سوید؛ هێرشێک 8 برینداری لێکەوتەوە
خەڵک لە پەلامارێکدا، لە شارێکی سوید، کەسێک بەچەقۆ هێرشی…
زیاترسەردێر
-
گرنگە شەوانە ٢٠ خولەک هەر لەسەر جێگەکەی خۆتەوە قاچەکانت بەرز بکەیتەوە و بۆ ماوەی ٢٠ خولەک بەو جۆرە بمێنیتەوە، با جێگای ژێرەوەت نەرم و ئاسودەبێت و دەستەکانت بە دڵی خۆت دابنێ و ١٥ بۆ ٢٠ خولەک بەو جۆرە بمێنەرەوە: ئەمەی خوارەوە سوودە ناوازەکانی ئەو کارەیە: – کاریگەری ئەو پەستانە نامێنێت کە ڕۆژانە لەسەر قاچەکانت درووستدەبێت و پشوو وەردەگرێت – هەموو ماندووبونێکی قاچەکانت چارەسەر دەبێت پاش ئەوەیی کە پێڵاوی پاژنە بەرز لەپێ دەکەیت – خوێنی زایتر دەچێت بۆ جەستەت و سستمی هەرسکردنی زۆر باشتر دەبێت – بەهۆی ئەم کارەوە جەستەت ئۆکسجینی زیاتر وەردەگرێت و زیاتر هەست بە ئارامی دەکەیت و قەلەقیت نامێنێت. – خەوتنت زۆر ئاسوودەتر و باشتر دەبێت
-
خەڵك- تادێت دۆخی هاووڵاتیان لەژیان سەختر دەبێت و حكومەتیش باج و ڕسوومات هەروەك پێشتر وەردەگرێت كەبەهۆیەوە نرخی كەل و پەل زۆر بەرزبووەتەوە، لەبارەی نەبوونی هەڵوێستیش لەلایەن مامۆستایانی ئایینی، ئەندامێكی لیژنەی ئەقاف و كارووباری ئایینی ڕایدەگەیەنێت، ئێستا كۆنتڕۆڵی تەواو لەسەر مامۆستایانی ئایینی و ووتارەكان هەیە، بۆیە مامۆستایان ناتوانن دەنگ و ومافی ڕەوای خەڵك وەك پێویست بگەیەنن. عوسمان كانی كوردەیی، ئەندامی لیژنەی ئەوقاف و كارووباری ئایینی بە(خەڵك)ی ڕاگەیاند، مامۆستایانی ئایینی پابەندن بەڕێنماییەكانی وەزارەتی ئەوقاف ناتوانن لە ڕێنماییەكان لابدەن، لەبەر ئەوە دەبینی ووتاری هەفتانە لەلایەن لیژنەیەك دیاری دەكرێت كە خۆی لەدوو تا سێ ناوونیشانی ووتار دەبینێتەوە و مامۆستایانیش پابەندن پێوەی. دەشڵێت، مامۆستایان جگە لەفشاری وەزارەتی ئەوقاف، فشاری ناو مزگەوت و ئامادەبووان و نوێژخوێنانی مزگەوتیان لەسەرە، ئەگەر مامۆستایان سەربەخۆش بن ناتوانن ئەو داوایەی شەقام و هاوڵاتیان هەیانە لەمینبەرەكان بڵاوبكەنەوە، ئەگەر هەڵوێستیشیان هەبێت ڕەنگە ناڕاستەوخۆ و نەرم بێت. ئەوەش دەخاتەڕوو، پێشتر ئێمە لەپێشەنگی هەڵوێستەكان بووین لەگەڵ مامۆستایان، بەڵام ئێستا كۆنتڕۆڵی تەواو لەسەر مامۆستایانی ئاینی و ووتارەكان هەیە، بۆیە مامۆستایان ناتوانن دەنگ و ومافی ڕەوای خەڵك وەك پێویست بگەیەنن. باسی لەوەشكرد، هەموو هاووڵاتییەك بەهۆی ئەوەی هەریەكێك كاریگەری لایەنێكی بەسەرەوەیە پشكمان هەیە لەگۆڕانكاریەكان چ وەك چاكسازی یان گۆڕانكاری تر، چونكە ئەوەی هەیە خەڵك هەڵبژاردەی خۆیانە.
-
خەڵک- وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانی رایگەیاند، گەنم لەسایلۆکانی هەولێر وەرگیرا بۆ دروستکردنی ئارد و لە دوو رۆژی داهاتوودا ئاردەکە دابەش دەکرێت بەسەر بریکارەکاندا. وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانی راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکردووە، ئەمڕۆ شەممە ٢٠٢٢/٥/٢١ بەشێکی تر لە گەنمی نان لەسایلۆی ھەولێر نێردان بۆ ئاشەکانی ھەولێر تا بکرێت بە بەشە ئاردی مانگانەی ھاووڵاتییان و لە دوو ڕۆژی داهاتوش ئاردەکە دابەش دەکرێت بەسەر بریکارەکاندا.
-
خەڵك- وەزیری كارەبای هەرێم لە دهۆك لەگەڵ بەڕێوەبەرانی كارەبا كۆبووە بۆ دابینكردنی كارەبای هۆڵەكانی تاقیكردنەوەی ئەزموونە گشتییەكان. وەزارەتی كارەبای حكومەتی هەرێم لە ڕاگەیانراوێكدا بڵاویكردەوە، كەمال محەمەد ساڵح، وەزیری كارەبا بۆ بەدواداچوونی كار و پڕۆژەكانی كارەبا لەگەڵ بەڕێوەبەرانی كارەبای دهۆك كۆبوووە. لە ڕاگەیانراوەكەدا هاتووە، وەزیری كارەبا داوای هەماهەنگی كارەبای دهۆكی لەگەڵ پەروەردەی پارێزگاكەی كرد بۆ دابینكردنی كارەبا لە كاتی بەڕێوەچوونی ئەزموونە گشتییەكاندا. وەزیری كارەبا، بەدواداچوونی داهاتی كارەبای پارێزگای دهۆكی كرد كە رێژەیەك بۆ پڕۆژە خزمەتگوزارییەكانی كارەبا تەرخان دەكرێت. باس لە ئەوەشكراوە، پێداگیریشی لەسەر تەواوكردنی پرۆژەی پێوەری زیرەك بۆ نەهێشتنی سەرپێچی و دابەشكردنی دادپەروەرانەی كارەبا و هەروەها نەهێشتنی رۆتین لە فەرمانگەكانی كارەبا بۆ باشتر خزمەتكردنی هاووڵاتیانی كرد.
-
خەڵک- وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانی رایگەیاند، گەنم لەسایلۆکانی هەولێر وەرگیرا بۆ دروستکردنی ئارد و لە دوو رۆژی داهاتوودا ئاردەکە دابەش دەکرێت بەسەربریکارەکاندا. وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانی راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکردووە، ئەمڕۆ شەممە ٢٠٢٢/٥/٢١ بەشێکی تر لە گەنمی نان لەسایلۆی ھەولێر نێردان بۆ ئاشەکانی ھەولێر تا بکرێت بە بەشە ئاردی مانگانەی ھاووڵاتییان و لە دوو ڕۆژی داهاتوش ئاردەکە دابەش دەکرێت بەسەر بریکارەکاندا.
-
خەڵك- ئەمڕۆ توركیا بۆردوومانی سنووری ئاغجەلەری كرد، لەوبارەیەوە مەكتەبی سیاسی یەكێتی ڕاگەیانراوێكی بڵاوكردەوە و تیایدا داوای ڕاگرتنی ئەو هێرشانە لە حكومەتی عێراق دەكات، داواش لە حكومەتی هەرێم دەكات بانگهێشتی كونسوڵی توركیا بكات. مەكتەبی سیاسی یەكێتی ڕاگەیانراوێكی بڵاوكردەوە و تێیدا هاتووە، بەنیگەرانییەكی قووڵەوە لەو پێشھاتە ئەمنی و سنووربەزاندنە دەڕوانین و ئیدانەی بۆردومانی فڕۆكەكانی توركیا بۆ سنووری ناحیەی ئاغجەلەری سەر بە قەزای چەمچەماڵ و كەمپی ئاوارەكانی مەخموور دەكەین كە شەهیدبوونی چوار هاووڵاتیی مەدەنی و هەشت برینداری لێكەوتەوە. لە ڕاگەیانراوەكەدا ئەوەش هاتووە، وێڕای دەربڕینی پرسە و سەرەخۆشیمان بۆ كەسوكار و خانەوادە بەڕێزەكەیان، دەستبەجێ داوای راگرتنی ئەم ھێرشانە دەكەین و داوا لە حكومەتی عێراق دەكەین كە ئەركی دەستووریی و نیشتمانیی خۆی لە پاراستنی خاك و ئاسمانی عێراق بە كوردستانیشەوە رابپەڕێنێت و لە رێگەی كەناڵە دیبلۆماسییەكانەوە حكومەتی توركیا لەم پێشێلكارییە ئاگاداربكاتەوە. مەكتەبی سیاسی یەكێتی لە ڕاگەیانراوەكەدا دەڵێت، حكومەتی ھەرێمیش لەسەر ئەم رووداوە بانگهێشتی كونسوڵی توركیا لە ھەرێم بكات و روونكردنەوە بدرێت. چونكە ھیچ بیانوویەك نییە بەھۆی سنووربەزاندنەوە خەڵكی مەدەنی لە رووی گیانیی و مادییەوە زەرەرمەندبن. خوێنی ھاووڵاتییانمان پیرۆزە و داوادەكەین پیرۆزییەكانمان بپارێزرێت و گەڕانەوە بۆ گفتوگۆ و لێكتێگەیشتن بكرێتە كلیلی چارەسەری كێشەكان. بەیانی ئەمڕۆ شەممە دو فڕۆكەی بێفڕۆكەوان، گوندی توتەقەڵی سەر بە ناحیەی ئاغجەلەریان لەسنوری قەزای چەمچەماڵ بۆردومانكرد، بەو هۆیەوە چوار كەس گیانیان لە دەستدا و هەشت كەسی دیكەش بریندار بوون.
-
خەڵك- ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی یەكێتی رایدەگەیەنێت، كوشتنی زەكی چەلەبی كەیسێكی جدییە بەلامانەوە بەمزوانە ئەنجامی لێكۆڵینەوەكان بڵاودەكرێتەوە. ئەمین بابەشێخ ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی دوای كۆبونەوەی لەگەڵ وەفدێكی هەدەپە رایگەیاند، كوشتنی زەكی چەلەبیی كەیسێكی جدییە بەلامانەوە، بەمزوانە ئەنجامی لێكۆڵینەوەكان بڵاودەكرێتەوەو ئەوكەسانەشی خەڵك دەكوژن لەهەر كوێیەك بن دەستگیردەكرێن". ئاماژەی بە ئەوەشكرد، كوشتنی چەلەبی حاڵەتێكە كە پەیوەندیی بەحكومەتەوە هەیە زیاتر، حكومەتی پارێزگای سلێمانی‌و حكومەتی هەرێمیش ئەم كەیسەیان زۆر بەجدی وەرگرتووەو لەلێكۆڵینەوەدان. وتیشی، بەمنزیكانە ئەنجامی لێكۆڵینەوەكان لەسەر ئەو ڕووداوە بڵاودەكرێتەوە. كاتژمێر 11ی شەوی 17ی ئەم مانگە لەگەڕەكی بەختیاری شاری سلێمانی هێرشكرایە سەر زەكی چەلەبی كە خاوەنی كافتریایە و خەڵكی باكوری كوردستانە، بە سێ فیشەك بریندار كرا و دوای مانەوەی لەنەخۆشخانەو ئەنجامدانی چەندین نەشتەرگەریی، دواجار بەهۆی سەختی برینەكەیەوە گیانی لەدەستدا.
-
خەڵك- هەپەگە ڕایدەگەیەنێت، لە چەند چالاكییەكدا لە ناوچەی سەرحەدی باكووری كوردستان 13 سەربازی سوپای توركیا كوژراون و دوو سەربازی دیكەش بریندار بوون. ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەكانی پاراستنی گەل (هەپەگە) ڕایگەیاند، هێزەكانیان لە وەرزی زستاندا چالاكیی بەهێزیان دژی سوپای توركیا ئەنجامداوە، دەوڵەتی توركیاش نەیویست چالاكیی گەریلاكانی بكەوێتە بەر دیدە، بۆیە بێدەنگیی لێكردووە. باس لە ئەوەشكراوە، گەریلا زنجیرەیەك چالاكییان دژی سوپای توركیا لە سەرحەد ئەنجامداوە و لە سەرجەمیاندا 13 سەرباز كوژران و دووانیش برینداربوون.
-
خانمان بە شێوەیەکی گشتی بەدەست کێشە جیاوازەکانی پێست دەناڵێنن و زۆرکات پارەیەکی زۆر لە بەرهەمە جوانکاری و دکتۆەکاندا خەرچدەکەن، لەم بابەتەدا باس لە جۆرە جیاوازەکانی چا دەکەین بەپێی سوودەکەی بۆ کێشە جیاوازەکانی پێست: -چای سەوز -بۆ نەهێشتنی پەڵە جۆراو جۆرەکانی پێست کە بەهۆی تیشکی خۆر یاخود هەر هۆکارێکی دیکەوە ڕودەدات. -چای نەعنا -بۆ نەهێشتن و کەمکردنەوەی زیبکە، چونکە نەعنا کاریگەری ڕاستەوخۆی لەسەر هۆرمۆنەکان هەیە. -چای زەردەچەوە -بۆ یەک ڕەنگ کردنی پێستی دەموچاو و نەهێشتنی سوربونەوە کە بە هۆی هەستیاریەوە دروست دەبێت. -چای بەیبون -بەهۆی زۆری مادە خۆراکی و ڤیتامینە گرنگەکان شێداری و ڕەنگی سروشتی بۆ پێستت دەگەڕێنێتەوە ، ئەگەر خاوەنی پیستێکی وشکیت خواردنەوەی ئەم چایە زیاد بکە .
-
خەڵك- ئەمڕۆ شەممە لە بەغدا كەسێك بەهۆی تای خوێنبەربون گیانی لەدەستدا، چوار كەسی دیكەش تووشی پەتاكە بوون. وەزارەتی تەندروستی عێراق لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، ئەمڕۆ لە بەغدا چوار كەسی دیكە توشی تای خوێنبەربون بون و كەسێكیش بەهۆی نەخۆشییەكە گیانی لەدەستداوە. باس لە ئەوەشكراوە، لە پارێزگای زیقاریش چوار كەس توشی تای خوێنبەربون بون و كۆی ژمارەی توشبوان لە پارێزگاكەدا بۆ 40 بەرزبوەوە، لەو ژمارەیەش 8 كەسیان مردون، هەروەها 20 كەسیش چاك بونەتەوە. تای خوێنبەربون، پەتایەكی ڤایرۆسییە، بەهۆی تێكەڵاوبون و لەڕێی ئاژەڵ و مێش و مەگەزەوە بۆ مرۆڤ دەگوازرێتەوە، هەروەها لە مرۆڤەوە بۆ مرۆڤیش دەگوازرێتەوە. بەپێی وەزارەتی تەدروستیی و رێكخراوی تەندروستیی جیهانی، نیشانەكانی تای خوێنبەربون بریتین لە دڵ تێكهەڵاتن و رشانەوە، لەگەڵ ئازاری جومگەكان، سكچون، تا، هیلاكی و لاوازی، هەروەها چەند نیشانەیەكی نەخۆشییەكە دەریدەخات كە مەترسی لەسەر ژیانی توشبوەكە هەیە، لەوانە خوێنبەربونی ژێر پێست، دروستبونی كێشە لە دەماغ، بێهۆشبون، لەكاركەوتنی گورچیلە، دروستبونی كێشەی هەناسەدان و لەكاركەوتنی جگەر.