ڕیفراندۆم – تۆڕی میدیایی خەڵک

سەردێر

ئەمەی خوارەوە چەند هەڵەیەکی خواردنە کە ئەوانی زۆر پارێزیش دەکەن زۆرجار ئەنجامی دەدەن: – خواردنی شەربەتی سرووشتی کارێکی باش نییە چونکە شەکری زۆر تێدایە، باشترە میوەکە بکەیتە ئاوەوە و دواتر بیخۆیتەوە – کارێکی هەڵەیە کە کاتێک پەلەتە نەستەلەیەک یان بسکیتێک دەخۆیت، چونکە کالۆریی بەرزەو و بەڕێژەی پێویست تێریشی پێناخۆیت. – میووەی وشککراو کاتێک باشە بیخۆیهت کە خۆت وشکت کردبێت، چونکە کە لەدەرەوە دەیکڕیت باشی و خراپیەکەی بەندە بە شێوازی وشککردنەوەکەیی. – زۆر کەس پارەی زۆر دەدات بە میوەی وڵاتانی دەرەوە چونکە لە وڵاتەکەی خۆیدا نییە، لەکاتێکدا ئەوە تێڕوانینێکی هەڵەیە و دەتوانیت ئەو میوانە بخۆیت کە لای خۆتان هەیە و سرووشتییە. – گرنگە ئاگات لە کالۆریەکان بێت، بۆنمونە کالۆری هێلکەیەکی سورەکراو ٦٦ی زیاترە لە هێلکەیەکی کوڵاو، بە دوو هێلکەی کوڵاو کالۆریەکەیان ١٨٨ە کە زیاترە لە هێلکەیەکی سورەکراو.
ئەمەی خوارەوە چەند پێکهاتەیەکی کاریگەرە بۆ لابردنی زەردی و پەڵە بە ددانەوە: – سۆدەی نان و خوێ تێکەڵبکە و بیکە سەر فوڵچەکەت و ددانتی پێ بشۆ – بۆماوەی ٢-٣ خولەک توێکڵی پڕتەقاڵ بهێنە بە ددانتاو دواتر بیشۆرەوە – کەمێک زەیتی گوێزی هیندی بدە لە ددانت و با بۆ ماوەی ١٠ تا ١٥ خولەک پێوەی بێت، دواتر بیشۆرەوە – مێخەک لە کۆندا بۆ چارەسەری ئازاری ددان بەکاردەهات، پارچەیەک مێخەک بکە دەمتەوە و بۆماوەیەک بیجوو.
ئەمەی خوارەوە چەند بیرۆکەیەکی جیاوازی دەستڕەنگینییە کە لە ماڵەوە دەتوانیت درووستی بکەیت: دەتوانیت بۆیەیەکی جیاوازی دیوارەکەت بکەیت. بۆ شێوازی درووستکردنەکی کلیک لێرە بکە – درووستکردنی مەکتەبەیەکی جیاواز. بۆ شێوازی درووستکردنەکی کلیک لێرە بکە – دروستکردنی تاق بە پەیژە. – درووستکردنی مێز. بۆ شێوازی درووستکردنەکی کلیک لێرە بکە – بەردڕێژکردنی زەویەکەت. بۆ شێوازی درووستکردنەکی کلیک لێرە بکە – ڕازاندنەوەی دیوار بە سیدی. بۆ شێوازی درووستکردنەکی کلیک لێرە بکە – بەکارهێنانی دۆڵابی کۆن بۆ تەنەخۆڵ. بۆ شێوازی درووستکردنەکی کلیک لێرە بکە – نوێکردنەوەی کەنتۆر . بۆ شێوازی درووستکردنەکی کلیک لێرە بکە درووستکردنی شێونی جل هەڵواسین بەبێ ئەوەی جێگا بگرێت.
Kasumi Kriss نوسەرێکی هۆڵەندییە و بۆماوەی ٤ ساڵ ڕوەکخۆر بووە (هیچ گۆشتی نەخواردووە)، بەڵام دواجار بڕیاریداوە واز لەو کارە بێنێت و ئەزمونی خۆی و کاریگەری بڕیارەکەی لەسەر خۆی دەگێڕێتەوە. بەوتەی ئەو کچە کاتیک سەرەتا بۆتە ڕووەکخۆر و تەنها میوە و سەوزە خواردووە و سەرەتاش ئەو کارەی سوودی زۆری بە پێستی گەیاندووە و درەوشاوەتر بووە، جگە لەوەی وزەی باشیشی هەبووە. بەڵام بەوتەی کاسومی پاش ٢ ساڵ لە بەردەوامی ئیدی پێستی ماندوو بووە و زیپکە و پەڵەی زۆری دەرداوە، جگە لەوەی قژ و نینۆکی زۆر لاواز بووە و هەڵوەریوە، تەنانەت بۆماوەی ٤ مانگ سووڕی مانگانەی وەستاوە. هەربۆیە کاسومی بڕیاردەدات کە کەمێک ژەمەکانی بگۆڕێت و هێلەکی کوڵاو خوات، کە ئەوەش کەمێک دۆخی باشتر کردووە بەڵام هەر کاتی بووە. پاش ٤ ساڵ لە ڕوەکخۆری کاسومی بڕیاردەدات جارێکی دیکە گۆشت بخوات، بەوتەی خۆشی پاش ئەوەی گۆشتی خواردووە “پێستی باشتر بووە و جەستەشی بەهیزتر بووە، بەڵام هەستێکی ناخۆشی هەبووە بۆ گۆشتخواردن” لای ڕاست کاسومیە پاش گۆشتخواردن، لای چەپ کاتی ڕووەکخۆریەتی! پرسی ڕووەکی بوون و گۆشتخواردن تا ئێستا لە جیهاندا ناکۆکی زۆری لەسەرە، لە کۆمێنت بۆچونی خۆتمان پێبڵێ؟
ئەمەی خوارەوە تاقیکردنەوەیەکە بۆ چاوت کە دەتوانیت بزانیت تیژە یاخود نا، بۆ وەڵام کلیک لە وێنەکان بکە: ١- بە دانەیەکی ئاسان دەستپێدەکەین، لە نێو ئەم لالەنگیانە گوڵێک بدۆزەرەوە ٢- لەنێو ئەم نوقڵانە قۆپچەیەک بدۆزەرەوە ٣-شلیکێک لە نێو ئەم تووتڕکانە بدۆزەرەوە ٤-ئیسپرینگێک لە نێو ئەم برغوانە بدۆزەرەوە ٥- کام پیتەیان جیاوازە؟ وەڵامەکان: ١ ٢ ٣ ٤ ٥
ئەمەی خوارەوە ڕێجیمێکی کاریگەرە تەنها بۆ ڕۆژە پشووەکان (هەینی و شەممە) کە سوودی زۆری لێدەبینیت و دەتوانیت بەکاری بهێنیت: بەپێی ئەم ڕێجیمە گەر خاڵەکان وەک خۆی جێبەجێ بکەیت دەتوانیت ٢ کیلۆیەک داببەزێنیت و لە مانگەکەدا نزیکەی ٦ بۆ ٨ کیلۆ دادەبەزیت ڕۆژی هەینی -بۆ نانی بەیانی: ٢٠٠ گرام پەنیر بە سەمونێکی جۆوە بخۆ، چایەکی بێشەکریشی لەگەڵدا بخۆ. -بۆ نانی نیوەڕۆ: ١ ئەڤۆگادۆ ١ خەیار نیو پەتاتەی کوڵاو کەمێک ئاوی لیمۆ، خواردنەکە وەک زەڵاتەیەک بەیەکەوە بخۆ بۆ ئێوارە: ١٠٠ گرام لە گۆشتی ماسی بەبێ نان. ڕۆژی شەمە -بۆ نانی بەیانی: کوپێک چای سەوز لەگەڵ دوو پسکویتی بێ شەکر -بۆ نانی نیوەڕۆ: ٢ پەتاتەی کوڵاو نیو کەلەرم کەوچکێک زەیتی زەیتوون بۆ ئێوارە: ١٠٠ گرام سنگی مریشک لەگەڵ هێلکەیەکی کوڵاو و تەماتەیەک. دەتوانیت لە هەفتەکەدا جگە لەم ٢ ڕۆژە، ٢ ڕۆژی دیکەش دابنێیت کە تێیدا ٣٠ خولەک وەرزشی خوازراوی خۆت بکەیت(ڕاکردن، مەلە، سەما) بۆ ئەوەی ئەنجامەکەت باشتر و خێراتر بێت.
هەندێكجار مووی زیادە لە سەر ناوچە جیاوازەکانی جەستە درووسدەبێت کە هۆکاری تەندرووستی جیاوازی هەیە، ئەمەی خوارەوە دیارترینیانە: -هۆکاری بۆماوەیی، کە لە جێنەکاندایە و لە باوانەوە بۆت ماوەتەوە -باگراوندی نەژادی و ناوچەیی، چونکە بە پێی توێژینەوەکان سەلمێندراوە دانیشتوانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ناوچەی دەریای ناوەڕاست موویان زۆرترە -بوونی کێشە لە ئاڵگی ئەدریناڵ، کە کۆنتڕۆڵی دەردانی بەشێک لە ھۆرمۆنەکان دەکات -زیاد دەردانی هۆڕمۆنی تێستۆستێرۆن بەتایبەت لە ژناندا کە توخمە سیفەتەکانی نێرینە ڕێکدەخات هۆکارێکی دیکەوە و پێویستە پشکنین بکەیت. -بەشێوەیەکی گشتیش ناهاوسەنگی هۆڕمۆنەکان لە خانمان و پیاواندا هۆکارە بۆ سەرهەڵدانی مووی زیادە لەو ناوچانەی پێشتر موویان کەم بووە یاخود هەر نەبووە.
ئەمەی خوارەوە چەند نیشانەیەکە کە دەری دەخات لە مەترسیدات و پێویستە وریا بیت: -ڕێگایەکی باو کە زۆرجار دزەکان بەکاری دەهێن ئەوەیە دەبەیەکی بەتاڵ لای تایەی سەکنەوە دادەنێن، کە تۆ ئۆتۆمبێلەکە کارپێدەکەیت دەنگێکی زۆری هەیە و خێرا دادەبەزیت تا بزانیت چییە، لەو کاتەدا فرسەت دەهێنن و ئۆتۆمبێلەکە دەبەن. -هەندێکجاریش قتووی بەتاڵ دەکەن بە پشتی ئۆتۆمبێلەکەوە بۆ هەمان مەبەست -یەکێکی دیکە لەو تاکتیکانە ئەوەیە کە زیاتر بۆ دزی بەکاردێت و دەنگی منداڵ لە دەرەوەی ماڵەکەت دادەنێن تا تۆ بێتە دەرەوە و دەرگا بکەیتەوە، لەو کاتەشدا دێنە ژورەوە بۆت بۆ دزیکردن. -یەکێک لەو فێڵانەی دزەکان بەکاری دەهێنن بۆ بردنی ئۆتۆمبێلەکەت دانانی کۆینێکە لە نێو دەسکی دەرگای سەرنشینی ئۆتۆمبێلەکە، کە شۆفێر سەرنجی نادات و کاتێک ئۆتۆمبێلەکە دادەخەیت ئەو دەرگایە داناخرێت و دواتر دەتوانن لەو ڕێگەیەوە دزیت لێبکەن، بۆیە پێویستە بەر لە ڕۆشتن دڵنیابیتەوە لە داخراوی سەرجەم دەرگاکان. -کاتێک لە مارکێت جانتا دەخەیتە عەرەبانەوە، دڵنیابە لەوەی بیبەستیتەوە یان باش دایبخەیت، چونکە زۆرجار کە سەرقاڵ دەبیت شتت لێدەبرێت. -گەر چویتە شوێنێک مەترسی جانتا فڕاندن هەبوو، ئەوا جانتای شاندار بەکار بهێنە.
ئەمەی خوارەوە کۆمەڵێک زانیاریە لەسەر ئەفریقا لە زاری کچێکی ڕووسەوە بەناوی Natalya Yisa کە ئێستا لەگەڵ مێردەکەیدا لە نێجیریا دەژی، ئەمەش پاش ئەوەی مێردەکەی داوای لێکردووە بگەڕێنەوە بۆ وڵاتەکەیان و ناتالیا دواجار بڕیارە قورسەکەی داوە. -منداڵان لە ئەفریقا زوو گەورە دەبن، ئەوان لە تەمەنی ٣ ساڵیەوە ئیدی زۆرێک لە بەرپرسیاریەکانی ژیان وەک خۆشتن و کڕینی شت و تەنانەت کارکردن دەکەوێتە سەریان و وەک گەورەیەکیش مامەڵە دەکەن. -پیاوان وەک ژنان جلوبەرگی ڕەنگا و ڕەنگ لەبەر دەکەن و لە کلتوری ئەواندا ئەو شتە ئاساییە -هەندێک پرسیار هەیە کە لەوێ عەیبەیە بکرێت، بۆنمونە بە کەسێکی پیر بڵێیت تەمەت چەندە؟ یان پرسیار لەسەر کێش و باڵای کەسەکان. چەند وتەیەکی خەسووم: -“هاوسەرگیری لە یەک کاتدا هەم باشترین شتە و هەم خراپترین شتە لە ژیاندا” -“لەبیرت بێت هەرکاتێک تۆ بگریت، منیش دەگریم لەگەڵتدا. دەتەوێت بگریم؟” -“لێبگەڕێ با منداڵەکان خۆیان کێشەی خۆیان چارەسەر بکەن، تۆ تەنها لە دوورەوە تەماشایان بکە” -لە سەرتاشخانە سەرتاشەکە گوێزانەکە دەکاتە پاودەریکەوە تا هەم پێستەکە ئازاری پێنەگات، هەم خەتی قژەکە زۆر ڕێک دەربچێت -لەوێ هیچ یاسایەک نییە بۆ گواستنەوە و دەتوانیت هەرچیت بوێت باری بکەیت و بیگوازیتەوە بە هاوسەرەکەم وت پێمدا هەڵبدە بە کلتوری خۆتان، ئەویش وتی: -تۆ تاکە مێشولەیەکیت کە دەهێڵم پێوەم بدات و گازم لێبگرێت. -تۆ شەکری لە ناو چاکەی مندا -تۆ وەک سپلێت وایت کاتێک لەسەر ١٦ یە -لە نێجیریا زۆرجار ئاو نییە و پێویستە بیکڕین، هەندێکجار چەند ڕۆژێک بەبێ ئاو دەمێنینەوە و ناچارین دەستی پێوە بگرین، کارەباش زۆر کەمە و لە ٨ی بەیانی دێتەوە بۆ کاتژمێر ٢، دواتر لە ٨ی ئێوارە دێتەوە تا ١٢ی شەو، بۆیە ناچارین لەگەڵ ئەو خشتەیەدا هەڵبکەین -لە نێجیریا زۆرجار ئازار و ناڕەحەتی دەبینم، بەڵام باوەڕم بەوە هەیە کە دەڵێت”گرنگ نییە لە کوێ دەژیت، بەڵکوو گرنگە لەگەڵ کێ دەژیت؟”
خەڵك ئەمینداری وەزارەتی پێشمەرگە ڕایدەگەیەنێت: لەسبەینێوە شاندَكی باڵای وەزارەت سەردانی سەنگەرەكانی پێشمەرگە دەكەن و هەر پێداویستییەكیان بووبێت بۆیان دابیندەكرێت و ئاشكراشیدەكات هێزی زیاتر ڕەوانەی سەنگەرەكانی پێشمەرگە دەكرێن. فەریق ڕوكن جەبار یاوەر, ئەمینداری وەزارەتی پێشمەرگە ڕایگەیاند: ئەمڕۆ سێشەممە 30/10/2021 لە وەزارەت كۆبوونەوەیەكی باڵا ئەنجامدراوە كە لێپرسراوی یەكە و لیواو فەرماندەكان ئامادەیبوون و بڕیاردرا لە سبەینێوە شاندێكی باڵای وەزارەت سەنگەرەكانی پێشمەرگە بەسەربكەنەوە هەر پێویستییەكیان هەبێت بۆیان فەراهەم بكرێت. ڕوونیشیكردەوە، سەرجەم فەرماندەكان ڕێنمایی نوێیان پێدراوە و سەنگەرەكانی پێشمەرگە قایمتر دەكرێن و كامێرای حەراریش لە سەنگەرەكان جێگیردەكەین و هێزی زیاتریش ئەگەر پێویست بكات ڕەوانەی سەنگەرەكانی پێشمەرگەی دەكەین.

مامۆستایەكی ئایینی: ناكرێت دوای ڕیفراندۆم كورد دەستەوستان بێت

کوردستان

مامۆستایەكی ئایینی: ناكرێت دوای ڕیفراندۆم كورد دەستەوستان بێت

ئومێد سیوەیلی

ئه‌یلول 25, 2021

خەڵك- مامۆستایەكی ئایینی شاری هەولێر ڕایدەگەیەنێت، كە…

بارزانی: 93%ی خەڵكی كوردستان خۆیان نەچەماند

کوردستان

بارزانی: 93%ی خەڵكی كوردستان خۆیان نەچەماند

ئومێد سیوەیلی

ئه‌یلول 25, 2021

خەڵك- سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان بەبۆنەی ساڵیادی…

ڕێباز حەملان: ڕیفراندۆم ستراتیژیترین ھەنگاوی چارەنوسسازی كورد بوو لە مێژوودا

کوردستان

ڕێباز حەملان: ڕیفراندۆم ستراتیژیترین ھەنگاوی چارەنوسسازی كورد بوو لە مێژوودا

سەرهەنگ خالید

ئه‌یلول 24, 2021

خەڵك- ڕاوێژكاری سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم، ڕایدەگەیەنێت،…

بارزانی و عەبادی كۆبوونەوە

کوردستان

بارزانی و عەبادی كۆبوونەوە

ئومێد سیوەیلی

ته‌مموز 13, 2021

خەڵك- بۆ یەكەمجار و لەدوای ڕووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر، سەرۆكی…