خەڵاتی ڕێزلێنان بە (خەڵك) درا
سلێمانی ـ نزار جەزا ئەمڕۆ یەك شەممە پاش تەواوبوونی بڕاند…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- سەرۆكی پێشووی ماڵدیڤ محەمەد نشێدی كە ئێستا سەرۆكی پەرلەمانی ماڵدیڤە بریندار بوو بەهۆی هەوڵێكی كوشتنەوە كە كرایە ئامانج بەهۆی ماتۆڕی بۆمبڕێژكراوەوە لە كاتی سەركەوتنی بۆ نێو ئۆتۆمبێلەكەی. بەرپرسێك لە حكومەتی ماڵدیڤ بۆ ئاژانسی دەنگوباسی فڕانس پرێس رایگەیاند نشێد تەمەنی 53 ساڵە لە هەوڵی كوشتن رزگاری بووە، بەڵام بریندار بووە و رەوشی تەندروستیشی جێگیرە. هێزە ئەمنییەكان شوێنی هێرشكردنەسەر سەرۆكی پەرلەمانیان گەمارۆ دا لە دوای رووداوەكە. سەرچاوەیەكی نزیك لە سەرۆكی پەرلەمان بۆ ئاژانسی دەنگوباسی فڕانس پرێس دەڵێت رەوشی سەرۆك جێگیرە و لە هۆشی خۆی نەچووە، لەگەڵ پزیشكەكانی قسەی كردووە كاتی گواستنەوەی بۆ نەخۆشخانە، بەڵام لە هەندێك شوێنی جەستەیەوە بریندار بووە و هاوكات لەگەڵ خۆشیدا پاسەوانێكیشی بریندار بووە. دورگەكانی ماڵدیڤ كۆمەڵێك دوورگەن لەنێو زەریای هیندی هەڵكەوتووە ژمارەی دانیشتوانەكەی 330 هەزار كەسن و مسوڵمانن، بەشوێنێكی گرنگ و سەرنجراكێشی گەشتیاری دادەنرێت.
-
خەڵك- هێزەكانی پاراستنی گەل هەپەگە باڵی سەربازی پەكەكە كوژرانی 7 گەریلاكی لە شەڕەكانی ئاڤاشین راگەیاند. لە هەفتەی رابردووەوە ئۆپەراسیۆنی سوپای توركیا بۆ سەر ئاڤاشین و مەتینا و زاپ لەنێو خاكی باشوری كوردستان بەردەوامە. هەپەگە لە راگەیەنراوێكدا كوژرانی ئەو 7 گەریلایەی راگەیاندووە لەگەڵ ناسنامەكانیان كە لە ماوەی چەند رۆژی رابردووی شەڕدا كوژراون. ناسنامەكان: نازناو: سەرحەد گراڤی ناو و پاشناو: كامەران ئالپسار شوێنی لەدایكبوون: جۆلەمێرگ ناوی دایك و باوك: شیرین و رەزا شوێنی مێژووی شەهادەت: ئاڤاشین/٣ی ئایاری ٢٠٢١ *** نازناو: روكەن زاگرۆس ناو و پاشناو: سەحەر بینگۆل شوێنی لەدایكبوون: جۆلەمێرگ ناوی دایك و باوك: نەورۆز - كەریم شوێنی مێژووی شەهادەت: ئاڤاشین/٣ی ئایاری ٢٠٢١ *** نازناو: ساریا دیار ناو و پاشناو: بیشەنگ حەزەر شوێنی لەدایكبوون: شڕنەخ ناوی دایك و باوك: ئایشە و محەمەد شوێنی مێژووی شەهادەت: ئاڤاشین/٣ی ئایاری ٢٠٢١ *** نازناو: جانفەدا حەسەكە ناو و پاشناو: شەهباز عێزەدین سەیدۆ شوێنی لەدایكبوون: حەسەكە ناوی دایك و باوك: شەهناز - عێزەدین شوێنی مێژووی شەهادەت: ئاڤاشین/٣ی ئایاری ٢٠٢١ *** نازناو: خەبات ئاسۆ ناو و پاشناو: عوبەید مەولودی شوێنی لەدایكبوون: كرماشان ناوی دایك و باوك: حاجەر و حوسەین مەولودی شوێنی مێژووی شەهادەت: ئاڤاشین/٣ی ئایاری ٢٠٢١ *** نازناو: زافەر تۆڵهەڵدان ناو و پاشناو: محەمەد عەبدولقادر حسێن شوێنی لەدایكبوون: قامشلۆ ناوی دایك و باوك: هەنا و عەبدولقادر شوێنی مێژووی شەهادەت: ئاڤاشین/٣ی ئایاری ٢٠٢١ *** نازناو: كامەران ئامەد ناو و پاشناو: مستەفا شیمشەك شوێنی لەدایكبوون: ئامەد ناوی دایك و باوك: دڵشا و عەبدولرەحمان شوێنی مێژووی شەهادەت: ئاڤاشین/٣ی ئایاری ٢٠٢١ ***
-
خەڵك-بەشی هەواڵ پارێزەرێك ڕایدەگەیەنێت، پێویستە یاسای چەك هەڵگرتن هەموار بكرێتەوەو پۆلیس و دەزگا ئەمنیەكانیش دەستكراوەتر بن لەدەستگیركردنی تۆمەتباران. پارێزەر سۆران جەلال، لەبارەی هۆكارەكانی كوشتن بە(خەڵك)ی ڕاگەیاند، دادگاكان ماددە یاساییەكان تایبەت بە دیاردەی كوشتن كە بریتین لە ماددەكانی ٤٠٥ و ٤٠٦ و ٤١١ وەكو خۆی جێبەجێ دەكەن، بەڵام ئەوەی ئێمە وەكو یاساییەك چاودێری دەكەین ڕووبەڕووبونەوەی لایەنی جێبەجێ كارە كە حكومەت و دەزگا ئەمنیەكانن تاوەكو ڕووداوی كوشتن ڕوونەدات. وتیشی: ئەوانەی تاوانی كوشتن ئەنجام دەدەن دەبینین زیاتر ئەو كەسانەن كە چەك بەفەڕمی هەڵدەگرن وەكو كارمەندانی دەزگا ئەمنییەكان بەهەموو جۆرەكانیەوە، جگە لەوانەش كەسانێك هەن عەشایەرن و تاوەكو ئێستا بابەتی چەك لای ئەوان نەتوانراوە كۆنتڕۆڵ بكرێت، هۆكارێكی تر بوونی كۆمەڵێك كەمووكوڕیە لەیاسای ژمارە ١٦ی ساڵی ١٩٩٣ كە دەبێت هەمواربكرێتەوە بۆ ئەوەی بتوانرێت دەست بەسەر چەكدا بگیرێت. ئەوەش دەخاتەڕوو، ئێستا باس لەوەش دەكرێت كەوا جێبەجێ نەكردنی سزای لەسێدارەدان وایكردووە خەڵكێك سڵ لەكوشتن نەكاتەوە، ئەمە جگە لەوەی كەسانێك هەن تاوانی كوشتنیان كردووە و لەلایەن بەرپرسێك یان عەشیرەتێك داڵدەدراوە ئەمەش هۆكارێك بۆ دووبارەبوونەوەی تاوان، بۆیە دەبێت دەزگا ئەمنیەكان دەستكراوەتربن لە جێبەجێ كردنی ئەركەكانیان، بەپێچەوانەوە كۆمەڵگا بەرەو خراپتر هەنگاو دەنێ.
-
خەڵك- سەرۆكی جێبەجێكاری كۆمپانیای مۆدێرنا ستیڤان بانسل دەڵێت كۆمپانیاكەمان پێشبینی كردووە چەندین جۆری دیكەی ڤایرۆسی گۆڕاوی كۆرۆنا پەیدا ببن لە مانگەكانی ئایندەدا. بانسل بۆ كەناڵی سی ئێن بی سی راشیگەیاند هاووڵاتیان پێویستیان بەوەرگرتنی ژەمی دیكەی ڤاكسین دەبێت سەرباری دوو ژەمی پێشتر. راشیگەیاند ڤایرۆسە گۆڕاوەكان جێگەی نیگەرانین لەسەرانسەری جیهاندا، چاوەڕێ دەكرێت ڤایرۆسی دیكەی گۆڕاوی كۆرۆنا پەیدا ببن لە مانگەكانی ئایندەدا لە وەرزەكانی پایز و زستانی داهاتوودا ژمارەی زۆرتری ڤایرۆسی گۆڕاوی كۆرۆنا دەردەكەون. ئاشكراشیكرد ئەفریقا و ئەمریكای باشوور و بەشێكی ئاسیا ئەو شوێنانەن كە ڤایرۆسی گۆڕاوی دیكەیان تێدا سەر هەڵدەدات، بۆیە رەنگە كۆرۆنا كۆتایی پێ نەیەت جارێ پێویستە ڤاكسینی زیادە وەربگیرێت.
-
خەڵك- قائیمقامیەت سلێمانی لە راگەیەنراوێكدا ئاشكرایكرد، بەهۆی پابەندنەبون بەمەرج و رێنماییەكانی تەندروستی، لەلایەن قائیمقامیەتی سلێمانییەوە چێشتخانەی حاجی حەسەن لە شەقامی مزگەوتی گەورەی شاری سلێمانی دادەخرێت. لەكاتی سەردانی لیژنەكە دەركەوتووە مریشكی بەستوو بەشێوەیەكی ناتەندروست و نەشیاو خاو دەكاتەوە و لەسەر زەویەكە هەڵڕژێنراون. بەفەرمانی قائیمقامی سلێمانی چێشتخانەی حاجی حەسەن دادەخرێت و خاوەنەكەشی روبەڕوی رێكاری یاسایی دەكرێتەوە.
-
خەڵك- هاووڵاتیانی ئەوروپایی كە بۆ كار روویان لە بەریتانیا كردووە بەبی َ ڤیزا و مافی مانەوە، دەكەونە بەر هەوڵەكانی بەریتانیا بۆ ناردنەوەی پەنابەران. وڵاتانی یەكێتی ئەوروپا نیگەرانن لە بڕیاری بەریتانیا بۆ ناردنەوەی هاووڵاتیانی دەوڵەتانی یەكێتییەكە و هەژماركردنیان وەك پەنابەر، بۆ 7 رۆژیش دەستگیر دەكرێن هەندێكجار پێش ناردنەوەیان. هەرچەندە وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیا ئاماژەی بە دەستگیركردنی هاووڵاتیانی ئەوروپایی نەكردووە لەنێوەندەكاندا، بەڵام بەپێی زانیارییەكان 30 هاووڵاتی ئەڵمانیایی، یۆنانی، ئیتاڵیایی، رۆمانیایی و ئیسپانیایی دەستگیركراون. باڵوێزخانە ئەوروپاییەكان بەپەلە هاتوونەسەر هێڵ و بەڵگەنامەی یاساییان پێشكەشكردووە بۆ كەمكردنەوەی ماوەەی زیندانیكردنی هاووڵاتییەكانیان. ئەم هاووڵاتییە ئەوروپاییانە بەتایبەت گەنجان روو لە بەریتانیا دەكەن بۆ دۆزینەوەی كار هەندێك جار بۆ ماوەیەكی كەم ئەمە پێشتریش هەبووە كە بەریتانیا ئەندامی یەكێتی ئەوروپا بووە.
-
خەڵك- لەلایەن قائیمقامیەتی سلێمانی كۆگای ئامادەكردن و عەمباركردنی زەیتون و سیری شەن لە گەڕەكی قورەلەیسی دادەخرێت. قائیمقامیەتی سلێمانی لە راگەیەنراوێكدا رایگەیاند، بەهۆی پابەندنەبون بەمەرج و رێنماییەكانی كاركردن بەگشتی و مەرجەكانی تەندروستی، بەتایبەتی، لەلایەن قائیمقامیەتی سلێمانی كۆگای ئامادەكردن و عەمباركردنی زەیتون و سیری شەن لە گەڕەكی قورەلەیسی دادەخرێت. بەهۆی پابەند نەبوون بە مەرج و رێنماییەكانەوە زۆرترین شوێن لە مانگی رەمەزاندا لەلایەن لیژنە هاوبەشەكانی قائیمقامیەتی سلێمانیەوە داخراون.
-
خەڵك- ئەمڕۆ هەینی هیندستان رایگەیاند لە ماوەی 24 سەعاتدا 414 هەزار و 188 كەسی دیكە تووشی كۆرۆنا بوون و بەرزبوونەوەی ژمارەی توشبووان تا دێت زیاتر دەبێت، كۆی گشتی تووشبوانیش گەیشتە 21.49 ملیۆن كەس. هاوكات هیندستان رایگەیاند لە ماوەی 24 سەعاتی رابردوودا 3915 كەسی دیكە بە كۆرۆنا مردون و ئەم ژمارەیەش روولە بەرزبوونەوەیە، ژمارەی كۆی گشتی مردوان بە كۆرۆنا گەیشتە234 هەزار و 83 كەس. تەنها لەم حەفتەیەدا هیندستان 1.57 ملیۆن تووشبوو و 15100 مردنی تۆماركردووە. بەپێی توێژینەوەیەك نزیكەی 230 ملیۆن هیندی بە دەست هەژارییەوە گیریانخواردووە كە زۆرینەیان ژن و منداڵن، چاوەڕێدەكرێت بەهۆی ئەم شەپۆلەی كۆرۆناوە ژمارەكە زیاتر ببێـت. بەهۆی داخستن و كەرەنتینەوە لە مانگی ئاداری رابردووەوە نزیكەی 100 ملیۆن كەس كارەكانیان لە دەستداوە، 15% لەوان ناتوانن كارێكی نوێ بدۆزنەوە. َ
-
خەڵك- عەبدولستار مەجید ئەندامی ئەنجومەنی باڵای كۆمەڵی دادگەری كوردستان رایگەیاند "بۆ كەركوك پێمان باش بوو هەموو لایەنەكان بەیەكەوە بەشداری بكەن ". ئەندامەكەی ئەنجومەنی باڵای كۆمەڵی دادگەری دەربارەی بەشداری كردنی كورد لە كەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان لە هەڵبژاردنی پێش وەختەی پەرلەمانی عێراق بۆ دەنگی ئەمریكا وتی "ئێمە بۆ كەركوك پێمان باش بوو هەموو لایەنەكان بەیەكەوە بەشداری بكەن كاتی خۆی ئەم پێشنیارەمان چاكبوو ئەوە ڕاوبۆچوونی ئێمە بوو سەبارەت بەكەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان." ڕۆژی چوارشەممە ڕزگار حاجی حەمە ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستان بەدەنگی ئەمەریكای ڕاگەیاند" هەریەكە لە كۆمەڵی دادگەری و یەكگرتووی ئیسلامی پشتیوانی هاوپەیمانی كوردستانی دەكەن لە كەركوك." لای خۆیەوە عەبدولستار مەجید دەڵێت"ئێمە بۆ كەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان مەبدەئی خۆمانمان پێ وتن كە ئێمە پێمانوابووە لەوێ هەموومان بەیەكەوە بین ئەوە نەكرا بەڵام دێتەوە سەرئەوەی ئایا ئێمە دەنگ بەكێ بدەین؟ بۆ ئەوە ئێمە ئەندامان و كادێرانی خۆمان دەتوانن یڕیار بدەن دەنگ بەكێ دەدەن. ئەو ئەندامەی ئەنجومەنی باڵای كۆمەڵی دادگەری ئاماژەی بەوەكرد تا ئێستا بڕیارییان نەداوە پشتیوانی كام لە دوو لیستە كوردییەكەی كورد (لیستی هاوپەیمانی كوردستانی و لیستی پارتی دیموكراتی كوردستان) لەكەركوك دەكەن. عەبدولستار مەجید دەڵێت" ئێمە بێگومان پشتیوانی كورد دەكەین، بەدڵنیاییەوە كاندیدمان نییە بەڵام بەدیاریكراویی بۆ لیستێك و بۆ قەوارەیەك و بۆ كاندیدێك تائێستا ئەو بڕیارەمان نەداوە ئێمە لایەنێكی سەربەخۆین و خەڵك و جەماوەرێكمان هەیە، ئەوان خۆیان دەتوانن بڕیار بدەن. عەبدولستار مەجید ئاماژەی بەوەكرد بەشداری نەكردنی كورد بەیەك لیستی هاوبەش لەكەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان زیان لە دەنگ و پێگەی كورد دەدات " بێگومان زیان لەپێگەی كورد دەدات، پێموایە ئەمجارە ژمارەی كورسیەكانی كورد لەناوچە جێ ناكۆكەكان كەمدەبێتەوە ئەمەش بەشێكی هۆكارەكەی بۆ ئەو پەرتەوازەیەی كورد دەگەڕێتەوە كە بەڕاستی بەرپرسیاری یەكەمیش پارتی و یەكێتین".
-
خەڵك- وەزارەتی ناوخۆی هەرێمی كوردستان لە راگەیەنراوێكدا رایگەیاند دەسەڵات دراوە بە پارێزگاكان خۆیان رێوشوێن بۆ جەژن بگرنەبەر و بڕیاری پێویست بدەن. لای خۆیەوە لە ڕاگەیێندراوێكدا ژووری یۆپەراسیۆنی پارێزگای هەولێر رایگەیاند دوابەدوای ڕاگەیێندراوی وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان و ئەو دەسەڵاتەی بە پارێزگارەكان دراوە، ژووری ئۆپەراسیۆنی پارێزگای هەولێر، ئەم بڕیارانەیدا: یەكەم/ لە ڕۆژانی جەژنی ڕەمەزانی پیرۆز، هاتووچۆی هاوڵاتییان بەپابەندبوون بە ڕێنماییە تەندروستییەكان و ڕێكارەكانی خۆپارێزی ئاسایی دەبێت. دووەم/ هەمووجۆرە گردبوونەوە و قەرەبالغییەك لە شوێنە گشتیی و گەشتیاریی بەهەموو شێوەیەك قەدەغەیە. سێیەم/ ئەنجامدانی ڕێورەسمی نوێژی جەژن لەمزگەوتەكان لەسنووری پارێزگای هەولێر ڕێگەپێدراوە، بۆ ئەو مەبەستەش داواكارین لە مامۆستایانی ئاینی هەروەك چۆن لەڕابردوودا هاوكارمان بوون لە هۆشیاركردنەوە و گرتنەبەری ڕێوشوێنەكانی خۆپارێزی بەهەمان شێوە لە پابەندكردنی نوێژخوێنان بەڕێنمایی و ڕێكارەكانی خۆپارێزی هاوكاربن، داواش لە نوێژخوێنان دەكەین پابەندبن بە ڕێكارەكانی خۆپارێزی. چوارەم/ قەدەغەی هاتوچۆی لە نێوان هەولێری پایتەخت و پارێزگاكانی تری خوار و ناوەڕاستی عێراق وەك خۆی دەمێنێتەوە بە پێی ئەو رێكارانەی كە لە بەیانی ژمارە (15)ی ساڵی 2021 دیاری كراوە. راشیگەیاندووە وەكو ژووری ئۆپەراسیۆنی پارێزگای هەولێر، لەڕابردوو و لە ئێستادا هەر ڕێكارێك گیرابێتەبەر لەپێناو سەلامەتی گشتیی و هاوڵاتییان بووە، لەم دۆخەی ئێستاشدا بەرپرسیاریەتی گەورە لە سەرشانی خودی هاوڵاتییاندایە، لەبەرئەوەی تاكپارێزی و خۆپارێزی لەوبارودۆخەدا هۆكارێكی سەرەكی پاراستنی سەلامەتی و تەندروستی گشتییە لەشارەكەمان.