هێرشی سەر بنکە سەربازییەکانی ئەمریکا لە عێراق و ململانێ سیاسییەکانی ناوچەکە کاریگەری لەسەر ناجێگری بەهای دۆلار هەیە و شارەزایەکی بواری داراییش دەڵێت، “پێویستە هاووڵاتییان خۆیان لە کڕینی دۆلار بە دووربگرن”.
د.نەبەرد کەریم، پسپۆڕی بواری دارایی و ژمێریاری بۆ (خەڵک) ڕایگەیاند، “دراوی عێراقی دراوێکی لاوازە بەرامبەر دۆلاری ئەمریکی، هەر بۆیە ململانێ سیاسییەکانی ناوچەکە کاریگەری لەسەر نا سەقامگیری دراوەکان هەیە”.
بانکی ناوەندی چەندین ڕێکاری بۆ جێگیرکردنی بەهای دۆلار خستووەتەڕوو، بە ئامانجی جێگیرکردنی بەهای دۆلاری ئەمریکی بەرامبەر دیناری عێراقی، هاوکات بڕیار بوو لە ساڵی ٢٠٢٤ ەوە سەرجەم مامەڵە ناوخۆیی و دەرەکییەکان بە دینار ئەنجامبدرێت، بەڵام تا ئێستا نەتوانراوە بەهای دۆلار بەرامبەر دینار جێگیربکرێت.
د.نەبەرد کەریم ئاماژەی بەوەکرد، “بڕیاربوو لە ساڵی ٢٠٢٤ بەهای دۆلاری ئەمریکی بەهۆی ڕێکارەکانی بانکی ناوەندییەوە داببەزێت، بەڵام لەبەرئەوەی ڕێگری لە جێبەجێکردنی ڕێکارەکان دەکرێت، بۆیە بەهای دۆلار تا ئێستا دانەبەزیوە”.
سەبارەت بە ڕێگرییەکانی دابەزینی بەهای دۆلار باسی لەوەکرد، “یەکێک لەو هۆکارانەی ڕێگرە لەوەی ڕێکارەکان بچێتە بواری جێبەجێکردنەوە، قۆرخکاری شیعە باڵادەستەکانی حکومەتی عێراقە، چونکە سەرەنجام بە قاچاخبردن و دەستگرتن بەسەر دراوی قورس ئەنجامدەدەن و ڕێگری لە دابەزاندنی بەهای دۆلار دەکەن”.
وتیشی، “ڕۆژانە بانکی ناوەنی دۆلاری کاش دەخرێتە بازاڕەوە، بەڵام بەهۆی قۆرخکارییەکانەوە بڕێکی کەمی دەگاتە دەستی هاووڵاتییان”.
د.نەبەرد کەریم، لەبارەی ڕێکارەکانەوە بۆ دابەزاندنی بەهای دۆلار ئەوەشی خستەڕوو، “دەبێت مامەڵەکانی کڕین و فرۆشتن بە دۆلاری کاش بوەستێنرێت، بۆئەوەی بەهای دۆلار جێگیرببێت”.
هاوکات ئێستا بازرگانان دەتوانن لەگەڵ ئیمارات، چین و تورکیا لەگەڵ ژمارەیەک لە وڵاتێکی دیکە بە دراوی ئەو وڵاتە مامەڵەبکەن، ئەمەش لە هەنگاوەکانی داهاتوودا کاریگەری لەسەر دابەزاندنی بەهای دۆلار دەبێت.
د.نەبەرد کەریم، لەبارەی دۆخی ئابووری حکومەتی عێراق بە گشتی ڕایگەیاند، ” ٪٩٥ داهاتی عێراق لە نەوتەوە دێت، بۆیە تا ئەو کاتەی نرخی بەرمیلێک نەوت لە ئاستێکی باشدا دەبێت، لە قازانجی حکومەتی عێراقە”.
ناوبراو باسی لەوەشکرد، “فرۆشتنی نەوتی عێراق لە ڕێگەی ڕکخراوی ئۆپیکەوە ئەنجامدەدرێت و پەیوەندی بە کێشمەکێشی سیاسی نییە، چونکە وڵاتانی جیهان پێویستیان بە نەوتی عێراق هەیە”.
ئاماژەی بەوەشکرد، “ململانێ سیاسییەکان بیانووی زیاتر دەداتە دەستی ئەمریکا کە لە پێدانی دۆلاری ئەمریکی بە عێراق گرفت دروست بکات، ئەمەش کاریگەری لەسەر بەرزبوونەوەی نرخی دۆلار هەیە”.
لە کۆتاییدا داوای لە خەڵکی هەرێمی کوردستان کرد مامەڵە بە دۆلار ڕابگرن تا هەڵاوسان ڕوونەدات و وتی، “پێویست ناکات هاووڵاتییان هەڵاوسان لە بازاڕ دروست بکەن، خەڵکی داهاتیان بە دینارە و کڕینی پێداویستییەکانیان بە دینارە، پێویستە خۆیان لە کڕینی دۆلار بە دووربگرن، چونکە کە هاووڵاتی پێویستی بە دۆلار نەبوو خواست لەسەر دۆلاری کاش کەمدەبێتەوە، بەمەش نرخەکەی جێگیردەبێت”.
