سۆران ڕەسوڵ – پسپۆڕی پەروەردەیی
باوک واتە نیشتمان، ئارامی، هێز، پشت و پەنا، ژیان بۆ خێزانەکەی و منداڵەکانی، ئەو باوکانەی هەمیشە مامەڵە و ڕەفتارێکی دروست لەگەڵ منداڵەکانیان ناکەن، وە باوکایەتییەکی ڕاستەقینە ناکەن، وە کاتێکیش پەروەردەی منداڵێکیان لە دەستدەدەن بە شێوازی جۆراوجۆر و دواتریش برینێکی قوڵ و گەورە لەسەر دەروونیان دروستدەبێت و ئەو کات هەست بە تاوانباری خۆیان و نەبوونی بەرپرسیارێتی و نەبوونی باوکایەتی خۆیان دەکەن.
بۆیە پێش ئەوەی بگاتە ئەوەی منداڵەکەت بدەیتە دەست بژاردەیەکی خراپ و چارەنووسێکی نادیار، بەخۆداچوونەوەیەکی قوڵ و یەکجاری لە هەڵسوکەوتکردنت لەگەڵ منداڵەکانت بکە و دووربکەوەرەوە لەم ڕەفتارە نابەرپرسیارانە:
یەکەم، مامەڵەکردنێکی وشک و ڕەق لەگەڵ منداڵ:
باوکی بەڕێز ئاگاداربە منداڵەکەت جگەرگۆشەی تۆیە، نەرمونیان بە لەگەڵیدا، بە جوانی وەڵامی پرسیارەکانی بدەرەوە و کاتێک قسەت لەگەڵ دەکات تەماشای نیگاکانی چاوی بکە و زەردەخەنەی بۆ بکە، توێژینەوەکان دەڵێن، ئەو منداڵانەی لەلایەن باوکیانەوە گرنگی زۆریان پێدەدرێت زیرەکتر و بەهۆشتر دەبن.
دووەم، ڕەزیلی و چروکی باوک بەرامبەر مافە سەرەتایی و پێداویستییە بنچینەییەکانی منداڵ:
خراپترین جۆری ڕەزیلی باوک لەگەڵ منداڵەکانی پێنەدانی خۆشەویستی و زەردەخەنە و لە ئامێز نەگرتنیەتی، پاشان یاری لەگەڵ نەکردن و چێژپێ نەبەخشین و پشت هەڵکردن لێی، لەگەڵ ئەوەشدا خەرج نەکردنی ئەو پارەیە بۆی کە ڕەنگە سبەی پارەی زیاتری تیادا خەرج بکات لە شتێکی دیکەدا کە نەدەبوو وابێت.
سێیەم، سەرکۆنەکردنی هاوسەرەکەی لەپێش چاوی منداڵەکانی:
ئاگاداربن منداڵ چاودێرێکی گەورەیە لە ماڵدا، چاو تیژ و بە هەستە بەرامبەر هەر جۆرە مامەڵەیەکی نەشیاوی خێزانەکەی، بەڵام ناتوانێت لێکبداتەوە و شیبکاتەوە و گوزارشت لە دەروون و هەستەکانی بکات بەرامبەریان، بۆیە پێویستە باوکان وەک یاسایەکی بنەڕەتی پەروەردەیی هەستیار لەم بابەتە بڕوانن کە لە پێش چاوی منداڵەکانیان سەرکۆنەی دایکیان نەکات و لۆمە و سەرزەنشتی کار و ڕەفتارەکانی نەکات و دەنگ و دەستی بەسەردا بەرز نەکاتەوە، چونکە باڵانسی کەسێتی خۆی لای منداڵەکانی دادەبەزێنێت و پلە و بەهای باوکایەتی خۆی تێکدەشکێنێت و ئیتر چاوەڕێ نەکات منداڵەکانی گوێی بۆ بگرن.
لەڕێ لادانی باوک لە ڕەفتار و بەهاکان و تووشبوونی بە لادانی ڕەوشتی و لەدەستدانی کەسێتی و بەهاکانی باوکێتی و بەکارهێنانی هەڵسوکەوتی نابەجێ، باوک لە خێزاندا وەک سەرکردە و سەرمەشقێک تەماشا دەکرێت و چاوی لەسەرە، هەرکات تووشی لەڕێلادانی ڕەفتاری و ڕەوشتی ببێت جگە لە کاریگەرییە زۆر خراپەکەی لەسەر خودی خۆی، ئەوا کاریگەری نەرێنی لەسەر تەواوی خێزانەکەشی دادەنێت و لە داهاتووشدا ڕەفتاری منداڵەکانی سەردەکێشن بۆ ئەو خراپەکارییە.
چوارەم، توندوتیژی و لێدانی منداڵ:
کاردانەوەی توندی باوک بەرامبەر هەڵەکانی منداڵەکەی دەبێتە هۆکاری دروستبوونی هەمان شێوازی کاردانەوە لە منداڵدا.
پەلی منداڵەکەت ڕامەکێشە و بەسەریدا هاوار مەکە و هەڕەشەی لێ مەکە، لێدانی جەستەیی و توندوتیژی بەرامبەر منداڵ لەناو خێزان یان قوتابخانە کەسێتی منداڵ لاواز و پەکدەخات، بەتایبەت لەلایەن باوک، چونکە باوک سەرچاوەی هێز و پشتیوانییە بۆ منداڵ، ئەگەر ئەو هێزە بە ئاراستەی نەرێنی لەڕووی منداڵدا ڕاوەستا، ئەوا منداڵ تووشی تێکشکاندن و بێ هیوایی و لاوازی دەروونی بەرامبەر خودی خۆیی و دەوروبەر و کۆمەڵگەش دەبێت.
بڕیاردانی زیاد لە پێویست لە لایەن باوکەوە کەوا دەکات منداڵ لە چوارچێوەیەکی کۆنکرێتی بگرێت، خەونەکانی بکوژێت، تواناکانی لەدەست بدات، بیخاتە چوارگۆشەیەکی بەرتەسکی هەڵسوکەوت و پوکانەوە و گەشەنەکردنەوە.
