دوای پەسەند كردنی خشتەكانی بودجەی 2024ی عێراق لەلایەن ئەنجوومەنی وەزیرانەوە و ناردنی بۆ پەرلەمان بۆ دەنگدان لەسەری، بڕی بودجەی بەكاربردن و پڕۆژەكان و پارەی تەرخانكراو بۆ مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم دیاریكرا.
ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق، ڕۆژی یەك شەممە 19ی ئایاری 2024 لە کۆبوونەوەیەکی نائاساییدا خشتەکانی بودجەی 2024ی پەسند کرد و دوێنێ سێ شەممە 22ی ئایار خشتەکە گەیشتە پەرلەمانی عێراق، كە كۆی گشتی بودجە 211 ترلیۆن و 861 ملیار دینارە و زیاتر لە 64 ترلیۆن دیناریش کورتهێنانی هەیە، چونكە کۆی گشتیی داهاتی عێراق 147 تریلیۆن و 836 ملیار دینارە.
سۆران عومەر، ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق بۆ (خەڵك) ڕایگەیاند، لە كۆی گشتی بودجەی 2024دا بڕی 10 ترلیۆن و ٤٢ ملیار دینار نەفەقاتی حاکیمەیە و پشكی هەرێمی كوردستان ١٤ ترلیۆن و ٨٤٠ ملیار دینار و ١ ترلیۆن و ١١٦ ملیار دینار لەپشکی هەرێم بۆ قەرزی TBI دەبڕدرێت.
سەبارەت بە پشكی مووچە وتی، “بڕی ١١ ترلیۆن و ٥٧٦ ملیار دینار بۆ مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم دانراوە، كە مانگانە ٩٦٥ ملیار دینار بۆ مووچەی هەرێمە”.
ڕوونیشی كردەوە، لەخشتەکانی بودجەی ٢٠٢٤ دا کرێی دەرهێنانی بەرمیلێک نەوت بۆ عێراقیش پڕ نەکراوەتەوە و هیچ نرخێک دیاری نەکراوە.
جەختیشی كردەوە، ئەوەی پەیوەستە بە مووچەی هەرێم بەبڕیاری دادگای فیدڕاڵی پەیوەستە بە تەوتین و داهاتی ناوخۆ، کەتاکو ئەم کاتە هیچ هەنگاوێکی کرداری بۆ جێبەجێکردنی بڕیاری دادگای فیدڕاڵی نەنراوە.
هەر لە خشتەکاندا ژمارەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان بە 658 هەزار و 189 دیاریکراوە. لە بودجە حاکیمەدا 69 ملیار و 230 ملیۆن دینار بۆ خەرجیی هەڵبژاردنی هەرێمی کوردستان تەرخانکراوە.
ئەمەش لەكاتێكدایە، كە محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق لە کۆنفڕانسێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، بڕیارەکەی دادگای فیدڕاڵی ڕوونە، حکومەتی ناوەندی و حکومەتی هەرێمی کوردستانی بە خەرجکردنی مووچەی فەرمانبەران و خانەنشینان و چاودیری کۆمەڵایەتی و کەسوکاری شەهیدان بەبێ گەڕانەوە بۆ بودجە پابەندکردووە، واتە خەرجکردنی ڕاستەوخۆ.
