لەم پارێزگایەی هەرێم پشكنینی كۆرۆنا كرایە خۆڕایی
خەڵك بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی دهۆك ڕایدەگەیەنێت…
زیاترسەردێر
-
خەڵك بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی ڕایگەیاند، بە تۆمەتی تەقەكردن لە كەسێك و برینداركردنی، بنكەی پۆلیسی سەرچنار تۆمەتبارێكیان دەستگیركردووە. بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی ڕایگەیاندووە، چەند ڕۆژێك لەمەوبەر كەسێك تەقەی لە كەسێكی تر كردووە و برینداری كردووە و دواتر ھەڵاتووە. ئاماژە بەوەشدراوە، پاش وەرگرتنی بڕیاری دادوەر، پۆلیسی سلێمانی توانیویەتی تۆمەتبار بەناوی "ر. پ. ز" دەستگیر بكات، كە لەدایكبووی 1994ە. هەروەها دەستیش بەسەر ئەو چەكەدا گیراوە كە تۆمەتبار لەكاتی تاوانەكەیدا بەكاریهێنابوو. ڕوونیشكراوەتەوە، تۆمەتباری ناوبراو بە بڕیاری دادوەری لێكۆڵینەوە و بەپێی ماددەی (31/405) لە یاسای سزادان راگیراوە و لێكۆڵینەوەكان لەگەڵیدا بەردەوامە.
-
خەڵك وەزارەتی رۆشنبیری و لاوانى هەرێم لە پەیامێكدا داوا لە لایەنە سیاسییەكان دەكات، فەرمان بە دەزگا میدیاییەكانیان بكەن كە دوور بكەونەوە لە شێوازی ناشارستانی كاری میدیایی و بە تەواوی ڕەچاوی پێوەرە جیهانی و ناوخۆكانی كاری ڕۆژنامەنووسی و ڕاگەیاندكاری بكەن. دەقی پەیامەكە: پەیامێك لەوەزارەتی ڕۆشنبیری و لاوانەوە بۆ بەڕێزان گشت لایەنە سیاسییەكانی كوردستان و رۆژنامەنوسان و راگەیاندكارانی ئازیز. بابەت/ پەیامی میدیایی هاوسەنگ و سەنگین راگەیەنراوی بارەگای بارزانی كە لە ٢٠٢١/٤/٢٠ دا بڵاوكرایەوە و تایبەت بوو بە پەیامی بەڕێز كاك مەسعود بارزانی بۆ دەزگاكانی ڕاگەیاندن و میدیایی پارتی دیموكراتی كوردستان، كە لەناوەڕۆكیدا بەڕێزیان فەرمانی بەو دەزگایانە كردووە، خۆیان بە دوور بگرن لە دیاردەی ناپەسەندی بەكارهێنانی زمانی زبر لە ڕاگەیاندن و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا. ھەروەھا بەڕێز كاك كۆسرەت سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای سیاسی وبەرژەوەندی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەیادی ١٢٣ سالەی ڕۆژنامەگەریی كوردیدا، پەیامێكی بڵاوكردەوە، داوا دەكات ڕۆژنامەنووسان پابەندی ئیتیكی كاری ڕۆژنامەوانی بن و بابەتیانەو پیشەییانە ئەركەكانیان جێ بەجێ بكەن و دووربكەونەوە لە زمانی تەشھیر و ھاندانی توندوتیژی. ئێمە وێڕای دەستخۆشی و سوپاسگوزاریمان، بۆ ئەم دوو هەڵوێستە، بە ھەلی دەزانین لە یادی ١٢٣ ھەمین ساڵەی ڕۆژنامەگەری كوردیدا لەبەر ڕۆشنایی ئەم دوو پەیامە، ئەم پێشنیارانە بۆ ھەموو لایەك بخەینە ڕوو. یەكەم: گشت لایەنە سیاسییەكانی كوردستان (ئەوانەی لەدەسەڵاتن و ئەوانەش كە ئۆپۆزسیۆنن) بەهەمان شێوە فەرمان بە دەزگا میدیاییەكانیان بكەن كە دوور بكەونەوە لە شێوازی ناشارستانی كاری میدیایی و بە تەواوی ڕەچاوی پێوەرە جیهانی و ناوخۆكانی كاری رۆژنامەنووسی و ڕاگەیاندكاری بكەن، بە تایبەتیش ڕەچاوی یاسا و ڕێنماییە بەركارەكانی هەرێمی كوردستان و عێراق بكەن. دووەم : وا باشترە گشت حزب و لایەنە سیاسیەكان خەڵك و جەماوەری خۆیان بە ئاقاری پاراستنی یەكڕیزی نیشتمانی و ئاشتەوایی كۆمەڵگای كوردستانەوە هانبدەن و ئاراستەیان بكەن و دووریان بخەنەوە لەهەموو جۆرە دیاردەیەكی توندڕەوی و سڕینەوەی یەكتری و بێ ڕێزیكردن بە نەتەوەو مێژووی كوردستان و سەروەرییەكانی. سێھەم : كەناڵەكانی ڕاگەیاندنیش پابەندی ئیتیك و موڕاڵی رۆژنامەوانی بن و ڕێز لە ئادابی گشتی و ڕەوشتی بەرزی كوردەواری بگرن و نەبنە ھۆكار بۆ زیاد بوونی توندو تیژی و كێشەی كۆمەڵایەتی. پێوستە ھەمووان بەتایبەت لایەنە سیاسیەكان دور كەونەوە لە ھاندان و پشتگیری كردنی ئەو سایت و لاپەڕەو ڕایەڵە ئەلیكترۆنییانەی تۆڕی كۆمەڵایەتی كە خەریكی تەشھیر و سوك كردنی بەھاكانی كۆمەڵگان كە زۆربەیان سێیبەر و ھەڵگری بیرو باوەڕی لایەنە سیاسیەكانن، بەبێ جیاوازی. وەزارەتی ڕۆشنبیری و لاوان ھەمیشە پشتگیری لە فراوان كردنی پانتایی زیاتری ئازادی ڕادەربرین و كاری راگەیاندن دەكات. ئێمە جارێكی تر وێڕای دەستخۆشی لە بڕیار و پەیامی كاك مسعود بارزانی و كاك كۆسرەت، داوا لە سەرۆك و سەركردەكانی لایەنە سیاسییەكان دەكەین لە ساڵیادی رۆژنامەگەریی كوردی، پەیام و بڕیاری خۆیان ئاراستەی میدیاكانیان بكەن، پەیامێك روەو ئاشتەوایی و یەكڕیزی و پاراستنی بەھا بەرزەكانی كوردەواری بێت، چونكە بە ڕاست ھەرێمی كوردستان و ھەموو لایەك لەبەردەم مەترسیەكی ڕاستەقینە داین. وەزارەتی رۆشنبیری و لاوان ٢٠٢١/٤/٢٢
-
خەڵك بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی گەرمیان بڵاویكردەوە،"ئەمشەو (پێنج شەممە) ئۆتۆمبێلێكی جۆری كیا مینی پاس لە گوندی بەردەسوری كۆن بە ئاڕاستەی شارۆچكەی دەربەندیخان ڕۆیشتووە و كۆنتڕۆڵی لەدەستداوە". بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی گەرمیان ئاماژەی بەوەشداوە،"دوای ئەوەی لەشۆستەی نێوان هەردوو ڕێگاكەی داوە ڕۆیشتووەتە ڕێگای ئاڕاستەی پێچەوانە و خۆی كێشاوە بەستونێكی ڕووناكیدا، خۆشبەختانە زیانی گیانی بەدواوە نەبو تەنها زیانی ماددی هەبوو".
-
خەڵك ڕۆژنامەیەكی ئەمریكی ئاشكرایدەكات، لە دوو وڵاتدا ڤاكسینی ساختەی فایزەر دەستی بەسەردا گیراوە. ڕۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆرناڵی ئەمریكی پشت بەستوو بەزانیارییەكانی كۆمپانیای فایزەر، بەرهەمهێنانی ڤاكسینی ساختەی لەجۆری فایزەر لە مەكسیك و پۆڵەندا ئاشكرا كرد و بڵاویكردوەتەوە، لە مانگی شوباتی ڕابردوودا، پۆلیس لە ویلایەتی نویفۆن لیۆنی مەكسیكی، لە دوای پشكینی كلینكێك كە ڤاكسینی بەسەر هاووڵاتیاندا دابەشكردووە چەند لەزگەیەكی ساختەی تایبەت بەڤاكسینی فایزەری دۆزیوەتەوە. ڕۆژنامەكە ئاماژەی بەوەشكردووە، لەنێو ئەو كلینیكەدا نزیكەی 80 كەس بە ڤاكسینەكە كوتراون و هەریەكەشیان بۆ بڕێك لەڤاكسینە ساختەكە بڕی 100 دۆلاریان لێوەرگیراوە. هاوكات، لە وڵاتی پۆڵەنداش پۆلیسی ئەو وڵاتە لە نێو شوقەیەكدا بەهەمان شێوە ڤاكسینی ساختەیان دۆزیەوەتەوە، كە ترشەڵۆكی هیالۆرۆنیكیان تێدابووە كەلە چارەسەری دژ بە چرچبوونی پێستدا بەكار دەهێنرێت بێ ئەوەی ڤاكسینە ساختەكە دابەشكرابێت.
-
خەڵك وەزیری پلاندانانی عیراق ڕایدەگەیەنێت: ژمارەی دانیشتووانی عیراق بەشێوەیەكی زۆر گەورە زیاد دەكات بەشێوەیەك ئەو زیادبوونە ساڵانە دەگاتە یەك ملیۆن كەس. خالید بتال نەجم وەزیری پلاندانی عیراق لەچاوپێكەوتنێكی تەلەفزیۆیدا ڕایگەیاندووە: ژمارەی دانیشتووان بەشێوەیەكی گەورە زیاد دەبێت كە ساڵانە دەگاتە ملیۆنێك كەس، ئەوەش وایكردووە حكومەت نەتوانێت بەراورد بەو زیادبوونەوەی ژمارەی دانیشتووان، دەرفەتی دامەزراندن بۆ هاووڵاتیان دابینبكات. وەزیری پلاندانی عیراق ئاماژەی بەوەشكردووە: لە10%ی دانیشتووان فەرمانبەری حكومین و 350 هەزار كرێكاریش كە لەكەرتی تایبەت كاردەكەن، خراونەتە ناو سیستمی دەستەبەری كۆمەڵایەتیی. پێشتریش زوهرە هینداوی وتەبێژی وەزارەتی پلاندانانی عیراق ڕایگەیاندبوو: ژمارەی دانیشتووانی 40 ملیۆن كەسی تێپەڕاندووە، لەكاتێكدا لەساڵی 2017 ئەو ژمارەیە 37 ملیۆن كەس بووە. هینداوی وتویەتی: ژمارەی دانیشتووانی عیراق ئێستا 40 ملیۆن و 150 هەزار كەسە، لەو ژمارەیەش 50.5% لەڕەگەزی نێر و 49.5% لەڕەگەزی مێینەیە. بەگوێرەی دوایین سەرژمێری گشتیی دانیشتووان كە لەساڵی 1997 لەعیراق و بەبێ هەرێمی كوردستان ئەنجامدراوە، ئەوكات ژمارەی دانیشتووانی عیراق 27 ملیۆن كەس بووە.
-
خەڵك بەهۆی ئەوەی لە راپۆرتێكدا باسی لە كردنەوەی سەنتەری موسادی ئیسرائیلی لە هەولێر كردبوو، حكومەتی هەرێم سكاڵای یاسایی لە دژی كەناڵێكی عیراقی تۆمار دەكات. جوتیار عادل وتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ڕوونكردنەوەیەكدا ڕایگەیاندووە:"كەناڵی ئافاقی تەلەفزیۆنی عیراقی لە پێگە ئەلكترۆنییەكەی لە ڕێكەوتی 22ی نیسانی 2021 ڕاپۆرتێكی بڵاوكردووەتەوە و تێیدا هەرێمی كوردستانی بەوە تۆمەتباركردووە، گوایا ڕێگەی بە كردنەوەی (سەنتەری موساد) لە هەولێر داوە". جوتیار عادل ڕاشیگەیاندووە:"ئەو ڕاپۆرتە بێبنەمایەی بڵاوكراوەتەوە تەنیا لە لەسەر بنەمایەكی وەهمی ئامادە كراوە، هەوڵێكە بۆ چەواشەكردنی ڕای گشتی و تەشهیركردن بە هەرێمی كوردستان و هەوڵدان بۆ خستنەپاڵی تۆمەتێكی چەپەڵ هەرچەندە ڕەتیشمان كردووەتەوە، ئەوكات و ئێستاش جەختمان كردووەتەوە كە هیچ بوونێكی ئیسرائیلی یان سەنتەرێكی ئیسرائیلی لە هەرێمی كوردستان بوونی نییە". وتەبێژی حكومەتی هەرێم باسی لەوەشكردووە، سكاڵای یاسایی لەسەر ئەو كەناڵە تۆمار دەكەن، هەروەك داواشی كردووە، سەرۆك وەزیران و سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران و دەسەڵاتی دادوەری، پەڕاوی لێكۆڵینەوەیەكی شەفاف بكەنەوە و دەستبەجێ لیژنەیەك بۆ دیاریكردنی ئەو شوێنە رەوانە بكەن، كە دەگوترێت سەنتەرە ئیسرائیلییەكەی لێیە، بۆ ئەوەی سنوورێك بۆ ئەو تۆمەتە درۆزنانە و بێبنەما و مەترسیدارانە دابنرێت. دەقی ڕوونكردنەوەكەی وتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان: كەناڵی ئافاقی تەلەڤزیۆنی عێراقی لە پێگە ئەلیكترۆنییەكەی لە رێكەوتی 22ی نیسانی 2021 راپۆرتێكی بڵاوكردووەتەوە و تێیدا هەرێمی كوردستانی بەوە تۆمەتباركردووە، گوایا رێگەی بە كردنەوەی "سەنتەری موساد" لە هەولێر داوە. لێرەوە بۆ رای گشتی رادەگەیەنین، ئەو راپۆرتە بێبنەمایەی بڵاوكراوەتەوە تەنیا لە لەسەر بنەمایەكی وەهمی ئامادە كراوە، هەوڵێكە بۆ چەواشەكردنی رای گشتی و تەشهیركردن بە هەرێمی كوردستان و هەوڵدان بۆ خستنەپاڵی تۆمەتێكی چەپەڵ هەرچەندە رەتیشمان كردووەتەوە، ئەوكات و ئێستاش جەختمان كردووەتەوە كە هیچ بوونێكی ئیسرائیلی یان سەنتەرێكی ئیسرائیلی لە هەرێمی كوردستان بوونی نییە. وێڕای ئەوەی ئەو لایەنانەی كە بەمەبەست ئەو هەواڵانە بڵاودەكەنەوە ئەو راستییە بە باشی دەزانن و بەتەواوی ئاگاداری ئەو حەقیقەتەن، بەڵام ئەوان سوورن لەسەر ئەوەی رەواج بە سیاسەتە دوژمنكارییەكانیان بدەن، و تا ئیستاش لە بڵاوكردنەوەی ئەو جۆرە "درۆ و دەلەسانە" بەردەوامن، با ئەوە بزانن كە حكومەتی هەرێمی كوردستان سكاڵای یاسایی لەدژی ئەو كەناڵە پێشكەش دەكات. بۆیە داوا لە سەرۆك وەزیران و سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران و دەسەڵاتی دادوەری دەكەین، پەڕاوی لێكۆڵینەوەیەكی شەفاف بكەنەوە و دەستبەجێ لیژنەیەك بۆ دیاریكردنی ئەو شوێنە رەوانە بكەن، كە دەگوترێت سەنتەرە ئیسرائیلییەكەی لێیە، بۆ ئەوەی سنوورێك بۆ ئەو تۆمەتە درۆزنانە و بێبنەما و مەترسیدارانە دابنرێت، كە بەشێوەیەكی كوێرانە دەخرێنە پاڵ هەرێمی كوردستان، كە دواجار زیانی بۆ سەرانسەر وڵات دەبێت. گوتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان 22ی نیسان/ ئەپریلی 2021
-
خەڵك پسپۆڕێكی دەروونی دەڵێت، حاڵەتەكانی كوشتن و خۆكوشتن لە وڵاتانی دوونیا بەڕێژەیەكی زۆر هەیە بەڵام كەناڵەكان نایكەن بە مانشێت و هەواڵی بەپەلە، چونكە ئەوە جۆرێك لە هاندانەو مەترسی گەورە دروست دەكات. نزار گزالی پسپۆڕی دەروونی و مامۆستای زانكۆ بە (خەڵك) ی ڕاگەیاند، كوشتن و خۆ كوشتن جۆرێكن لە توندوتیژی ناوخۆیی خودی كەسەكان و دەرئەنجامی نەخوازراوی هەیە و ئەو كەسانەی پەنا دەبەنە بەر خۆ كوشتن میكانیزمەكانیان كارا نین نەیان توانیوە سەركەوتووبن لە مامەڵەكردن لەگەڵ گوشارە دەرونییەكانیان، كەسانی خوار تەمەنی 40 ساڵی واتە لە 15 بۆ 39 ساڵ بیر لە خۆ كوشتن دەكەنەوە. وتیشی، هۆكارەكانی خۆكوشتن ئەوەندە زۆرن كە ناكرێت بە چەند دیمانەیەك و چەند ڕاپۆرتێكیش باس بكرێن كە لە كەسێكەوە بۆ كەسێكی دیكە دەگۆڕێت، هەندێك جار هۆكارەكە بایۆلۆجییە(جەستەییە) ، یان دەروونیی و كۆمەڵایەتی، یان بەكارهێنەری ماددەی هۆشبەر. جەستەییەكە واتە هەندێك گرفت لە گەشەی مێشكی كەسەكەدا هەیە، یان كەسەكە دووچاری نەخۆشییەك دەبێت وا دەكات بیر لە خۆكوشتن بكاتەوە كە ئەوە زۆر هەڵەیەو هەموو شتێك چارەسەری خۆی هەیە. دەشڵێت، زۆرینەی ئەو كەسانەی بیری خۆ كوشتنیان بۆ دروست دەبێت ئەوانەن كە دووچاری خەمۆكی بوون ، هەستكردن بە تەنهایی ، دڵەڕاوكێ، گۆشەگیری زەبری دەروونی بوون. لەبارەی زەبری دەرونییەوە نزار گزالی وتی، زەبری دەروونی ئەو حاڵەتەیە كە كەسەكە هیچ خۆی بۆ ئامادە نەكردووە و دووچاری بارودۆخێكی لەناكاو دەبێت، بۆ نموونە هاتنی كۆرۆنا یەكێك بوو لەو زەبرە دەروونیانەی وایكرد ژمارەیەكی زۆری خەڵك دووچاری خەمۆكی ببن چونكە خەڵك خۆی ئامادە نەكردبوو. دەشڵێت، هۆكارێكی دیكە ئابوورییە كە خەڵكانێكی زۆر هەژار و بێكارن كە كەسەكان خەونێكی زۆریان هەیە بەڵام ناتوانن بەدی بهێنن ئەمە وادەكات كەسەكان پەنا بۆ خۆ كوشتن ببەن. وتیشی، بڕین و نەبوونی مووچەش هۆكارێكی دیكەی دروستكردنی گوشاری دەرووونییە ، زۆر گرنگە ئەو كەسانەی هەستپێدەكرێت كە بیری خۆ كوشتن لە مێشكیاندایە زۆر بەباشی چاودێری بكرێن و ڕێنمونی دەروونی بكرێن بۆ ئەوەی بە دوور بن لەو كارە نەخوازراوە. "كوشتن لەوڵاتانی دونیا بەڕێژەیەكی زۆر هەیە، بەڵام ناكرێت بە مانشێتی ڕۆژنامەكان و هەواڵی بەپەلە" ئاماژەی بەوەشكرد، مامەڵەكردنی ڕاگەیاندن لە حاڵەتەكانی كوشتن و خۆ كوشتن زۆر مەترسیدارە كە تێیدا كەسی خۆكوژ دەكرێت بە پاڵەوان كە ئەوەش وا لە هەندێك كەس دەكات كە بەجۆرێك بیر بكەنەوە ئەگەر ئەوانیش ئەو كردارە دووبارە بكەنەوە ناوبانگێكی باش بەدەست دەهێنن. بەپێی ئامارەكانی ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی لە چارەكی كۆتایی سەدەی ڕابردووەوە تا ئێستا كوشتن بەردەوام لە زیادبووندایە و لە هەموو جیهان ساڵانە 800 هەزار كەس خۆی دەكوژێت و كە لە زۆربەی وڵاتاندان بەڵام ناكرێت بە مانشێتی ڕۆژنامەكان و ناكرێن بە هەواڵی بەپەلە لە پێناو ئەوەی هاندان دروست نەبێت، لە پاریس ڕووداوێكی خۆ كوشتن ڕوویدا كە كەسێك لەسەر بورجی ئیڤڵەوە خۆی هەڵدابووە خوارەوە، لە پێناو ئەوەی هاندان دروست نەبێت ڕەنگی بورجەكەیان گۆڕی چونكە ڕەنگ كاریگەریەكی زۆر لەسەر دەروون بەجێدەهێڵێت.
-
خەڵك- دەزگاكانی راگەیاندنی ئیسرائیلی بڵاویانكردەوە وەزارەتی بەرگری ئیسرائیل لێكۆڵینەوەی دەستپێكردووە لە بارەی شكستی هێزە دژە هەواییەكانی ئیسرائیل بۆ رێگری لە هێرشێكی مووشەكی. هێرشێكی مووشەكی شەوی رابردوو كرایە سەر ئیسرائیل، هەندێكیان نزیكبوونەوە بۆ دووری 40 كیلۆمیتری دامەزراوەی ناوەكی دیمونە بەبێ روودانی هیچ زیانێك بەپێی ماڵپەڕی تایمز ئۆف ئیسرائیل. دەزگاكانی راگەیاندنی ئیسرائیل ئاشكرایان كردووە پاشماوەی مووشەكەكان لە ناوچەكە لەلایەن سوپای ئیسرائیلەوە دۆزراوەتەوە. ماڵپەڕە ئیسرائیلییەكە نوسیوێتی: رادارەكانی ئیسرائیل مووشەكی جۆری ئێس ئەی 5 یان بەدی كردووە لە رێگای كەوتنەخوارەوەی لە بیابانی نەقەب، بۆیە هێزە دژە هەواییەكان بەرەنگاری بوونەوە. سوپای ئیسرائیل دەڵێت: ئەو مووشەكەی كەوتووەتەخوارەوە هەڵگری كڵاوەی 200 كیلۆگرامی بووە. لە وەڵامی هێرشی مووشەكی بۆ سەر ئیسرائیل لە نێو خاكی سوریاوە، فڕۆكە جەنگییەكانی ئیسرائیل زنجیرەیەك هێرشی ئاسمانیان كردە ئامانج لە ناوچەی جۆلانی سوری، بەهۆیەوە ئەفسەرێكی سوری كوژرا بەپێی راگەیەنراوی رووانگەی سوریا. ئەفیخای ئەدرەعی وتەبێژی سوپای ئیسرائیل رایگەیاند هێزەكانی سوپا پێشیان گرتووە بە مووشەكی زەوی بە ئاسمان لەنێوخۆی سوریاوە بەرەو ئیسرائیل لە ناوچەی نەقەب كەوتووەتە خوارەوە.
-
خەڵك- دەسەڵاتی تەندروستی هیندستان، تۆماركردنی بەرزترین ژمارەی تووشبوونی ڕۆژانەی بە كۆرۆنا ڕاگەیاند كە نزیكەی 315 حاڵەتی تووشبوونی نوێیە لەماوەی 24 كاتژمێری ڕابردوو. ئەمڕۆ پێنج شەممە، وەزارەتی تەندروستی هیندستان، ئاماژەی بە تۆماركردنی 314.835 حاڵەتی تووشبوونی نوێ كرد كە بە ژمارەیەكی بێ پێشینەی تووشبوون لە وڵاتانی جیهاندا دادەنرێت. بەمشێوەیە كۆی گشتی ژمارەی تووشبوان لە هیندستان گەیشتە 15.9 ملیۆن كەس و لە دوای ئەمریكاوە زۆرترین ڕێژەی تووشبوونی هەیە. ژمارەی گیانلەدەستدان لەماوەی 24 كاتژمێری ڕابردوو لە هیندستان گەیشتە 2074 كەس، بەمەش كۆی گشتی ئەوانەی بەهۆی كۆرۆناوە لە وڵاتەكە گیانیانلەدەستداوە بۆ 185 هەزار كەس بەرزبۆوە، وێڕای ئەوەی ژمارەی تووشبوون و گیانلەدەستدان سەبارەت بە ژمارەی دانیشتوانی هیندستان، هێشتا زۆر بە كەمتر دادەنرێت بەراورد بە وڵاتانی تر.
-
خەڵك- پەرلەمانی عیراق، لە دوایین وەرزی یاسادانان بۆ خولی پەرلەمانی ئێستا، نەیتوانی یەكەم دانیشتنی خۆی سازبكات، ئەمەش بە دووەم شكستی لەو جۆرە لەماوەی هەفتەیەدا دادەنرێت. بەپێی زانیارییەكان، پەرلەمانی عیراق، ئەمڕۆ پێنج شەممە نەیتوانی یەكەم دانیشتنی خۆی لە دوایین وەرزی یاسادانان لە خولی چوارەمی پەرلەمان سازبكات، بۆیە سەرۆكایەتی پەرلەمان ناچار بووە دانیشتنەكە بكاتە دانیشتنی گفتووگۆی ئاسایی. هەر لەو بارەیەوە، مەنار شەدیدی ئەندامی پەرلەمانی عیراق، هۆكاری سازنەكردنی دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی بۆ تەواونەبوونی ڕێژەی یاسایی ئامادەبوان گەڕاندەوە. بە وتەی مەنار شەدیدی، هۆكاری سازنەكردنی دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمان، ئامادەنەبوونی ژمارەیەكی زۆری پەرلەمانتاران بوو، بەهۆی كۆچی دوایی پەرلەمانتار عەدنان ئەسەدی، تا بەشداریی لە مەراسیمی پرسەكەیدا بكەن. سێ شەممەی ڕابردوو سەرۆكایەتی پەرلەمانی عیراق، بڕیاریدا یەكەم دانیشتنی دوایین وەرزی یاسادانانی خۆی بۆ ئەمڕۆ پێنج شەممە دوابخات.