شارەکان بە تایبەتی لە وەرزی هاویندا گەرم دەبن، بەو پێیەی گەرمی خۆر بۆ ماوەیەکی زۆر لە کۆنکرێت و قیر دەدات و ئەویش توانای هەڵمژینی گەرمی و دانەوەی هەیە، و بەمجۆرە پلەکانی گەرما تەنانەت لە شەویشدا بە بەرزی دەمێننەوە، و پلەکانی گەرما لە ٢٠ پلەی سەدی تێدەپەڕن.
بابزانین ڕێڕەوی هەوای سارد دەتوانێت پلەکانی گەرما نزم بکاتەوە.
ڕێڕەوی هەوای سارد چین؟
پلەکانی گەرما لە ناوچە گوندنشینەکان بەتایبەت لە شەودا زۆر فێنکترن لە شارەکان کە لە شەوانی ڕوون لە هاویندا دەتوانێت بگاتە ١٥ پلەی سەدی. شارەکان دەتوانن سوود لەم هەوا فێنکە وەربگرن ئەگەر لە ڕێگەی ئەو شوێنەی کە بە ڕێڕەوی هەوای فێنک ناسراوە بچێتە ناوەندی شارێکی گەرمترەوە.
ڕێڕەوی هەوای فێنک بە شوێنی سەوزایی، ڕووبار، دەریاچە، هێڵی شەمەندەفەر و شەقامی فراوانی پڕ لە دار و ڕووەک پێناسە دەکرێت.
هەوای سارد تەنها چەند سانتیمەترێک لە سەرووی زەویەوە دەڕوات، بۆیە بەنداو و بیناکان ڕێگری لە ڕۆیشتنی ئەم هەوا ساردە دەکەن. بۆیە پێویستە ئەم ڕێڕەوانە لە کاتی دیزاینکردنی شارەکاندا تا دەتوانرێت بە کراوەیی بهێڵرێنەوە بۆ ئەوەی ساردبوونەوەیان ئاسانتر بێت.
بۆچی شەوانە هەوا ساردە لە لادێ؟
لەم ناوچانەدا نە کۆنکرێت هەیە و نە قیر بە ڕێژەیەکی زۆر، بەڵکو خاک و خۆڵ و چۆڵەوانی هەیە و ئەمانە لە ڕۆژەوە تا شەو گەرمی خۆر هەڵناگرن. جگە لەوەش بەهۆی هەڵمبوونی ئاوی گەڵاکانی ڕووەکەکان هەوای سارد دروست دەبێت و ئەم ڕووەکانە بە زۆری لە ناوچە گوندنشینەکاندا دەبینرێن.
دوای خۆرئاوابوون، ناوچە گوندنشینەکان لە شەوانی ڕووندا بە خێرایی سارد دەبنەوە و سەرماکە بە تایبەتی لە چۆڵەوانی و کێڵگە کشتوکاڵییەکاندا دیارە کە هەندێک داریان تێدایە وەک باخی میوە، هەروەها لە خاکە خۆڵاوی و گڵینییەکان و خاکەکانی دەوڵەمەند بە ماددە ئۆرگانییە شیبووەکان هەواکان هەڵدەکەن.
چۆن هەوای ئەوەندە سارد دەگاتە شار؟
تۆپۆگرافی لەم چوارچێوەیەدا گرنگییەکی زۆری هەیە. هەوای سارد قورسترە لە هەوای گەرم بۆیە ڕاستەوخۆ لە سەرووی زەویەوە کۆدەبێتەوە، بۆ نموونە لەسەر چەم ئەگەر ئەم چۆڵەوانییە لەسەر شاخ یان لێوارێکی شاخ بێت، ئەمە وا دەکات ئەم هەوا ساردە بە زۆر بەرەو خوارەوە بڕوات و بای سارد دروست دەکات.
ئەو شارانەی کە دەکەوێتە بناری شاخێک یان لە دۆڵییەکدا دەتوانن سوودێکی زۆر لەم هەوا فێنکە وەربگرن، بە بەکارهێنانی ڕێڕەوی هەوای سارد، ئەم هەوایە کە پلەی گەرمی نزمە دەڕژێتە ناوەندی شار و هەوای گەرم بەرەو سەرەوە پاڵدەنێت و شەقام و بیناکان سارد دەکاتەوە.
بۆ نموونە شاری شتوتگارتی ئەڵمانیا لە دۆڵێکی نزمدا هەڵکەوتووە و شارەکە سیستەمی هەواگۆڕکێی ناوخۆیی خۆی لە ڕێگەی ڕێڕەوی هەوای ساردەوە دەپارێزێت، لە کاتی پلاندانان بۆ شار و پڕۆژەی بیناسازی نوێ، هێشتنەوەی ڕێڕەوی هەوای سارد بە کراوەیی بەو پێیە لەبەرچاو دەگیرێت.
شارەکان دەتوانن چی بکەن؟
گرنگی هەوای فێنک لە ناوچە گوندنشینەکانەوە بۆ شارە فێنکەکان لە ئاستی جیهانیدا گرنگتر دەبێت، لە ئەڵمانیا زۆرێک لە شار و ناوچەکان شیکاری هاوشێوەی کەشوهەوایان ئامادە کردووە و ئەمەش شارە گەورەکانی وەک نیودەلهی، لیما، لاگۆس، سیئۆل، مێلبۆرن و پۆرتلاند دەگرێتەوە.
کەشناسی ژینگە ئەرکی پێوانەکردنی پلەکانی گەرما و ڕەوتی با لە شوێنە جیاجیاکانی شار و ناوچەکانی دەوروبەری دایە، پاشان ئەم زانیاریانە دەخرێنە ناو بەرنامەکانی کۆمپیوتەرەوە بۆ دروستکردنی ئەتڵەسێکی کەشوهەوای زۆر ورد بۆ هەر شارێک.
لەسەر بنەمای ئەم داتایانە شارەکان دەتوانن بڕیار بدەن کە لە ڕێڕەوی هەوای پاکدا بینا نەکەن و ئەم کۆریدۆرانە باشتر بکەن و ساردبوونەوەی سروشتی لە لادێکانی دەوروبەری بپارێزن و بەرز بکەنەوە.
جگە لەوەش شارەکان دەتوانن ڕێوشوێنی دیکە بگرنەبەر بۆ ئەوەی پلەی گەرما بەشێوەیەکی بەرچاو دابەزێنن بەمەش کوالیتی ژیان باشتر دەبێت. ئەم ڕێکارانە بریتین لە:
لابردنی چڕی قیر و کۆنکرێت لە هەندێک ناوچە.
چاندنی نەمام لە کەناری ڕێگاکان.
کەمکردنەوەی بەکارهێنانی بزوێنەری سووتانی ناوەکی کە گەرمییەکی زیادە زۆر بەرهەم دەهێنێت.
سەوزکردنی سەقف و دیوارەکان.
دروستکردنی پارک و شوێنی ئاوی زیاتر.
سێبەری باش دابین بکە.
بەکارهێنانی ڕووبەر و شەقامەکان بە ڕەنگی سووک کە تیشکی خۆر ڕەنگ دەداتەوە.
