بارین رێبەر
لە ئێستادا جیهان بەدوای فۆرمێکدا دەگەڕێ کە پێکەوەژیان تێیدا خۆی بنوێنێت، ھەرێمی کوردستان ئەم فۆرمەی کردووەتە واقیعێکی ژیان، لە سەردەمی شێخ ئەحمەد بارزانییەوە، کە پێش دامەزراندنی نەتەوە یەکگرتووەکان بیری پێکەوەژیانی خستە بواری جێبەجێکردن، ئەمڕۆیش قوڵایی پێکەوەژیان لە ھەرێم، رەنگدانەوەی جیھانی ھەیە.
سەرکردەکان کاریگەرییەکی بەرچاویان هەیە لەسەر داڕشتنی ئەو بەها گرنگانەی کە کاریگەریان لەسەر پێکەوەژیان هەیە لە کۆمەڵگادا.
لە ڕێگەی کردار و گوفتارەکانیانەوە هانی کۆمەڵگا دەدەن کە هەمان بەهاکان هەڵبگرن، هەر وەک گوتەیەکی کۆنی عەرەبیش هەیە کە دەڵێت: خەڵکی لەسەر دینی پاشاکانیانن،سەرۆکی ھەرێمی کوردستان نێچیرڤان بارزانی لە هەر پێگەو پۆستێکدا بوبێت هەمیشە جەختی لە پێکەوەژیان و کولتووری یەکتر قبووڵکردن کردۆتەوە، ئەمەیشی بە یەکێک لە خەسڵەتە هەرە ئەرێنی و تایبەتەکانی کوردستان ناو بردوە، هەر وەک لە یەکێک لە وتارەکانیدا ڕایدەگەیێنێت: “فرەپێکهاتەیی و فرەئایینی هەرێمی کوردستانی بەهێز کردووەو هەرێمی کوردستان بەفرەیی پێکهاتە و ئایینەکانییەوە جوانە، ئێمە دەستبەرداری پێکەوەژیان نابین “.
ئەم گوتارەی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان ڕەنگدانەوەیەکی بەرچاوی هەبووە لەسەر تۆخکردەنوەی کولتووری پێکەوەژیان لە هەرێمی کوردستان دا.
سەرۆکی ھەرێمی کوردستان نێچیرڤان بارزانی، کە لە نۆتردام لەگەڵ سەرکردەکانی جیهان کۆبوویەوە، ئەم بەشدارییەی سەرۆکی ھەرێم پێمان دەڵێت: پێکەوەژیان تەنیا تیۆری نییە، بەڵکو ئەزموونێکی زیندووە و جیھان پێکەوەژیانی ھەرێم بە نمونەی باڵا لە ناوچەکە دەبینێت، لە کاتێکدا جیهان بە تایبەتی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە دەست کێشەی پێکەوەژیانەوە دەناڵێنێت، کوردستان توانیویەتی ئەم کێشەیە بکاتە دەرفەتێک بۆ دەوڵەمەندکردنی کۆمەڵگە، لێرەدا جیاوازییەکان نەبوونەتە هۆی دابەشبوون، بەڵکو بوونەتە سەرچاوەی هێز و داهێنان.
ئەوەی لە نۆتردامدا روویدا، تەنیا رووداوێکی دیپلۆماسی نەبوو، ئەوە خاڵی یەکگرتنەوەی جیهانی رۆژهەڵات بە هەموو فرەچەشنی و دەوڵەمەندییەکەیەوە، لەگەڵ جیهانی رۆژئاوا بە هەموو پێشکەوتن و کرانەوەکەیەوە بوو، لەم خاڵەدا، کوردستان خۆی وەک پردێک نیشان دا کە دەتوانێت ئەم دوو جیهانە پێکەوە ببەستێتەوە.
مۆدێلی پێکەوەژیانی کوردستان لەسەر بنەمای تێگەیشتنێکی قووڵ لە سروشتی مرۆڤ دامەزراوە.
لێرەدا، جیاوازییەکان وەک هەڕەشە نابینرێن، بەڵکو وەک دەرفەتێک بۆ فێربوون و گەشەکردن سەیر دەکرێن.
ئەم تێگەیشتنە، کە لە میراتی شێخ ئەحمەد بارزانییەوە سەرچاوەی گرتووە، ئەمڕۆ لە سیاسەتی نێودەوڵەتی هەرێمدا رەنگی داوەتەوە. کاتێک نێچیرڤان بارزانی لە نۆتردام لەگەڵ سەرکردەکانی جیهان کۆدەبێتەوە، ئەمە تەنیا نوێنەرایەتی ھەرێم ناکات، ئەو نوێنەرایەتی مۆدێلێکی سەرکەوتوو دەکات کە دەتوانێت وەڵامی پرسیارە هەرە گەورەکانی سەردەم بداتەوە: چۆن دەتوانین لە جیهانێکی فرەچەشندا پێکەوە بژین؟ چۆن دەتوانین جیاوازییەکانمان بکەینە سەرچاوەی هێز نەک لاوازی؟ ئەم ئەزموونە پێمان دەڵێت کە پێکەوەژیان تەنیا تیۆرییەک نییە کە لە کتێبەکاندا نووسرابێت، یان ئامانجێک نییە کە نەتوانرێت بەدی بێت، بەڵکو راستییەکە کە دەکرێت لە کۆمەڵگای هاوچەرخدا جێبەجێ بکرێت، ئەوەی لە کوردستان روودەدات، نموونەیەکی زیندووە بۆ ئەوەی چۆن کۆمەڵگەیەکی فرەچەشن دەتوانێت سەرکەوتوو بێت، نەک تەنیا لە پاراستنی جیاوازییەکان، بەڵکو لە بەکارهێنانیان بۆ دروستکردنی داهاتوویەکی باشتر.
ئەوەی لە ھەرێمی کوردستان دەیبینین زیاتر لە سیاسەت یان دیپلۆماسییە، ئەوە وانەیەکی گرنگە بۆ باڵابوونی پێکەوەژیان لە ناوچاکەدا، کە دەتوانین بەیەکەوەبژین لە جیاتی ئەوەی ھەڕەشە بین لەسەر یەکتر.
