زمانی فیدباک

بیلال حمە

فیدباک ئەرێنیی و بنیادنەرەکان لە هەموو کایەکانی ژیان پێویست و گرنگن، بۆیەشە هەمووان ئارەزووی بینین و بیستنی دەستەواژەیەکی فیدباکی ئەرێنیی و بنیادنەر دەکەن، دەربارەی کارەکانیان.

ڕێنیشاندان و هاندانی فێرخوازەکانت بۆ دەستکاریکردن و ڕاستکردنەوەی کارەکانیان، ڕێگایەکی زۆر باشە بۆ یارمەتیدانیان و تێگەیشتن لە هەر هەڵەیەک کە کردبێتیان، بەڵام لێرەدا ئەوەی زۆر گرنگ و پێویستە ئەوەیە مامۆستا بە چ زمان و شێواز و دەربڕێنێکی گونجاو کە لەگەڵ ئاست و تتێگەیشتنی فێرخوازەکانی گونجاو بێت فیدباکێکی ورد و ڕاستگۆیانە و بنیاتنەرانە بدات بە کاری فێرخوازەکە، چونکە بە بەکارهێنانی زمانێکی بنیاتنەر و ئەرێنیتر، فیدباک دەتوانێت کاریگەرتر بێت، لە کۆمەکیکردنی فێرخوازان بۆ باشتربوون و گەشەکردنیان.

ئەم وتارە باس لە کاریگەری زمانی فیدباک دەکات لەسەر ئەدای فێرخواز، کە چۆن بە بەکارهێنانی زمانی فیدباکێکی کاریگەر دەتوانێت ببێتە هۆی باشترکردنی کار و ئەنجامەکانی فێرخواز و ئەزموونێکی فێرکاری ئەرێنیتر بێنێتە کایەوە بە گشتی.

فیدباک چییە؟

بریتییە لە پێدانی سەرنج، وەڵامدانەوەی پرسیاری فێرخواز لەناو پۆلدا، پێدانی ڕەخنەگرتنی بنیادنەر، ئاگادارکردنەوەی فێرخواز لە کارە ڕاست و ھەڵەکان، گەشەپێدانی ناوەڕۆکی بابەتەکە، کاردانەوەی بنیادنەرانە بۆ کاری فێرخواز، ڕاستکردنەوەی ھەڵەی فێرخواز بە پێدانی سەرەداو، نیشاندانی لایەنە باش و خراپەکانی کارەکە و پێوانەی کارەکە بەشێوازێکی ستاندارد.

 

زمانی فیدباک چییە؟

زمانی فیدباک ئاماژەیە بۆ ئەو وشە و دەستەواژانەی کە بۆ گەیاندنی ڕەخنەی بنیاتنەر، پێشنیار بۆ باشترکردن، یان بەهێزکردنی ئەرێنی بۆ تاکێک یان گروپێک بەکاردەهێنرێن. زمانی فیدباکێکی کاریگەر ڕوون و تایبەتە و سەرنجی لەسەر ڕەفتار و کارەکانە نەک سیفەتە کەسییەکان. هەروەها ڕێزدارە، لە کاتی خۆیدا پێشکەش دەکرێت و چارەسەر بۆ باشترکردنی هەوڵ و هەنگاو و کاری فێراخوازەکە پێشکەش دەکات.

ئەو زمانەی کە لە پێدانی فیدباک بەکاردەهێنرێت، پێویستە لەگەڵ تەمەن و ئاستی تێگەیشتن و پاشخانی مەعریفی فێرخواز بگونجێت. هەروەها پێویستە فیدباکەکان بە زمانێکی ڕوون و پوخت بگوازرێنەوە کە فێرخواز ئاسان لێی تێبگات.

 

کاریگەری زمانی فیدباک

کاریگەری فیدباک تا ڕادەیەکی زۆر پەیوەستە بەو زمانەی کە بەخشەری فیدباک بەکاری دەهێنێت. زمانی فیدباک ڕۆڵێکی چارەنووسساز دەگێڕێت لە چۆنیەتیی وەرگرتن و مامەڵەکردنی لەلایەن فێرخوازەوە.

زمانی فیدباکێکی کاریگەر یارمەتی فێرخوازان دەدات لە خاڵە بەهێز و لاوازەکانیان تێبگەن، بوارەکانی باشترکردن دەستنیشان بکەن و لە کۆتاییدا توانا تەواوەکانیان بەدەستبهێنن.

فیدباکێکی تایبەت و لە کاتی خۆیدا و کاریگەر دەتوانێت بەشداریکردنی فێرخواز، پاڵنەر و دەستکەوت زیاد بکات. هەروەها بە بەهێزکردنی ئەرێنی دەتوانێت یارمەتی فێرخوازان بدات هەست بە بەها و قەدرزانی بکەن کە دەتوانێت ئاستی متمانەیان بەرز بکاتەوە و بەرەو ئەدای ئەکادیمی باشتریان ببات. سەرەڕای ئەوەش، زمانی فیدباک کە بنیاتنەرە، بەڵام زۆر ڕەخنەگرانە نییە دەتوانێت یارمەتی فێرخواز بدات بۆ پەرەپێدانی بیرکردنەوەی گەشەکردن بە بینینی هەڵەکان وەک دەرفەتێک بۆ فێربوون نەک شکست.

 

پێکهاتە سەرەکییەکانی زمانی فیدباک بۆ فێرخواز

1- زمان و دەڕبڕینی گونجاو: پێویستە فیدباک ڕوون و ئاسان بێت بۆ تێگەیشتن، بە بەکارهێنانی زمانێک کە لەگەڵ ئاستی تێگەیشتنی فێرخوازدا بگونجێت.

2- تایبەتمەندی: فیدباک پێویستە تایبەت بێت و سەرنجی لەسەر ئەرکێک یان کارامەییەکی دیاریکراو بێت، نەک گشتی.

3- بنیاتنەر: پێویستە فیدباک بنیاتنەر بێت و ئامانجی یارمەتیدانی فێرخواز بێت بۆ باشترکردنی ئاستی کارکردنی یان پەرەپێدانی کارامەیی نوێ.

-4کاتی گونجاو: پێویستە فیدباک لە کاتی گونجاودا بدرێت، زۆربەی کات بۆ فێرخوازەکانی بەستێنی بەرایی باشترە ڕاستەوخۆ دوای ئەنجامدانی ئەرکەکە یان کارامەییەکە فیدباک بدرێت بە فێرخواز، بەڵام بۆ فێرخوازانی بەستێنەکانی سەرەوە و ئاستبەرزەکان دەکرێت فیدباک دواتر بدرێت بە فێرخوازەکە.

-5پاڵپشت و هاندەر: فیدباک پێویستە پاڵپشت و هاندەر بێت، تیشک بخاتە سەر خاڵە بەهێزەکانی فێرخواز و هەروەها بوارەکانی باشترکردن.

-6کاریگەر: پێویستە فیدباک پێشنیاری تایبەت لەخۆبگرێت، بۆ ئەوەی چۆن فێرخواز دەتوانێت ئەدای خۆی باشتر بکات یان خاڵە بەهێزەکانی بنیات بنێت.

-7بەرۆکگیری مەعریفی: زمانی فیدباک پێویستە سەرنجڕاکێش بێت و فێرخواز هان بدات بیر لە ئەدای خۆی بکاتەوە و چالاکانە بەشداری لە پڕۆسەی فیدباکدا بکات و ببێتە بەرۆکگیرییەکی مەعریفی.

 

ئاڵەنگارییە باوەکان لە کاتی پێشکەشکردنی فیدباکدا چین؟

لە کاتی پێشکەشکردنی فیدباکدا، چەندین ئاڵەنگاریی باو هەیە کە ڕەنگە فێرخوازان ڕووبەڕووی ببنەوە.

-1ترس لە ئازاردانی هەستەکان: کاردانەوەی سۆزداریی لەلایەن وەرگرەوە، وەک بەرگریکردن یان توڕەبوون.

2 -نەبوونی ڕوونی: لێکدانەوەی هەڵە لە فیدباکەکان، کە دەبێتە هۆی سەرلێشێواوی یان تێنەگەیشتن.

3 -تایبەتمەندی: نەبوونی تایبەتمەندی لە فیدباکەکاندا، ئەمەش وادەکات وەرگرەکە تێبگات کە چ شتێک پێویستی بە باشترکردن هەیە.

4 -کاتی دیاریکراوی فیدباک: کێشەکانی کاتی پێدانی فیدباک، وەک پێدانی فیدباک زۆر درەنگ یان زۆر زوو لە پرۆسەکەدا.

-5 ڕەچاونەکردنی جیاوازییە کەسییەکان: جیاوازی کولتووری کە کاریگەری لەسەر چۆنییەتی پێدانی فیدباک و وەرگرتنی فیدباک هەیە.

-6تۆن: ئەو تۆنەی کە فیدباک پێی دەگەیەنرێت گرینگە بۆ دڵنیابوون لەوەی کە پێشوازییەکی باشی لێدەکرێت و بە شێوەیەکی ئەرێنی مامەڵەی لەگەڵ دەکرێت. ئەگەر تۆنەکە زۆر توند بێت، لەوانەیە ببێتە هۆی ناڕەزایی و وا لە وەرگرەکە بکات کەمتر هەنگاو بنێت لەسەر فیدباکەکە.

بۆ زاڵبوون بەسەر ئەم ئاڵەنگاریانە، زۆر گرنگە بە پلان و ستراتیژییەکی ڕوونەوە لە پێدانی فیدباک نزیک ببینەوە. ئەمەش بریتییە لە تەرخانکردنی کات بۆ ئامادەکردنی ئەوەی دەتەوێت بیڵێیت، هەڵبژاردنی کات و شوێنێکی گونجاو، تایبەتمەندبوون لە کاتی پێدانی فیدباک، بەکارهێنانی تۆنێکی ئەرێنی و بنیاتنەر، پێشکەشکردنی پشتگیری و هاندان لە هەر شوێنێک کە بتوانرێت.

 

نموونەکانی کاریگەری زمانی فیدباک بۆ فێرخواز

ئێمە لێرەدا بۆ ئەوەی پەیام و مەبەستەکەمان باشتر بگات بە ئێوە، بە چەند نموونەیەک کاریگەری زمانی فیدباکتان بۆ دەخەینەڕوو:

1 -لەبری ئەوەی بڵێیت “خاڵبەندییەکەت هەڵەیە” بڵێ “هەوڵەکەت بەرز دەنرخێنم، پێشنیارت بۆ دەکەم بۆ ئەرکەکانی تر ڕەچاوی زیاتری خاڵبەندیی بکەیت، تاکوو نووسینەکەت جوانتر بخوێندرێتەوە، چونکە خاڵبەندی هەڵە، مانای ڕستەکان دەگۆڕێت”.

-2لەبری ئەوەی بڵێیت “نووسین و سەرنجەکانت نەرێنین” بڵێ “هەوڵەکەت بەرز دەنرخێنم، بەڵام بۆ نووسینەکانی تر با سەرنجە ئەرێنییەکانت زیاتر بێت”.

-3لەبری ئەوەی بڵێیت “ئەمەت هەڵە کردووە” بڵێ “لێرەدا بوارێک هەیە کە دەتوانیت باشتر بیت”.

-4لەبری ئەوەی بڵێیت “هەمیشە ئەمە هەڵە دەکەیت”، بڵێ “با پێکەوە پێداچوونەوە بە هەنگاوەکاندا بکەین بۆ ئەوەی دڵنیابین کە بە دروستی ئەنجامی دەدەین”.

-5لەبری ئەوەی بڵێیت “تۆ لەم کارەدا باش نیت” بڵێ “بیرت لەوە کردۆتەوە ڕاهێنانی زیاتر لەم بوارەدا وەربگریت؟”

-6 لەبری ئەوەی بڵێیت “نازانیت چی دەکەیت” بڵێ “دەتوانم هەندێک ڕێنمایی یان پشتگیری پێشکەش بکەم بۆ ئەوەی یارمەتیت بدات بۆ بەدەستهێنانی سەرکەوتن؟”

-7لەبری ئەوەی بڵێیت “کارێکی خراپ دەکەیت”، بڵێ “بڕوام وایە توانای ئەوەت هەیە کارێکی لەوە باشتر بکەیت”.

-8لەبری ئەوەی بڵێیت “کارەکەت شلۆقە”، بڵێ “با پێکەوە بە وردەکارییەکاندا بچینەوە و دڵنیابینەوە لەوەی کە کارێکی کوالیتی بەرز بەرهەم دەهێنین”.

-9لەبری ئەوەی بڵێیت “ئەمە هەڵەیە” بڵێ “هەوڵەکانت بەرز دەنرخێنم، بەڵام با کار لەسەر باشترکردنی ئەمە بکەین”.

 

سوودەکانی زمانی فیدباکی کاریگەر

-1پەرە بە بیری فێرخوازان دەدات، بۆ ئەوەی بزانن هەڵەکان دەرفەتی گەشەکردنن نەک شکست.

-2ئیلهام بەخشە بۆ خۆشەویستی بۆ فێربوون بە دروستکردنی کولتوورێک کە فیدباک وەک ئامرازێکی ئەرێنیی بۆ گەشەکردن سەیر بکرێت نەک وەک ڕەخنە یان سزا.

-3پەیوەندییەکی ئەرێنیی لەنێوان مامۆستا و فێرخواز دروست دەکات، بە نیشاندانی ئەوەی کە مامۆستا گرنگیی بە سەرکەوتنی فێرخوازەکانی دەدات.

-4پاڵنەر و بەشداریکردنی فێرخوازەکانی زیاد دەکات بە دابینکردنی بەهێزکردنی ئەرێنی بۆ هەوڵەکانیان.

-5یارمەتیدەرە بۆ دەستنیشانکردنی بوارەکانی بەهێزی و لاوازی لە کاری فێرخوازاندا، کە دەتوانێت ڕێنمایی فێرکردن و پاڵپشتی لە داهاتوودا بکات.

-6پاڵپشتی پەرەپێدانی تواناکانی بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانە دەکات لەڕێگەی هاندانی فێرخوازانەوە بۆ بیرکردنەوە لە کارەکانیان و بڕیاردانی ئاگادارانە سەبارەت بە چۆنیەتی باشترکردنی کارەکانیان

-7یارمەتی فێرخواز دەدات زیاتر هەست بە متمانەبەخۆبوون بکات لە تواناکانیان بە دابینکردنی بەهێزکردنی ئەرێنی و دانپێدانان بۆ هەوڵەکانیان.

بە گشتی، زمانی فیدباک کاریگەر دەتوانێت کاریگەری قووڵی لەسەر فێربوون، پاڵنەر و دەستکەوتی فێرخوازان هەبێت، ئەمەش دەیکاتە ئامرازێکی بنەڕەتی بۆ پەروەردەکاران لە هەموو ئاستەکاندا.

 

لە کۆتاییدا زمانی فیدباکی کاریگەر سەرنجی لەسەر هاوکاریی و گەشەکردن و باشترکردنە نەک ڕەخنە و لۆمەکردن. هانی فێرخوازان دەدات کە خاوەندارێتی فێربوون و گەشەپێدانیان بکەن لە هەمانکاتدا پشتگیریی و ڕێنمایی لە ڕێگادا پێشکەش بکەن.

زمانی کاریگەری فیدباک پێویستە سەرنجی لەسەر ڕەخنەی بنیاتنەر، پێشکەشکردنی نموونەی تایبەت و پێشکەشکردنی پشتگیری و ڕێنمایی بۆ باشترکردن بێت. هەروەها پێویستە هاندەری پەیوەندی و هاوکاری کراوە بێت لە نێوان مامۆستا و فێراخواز.