هۆكاری كەمبوونەوەی خۆڵبارین لە عێراق و هەرێم چییە؟
خەڵك- ماوەی چەند ساڵێكە بەھۆی زۆربوونی ئاستی بارانبارین…
زیاترسەردێر
-
خەڵک- کەشناسێکی عێراقی دەڵێت، سەرەتای مانگی داهاتوو شەپۆلێکی باران بارین هەرێمی کوردستان و عێراق دەگرێتەوە. سادق عەتیە کەشناسی عێراقی دەڵێت:"بەگوێرەی لێکۆڵینەوەکان و نەخشە کەشناسییەکان سەرەتای مانگی داهاتوودا شەپۆلێکی بارانبارین عێراق دەگرێتەوە. بەڵام بۆ چری بارانەکە و رێژەی لە ناوچەکان جارێ ناتوانین پێشبینی بکەین". ئەو شارەزایەی بواری کەشناسی سەبارەت بە بەرزبوونەوەی پلەکانی گەرما ئاماژە بەوەشدەکات سەرەتای هەفتەی داهاتوو پلەکانی گەرما بەرزدەبنەوە و کەشێکی گەرم هەرێمی کوردستان و عێراق دەگرێتەوە.
-
خەڵک- وەزارەتی تەندروستی رایگەیاند، لە ٢٤ کاتژمێری ڕابردوودا ٣٣ کەسی دیکە تووشی کۆرۆنا بوون، بەڵام هیچ کەسێک بە ڤایرۆسەکە گیانی لەدەستنەداوە. وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردووەتەوە کە لە 24 كاتژمێری ڕابردوودا دوو هەزار و ٨٣ پشکنین ئەنجامداراوە کە لەو رێژەیە ٣٣ کەس تووشی ڤایرۆسەکە بوون و ٣٧ تووشبووش چاکبوونەتەوە.
-
خەڵک- ئەمینداری گشتی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان، رایگەیاند، كە ئاڵنگارییەكان دەخوازێت لە بەغدا كوردستانیانە تێبكۆشین، دوور لە هەستیاری حزبی، وا نەبێ مافەكانی هاووڵاتیانی هەرێم دەكەوێتە بەر مەترسی گەورەوە. ئەمڕۆ 26-5-2022، سەڵاحەدین بەهادین، ئەمینداری گشتی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان و شاندێكی یاوەری، سەردانی فراكسیۆنە کوردستانییەکان کرد لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عیراق و داوای لێكردن، دوور لە هەستیاری حزبی، پێكەوەو بە هەماهەنگی شەڕی بەدەستهێنانی مافەكانی خەڵكی كوردستان بكەن، چونکە وا نەبێ مافەكانی هاووڵاتیانی هەرێمی کوردستان دەكەوێتە بەر مەترسی گەورەوە. ئەمینداری گشتی یەککگرتوو ئاماژەی بەوەشکرد، كورد قوربانیی زۆری داوە تا گەیشتووەتە مافە دەستورییەكانی، ئەسڵی كاری پەرلەمانییش ئەوەیە بەرگری لەو مافانە بكرێت، ئەو ئەركەش هەماهەنگی و كاری پێكەوەیی دەوێ، نەك ململانێ".
-
خەڵك- ڕەفیق ساڵحی سەركردە لە هاوپەیمانی غەتح، باس لەو لایەنانە دەكات كە پشتییان پێدەبەسترێت بۆ یەكخستنی ماڵی شیعە. ساڵحی لەلێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند"یەكخستنی ماڵی شیعە پشت بە بوونی دەستپێشخەرییە ڕاستەقینەكان دەبەستێت كە لەلایەن هەموانەوە پەسەند دەكرێن". بە وتەی ساڵحی"دەستپێشخەرییەكەی چوارچێوەی هەماهەنگی لەلایەن سەربەخۆكان و كوردەكان و سوننەكانەوە پەسەندكراوە". ئەو سەركردەیەی هاوپەیمانی فەتح دەڵێت"دانوستانی ناڕاگەیەندراو هەیە بۆ نزیككردنەوەی ڕاوبۆچوونی نێوان چوارچێوەی هەماهەنگی و ڕەوتی سەدر، بۆیە هیواخوازن ئەو دانوستانە ئاكامی ئەرێنی هەبێت لە قۆناغەكانی داهاتوو".
-
خەڵك- نرخی نەوت لە بازاڕەكانی جیهان بەشێوەیەكی بەرچاو ڕووی لە بەرزبوونەوە كرد، هۆكارەكەش بۆ زۆربوونی داواكاریی لەسەر وزە و دەرهاویشتەكانی جەنگی ڕوسیا لە ئۆكراینا دەگەڕێتەوە. ئەمڕۆ پێنج شەممە، بازاڕەكانی جیهان بەشێوەیەكی بەرچاو بەرزبوونەوەی نرخی نەوتیان بەخۆوەبینی و نەوت بەڕێژەی 3% بەرزبۆوە. گرێبەستە دواخراوەكانی نەوتی خاوی برێنت بەڕێژەی 2.8% بەرزبوونەوە و نرخی بەرمیلێكی ئەو جۆرە نەوتە گەیشتە 116.8 دۆلار، بە هەمان شێوە گرێبەستە دواخراوەكانی نەوتی خاوی ئەمریكایی خۆرئاوای تكساس بەڕێژەی 3.5% بەرزبوونەوە و نرخی بەرمیلێكی گەیشتە 113.8 دۆلار.
-
خەڵك- نوێنەری تایبەتی سكرتێری گشتی نەتەوەیەكگرتوەكان بۆ هاوكاری عێراق (یۆنامی) ڕایگەیاند، لە دیالۆگێكدا لە هەولێر كە لەلایەن نەتەوە یەكگرتوەكانەوە رێكخرابو لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان، تاوتوێی هەڵبژاردن و خزمەتگوزارییە گشتییەكان و بەهێزكردنی دامودەزگاكانی هەرێمی كوردستان كرا. بەپێی ڕاگەیەندراوێك كە سەرلەئێوارەی ئەمڕۆ لەلایەن یۆنامییەوە بڵاوكرایەوە"سەرۆك و نوێنەری باڵای لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان، ئەمڕۆ لە بارەگای سەرەكی نەتەوە یەكگرتوەكان لە هەولێر ، لەسەر بانگهێشتی جینین پلاسخارت نێردەی نەتەوە یەكگرتوەكان بۆ هاوكاری عێراق كۆبونەوە". هەر لە ڕاگەیەندراوەكەدا هاتووە" لەگەڵ ئەوەی كە وا بڕیارە لە 1ی (تشرینی یەكەم/10)ی 2022 هەڵبژاردنی هەرێمی كوردستان ئەنجام بدرێت، كۆبونەوەكە دەرفەتێكی ڕەخساند بۆ لایەنەكان بۆ ئاڵوگۆڕی بیروڕا لەسەر پرسە جیاوازەكان، لەوانەش پێویستیی دوركەوتنەوە لە سیاسەتی جیاكارییانە و ڕێكردن بەرەو هەڵبژاردنێكی باوەڕپێكراو و شەفاف، خزمەتكردنی بەرژەوەندی گەلانی هەرێمی كوردستان لە گفتوگۆكانی ئەمڕۆدا تەوەری سەرەكی بوو". جینین پلاسخارت نوێنەری تایبەتی سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتوەكان بۆ عێراق و بەرپرسی یونامی، سوپاسی لایەنەكانیان كرد بۆ بەشداریكردن و داوای بەردەوامبوون و چڕتركردنی هەوڵەكانیان كرد، بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو ئاڵنگارییە زۆرانەی ڕووبەڕووی هەرێمی كوردستان دەبنەوە. جینین پلاسخارت، نوێنەری سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتوەكان بۆ عێراق لە 23ی ئەم مانگەدا، لەپەیامێكیدا بانگهێشتی لایەنە سیاسییەكانی هەێمی كوردستانی كرد بۆ كۆبونەوەیەكی هاوبەشی داخراو لە 26ی ئایار و لەو بارەیەوە ڕایگەیاندبوو"لەگەڵ ئەوەی كە بڕیارە یەكی (تشرینی یەكەم/10)ی 2022 هەڵبژاردن بەڕێوەبچێت، كۆبونەوە لەگەڵ لایەنەكان دەرفەتێكی پێویست بۆ ئاڵوگۆڕی ڕاستەوخۆی بیروڕاكان دەڕەخسێنێت".
-
خەڵك – بەڕێوەبەرایەتی نەوت و كانزاكانی هەولێر ڕایدەگەیەنێت ، سبەی بەنزینی 690 دیناری، كە بۆ ئۆتۆمبێلی ژمارە تاكە، لە 17 وێستگە دابەش دەكرێت. بەڕێوەبەرایەتی نەوت و كانزاكانی هەولێر بڵاویكردەوە، سبەینێ هەینی 27ی ئایاری 2022 بەنزینی 690 دیناری دابەش دەكرێت، تەنها بۆ ئۆتۆمبێلی ژمارە تاكە. ئاماژە بۆ ئەوەشكراوە، كە دابەشكردنەكە لە 17 وێستگە دەبێت .
-
خەڵك – بوومەلەرزەیەك بە گوڕی 2.9 پلەی ڕێختەر تەقتەق و دەوروبەری لەرزاند و 23 كم لە قوڵی زەویەوە بووە و پلێتەكانی سنورەكەی جوڵاندووە. سیروان ساڵح ، شارەزایی كەشناسی بڵاویكردەوە، ئەمڕۆ پێنجشەممە 26ی ئایاری 2022 لە كاتژمێر 4:53 خولەك بوومەلەرزەیەك بە گۆڕی 2.9 پلەی ڕێختەر تەقتەق و دەوروبەری ڕوویداوە و هەرچەندە پلەكەی لاواز و نزمە، بەڵام قوڵیەكەی زۆرە و لەناخەوە پلێتەكانی سنورەكەی جوڵاندووە. ڕاشیگەیاندووە، بوومەلەرزەكە لە قوڵایی 23 كم لە ژێر زەویەوە بووە و دوور نیە لە كات و ڕۆژانی داهاتوودا چالاكی بومەلەرزەی پلە نەزانراوی بە دوادا بێت .
-
خەڵك- ئەمڕۆ پێنج شەممە ئۆكراینا ڕایگەیاند، شەڕوپێكدادانەكان لە ناوچەی دۆنباس گەیشتوونەتە ترۆپك، لەكاتێكدا هێزەكانی ڕِوسیا تائێستا لە ناوچەی پیشەسازین و پێشڕەوی دەكەن. گانا مالیار جێگری وەزیری بەرگری ئۆكراینا لە كۆنفرانسێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند:"توندی شەڕوپێكدانەكان گەیشتوونەتە ئەوپەڕی، هێزەكانی دووژمن هەڵدەكوتنە سەر پێگە و مۆڵگەی هێزەكانمان لە چەندان لاوە، لە هەمان كاتدا چاوەڕیی قۆناغێكی قورس و دوورودرێژی شەڕ دەكەین". سوپای ڕوسیا پلانی خاوكردنەوەی چوونە ناو وڵاتەكەی داناوە، بەڵام بەشێوەیەكی شێلگیر لە ناوچەی دۆنباس پێشڕەوی دەكات، پاش ئەوەی هێزەكانی لە ناوچەكانی ناوەڕاست و خۆرئاوای ئۆكراینا پاشەكشە پێكرد، لەپێناو پتەوكردنی هەوڵە سەربازییەكانی لە خۆرهەڵات. سوپای ڕوسیا چەندان شاری گەمارۆداوە، بە تایبەت سیڤیرۆدۆنیتسك و لیسیچانسك كە بوونەتە لەمەپەر لەبەردەم گەیشتن بە سەنتەری ئیداری خۆرهەڵاتی ئۆكراینا لە كراماتۆرسك. مالیار دەڵێت:"تائێستاش ڕەوشەكە قورسە و چاوەڕوانی داڕمانی زیاتری لێدەكرێت، پێویستە لەوەش تێبگەین كە ئەمە جەنگە و زیانەكانی ئێمە بەداخەوە زۆرن". هەر لەو چوارچێوەیەدا، سێرگی گیدای حاكمی ناوچەی لۆگانسك ڕایگەیاند:"بۆردومانەكانی ڕوسیا چڕبوونەتەوە بۆسەر لیسیچانسك و زیانی گەورەیان بە ژێرخانی مەدەنی گەیاندووە، بە سەنتەری گەیاندنی یارمەتییە مرۆییەكانەوە". ئاماژەی بە كوژرانی 3 كەس كرد لە هێرشەكانی ئەم دوايیە بۆسەر ناوچەكە كە بە وتەی ئەو خەریكە هێزەكانی مۆسكۆ بەتەواوەتی كۆنترۆڵی دەكەن. ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانی ڕوسیا لە ئۆكراینا مانگی سێیەمیان تەواوكرد، لەكاتێكدا سوپای ڕوسیا بەردەوامە لە خاپوركردنی پێگە و ژێرخانی سەربازی ئۆكراینا و زیاتر گوشارخستنە سەر حكومەتی كێیڤ لە دۆنباس، لەپێناو دەستگرتن بەسەر تەواوی ناوچەكە، لەبەرامبەردا خۆرئاوا بە پارە و بە چەك و تەقەمەنی بەردەوامە لە هاوكاریكردنی كێیڤ، وێڕای سەپاندنی سزا ئابورییە بێ پێشینەكان بەسەر مۆسكۆدا.
-
خەڵك – بەهۆی بۆردوومانی فرۆكەجەنگییەكانی توركیا لە ناوچەی بامەڕنی سەر بە شارۆچكەی ئامێدی لە پارێزگای دهۆك دوو هاووڵاتی شەهید بوون، كە خەڵكی دهۆكن و بۆ گەشت چووبوونە ئەو ناوچەیە. بە پێی زانیارییەكانی (خەڵك) دەستی كەوتووە، ئێوارەی ئەمڕۆ پێنج شەممە 26ی ئایاری 2022 فرۆكە جەنگییەكانی توركیا بۆردوومانی گوندی زێوە-یان لە ناحیەی بامەڕنی سەربە قەزای ئامێدی لە پارێزگای دهۆك كردووە. هەر بە پێی زانیارییەكان ، ژمارەیەك هاووڵاتی بەمەبەستی گەشت و سەیران ڕوویان لە گوندی زێوەسەری لەسنوری ناحیەی بامەڕنێ كردووە، بەڵام فڕۆكە جەنگیەكانی توركیا بۆردومانی ئەو هاوڵاتیانەیان كردووە، كە ژن و منداڵیشیان لەگەڵدا بووە و بەهۆیەوە دوو منداڵ گیانیان لەدەستدا و كەسێكی دیكە برینداربوو.