ڕاپۆرتێكی ڕۆژنامەی “فایننشاڵ تایمز”ی بەریتانی ئاماژە بە هەوڵەكانی عێراق دەكات بۆ كۆنترۆڵكردنی ئەو قەیرانە داراییەی كە ماوەی چەند مانگێكە وڵاتەكەی گرتۆتەوە كە فشەڵی ئابووری عێراق دەرخست، سەبارەت بەوەی تەنیاپشت بە نەوت دەبەستێت لە پاش بیست ساڵ لە لەشكركێشییەكەی ئەمریكا بۆ سەر ئەو وڵاتە.
بەپێی ڕاپۆرتەكە كە ئەمڕۆ دوو شەممە بڵاوكرایەوە “عەلی موحسین عەللاق پارێزگاری بانكی ناوەندی، بەرگری لەو ڕێوشوێنانە دەكات كە بۆ گەیشتن بە جێگیربوونی بەهای دراوی نیشتمانی گیراونەتەبەر، بەڵام ئەو ڕێوشوێنانە بوونە مایەی كەمبوونەوەی دۆلار لە بازاڕەكان و بەرزبوونەوە دراوەكە لەبەرامبەر دراوی عێراقی”.
عەللاق ئاماژەی بە هەوڵەكانی حكومەتی عێراق و بانكی ناوەندی كردووە بۆ ڕەواندنەوەی ئەو ترس و دڵەڕاوكێیەی لە دوای سەرهەڵدانی ئەو قەیرانەی لە مانگی تشرینی دووەمی ساڵی ڕابردووەوە هاتەئارا و لەو بارەیەوە دەڵێت”جەخت لە چارەسەریی ڕیشەیی دەكەینەوە بۆ كێشەكە و هەندێك دەستەواژەی ئەرێنی لەوبارەیەوە بەدی دەكەین”.
“فایننشاڵ تایمز” نوسیویەتی”پاكێجی ڕێكارەكان كاردانەوەی نەخوازراوی لێكەوتۆتەوە، لەوانە كەمبوونەوەی بەرچاوی نەخوازراو لە دابینكردنی دۆلار لە ئابوورییەكدا كە دراوی ئەمریكی زۆر بەكاردەهێنێت، ببێتە مایەی بەرزبوونەوەی هەڵاوسان و وا لە عێراقییەكان بكات متمانەیان بە دامەزراوە و دراوەكەیان نەمێنێت”.
پارێزگاری بانكی ناوەندی عێراق پێیوایە”لاوازی ئابووری عێراق، هۆكارەی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە تا ئەندازەیەكی زۆر پشت بە گۆڕانی نرخی نەوت دەبەستێت لە بازاڕەكانی جیهان،هەرچەندە داهاتی نەوتی وڵات بە دووەم گەورەترین خەزێنەی بەرهەمهێنەرانی ڕێكخراوی وڵاتانی هەناردەكاری نەوت (ئۆپێك) دادەنرێت كە زیاتر لە 100 ملیار دۆلار هەڵكشاوە، بەڵام بەغدا ناتوانێت دەستی بەو پارەیە بگات كە لەڕێی یەدەگی فیدراڵی ئەمریكاوە دەبێت، بەو پێیەی وڵاتەكە لەدوای لەشكركێشییەكەی ساڵی 2003وە، یەدەگی دراوی بیانی عێراقی بەدەستەوەیە”.
عەللاق دەڵێت”بەپێی ئەو ڕێكارانە، بانكی ناوەندی عیراق داوای دۆلارەكانی دەكات لە یەدەگی فیدراڵی ئەمریكایی، تا بیانفرۆشێت بە قەرزدەران و بازرگاكانەكان و كۆمپانیاكانی ئاڵوگۆڕی دراو لەبەرامبەر دیناردا، ئەم پرۆسەیەش بە فرۆشتنی ڕۆژانەی دۆلار ناودەبرێت، بەڵام بەرپرسانی ئەمریكایی و عیراقی لەمێژە گلەیی لەوە دەكەن كە پرۆسەكە فێڵ و تەڵەكەباززییەكی زۆری تێدا دەكرێت و لێوەی بوار بۆ بردنەدەرەوەی دۆلارێكی زۆر خۆشدەبێت”.
هەروەها ڕایگەیاندووە”هەندێك لە بانكەكان و بازرگانەكان نایانەوێت وردەكاریی بدەن سەبارەت بەوانەی لە كۆتاییدا پارەكەیان ڕادەستدەكرێت، هەندێكی تر خاوبوون لە گونجان لەگەڵ بنەماكاندا. لەگەڵ ڕەتكردنەوەی زۆرێك لە داواكارییەكانی حەواڵە لە ئەژمارەكانی عیراق، لەلایەن یەدەگی فیدراڵی كە بووە مایەی كەمكردنەوەی خستنەڕووی دۆلار لە بازاڕ. بەپێی زانیارییەكانی بانكی ناوەندیش، حەواڵەی ڕۆژانە لە 180 ملیۆن دۆلارەوە لە ساڵی 2022، بۆ 65 ملیۆن دۆلار لەمساڵدا دابەزی”.
لەو ڕووەوە عەللاق لای خۆیەوە، ئاماژە بە بوونی دەستەواژەكانی بەرەوپێشچوون دەكات و دەڵێت”بەرزبوونەوەیەكی بەرچاو هەیە لە ژمارەی مامەڵەكان و ژمارەیەكی زیاتری بازرگانانی عیراقی بەدی دەكرێت كە بەشێوەیەكی فەرمی ناوی خۆیان بۆ بەشداریی تۆماردەكەن”، لەگەڵ ئەمەشدا شارەزایان هۆشداریی دەدەن و پێیانوایە كارەكە چەند مانگێك دەخایەنێت، تا بانكە عیراقییەكان بە تەواوەتی خۆیان لەگەڵ سیستمە نوێیەكەدا دەگونجێنن، و چەند ساڵێكیشی دەوێت، تا ئابووری بە تەواوەتی لە سیمای نا فەرمی و دەستباڵایی پارەی كاش دووردەكەوێتەوە”.
