مەلا یاسین: وەبەرهێنان لە سلێمانی لە پاشەكشەدایە
خەڵك سەرۆكی یەكێتی وەبەرهێنەرانی كوردستان / سلێمانی ڕایدەگەیەنێت،…
زیاترسەردێر
-
خەڵك ئێوارەی ئەمڕۆ دوو گوللە هاوەن لەنێو كفری كەوتنە خوارەوە، بەهۆیەوە هاووڵاتییەك برینداربوو. بەپێی زانیارییەكانی (تۆڕی میدیایی خەڵك) ئێوارەی ئەمڕۆ یەكشەممە 18-04-2021، لەكاتی بەربانگ دوو گوللە هاوەن كەوتنە خوارەوە، دوو گوللــە هاوەنەكە لە دوو ئاڕاستەی نزیك بەیەكەوە ئاڕاستەی كفری كراون و یەكێكیان لەگەڕەكی ئیمام محەمەدو ئەویتریشیان لەناو بازاڕی قەزاكە لەزەویان داوە. دوای ڕووداوەكەش هێزەكانی ئاسایش و پۆلیس گەیشتوونەتە شوێنی ڕووداوەكە و لێكۆڵینەوە لە ڕووداوەكە بەردەوامە.
-
ئەو مامۆستا ئایینیەی کە ئەو ژنەی هەولێری مارەکرد کە لە لایەن مێردەکەیەوە کوژرا ئاماژە بەوە دەکات بە ١٢ ساڵی ئەو ژنەی مارەبڕیوە و جەستەی گونجاو بووە. ئەبووبەکر محەمەد، پێشنوێژ و وتارخوێنی گوندی گڕاو کە ئەو ژنەی مارەکردووە وتویەتی"تەمەنی کچەکە ١٢ ساڵ بووە، ڕاستە لە ڕووی یاساییەوە بۆ هاوسەرگیری گونجاو نییە، بەڵام لە ڕووی شەرعییەوە جەستەی بۆ مارەکردن گونجاوە" ئەمەش پاش ئەوەدێت کە ئەو ژنە لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا و لەشاری هەولێر بەدەستی مێردەکەی کوژرا.
-
خەڵك بەڕێوەبەرایەتیی نەهێشتنی ماددە هۆشبەرەكان سەر بە بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی ئاسایشی هەولێر ڕایدەگەیەنێت، لە ڕێگەی هەولێر - كەلەك توانیویانە دەست بەسەر 25 كیلۆگرام ماددەی هۆشبەردا بگرن. بەڕێوەبەرایەتی گشتی ئاسایشی هەولێر لە ڕاگەیەنراوێكدا ڕایدەگەیەنێت:"لەدوای بەدواداچوون و چاودێرییەكی ورد، ئەمڕۆ ڕێكەوتی 18ی نیسانی 2021 لە ڕێگەی هەولێر كەلەك، لەلایەن بەڕێوەبەرایەتیی نەهێشتنی ماددە هۆشبەرەكانەوە توانرا دەستبگیرێت بەسەر 25 كیلۆگرام ماددەی هۆشبەر، كە 18 كیلۆگرامیان لە جۆری هێرۆینە و حەوت كیلۆگرامیشیان لە جۆری كریستاڵە". لەسەر ئەو كارەش تۆمەتبارێك بەناوی "ب. خ. خ" دەستگیركراوە كە دانیشتووی هەرێمی كوردستانە و بەنیازبووە ماددە هۆشبەرەكان بباتە نێو شاری هەولێرەوە بەمەبەستی فرۆشتن و بڵاوكردنەوەی. لە ڕاگەیەنراوەكەی ئاسایشی گشتی هەولێردا هاتووە، تۆمەتبارەكە ڕەوانەی دادگا كراوە و پەڕاوی لێكۆڵینەوەی بۆ كراوەتەوە.
-
خەڵك-ئارام سەردار كاروان گەزنەیی، پەرلەمانتاری یەكێتی لە پەرلەمانی كوردستان لەكۆنفڕانسێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند:"سكاڵای یاسایم لەسەر وەزیری تەندروستی و بەڕێوەبەری كوالێتی كۆنتڕۆڵ تۆماركرد، ئەمەش دوای ئەوەی بەدواداچوونی وردمان لەسەر دەرمان كرد كە دەرمانی نایاسایی بوون و بەشێكیشیان بە قاچاغ هاتوون، هەندێك لەدەرمانەكانیش كە لەكوالێتی كۆنتڕۆڵ دەرنەچوون كەچی ستیكەری سەوزیان وەرگرتووە، بەشێكیش لەدەرمانەكان بەشێوەی یاسایی داخلی هەرێم دەكرێن لەپلەی گەرمی جیاواز كەوا كێشەی تەندروستی دروست دەكەن". دەشڵێت:"دەرمانەكانیش جیاوازن وەكو دەرمانی بەنج و نیوبەنج، پەمپی دڵ و سۆندەی قەستەرە و كۆمەڵێك دەرمانی تر، كە لەهەمووی ترسانكتر دەرمانی شێرپەنجەیە كە لەسەر ئەگزۆزی ئۆتۆمبێل دەهێنرێتە هەرێم و نووسراوی وەزارەتی تەندروستیش هەیە كە لەڕێگای لیژنەیەكەوە ئەو دەرمانانە دەكڕنەوە، ئەمەش كارەساتێكی گەورەیە، لەڕێگای یاداشتێكیشەوە هەموو بەڵگەكانمان ئاڕاستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان كردووە و هەوڵدراوە كێشەكە لەگەڵ وەزارەتی تەندروستی چارەسەربكرێت، بەڵام تائێستا وەكو خۆی ماوە". كاروان گەزنەیی ئەوەشی خستەڕوو،"بەڵگە و دەرمانەكانیشم داوەتە سەرجەم لایەنە پەیوەندیدارەكان، كە كەس نازانێ ئەو دەرمانانە چۆن هاتوون و كێ داخلی كردوون و بەبێ بەڵگەش فرۆشراون، لەهەموو نەخۆشخانەكانیش دەرمانی ماوە بەسەرچوو هەبووە". ئەو پەرلەمانتارەی یەكێتی باسی لەوەشكرد، "تەمەننامان دەكرد دەرمانی قاچاغ كەم بووباوە، دەرزی كۆرتیزۆن دوای بەدواداچوونی ئێمە كۆكرایەوە، لیژنەكانیش هیچ ئەنجامێكیان نەبووە و بەشێك لەدەرمانەكانیش بەردەوام دێنە هەرێم و دەفرۆشرێن بۆیە ئێستا گومانمان لەوەزارەتی تەندروستیش هەیە".
-
خەڵك بەپێی ستانداردی جیهانی پێویستە ڕێژەی سەوزایی لە پارێزگاكاندا %15 كەمتر نەبێت و بگاتە %30 ، و لە پارێزگای هەولێر ئەو ڕێژەیە گەیشتووەتە %19 و لە سلێمانیش %15.70 و داواش دەكرێت دادگای تایبەت بە ژینگە دابنرێت بۆ سزادانی سەرپێچیكاران. ڕێبین ئەحمەد، بەڕێوەبەری باخچەكانی پارێزگای هەولێر بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، ڕێژەی سەوزایی لە پارێزگای هەولێر % 19 ە و كار بۆ ئەوە دەكەین بگەینە ئاستی ستانداردی جیهانی كە %30 دانراوە. وتیشی: لە پارێزگای هەولێر تا ئێستا نزیكەی 400 باخچە و پارك هەیە و ساڵانە هەڵمەتی ڕواندنی نەمام و گوڵ ئەنجامدەدەین بۆ زیادكردنی ڕێژەی سەوزایی لە پارێزگاكەدا. لە لایەكی دیكەوە هاوژین عوسمان، بەڕێوەبەری ڕاگەیاندنی باخچەكانی سلێمانی وتی: ڕێژەی سەوزایی لە پارێزگای سلێمانی گەیشتووەتە %15. 70 . وتیشی: 450 پارك و باخچەش لە پارێزگاكەدا هەیە و 11 بلواری سەرەكی و 78 بلواری لاوەكی و 6 پاركی گەورە هەیە. ئاماژەی بەوەشكرد، بەردەوام چالاكی ژینگەیی و چاندنی نەمام ئەنجام دەدەین و بەپێی پێداویستی شوێنەكان نەمام دەڕوێنین و هەفتەی پێشوو زیاتر لە هەزار درەختمان ڕواند و هەر نەمامێك هەبێت لای خۆمان نایهێڵینەوە و دەیڕوێنین. وتیشی، ناشتنی نەمامەكان پێویستیان بە خزمەتكردنە، گلەیی لە ڕێكخراوەكانی بواری ژینگەو چالاكوانان دەكەین كە بەبێ پرسی ئێمە درەخت دەڕوێنن و دواتر خزمەتی ناكەن و وشك دەبنەوە. بەڕێوەبەری ڕاگەیاندنی باخچەكانی سلێمانی : "هەموو ڕۆژێك دوو تۆن خاشاك لە چاركی ئازادی كۆدەكەینەوە" هاوژین عوسمان، وتیشی: هەموو ڕۆژێك دوو تەن خاشاك لە پاركی ئازادی كۆ دەكەینەوە و بەپێی ئەو وێنەو بەڵگانەی لامان تۆمار كراون بەشێكی زۆری هاووڵاتیان دەستیان هەیە لەشێواندنی باخچەكان و نابەرپرسیارانە زیان بە درەخت و گوڵەكان دەگەیەنن و دەیان شكێنن و كرێكارو باخەوانەكانمان هەر فریای ئەوە دەكەون خاشاك كۆ بكەنەوە سەرەڕای لێبڕینی مووچەو خراپی گوزەرانی خۆیان. "پۆلیسی چاودێر لە باخچەكاندا نییە" هاوژین دەشڵێت، كێشەی گەورە ئەوەیە كە لە پارك و باخچەكاندا پۆلیسی چاودێر نییە و بۆمان دابین ناكرێت لە لایەن حكومەتەوە ئێمە تەنها بەشی سەرپێچی یاسامان هەیەو تەنها دەتوانین سەرپێچیەكان تۆمار بكەین بە ڕاپۆرت و دەیدەینە لایەنی پەیوەندیدار و سزاكان لە دەسەڵاتی ئێمەدا نییە. "پێویستە دادگای تایبەتمەند بە بواری ژینگە دابنرێت بۆ سزادانی سەرپێچیكارانی بواری ژینگە" لە لایەكی دیكەوە سەروەر قەرەداغی، هاوسەرۆكی ڕێكخراوی سروشتی كوردستان وتی: پێویستە دادگای تایەت بە ژینگە لە هەرێم دابنرێت، كە لە یەكەمین كۆنفڕانسی ژینگە لە ساڵی 2013 ئەنجامدرا كۆمەڵێك ڕاسپاردە هەبوو یەكێك لەوانە ئەوەبوو كە دەبێت دادگای ژینگەیی لە باشووری كوردستاندا دابمەزرێت و لەنێویشیدا دادوەری تایبەتمەندی ژینگە هەبێت بۆ دانان و جێبەجێكردنی سزاكان لەسەر ئەو كەسانەی دەستدرێژی دەكەنە سەر ژینگە. ئەمە لە كاتێكدایە ڕۆژی پێنج شەممە 15-4-2021 لەلایەن دەستەی پاراستن و چاككردنی ژینگەی هەرێمی كوردستان هەفتەی ژینگە هەرێم هەتا 21-4-2021 ڕاگەیەنرا و عەبدولڕەحمان سدیق، سەرۆكی دەستەكە وتی: بەباشی دەزانین وەك لەبڕگەی یاسای ژمارە ٢٥ی تایبەت بە یاسای ژینگەی تەندروستی و ژینگەی عیراقی دیاری كراوە، هێزێكی ژینگەیی دروست بكرێت و هەموو تەكنیك و هونەرەكانی ژینگەیی لەبەرچاو بگرێت. هاوكات ڕۆژی 16 ی 4 هەمووساڵێك وەك ڕۆژی ژینگەی هەرێمی كوردستان دیاریكراوە.
-
خەڵك- هیندستان ئەمڕۆ یەك شەممە ژمارەی پێوانەیی لە توشبووانی كۆرۆنا تۆماركرد. وەزارەتی تەندروستی هیندستان لە راگەیەنراوێكدا ئاشكرایكرد لە ماوەی 24 سەعاتی رابردوودا 216 هەزار و 500 كەس تووشی كۆرۆنا بوون. بەم پێیە ژمارەی توشبووان لە هیندستان گەیشتە 14.8 ملیۆن كەس. هیندستان لە دوای ئەمریكا پلەی دووهەم دەگرێت لە زۆری ژمارەی توشبوواندا بە كۆرۆنا، ئەمریكا 31 ملیۆن توشبووی هەیە. بەپێی ئامارەكان ژمارەی مردن بە كۆرۆنا لە هیندستان 177 هەزار و 150 كەسە، لە ماوەی 24 سەعاتی رابردوودا 1501 كەس مردوون. هیندستان دەناڵێنێت بەدەست چەند ڤایرۆسێكی گۆڕاوی كۆرۆنا، كەمی كارمەندانی پزیشكی و نەخۆشخانەكان، كەمی ئۆكسجین و دەرمانەوە. لای خۆیەوە نارێندرا مودی سەرۆك وەزیرانی هیندستان شەوی رابردوو داوای كرد سەرجە ئاستەنگەكان لاببرێت لە پێش دابینكردنی ڤاكسین. مودی داوایكرد پێویستیان بە دابینكردنی كارمەندی پزیشكی و ئۆكسجین و ئامێری هەناسەدانی دەستكرد هەیە، بەتایبەت 12 هەرێم دەناڵێنن بە دەست بەرزبوونەوەی بێشووماری ئامارەكانەوە.
-
خەڵك- سەدان رێبەری ئاینی كەنیسەكانی بەریتانیا هۆشداری دەدەن بە سەرۆك وەزیران بۆریس جۆنسۆن بەهۆی پلانی بەكارهێنانی بڕوانامەی ڤاكسین بۆ سەفەركردن لە پاڵ پاسپۆرتدا، ئەمە بە مەترسیدارترین پێشنیازی سیاسەتی حكومەت دەزانن لە مێژووی سیاسی بەریتانیادا. رۆژنامەی گاردیان بڵاویكردەوە ئەو رێبەرە ئاینییانە لە نامەیەكدا بۆ بۆریس جۆنسۆن سەرۆك وەزیران كە ژمارەیان زیاد لە 1250 رێبەری ئاینی مەسیحییە لە سەرانسەری بەریتانیا رایانگەیاندووە دانانی بڕوانامەی ڤاكسین لە پاڵ پاسپۆرت كارێكی ناڕەوشتییە و خەڵك پاساوی رازیكەریان هەیە كە توانای بەكارهێنانی ڤاكسینیان نییە، یان خوازیاری نین، بە لای هەندێك لە مەسیحییەكانەوە ڤاكسین پەیوەستە بەلایەنی ویژدان و رەوشت و دروستكردن و ئەزموونكردنی ڤاكسینەكە. هۆشداریش داوە بە سەرۆك وەزیران لە بوونە بڕیاری ئەو پێشنیازە كە چینایەتی دروست دەكات لەنێو پێكهاتەكاندا بەتایبەت لەگەڵ ئەوانەی ڤاكسین لە خۆیان نادەن، بۆیە ئەمە كۆتایی دەهێنێت بە دیموكراسی لیبڕاڵی .
-
خەڵك- بانكی ڕەشیدی حكومی ئاشكرای دەكات، كە دەست دەكەنەوە بە پێدانی پێشینە بە خانەنشینان و هێزە سەربازی و ئەمنییەكان. بانكی ڕەشیدی حكومی لە عیراق لە بەیاننامەیەكدا ئاماژەی بەوەكردووە، دەستیان بە پێدانی بەشی یەكەمی پێشینە بۆ خانەنشینان كردووە و هاوكات پێدانی بەشی پێنجەمی پێشینە بە كارمەندانی هەردوو وەزارەتی بەرگری و ناوخۆ دەستی پێكردۆتەوە. ڕاشیگەیاندووە، سەرجەم سوودمەندانی ئەو پێشینانە ئاگادار دەكەین ئەوانەی نامەیان بە مۆبایل بۆ هاتووە سەردانی لقەكانی بانكەكە بكەن یان نووسینگەكانی پێدانی ئەلیكترۆنی بۆ وەرگرتنی بڕی پێشینەكە. جەختیشی كردۆتەوە، بەردەوام دەبن لەسەر زیادكردنی بڕی پارە بۆ پێدانی بەوانەی ناوی خۆیان بۆ وەرگرتنی پێشینە تۆماركردووە.
-
خەڵك- بەپێی ڕاپۆرتە كەشناسییەكان، شەپۆلێكی گەرمای بەتین ناوچەكانی هەرێمی كوردستان دەگرێتەوە و چەند ڕۆژێك بەردەوام دەبێت. ئاراس جەبار، شارەزای كەشناسی بۆ (خەڵك) ئاماژەی بەوەكرد، لە سبەینێوە دوو شەممە لە ئەنجامی بەردەوامی كاریگەری شەپۆلی گەرما بەتێكڕای ١ بۆ ٢ پلەی سلیزی پلەكانی گەرمی لەناوچەكانی ھەرێمدا زیاتر ڕوو لەبەرزبوونەوە دەكات. ڕاشیگەیاند، لە سەنتەری پارێزگاكانی ھەرێمدا پلەی گەرما لەنێوان ٣٢ بۆ ٣٤ پلەی سیلیزی ئەبێت و لە ناوچەكانی سنوری ئیدارەی گەرمیان و ناوچە نزمەكان بۆ نێوان ٣٦ تا ٣٨ پلەی سیلیزی بەرز ئەبێتەوە. ئاماژەی بەوەشكرد، خێرایی با كاتی نیوەڕۆ بۆ ئێوارە لە ئاڕاستەی ڕۆژئاواوە چالاك ئەبێت بە خێرایی ١٥ تا ٢٢ كیلۆمەتر زیاتر لە كاتژمێرێكدا.
-
خەڵك- بەپێی ڕێنماییە پزیشكییەكان و پسپۆڕانی بواری خۆراك نابێت ئاوی دەبە لەبەر خۆر دابنرێت بەتایبەتی لەكاتی گەرمای هاویندا و هۆكارەكەی بۆ كارلێكی كیمیایی دەگەڕێننەوە و سەرۆكی لیژنە هاوبەشەكانی قائیمقامیەتی سلێمانی دەڵێت: "سزای هەر دوكان و ماركێتێك دەدەین سەرپێچی بكات". لەشكر حەمید، ئەندازیاری خۆراك و سەرۆكی لیژنە هاوبەشەكانی سلێمانی بۆ (خەڵك) ئاماژەی بەوەكرد، بەپێی ڕێنماییەكان نابێت ئاوی لەدەبەنراو لە شوێنی گەرم و بەرتیشكی خۆر عەمبار بكرێت یان بگوازرێتەوە، چونكە بەهۆی كارلێكی كیمیاییەوه ئاوی ناو دەبە پلاستیكەكان دەبێتە هۆكاری كەمبونەوەی بەرگری لەش و زیان بەتەندروستی مرۆڤ دەگەیەنێت. وتیشی، "بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی بۆ (25) پلەی سەدی، بەشێكی پلاستیكەكە لەگەڵ ئاوەكە كارلێك دەكات دەبێتە هۆكاری سەرەكی بۆ توشبوون بەنەخۆشی شێرپەنجە و تێكچوونی هۆرمۆنەكان بەتایبەت لەخانماندا". ئاماژەی بەوەشكرد، پێش ئەوەی ئاو بكرێتە ناو دەبە پلاستیكەكان ماددەی ئۆزۆن (O3) بۆ خاوێنكردنەوە بەكاردەهێنرێت لەبری كلۆر، لەكاتی بەركەوتنی ئۆزۆنەكە بەتیشكی خۆر، ماددەكە شیدەبێتەوە بۆ (O2) لەگەڵ ئۆكسجینێكی چالاك، (O2) بەبێ كێشە لەگەڵ ئاو تێكەڵدەبێت، بەڵام مانەوەی یەك ئۆكسجین و بەركەوتنی بەتیشكی خۆر، لەش تووشی نەمانی بەرگری دەكات.