رێكخستنی حزبی بەعس نەماوە، بەڵام لەناوچەی عەلەوییەكان جموجۆڵی چەكداریی هەیە
روسەكان 4 رۆژ لەسەر یەك بەدوو فرۆكە بەرپرسانی بەعس و چەكدارانی ئێرانیان لەحمیمیم گواستەوە
یەك حزب یان كاریزمای سیاسی لەدیمەشق نییە، ئەمەش كێشەیەكی زۆر گەورەیە بۆ ئایندەی ئەو وڵاتە
جۆلانیی كەسایەتیەكی كاریزمی نییە، رەگوڕیشەی مێژووییشی نییە.
دروزەكان رابەرێكی رۆحیان هەیە، رۆڵی رابەرێكی ئاینیی و سیاسی دەبینێت
سەرتیپ جەوهەر – بەشی دووەم
لەگەڵ رووخانی رژێمەكەی ئەسەد، رێكخستنەكانی حزبی بەعسی دیكتاتۆر هەڵوەشایەوەو بەرپرس و ئەندامانی باڵای ئەو رژێمە وەك ئاردی ناو دڕكیان لێهات، هیچ شوێنەوارێكیان دیار نەما، بەڵام دوو هەفتەیە بەشێوەیەكی رێكخراو وەك تۆڵەستاندنەوە ئەفسەرو پلەدارانی سەربازیی كەمینەی عەلەوییەكان یەك یەك دەكوژرێن. هەروەك خەڵكی مەدەنیش دەڕفێنرێن و هەندێكیان چارەنوسیان دیار نییە، بۆنمونە رەشا ئەلعەلی كە مامۆستای زانكۆیەو كەسێكی دیاربووە لەحمس.
لەگەڵ روخانی رژێمی بەعس لە 7ی كانونی یەكەمی 2024، هێزەكانی روسیا ماوەی چەند رۆژێك بەبەردەوامیی لەفرۆكەخانەی (حمێمیم) لەڕێی دوو فرۆكەی سەربازیی بارهەڵگرەوە بەشێك لەبەرپرسانی حزبی بەعس و ئەفسەرو پلەدارەكانی ئەو رژێمەو ئەو چەكدارانەیان دەگوێزایەوە كە سەر بەگروپە ئێرانیەكان بوون. بەپێی لێدوانی رەسمیی بەرپرسانی روسیا، جگە لەبەرپرسانی حزبی بەعسی سوریا، زیاتر لە 4 هەزار چەكداری ئێرانیان لەسوریا دەرباز كردووە.
عەلەوییەكان كەمینەی سەردەستی سوریابوون لە رابردوو، بەشێوەیەكی گشتیی دەكەونە ناوچە كەناراوییەكانی وەك تەرتوس و لازقیە، لەهەندێ ناوچەی دیكەی دەشتاییش هەن بۆنمونە لەگوندەواریی شام و حمس و حەما..تد. ئەو پێكهاتەیە دەسەڵاتداری سوریا بوون بۆیە توانای دارایی و چەكدارییان هەیە، هەست بەمەترسی رووبەرووبونەوەی تایفی دەكەن بۆیە پێدەچێت هەوڵی خۆ رێكخستنەوە بدەن، رەنگە دەستی دەرەكیش هاوكاریان بێت، بەڵام تائێستا نە حزبێكی كاریگەر یاخود كەسایەتییەكی كاریگەرییان نییە كۆیان بكاتەوە. تەنها لێرەو لەوێ گروپی بچوكیان هەیە. بەپێی هەندێ زانیاریی گروپی چەكداری بچوكیان لێ دروستبووە، بەشێكیان خۆیان لەناوچە شاخاوییەكان حەشارداوە.
ناوچەی عەلەوییەكان دوو تایبەتمەندی هەیە لەناوچەكانی دیكە جیای دەكاتەوە، یەكەمیان دەكەوێتە سەر دەریای سپی، دووەمیان ناوچەكانیان شاخاویی سەختەو جەنگەڵستانە. ئەمەش زەمینەی خۆحەشاردان و رووبەرووبوونەوەی زیاتر دروستدەكات.
لەبەری رۆژئاوای سوریاوە، سوپای ئیسرائیل رۆژانە هەنگاو بەهەنگاو ناوچەی زیاتر بەتایبەت پارێزگای قونەیترەی سنوری رۆژئاوای ئەو وڵاتە داگیردەكات، ئێستا لەنێوان 25 بۆ 30 كیلۆمەتر لەدیمەشقی پایتەخت دوورە. لەو ناوچانەشی داگیریكردوون، داوای لەخەڵكەكە كردووە هەرچی چەك و تفاقی سەربازیی هەیە رادەستی سوپای ئیسرائیلی بكەن لەبەرامبەر بڕێك پارە بۆ هەر پارچە چەكێك. لەچەند هەفتەی رابردوو، دانیشتوانی ئەو ناوچانە هەزاران پارچە چەكیان رادەستی سوپای ئیسرائیل كردووە.
دروزەكان، دەكەونە ناوچەكانی نزیك سنوری ئیسرائیل. زیاتر لەپارێزگای سویداو قونەیترەو هەندێك گوندەواریی دیمەشق هەن. لەدوای رووخانی رژێمی ئەسەد هێزێكی چەند هەزاریان بۆخۆیان دروستكردووە. پێدەچێت ئیسرائیل و ئەمریكا هاوكارییان بكەن. خاوەنی رابەرێكی رۆحین بەناوی (حیكمەت هجری) كە هەم رۆڵی رابەرێكی سیاسی و هەمیش ئاینیی دەبینێت و دروزەكانی كۆكردۆتەوە.
تائێستا دروزەكان رێگەیان نەداوە هێزەكانی جۆلانیی بچنە ناوچەكانیان بەتایبەتیش پارێزگای سویداو دەوروبەریی. هەرچەندە چەندجارێك هەوڵیانداوە، بەڵام رێگرییان لێكراوە.
دروزەكان بەر لەرووخانی ئەسەد جموجۆڵی جەماوەریی و چەكدارییان دەستپێكردبوو. سوپاو موخابەراتی سوریا لەناوچەكانیان خۆیان سڕكردبوو، بۆیە كاتێك رژێم رووخا، ناوچەكانیان رووبەرووی تەنگژەو شێوان نەبویەوە.
ناوچەی سوننەكانیش كە دیمەشقی پایتەخت و ناوەندی سوریا زیاتر دەگرێتەوە، هێزەكانی جۆلانیی تێدا باڵادەستن. ئەو هێزەی هاتووە خاوەنی مێژووی سیاسی یاخود بنكەی جەماوەریی نییە. جۆلانیی بۆخۆیشی كاریزما نییە تا بتوانێت خەڵكی سوریا كۆبكاتەوە، بەڵكو هێزێكی چەكدارەو هیچ تێگەیشتنێكی دیموكراتیانەی بۆ حوكمڕانیی نییە، جۆلانیش وەك فەرماندەی هێزێكی چەكدار هەڵسوكەوت دەكات.
هێشتا سیمای حوكمڕانیی دیار نییە، تەنها جموجۆڵی سیاسی لەسەر ئاستی ناوچەكە هەیە، بەڵام كەس باسی پرسی گواستنەوەی دیموكراتیانەی دەسەڵات ناكات. ئەوەی جێی سەرنجە. لەوناوچانە حزبی سیاسی و كاریزمای جەماوەریی نییە، ئەوەی هەیە محەمەد جۆلانیی و هێزێكی چەكدارە كە 25 هەزار چەكدارێك دەبێت ئەمەش یەكێكە لەگرفتە گەورەكانی بەردەم پرسی دیموكراسی. هەروەك دیار نییە حوكمڕانیی چۆن رێكدەخرێتەوە؟! لەكاتێكدا مەرجی سەرەكیی لابردنی سزاكانی ئەمریكاو ئەوروپا پرسی گواستنەوەی دیموكراتیانەی دەسەڵاتە لەدەسەڵاتێكی چەكدارەوە بۆ دەسەڵاتێكی شەرعیی مەدەنی.
ناوچەكانی رێڤەبەری خۆسەر-یش كە بەناوچەی كوردەكان ناسراوە، هێزێكی زۆر كاریگەری چەكداری هەیە ئەویش هێزەكانی سوریای دیموكراتە. ئەم هێزە هەم هێزێكی مەشقپێكراوی سەردەمیانەیەو ژمارەیان لەهەموو هێزەكانی دیكەی ناوخۆی سوریا زیاترە، هەم چەكدارترن و خاوەنی پشتیوانییەكی گەورەی كۆمەڵگای نێودەوڵەتین. ئەو ناوچایەش سەرنج و تێبینی لەسەرە، بەتایبەتیش ئەوەی پەیوەندی پێشخستنی بەشداریی سیاسیەوە هەیە، پێویستە دوور لەدەستوەردان و تێگەیشتنی حزبیی گفتوگۆی جددی لەسەر بكرێت.
