ئەمەی خوارەوە چەند نەخۆشیەکی مەترسیدارە کە لە ئاژەڵەکانەوە دەگوازرێتەوە بۆ مرۆڤ و پێویستە ئاگاداری خۆت بیت:
چەند نەخۆشیەکی مەترسیدار کە لە ئاژەڵەکانەوە دەگوازرێتەوە بۆ مرۆڤ
سەردێر
-
خەڵك- وەزارەتی تەندروستی عیراق ڕایدەگەیەنێت، گرێبەستیان بۆ كڕینی 16 ملیۆن ژەمە ڤاكسینی كۆرۆنا كردووە و لە چەند ڕۆژی داهاتووشدا ئامادە دەبێت. ئاژانسی فەرمی (العراقیە) لە زاری بەرپرسانی باڵای وەزارەتەكەوە بڵاویكردەوە"عیراق پارەی پێویستی بۆ كڕینی ئەو ڤاكسینانە تەرخان كردووە كە 169 ملیۆن دۆلارە، ڕێكەوتنێكیشی لەگەڵ كۆمپانیای فایزەر بایۆنتك واژۆكردووە و چاوەڕوانی پەرلەمانن ڕەزامەندی لەسەر ڕێكەوتنەكە و وردەكارییە یاساییەكانی دەرببڕێت". وەزارەتی تەندروستی عیراق دەڵێت"ڕێكەوتن لەگەڵ كۆمپانیای سینۆفارمی چینی كراوە و بەمزوانە دەست دەكەن بە گرتنەبەری ڕێوشوێنە یاساییەكان، گرێبەستی كڕینی 16 ملیۆن ژەمە ڤاكسینەكەش تەواو بووە و لەم چەند ڕۆژەدا بە چەند وەجبەیەك دەگاتە عیراق". وەزارەتی تەندروستی عیراق، ئاماژەی بەو گرێبەستانەش كردووە كە لەگەڵ كۆمپانیاكانی تردا واژۆكراون و لەئێستادا چاوەڕوانن ڤاكسینەكانیان لەلایەن دەزگا زانستییە پسپۆڕەكانەوە، پەسەند بكرێن.
-
خەڵك- بەڕێوبەری بازرگانی و خۆراك لە سلێمانی ڕایدەگەیەنێت ، بۆ ساڵی 2021 دەستیان بە دابەشكردنی بەشە شەكری وەجبەی یەكەم كردووە، لەناوشار دابەشكراوە و هەفتەی داهاتووش دەرەوەی شار دەستپێدەكات. شەوكەت محەمەد ئەحمەد، بەڕێوبەری بازرگانی و خۆراك لە سلێمانی بە (خەڵك) ی ڕاگەیاند ، بەردەوامن لە دابەشكردنی ئەو بەشە خۆڕاكەی لە عیراقەوە دەگاتە دەستیان بەسەر هاووڵاتیاندا . وتیشی ،"بۆ ئەمساڵ تەنها شەكر هاتووە وەك وەجبەی یەكەمی 2021 ، كە مانگی شوبات دەستپێدەكات و لە ئێستادا دابەشكردنیان لەناو سەنتەری سلێمانی دەستپێكردووە و لە هەفتەی داهاتووە و دەرەوەی شاریش دەست پێدەكات". ڕاشگەیاند، بۆ هەردوو بەشە خۆراكەكەی وەك برنج و زەیت چاوەڕێن لە بەغداوە بگاتە دەستمان و دەست بە دابەشكردنی بكەین، بەڵاًم لە ئێستادا ئەو دوو بەشە خۆراكەمان بۆ نەهاتووە و بەم نزیكانە ئەویش دێت .
-
خەڵك- دەزگای خۆراك و دەرمانی ئەمریكا FDA ڕایدەگەیەنێت ، كۆرۆنا لە ڕێگەی خواردن و دەستدان لە خواردەمەنییەكانەوە ناگوێزرێتەوە. دەزگای خۆراك و دەرمانی ئەمریكا FDA لە نوێترین ڕونكردنەوەیدا، كە ئەمڕۆ پێنجشەممە ٢٥ی شوبات بڵاویكردووەتەوە، بەپێی ئەو كۆدەنگییەی ناوەندە زانستییەكان پێیگەیشتوون، ڤایرۆسی كۆرۆنا لە ڕێگەی خواردن یان دەستدان لە خواردەمەنییەكانەوە ناگوێزرێتەوە. ئەمە لەكاتێكدایە ، پێشتر لە ناوەندە جیهانییەكان لەگەڵ سەر هەڵدانی پەتای كۆرۆنا ئەوە خرایەڕوو، كە ڤایرۆسی كۆرۆنا لە ڕێگەی دەست لێدان و خواردنەوە دەگوازرێتەوە. دەزگای خۆراك و دەرمانی ئەمریكا FDA
-
خەڵك- پەرلەمانتارێكی سائیرون دەڵێت، حكومەت بەپێی دەستور، لایەنی بەرپرسە لە ئامادەكردنی بودجە و لە بودجەی ئەمساڵیشدا حكومەتی فیدراڵ بەنیازە شایستە داراییەكانی هەرێم لە 2014وە بۆ 2018 ڕادەستی هەولێر بكات. ڕیاز مەسعودی، پەرلەمانتاری هاوپەیمانی سائیرون بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند:"یەكێك لە كێشەكانی بەردەم پەسەندكردنی پرۆژە یاسای بودجەی گشتی 2021، ئەوەیە كە حكومەت دەیەوێت شایستە داراییەكانی هەرێم لە 2014وە تا 2018 ڕادەستی هەولێر بكات، بەپێی دەستوریش، حكومەت بەرپرسە لە ئامادەكردنی پرۆژە یاسای بودجە". بە وتەی مەسعودی:"حكومەتی عیراقی لە پرۆژە یاسای بودجەدا دیاریی كردووە كە شایستە داراییەكانی هەرێم لە 2014وە بۆ 2018 ڕەوانە دەكات، تا لەبەرانبەردا حكومەتی هەرێم پارەی 250 هەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانە ڕادەستی بەغدا بكات، بەو واتایەی دەبێت حكومەتی فیدراڵ نزیكەی 30 ترلیۆن دینار بداتە هەرێم، ئەمەش لەلایەن فراكسیۆنە سیاسییەكانەوە ڕێگری لێدەكرێت و ڕەتكردەكرێتەوە".
-
خەڵك- وەزارەتی كشتوكاڵ و سەرچاوەكانی ئاوی حكومەتی هەرێمی كوردستان ڕایدەگەیەنێت ، دامەزراندن بۆ 171 پزیشكی كاتی ڤێتێرنەری لەلایەن ئەنجومەنی وەزیران و وەزارەتی داراییەوە دەرچووە، كە لە شاری سلێمانی 90 كەس و لە شاری دهۆك 49 و لە پارێزگای هەولێر 15 و لە گەرمیان 10 كەس و لە شاری هەڵەبجەش 7 كەسن . حسێن حەمە كەریم، وتەبێژی وەزارەتی كشتوكاڵ و سەرچاوەكانی ئاوی حكومەتی هەرێم بە میدیایی فەرمی پارتی ڕاگەیاندووە، بڕیاری دامەزراندن بۆ ژمارەیەك پزیشكی كاتی ڤێتێرنەری لەلایەن ئەنجومەنی وەزیران و وەزارەتی داراییەوە دەرچووە و ماوەیەكە وەزیری كشتوكاڵ و سەرچاوەكانی ئاو لە هەوڵی ئەوەدایە ئەو پزیشكانە بكرێن بە هەمیشەیی. ڕاشیگەیاندووە، ژمارەی ئەو پزیشكانەی كە كاتی بوون و بوون بە هەمیشەیی 171 پزیشكی ڤێتێرنەرین، كە لە شاری سلێمانی 90 كەس و لە شاری دهۆك 49 و لە پارێزگای هەولێر 15 و لە گەرمیان 10 كەس و لە شاری هەڵەبجەش 7 كەسن. ئاماژەی بۆ ئەووەشكردووە، دامەزراندنی ئەم پزیشكانە بۆشاییەكی زۆر پڕ دەكاتەوە و زۆر گرنگە بۆ بەرەوپێشبردنی سامانی ئاژەڵ و ئەو خزمەتگوزارییانەی لەو بوارە پێشكەش دەكرێن.
-
خەڵك- جێگری سەرۆكی پەڕلەمانی عێراق پیرۆزبایی لە جوتیارانی هەرێم دەكەن، كە پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ چەكەكانی پارەی گەنمی جوتیاران لە بەغدا وەرگیران . بەشیرە حەداد، جێگری سەرۆكی پەڕلەمانی عێراق لە فەیسبوكی فەرمی خۆی ڕایگەیاندووە، پیرۆزە، پاشنیوەڕۆی ئەمرۆ كاتژمێر 3:40 خولەك، چەكەكانی پارەی گەنمی جووتیارانی هەرێم لە بەغداد وەرگیران. بڕی پارەی گەنمی جوتیاران بریتیە لە 268ملیار دینارە و چاوەڕێ دەكرێ هەفتەی داهاتوو ڕێكارەكانی خەرجكردنی ڕابگەیەندرێت. ڕاگرتنی پارەی جوتیاران لەسەردەمی حیدەر عەبادی دەستی پێكرد ،كە بەمەبەستی دابینكردنی مووچەی فەرمانبەرانی عێراق بووە بەبێ لێبڕین لەدەمی دابەزینی نرخی نەوت و قەیرانی شەڕی داعش.
-
حەڵك- پەرلەمانتارێك پێشنیار دەكات، نرخی دۆلار بگێڕدرێتەوە بۆ نرخەكە كۆنەكەی و بكرێتەوە بە 1200 دینار بۆ هەر دۆلارێك، بەبێ ئەوەی كاریگەریی لەسەر پارەی زیادەی سەر بودجە دروست ببێت لە ئەنجامی گۆڕینی نرخی خەرجی نوێ. ئینعام خوزاعی، ئەندامی پەرلەمانی عیراق، لە تویتێكیدا لەسەر تۆڕی كۆمەڵایەتی (تویتەر) ڕایگەیاندووە" دەكرێت نرخی دۆلار بگێڕدرێتەوە بۆ نرخەكە كۆنەكەی و بكرێتەوە بە 1200 دینار بۆ هەر دۆلارێك، بەبێ ئەوەی كاریگەریی لەسەر پارەی زیادەی سەر بودجە هەبێت كە لەئەنجامی گۆڕینی نرخی خەرجی نوێ پەیدا دەكرێت". بە وتەی خوزاعی"مستەفا كازمی سەرۆك وەزیران دەڵێت، بەرزكردنەوەی نرخی خەرجی دۆلار بۆ 1450، بڕی 10 ترلیۆن دینار بۆ بودجە زیاد دەكات، بە هەمان شێوە بەرزكردنەوەی نرخی نەوت لە 45 دۆلارەوە بۆ 52 دۆلار، 10 ترلیۆن دینار بۆ سەر بودجە زیاد دەكات، بۆیە دەكرێت نرخی دۆلار بۆ نرخی پێشووی بگێڕێتەوە، بەبێ ئەوەی زیان بە داهاتی هەژاران و چینی مامناوەند بگات". پێشتر مازن فەیلی، ئەندامی لیژنەی ئابوری و وەبەرهێنان لە پەرلەمانی عیراق لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند”واژۆی 113 پەرلەمانتار كۆكراوەتەوە بۆ كەمكردنەوەی نرخی دۆلار بۆ 130 هەزار دینار لە بودجەدا”.
-
خەڵك- ئیدارەی كەلوپەلی پزیشكی نێودەوڵەتی وڵاتی چین ڕایدەگەیەنێت، دوو جۆری دیكەی ڤاكسینی كۆرۆنایان لەلایەن دوو كۆمپانیای سەر بە پەیمانگای بایلۆجی ووهان بەرهەمهێنا بەمەش ئەو ووڵاتە 4 جۆر ڤاكسینی بۆ كۆرۆنا پێشكەشی جیهان كردووە . ئیدارەی كەلوپەلی پزیشكی نێودەوڵەتی چین ئەمڕۆ پێنج شەممە 25ی شوباتی 2021 لە ڕاگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، جارێكی دیكە وڵاتەكەی بە پەڕۆژەوە بۆ جیهانێكی تەندروست بۆ هەموو مرۆڤایەتی بەكارهێنانی دوو جۆر ڤاكسینی دیكە لە دژی كۆڕۆنا دەخاتە بەردەست و كە دروستكراوی نێوخۆیی ئەو وڵاتەیەو بەم دوو جۆرەشەوە چین تا ئێستا 4 جۆر ڤاكسینی كۆرۆنای بەرهەم هێناوە . لە ڕاگەیەنراوەكەداهاتووە، هەردوو كۆمپتنیای سانسینۆ بیۆلۆجیكس و چاینا ناشیۆناڵ فارماسێتیكاڵ-ی سەربە پەیمانگای بایلۆجی ووهان ئەو دوو جۆرە نوێیەیان لە ڤاكشسینی كۆرۆنا بەرهەمهێناوە. هەر لە ڕاگەیەنراوەكەدا ئەوەشخراوەتەڕوو، كە سەرجەم ڤاكیسینە بەرهەمهێنراوەكانی وڵاتەكەی ڕیژەی سەركەوتیان لە دژی كۆرۆنا دڵخۆشكەرە.
-
خەڵك هێزەكانی پاراستنی گەل ڕایدەگەیەنێت، فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا لە پێنج ڕۆژدا، نزیكەی ٢٠جار ناوچەكانی هەرێمی میدیایان بۆردومان كردوە. ناوەندی چاپەمەنی و ڕاگەیاندنی هێزەكانی پاراستنی گەل هەپەگە، لە ڕاگەیەنراوێكدا بڵاوی كردەوە، كە سوپای توركیا، كە لە گارا شكستی پێهێنرا، بە فڕۆكەی جەنگی ناوچەكانی هەرێمی میدیای بۆردومان كرد و هێزەكانیان لە بۆردومانەكان سەلامەت بوون . ئاماری بۆردومانەكانیش، بەمشێوەیە دەخاتەڕوو: – ڕۆژی ٢٠ی شوبات كاتژمێر ١١:١٠ فڕۆكە جەنگییەكانی دەوڵەتی تورك، دووجار ناوچەی مێرڤانۆسی هەرێمی ئاڤاشینیان بۆردومان كرد. -لە ٢٣ی شوبات لەنێوان كاتژمێر ١١:٠٠ بۆ ١٣:٠٠ فڕۆكە جەنگییەكان، شەش جار گوندی دێریكی سەر بە ناوچەی چەمانكی دهۆكیان بۆردومان كرد. -ڕۆژی ٢٣ی شوبات كاتژمێر ١٣:٤٠ فڕۆكە جەنگییەكان، دوو جار گوندی كانینی سەر بە قەزای ئامیدێیان بۆردومان كرد. -ڕۆژی ٢٣ی شوبات كاتژمێر ١٤:٠٠، فڕۆكە جەنگییەكان، دووجار دەوروبەری ڕووباری زاپیان بۆردومان كرد. -ڕۆژی ٢٣ی شوبات كاتژمێر ١٤:٠٠ فڕۆكە جەنگییەكان، دووجار ناوچەی كاری هەرێمی زاپیان بۆردومان كرد. -لە ٢٤ی شوبات لە كاتژمێر ٠٩:٢٠ بۆ ٠٩:٣٠ فڕۆكە جەنگییەكان، ناوچەی سێرێ مێتینای هەرێمی مێتینایان بۆردومان كرد. -لە ٢٤ی شوبات لەنێوان كاتژمێر ١٢:٠٠ بۆ ١٣:٣٠، گردەكانی ساڤاش، زێرگڵ، هیوا، كەناراوەكانی گوندی كۆزل، گوندی بێپالان، گوندی كالاتۆكا و گوندی توتمی بناری قەندیل بۆردومان كران. -لە ٢٤ی شوبات لەنێوان كاتژمێر ١٢:٣٠ بۆ ١٣:٥٠ فڕۆكە جەنگییەكان، ڕووباری لۆلان، گردی بەربیزەینە و ناوچەی گۆشینی خواكوركیان بۆردومان كرد و لە كاتژمێر ٢٠:٠٠ی هەمان ڕۆژ، فڕۆكە جەنگییەكان دەوروبەری ڕووباری لۆلانیان بۆردومان كرد.
-
خەڵك- ئەمیندارێتی گشتی ئەنجومەنی وەزیرانى عيراق لیژنەیەك بۆ ئاشكراكردنی كاریگەریی گۆڕینی نرخی خەرجی دۆلار لەبەرانبەر دیناری عیراقیدا، پێكدەهێنێت. ئەمڕۆ پێنج شەممە، میدیاكانی عیراق لە زاری حەیدەر مەجید، وتەبێژی ئەمیندارێتی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراقەوە بڵاویان كردەوە"ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریداوە لیژنەیەك بۆ ئاشكراكردنی كاریگەریی گۆڕینی نرخی دۆلار لەبەرانبەر دیناری عیراقیدا پێكبهێنێت". بە وتەی حەیدەر مەجید"ئەنجومەنی وەزیران فەرمانی بە لیژنەكە كردووە، ڕاسپاردەكانی لەماوەی یەك مانگدا بەرزبكاتەوە، یەكێك لە ئەركەمكانی لیژنەكەش، دۆزینەوەی ڕێگەچارە و پێشنیارە سەبارەت بە پرۆژەكانی وەبەرهێنان".
