سوید؛ هێرشێک 8 برینداری لێکەوتەوە
خەڵک لە پەلامارێکدا، لە شارێکی سوید، کەسێک بەچەقۆ هێرشی…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- ئەندامێكی لیژنەی ناوەندیی پارتی دیموكراتی كوردستانی سوریا ڕایدەگەیەنێت، ئەمریكا جدییە لە درێژەدان بە دانوستانی كوردی-كوردی لە سوریا. عەبدولڕەحمان ئاپۆ ئەندامی لیژنەی ناوەندیی پارتی دیموكراتی كوردستانی سوریا لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، سەردانەكەی مایكل ڕۆبن جێگری نێردەی ئەمریكا بۆ كاروباری سوریا قۆناغێكی نوێیە لە هەڵمەت و پشتیوانییە دیپلۆماتییەكانی ئەمریكا بۆ دانوستانی كوردی-كوردی لە نێوان ئەنجومەنی نیشتمانیی كورد و حزبەكانی یەكێتی نیشتمانی . وتیشی"ئەم سەردانە دەریدەخات ئەمریكا لە دانوستانەكاندا جدییە و دەیەوێت لایەنەكان بگەنە ڕێككەوتن و جەختیشی كردووەتەوە كە ڕۆڵی گەرەنتیكردنی ئەم گفتوگۆیانە دەگێڕێت". ئاشكراشیكرد، لە كۆبوونەوەكاندا هەندێك بابەت تاوتوێكران، لەوانە درێژەدان بە گفتوگۆكان تا گەیشتن بە ئەنجامێك، گەڕانەوەی هێزەكانی ڕۆژ بۆ كوردستانی سوریا و ئامادەبوونی ئەنەكەسە لە هاوپەیمانێتی نەیارانی سوریا. جەختی لەوەش كردەوە، ئەمریكا جدییە لە درێژەی دانوستانی لایەنە كوردیەكانی سوریا و پڕۆژەیەكیشی بۆ كوردەكانی سوریا بەدەستەوەیە.
-
خەڵك- پیاوێك هێرش دەكاتەسەر منداڵە 17 مانگەكەی و بەهۆیەوە گیان لەدەستدەدات. تۆڕی سپوتنیك بڵاویكردەوە، كەیسی كوژرانی منداڵێك لەلایەن باوكییەوە لە تاران بڵاوكراوەتەوەو هاوسەرەكەشی داوای یاسایی لەسەر تۆمار كردووە. پزیشكی یاسایی لە ڕاپۆرتی خۆی بۆ دادگا ڕایگەیاند، ساناز كە ناوی منداڵەكەیە بەهۆی خوێنبەربوون و بەهێزی برینەكەیەوە كە ئازارێكی بێڕەحمانەی دراوە گیانی لەدەستداوە. دایكی منداڵەكە دەڵێت، جگە لە ساناز 5 منداڵی دیكەم هەیە، لەگەڵ هاوسەرەكەم پێكەوە گەورەمان كردووە و متمانەم بە هاوسەرەكەم هەبوو، هیچكات بیرم لەوە نەدەكردەوە كاری لەو شێوەیە بكات، چونكە ئەو باوكی ساناز بوو منیش بیرم لەوە دەكردەوە كە دەبێت متمانە بە باوكی بكەم. لەسەرەتای ئەم مانگە ژنێك منداڵێكی 17 مانگە دەباتە نەخۆشخانە بەهۆی بەهێزی تاكەیەوە و داوای هاوكاری لە پزیشكەكان دەكات، بە پزیشكەكانیشی وتووە منداڵەكەی بۆ چەند كاتژمێرێك لای باوكی جێهێشتووە، بەڵام كاتێك گەڕاوەتەوە منداڵەكەی بەمشێوە خراپە بینیوە. وتیشی"كچەكەم زۆر بێ حاڵ بوو، هەركارێكم دەكرد ئارام نەدەبووەوە، دوای چەند كاتژمێرێك تاكەی زۆرتر بوو، هێنام بۆ نەخۆشخانە"، كاتێك پزیشكەكان منداڵەكەیان بینی سەیران كرد ڕووبەڕووی دەستدرێژییەكی وەحشیانە بووەتەوە، پێشبینیان كرد كە ئازارێكی زۆر دراوەو دووچاری خوێنبەربوون بووەتەوە، دواتر پزیشكەكانیش پۆلیسیان لە بابەتەكە ئاگادار كردەوە. باوكی ساناز دوای وەرگرتنی قسەی دایكی دەستگیر كرا و سەرەتا نكوڵی لە كارە قێزەونەكەی كرد، بەڵام دواتر دانی بە تاوانەكەیدا ناو ڕایگەیاند، هاوسەرەكەم منداڵەكەی بە من سپارد، منداڵەكەش هەر دەگریا و نەمدەتوانی ئارامی بكەمەوە، جلەكانیم داكەند و وابیرم دەكرەوە كە لەوانەیە گەرمی بێت، بەڵام منداڵەكە هەر ئارام نەبووەوە، دواتر ئەو كارەم لەگەڵ كرد، هەڵبەتە بیرم لەوە نەدەكردەوە كە دەبمەهۆی گیانلەدەستدانی، ئێستا لەو ڕەفتارەم پەشیمانم و خۆشم لەم كارە نابەخشم.
-
خەڵك بەپێی زانیاریەكان،لە ئێستادا ئاستی ئاوی بەنداوی دوكان (۱٤) مەتر دابەزیوە و بەنداوی دەربندیخانیش (۱۸) مەتر و بەرێوەبەری بەرهەمهێنانی كارەبای سلێمانی دەڵێت، ئەگەر گرنگی بە كێشەی كەمئاوی نەدرێت هەمووان گرفتار دەبین و ئاومان نابێت بۆ ژیانمان. خالد سەلیم ئەحمەد، بەرێوەبەری بەرهەمهێنانی كارەبای سلێمانی لەهەژماری خۆی دەڵێت،" هەموومان دەزانین سەرچاوەی ئاو بۆ خواردنەوەو پێداویستییەكانی شاری سلێمانی بەنداوی دوكانە و ناوچەكانی گەرمیانیش بەنداوی دەربەندیخانە ، لە ئێستادا بەهۆی گۆرینی رێرەوی ئەو سەرچاوانەی ئاو كە دەهاتنە ناو هەردوو بەنداوەكە رێژەی هاتنی ئاو كەمی كردووە و ئەمەش مەترسیەكی گەورەیە لەسەر ئاوی هەردوو بەنداوەكە و كەمبارانی ئەم ساڵ تەواو نزیكی كردینەوە لە مەترسی كەمی ئاو. " دەشڵێت، ئەگەر ساڵی داهاتوو، رێژەی بارانبارین هاوشێوەی ئەم ساڵ بێت، ئەوە ئەو گرفتەیە كە من داوام كردووە گرنگی پێبدرێت و حكومەت و لایەنەكان بەشوێن چارەسەردابگەڕێن، ئەگەر گرنگی پێنەدرێت هەمووان گرفتار دەبین و ئاومان نابێت بۆ ژیانمان، پێویستیشە، وەك ئەگەرێك لەبەرچاوبگرێت و لە ئێستاوە پلانی بۆ دابنرێت. بەڕێوەبەری بەرهەمهێنانی كارەبای سلێمانی داوا لەحكومەت، وەزارەتەكان، پارێزگاری سلێمانی دەكات گرنگی بەو بابەتە بدەن و پلانی ساڵی داهاتوو لە ئێستاوە دابنێن لەسەر هەمان رێژەی بارانبارینی ئەم ساڵ وەكو خۆ ئامادە كردن و چارەسەر دۆزینەوە بۆ ساڵی داهاتوو. دەشڵێت، داوا لە وەزارەتی كارەبا دەكەم لە رێگەی كۆنترۆڵی كارەبای هەرێمەوە بەكارهێنان و ئیشپێكردنی یەكەكانی ( تۆرباینەكانی ) هەردوو ویستگەی بەرهەمهێنانی كارەبای دوكان و دەربەندیخان لە ستراتیجی بەرهەمهێنانی كارەباوە بگۆرن بە ستراتیجی گلدانەوەی ئاو واتە كاتی ئیشپێكردنی یەكەكان بگونجێنن لەگەڵ پێداویستی ئاوی شاری سلێمانی و دەورو بەری و ناوچەی گەرمیان.
-
خەڵك- لیژنەی ناوبژیوانی لە ئاهەنگی دابەشكردنی خەڵاتی ئۆتۆمبێلە جیهانییەكان، ئۆتۆمبێلی (ڤۆڵكس واگن) ئوی دی-4ی كارەبایی وەك باشترین ئۆتۆمبێلی ساڵی 2021، دیاری كرد. ئەنجامی دەنگدانەكە لەلایەن ماڵپەڕی پێشبڕكێكان بڵاوكرایەوە. ڕێكخەرانی ئاهەنگەكە لەسەر پەیجی پێشبڕكێكە نوسیبویان"پیرۆزبایی دەكەین بەبۆنەی ئەو بردنەوەیەی بەدەستهات". دوو ڕكابەرەكەی (فۆڵكس واگن) بریتیی بوون لە (یارس تویوتا" و "هۆندای ئەی" كارەبایی، براوە 798 خاڵی بەدەستهێنا و لەبەرانبەر 732 و 742 خاڵ بۆ ڕكاربەرەكان". لەگەڵ ئەمەشدال (هۆندای ئەی) نازناوی باشترین ئۆتۆمبێلی بۆ ناوشار لە ساڵی 2021 بەدەستهێنا. (پۆرش 911 تۆربۆ) نازناوی باشترین كاركردنی بەدەستهێنا و (مرسیدس بێنز) جۆری ئێس، نازناوی جوانترین و ڵاند رۆڤەر دیفندر خەڵاتی باشترین دیزانی بەدەستهێنا. لە ساڵی 2020 وەك ماڵپەڕی خەڵاتی ئۆتۆمبێل جیهانییەكان ئاماژەی پێكردووە، "كیا تیلۆراید) باشترین ئۆتۆمبێل بوو.
-
خەڵك- مەحمود مەرزی، سەركردە لە حەشدی شەعبی، هۆشداریی دەداتە توركیا لە بەئامانجگرتنی هێزە ئەمنییەكان و هێزەكانی حەشد، جەختیش لەسەر بەردەوامی پێشێلكارییەكانی توركیا دەكاتەوە بۆ سەروەریی خاكی عیراق. مەرزی لە لبئدوانێكی ڕۆژنامەوامیدا ڕیاگەیاند"پێویستە حكومەت هەڵوێستێكی توندی هەبێت بەرانبەر بەو پێشێلكارییە ئەمنیانە ە سنورێكیان بۆ‌و دابنێت، گەر هێزە ئەمنییەكانیش ڕووبەڕووی بۆردومانەكان ببێتەوە، ئەوا وەڵامەكە توند و خێرا دەبێت". سەركردەكەی حەشدی شەعبی دەڵێت"ئەز جۆرە دەستدرێژیانە سەروەریی عیراق پێشێل دەكەن و كاریگەریی نەرێنیشیان لەسەر ئاسایش و سەقانگیریی وڵات". بۆردومانی توركیا كە دەڵێن، گەریلاكانی پارتیە كرێكارانی كوردستان دەكەنە ئامانج، تەنگژەیەكی دیپلۆماسی لەنێوان بەغدا و ئەنقەرەدا با بۆت بینی، لێكەوتەوە، یژكر أن القصف المستمر من الجانب التركی الژی یستهدف المقاتلین اڵاكراد قد أدی ڵازمە دبلوماسیە بین بغداد وانقرە فی العام الماچی. انتهی 25و
-
خەڵك- سەرۆكی لیژنە هاوبەشەكانی قائیمقامیەتی سلێمانی ئاشكرای دەكات، كە لەسەر پابەند نەبوون بە مەرج و ڕێنماییە تەندروستییەكانەوە چەند دوكان و ماركێتێكیان داخستووە. لەشكر حەمید، سەرۆكی لیژنە هاوبەشەكانی سلێمانی بۆ (خەڵك) ئاماژەی بەوەكرد، لیژنەكانیان ئەمڕۆ هەڵمەتێکی فراوانیان بۆ بەشێک لەگەڕەکی ڕاپەڕین و كوردسات ئەنجامداوە و سەرجەم مارکێت و فرۆشگا و خواردنگەکانی سنووری ئەو گەڕەکانەیان بەسەرکردەوە و هۆشیاریاندا لەجێبەجێکردنی ڕێنمایەکانی کارکردن و ڕێنماییەکانی خۆپارێزی لە ڤایرۆسی کۆرۆنا. ڕاشیگەیاند، لەئەنجامدا دەست گیرا بەسەر کۆمەڵێک مەواد و خۆراکی ماوە بەسەرچوو و خراپبوودا. ئاشكراشی كرد، بەهۆی هەبوونی بڕێکی زۆر خۆراک و موادی ماوە بەسەرچوودا مارکێتی ڕۆژئاوا لە گەڕەكی ڕاپەڕین داخرا. وتیشی، "بەهۆی پابەندنەبون بە مەرج و رێنماییەکانی تەندروستی، قائیمقامیەتی سلێمانی ساردەمەنی و شیرینی ڕۆژی نوێ لە گەڕەکی کوردسات-ی شاری سلێمانی داخست". جەختیشی كردەوە، كە لە 7 ڕۆژی یەكەمی مانگی ڕەمەزانی پیرۆزدا 16 شوێن داخراون و دەستیش گیراوە بەسەر 6.5 تۆن خۆراكی خراپ و ماوە بەسەرچوودا.
-
خەڵك- بەدر زیادی پەرلەمانتاری هاوپەیمانی سائیرون، ئەدای كاری پەرلەمان بە لاواز دادەنێت بەهۆی ململانێ سیاسییەكان و ئامادەنەبوونی پەرلەمانتاران، "بگرە هەندێك "لە پەرلەمانتاران تەنیا لەكاتی سوێنخواردندا بینراون و دواتر ونبوون. زیادی لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند"ئەدای كاری پەرلەمان بەشێوەیەكی گەورە كەوتە ژێر كاریگەریی خۆپیشاندانەكان و پەتای كۆرۆنا و كاریگەریی سیاسی". بە وتەی پەرلەمانتارەكەی سائیرون"ئەدای پەرلەمان كەمتر لە مامناوەندە بەهۆی زۆری ئامادەنەبوونی پەرلەمانتاران، بەجۆرێك هەندێك لە پەرلەمانتاران ناناسین و نەمانبینیون لە دوای سوێندخواردن، ئەمەش بۆتە مایەی نائامادەییەكی زۆر و دروستبوونی كەلێن لەڕووی تەواكردنی رێژەی یاسایی ئامادەبوان". بە بۆچوونی بەدر زیادی"پەرلەمان یاساكانی تایبەت بە هەڵبژاردنی پێشوەختی داڕشت، وێڕای یاساكانی دادگای فیدراڵ و بودجە، بەڵام شكستخواردوو بوو لە تێپەڕاندنی یاسا گرنگەكانی وەك یاسای نەوت و غاز و یاسای حزبەكان و ئەوانی تر".
-
خەڵک – نزار جەزا هاووڵاتییان بۆ وەرگرتنی ڤاکسینی فایزەری ئەمریکی لەئێستادا پێویستە لەڕێگەری ئۆنلاینەوە خۆیان تۆماربکەن، دواتر دەتوانن سەردانی ناوەندەکانی وەرگرتنی ڤاکسین بکەن. ئازاد هەورامی، بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی شەهید تاهیر عەلی والی بەگ بە(خەڵک)ی ڕاگەیاند، ماوەی چەند ڕۆژێکە لەنەخۆشخانەکەیان ڤاکسینی فایزەریان بەکارهێناوە، کە ڕێژەیەکی باشیان لێ بەکارهێناوە و کێشەیان نەبووە. ئاماژەی بەئەوەشدا، پێویستە هاووڵاتییان پێش ئەوەی سەردانیان بکەن، لەڕێگەی ئەم لینکەوە خۆیان تۆماربکەن و کۆدێک وەربگرن، دواتر لەڕێگەی ئەوەوە دەتوانن ڤاکسینیان بۆ بەکاربهێنن. ئەوەشی خستەڕوو، هەر کەسێک لەڕێگەی ئەو لینکە ئۆنلاینەوە خۆی تۆمارنەکردبێت و کۆدی نەبێت، ناتوانن ڤاکسینی بۆ بەکاربهێنن. https://vac.health.digital.gov.krd/?lang=ku
-
خەڵك- وڵاتی فەڕەنسا بڕیاریداوە هەر پەنابەرێك بە خواستی خۆی بگەڕێتەوە بۆ وڵاتەكەی خەرجی گەشت و بڕێك پارە وەك هاوكاری و شوێنی مانەوەیان پێ بدرێت و بۆ ئەوەش تا ئێسا 100 كۆچبەری كورد ناوی خۆیان تۆمار كردووە. ئاری جەلال، سەرۆكی دەزگای لوتكە بۆ كاروباری ئاوارە و پەنابەران بۆ (خەڵك) ئاماژەی بەوەكرد، چەندین چالاکی سەر شەقام لە فەڕەنسا ڕێکدەخرێت لەلایەن (OFII) ئۆفیسی فەڕەنسی بۆ کۆچکردن و بەیەکەوەبەستن، کە ئامانج لێی هاندانی ئەو پەنابەرانەیە، کە داوانامەی پەنابەرییان ڕەتکراوەتەوە یاخود ئەوانەی بەڵگەنامەیان نییە، کە بە شێوەی ئارەزوومەندانە بگەڕێنەوە وڵاتەکانی خۆیان. ڕاشیگەیاند، لە ساڵی ٢٠٢٠ەوە زیاتر لە ٤٠٠٠ کۆچبەر بە شێوەی ئارەزوومەندانە گەڕاونەتەوە بۆ وڵاتەکانی خۆیان بەتایبەت عێراقی و ئەفغانی و پاکستانی، کە ئەمەش دوای ئەوە دێت، کە حکومەتی فەڕەنسا تێچووی گەشتەکە و بڕی ١٨٥٠ یۆرۆ دابین دەکات بۆ هەر کۆچبەرێک، کە بە ئارەزوومەندانە بگەڕێتەوە وڵاتەکەی خۆی. وتیشی، "ئەو کۆچبەرانەی بەڵگەکانیان ڕەت دەکرێتەوە ئەو بەڵگەنامانەش وەردەگرن، کە زانیارییەکانی تێدایە دەربارەی چۆنیەتی سودمەند بوون لە هاوکارییەکە و لەگەڵ ئەوەشدا شوێنی حەوانەوە بۆ ئەو کۆچبەرانە دابین کراوە بۆ ئەوەی تا کاتی گەشتەکەیان تیایدا بمێننەوە ئەمەش چەندین مانگ دەخایەنێت بەهۆی ڤایرۆسی کۆرۆنا و داخستنی زۆرینەی سنورەکان". ئاری جەلال ئاشكراشی كرد، بەپێی زانیارییەکان لە ئێستادا زیاتر لە ١٠٠ کۆچبەری کورد لە چاوەڕوانیدان بۆ گەڕانەوە بۆ وڵاتی خۆیان.
-
خەڵك- دیمەنە ڤیدیۆییەكان،هاتنى شەپۆلێكی كوللـە دەردەخەن لە كێڵگە و زەوییە كشتوكاڵییەكان لە هەندێك لە پارێزگاكانی ناوەڕاست و باشوور، وەزارەتی كشتوكاڵیش بەبایاننامەیەك لەو بارەیەوە بڵاودەكاتەوە. بەپێی ئەو وێنە و دیمەنە ڤیدیۆییانەی لە پێگە كۆمەڵایەتییەكاندا بڵاوكرانەوە، شەپۆلی كوللـە لە پاریزگاكانی دیوانیە و سەماوە و نەجەف و پارێزگاكانی تر دەبینرێن، وەزارەتی كشتوكاڵ لەبارەی تەوژمی كۆتایی شەپۆلی كوللـە كە گەیشتە هەندێك لەناوچەكانی پارێزگای بەسرە، بەیاننامەیەكی بڵاوكردەوە. لای خۆیەوە حەمید نایف وتەبێژی وەزارەتی كشتوكاڵی عیراق ڕایگەیاند"ئەو شەپۆلە كوللـەیەی هاتە نێو خاكی عیراق، لە سعودیە و یەمەنەوە بوو، ئەو پۆلە كوللانە توانای فڕینیان هەیە و لەسەر ڕووەك و چێنراوەكان دەژین، كاتێكیش ناوچەكانیان وشك دەبێت، بۆ گەڕان بەشوێن خۆراكدا جێگۆڕكێ دەكەن و دەگوازنەوە، بۆیە لەئێستادا لە عیراقن. بە وتەی نایف:"وەزارەتی كشتوكاڵ هەموو ڕێكارێكی پێویستی بۆ قەڵاچۆكردنی ئەو كوللانە و لەناوبردنیان خستۆتەگەڕ كە لەلایەن فەرمانگەی پاراستنی چێنراوەكان سەرپەرشتی دەكرێت، ئەو پۆلە كوللانەی ڕوویان لە عیراق كردووە گەورە نیین و وەزارەت دەتوانێَت كۆنترۆڵیان بكات".