنن، گفتوگۆکردنیان و داوای گۆڕینیان، دانانی سنووری نوێ لە پەیوەندییەکەدا و دیاریکردنی دەرئەنجامەکانی بەزاندنیان، تا متمانە بەخۆبوون و سەربەخۆیی خۆت بەدەست دەهێنیتەوە.
- پلانی دەرچوونێک دابنێ
ئەگەر دەربازبوون نەبوو، هیچ باشتربوون و خواستێک بۆ گۆڕانکاری نییە و لە ژێر ڕۆشنایی بوون لە پەیوەندییەکدا کە لەسەر بنەمای توندوتیژی و دەستدرێژی دەروونی و جەستەیی دروستکراوە، ڕەنگە باشتر بێت پلانێک ئامادە بکەیت کە گەرەنتی سەلامەتی تۆ بکات لە حاڵەتی هاوسەرگیریدا ، لەوانەیە پێویستت بە شوێنێک بێت بۆ ژیان و خەڵک بۆ پشتگیریکردن لە بڕیارەکەت.
- جیابوونەوە وردە وردە
هەنگاوەکانی جیابوونەوە دەتوانرێت وردە وردە دەست پێبکرێت، بە بەسەربردنی کاتێکی کەمتر و کارلێککردن لە سنوورێکی تەسکدا، تا کۆتاییهێنان بە پەیوەندییەکە، بۆ ئەوەی لەگەڵ گۆڕانکارییەکەدا ڕابێن و بگونجێن.
- کۆتایی هاتنی تەواو
کاتێک بڕیاری پچڕانی پەیوەندیت لەگەڵ کەسە ژەهراویەکەدا دەدەیت، دەبێت ئەمە ڕوون و تەواو بێت، دوای ئەوە پەیوەندییەکان بە تەواوی دەبڕدرێن، چونکە کەسە ژەهراوییەکە زۆرجار بە خۆپەرستی و نەرگسییەت تایبەتمەندە، و بە هێمنی ڕۆشتنت قبوڵ ناکات، بۆیە دەبێت دڵنیا بیت لەوەی کە جارێکی تر هەموو ئامرازەکانی پەیوەندیکردن لەگەڵیدا ببڕیت.
- دەستپێکردنی گەشتی چاکبوونەوەت
کاریگەری پەیوەندییە ژەهراویەکان لەسەر تەندروستی دەروونی و دەروونی وێرانکەرن، بۆیە دەبێت گرنگی بە بارودۆخەکەت بدەیت و داوای هاوکاری لە پزیشکانی پسپۆڕ بکەیت، هەروەها بەدوای ئەو چالاکییانەدا بگەڕێیت کە متمانەت بەخۆت بۆ بگەڕێنێتەوە و لە زیان و توندوتیژی چاکببیتەوە دەست بە ژیانێکی نوێ بکە.
