بەوێنە..بەفر لە هەورامان
لە چەند ڕۆژی ڕابردوو شەپۆلێكی بەفر بارین هەرێمی كوردستانی…
زیاترسەردێر
-
-
بەپێی توێژینەوە زانستیەکان گەر سستمی خەوتنت تەندرووست نەبێت و وەک پێویست نەخەویت، بۆ ڕۆژی داهاتوو توانای چالاکی جەستە و مێشکت کەمدەبێتەوە و توڕەتریش دەبیت لەگەڵ دەوروبەرەکەتدا ، بەتایبەتیش هاوسەرەکەت. بە پێی توێژینەوەیەک پەیوەندیەکی بەهێز هەیە لە نێوان کەمخەوی و زیادبوونی کێش، ئەمەش بەهۆی ئەوەی ئەو کەسانەی کەمتر دەخەون ڕۆژانە ٣٨٥ کالۆر زیاتر دەخۆن لەو کەسانەی کە بە تەندرووست دەخەون. بەهۆی ئەوەی ئەوانەی کەمتر دەخەون وزەشیان کەمترە، ئەو کالۆریانە خاوتر دەسوتێنن کە لە ڕۆژێکدا وەری دەگرن هەربۆیە دەبێتە هۆی کەڵەکەبوونی چەوری و زیادبوونی کێشیان. جگە لەوەش ئەو کەسانەی وەک پێویست ناخەون هەستدەکەن کە وزەیان کەمترە، بۆیە خواردنی چەوری زیاتر دەخۆن و ئەوەش هۆکارێکی دیەکەی بۆ زیاتر قەڵەوبوونیان.
-
هەردوو هونەرمەند شاناز زاهیر و نەوید زەردی بەیەکەوە گۆرانیەک بە شێوازی دوێت بڵاوکردەوە. شاناز زاهیر ڕایگەیاندووە”شەرم مەکە” یەکێک لە جوانترین بەرهەمەکانی ناو ئەلبومی فڕین-ە کە بە شێوەی دوێت لەگەڵ هونەرمەند نەوید زەردی ئەنجاممانداوە و بڵاویدەكەینەوە. شاناز ئاماژەی بەوەشداوە کە میلۆدی و تێکستی ئەم بەرهەمە لەلایەن نەویدەوە دانراوە، دابەشکردن و میکس و ماستەرینگی لە لایەن مەجیدی کازمی بۆ کراوە" شاناز کە پێستر بە (لۆکە زاهیر) ناسرابوو، بەناو و ستایلێکی نوێوە دەرکەوتەوە و ئەلبومێکی هونەری بڵاوکردەوە. https://www.youtube.com/watch?v=xGpjPDzpDUI&feature=youtu.be
-
کوڕێکی بەڕازیلی بەناوی گیلیرمی ئلفیسی تەمەن ١٨ ساڵ لە شاری ساو پاولوی بەڕازیل، کچە گەیمەری بەناوبانگی بەڕازیلی ئنگرید ئولیفریای تەمەن ١٩ ساڵی بانگێشتکرد بۆ ماڵەکەی تا بەیەکەوە و لە پەخشی راستەوخۆدا یاری Call of Duty: Mobile بکەن. کچە گەیمەرە بەڕازیلیەکە پاش ئەوەی داواکاریەکەی قبوڵکرد و چووە ماڵی گیلیرمی بۆ ئەوەی یاری بکەن، توانی لەبەرچاوی هەمواندا لێی بباتەوە، بەهۆی ئەوەشەوە ئەو کوڕە بەچەقۆ کچەکەی کوشت. لەکاتی گەیشتنی پۆلیسدا کوڕەکە لەبارەی هۆکاری کوشتنی ئەو کچەوە وتویەتی "چونکە ویستومە ئەو کارە بکەم" پۆلیسی بەڕازیل ئاماژەی بەوەداوە کە کوشتنەکە پلان بۆداڕێکراو بووە، چونکە ئەو کچە جارێکی دیکەش لە پەخشی ڕاستەوخۆدا یاری لەو کوڕە بردۆتەوە و ئەویش بڕیاریداوە بەو جۆرە تۆڵەی لێبکاتەوە.
-
بۆبەهێزکردنی بەرگری منداڵ دژی ڤایرۆسی کۆرۆنا ئەم خاڵانەجێ بەجێبکەن: ١.پێدانی خۆراکی سروشتی بەسودودورکەوتنەوەلەچەوری وشەکری زۆروسوێری وخواردنی زیانبەخش. ٢.خەووپشوی تەواوبەمنداڵ و دیاریکردنی کاتی پشو. ٣.ڕۆژانەئەنجامدانی وەرزش وئارامکردنەوەی منداڵ. ٤.پێویستەبڕی تەواوی ئاووشلەمەنی بدرێت بەمنداڵ بۆپاراستنی لەوشکبونەوە. ٥.زیادکردنی چەندمادەیەکی گرنگی لەش وەک هەندێ ڤیتامین لەڕێگەی خۆراکی تایبەت یان چونەبەرخۆریان شێوازی تر. ٦.کەمکردنەوەی پەستانی دەرونی وپەشۆکان لەسەرمنداڵ وڕوونکردنەوەی مەترسیەکان بەشێوەی گونجاو. ٧.بەکارهێنانی دەرمان لەکاتی پێویست و لەژێرڕاوێژی پزیشک. ٨.دورخستنەوەی منداڵ لەبۆنی جگەرەومادەسڕکەرو وزیانبەخشەکان. د.محمدحسن پسپۆڕلەنەخۆشیەکان وگەشەی منداڵان بەڕێوەبەری بەشی منداڵان لەنەخۆشخانەی پار
-
پەرلەمانتارێكی پارتی ڕادەگەیەنێت، ھەرێمی كوردستان لە چاو پێش ھاتنی كۆرۆنا، دوو تا سێ ھێندە زیادی كردووە. ئەرشەد حسێن ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی كوردستان لە فڕاكسیۆنی پارتی بە ماڵپەڕی فەرمی حزبەكەی ڕاگەیاند، بە ھۆی ئەوەی حكومەتی ھەرێمی كوردستان چەند ھەنگاوێكی لە بواری ئابووری ناوە و چەند فاكتەرێكیش بوونەتە ھۆی ئەوەی دۆخی ئابووریی ھەرێمی كوردستان باشتر بێت، داھاتی ھەرێمی كوردستان لە چاو پێش ھاتنی كۆرۆنا، دوو تا سێ ھێندە زیادی كردووە. ئەرشەد حسێن وتیشی، داھاتی ھەرێمی كوردستان لە چاو ڕابردوو زیادی كردووە، ئەوەش بۆ چەند فاكتەرێك دەگەڕێتەوە، وەكو جێبەجێكردنی یاسای چاكسازی و ڕێكخستنەوەی باج و بە ئەلكترۆنیكردنی خەرجییەكان و بەرزبوونەوەی نرخی دۆلار و نەوت، بۆیە ئەمانە وایان كردووە كە داھاتی ھەرێمی كوردستان زیاد بكات. ئەو ئەندامەی لیژنەی دارایی پەرلەمانی كوردستان لە فڕاكسیۆنی پارتی ئاماژەی بەوەشدا، داھاتی ھەرێمی كوردستان لە چاو پێش كۆرۆنا، دوو تا سێ ھێندەی ئەوكات زیادی كردووە، ئەمەش ئاماژەیەكی دڵخۆشكەرە كە دۆخی ھەرێمی كوردستان لە ڕووی ئابوورییەوە بەرەو باشتر بچێت. ئەرشەد حسێن ئەوەشی خستەڕوو، لە ئێستادا دۆخی ھەرێمی كوردستان بە ھۆی ئەو ھەنگاوانەی حكومەتی ھەرێمی كوردستان ناویەتی، زۆر باشتر بووە و حكوومەتی ھەرێمی كوردستانیش لە باشتركردنی دۆخی ئابووریدا سەركەوتوو بووە، نمونەش ئەوەیە كە دەبینین داھاتی ھەرێمی كوردستان چۆن زیادی كردووە و ھەنگاوەكانیش بەردەوام دەبن تا دۆخەكە باشتر دەبێت و داھاتیش زیاتر دەبێت. خەڵك – بەشی هەواڵ
-
ڕاوێژكاری ئەڵمانیا هۆشدەدات لە سەرهەڵدانی شەپۆلی سێیەمی كۆرۆنا لە وڵاتەكەی. ئەنگێلا مێركڵ ڕاوێژكاری ئەڵمانیا، بەهۆی بەرزبوونەوەی ژمارەی حاڵەتەكانی تووشبوون بە ڤایرۆسی كۆرۆنای گۆڕاو، هۆشداریدا لە سەرهەڵدانی شەپۆلی سێیەمی پەتاكە. ئەنگێلا مێركڵ لە چاوپێكەوتنێكدا ڕایگەیاند، لە كۆتایی مانگی كانوونی یەكەمی 2020دا، سیستمی تەندروستیی ئەڵمانیا ڕووبەڕووی بارودۆخێكی لەناكاو ببووەوە، ئاماژەی بەوەشكرد كە لەئێستادا ژمارەی هەوكردنەكان زۆر كەمترە و ڕێژەی مردن بەهۆی ڤایرۆی كۆرۆنای نوێوە كەمیكردووە. ڕاوێژكاری ئەڵمانیا باسی لەوەشكرد، دەكرێت بیر لە هەنگاو بە هەنگاو كەمكردنەوەی ڕێكارەكانی دژ بە كۆرۆنا بكەنەوە و وتی: ''ئەگەر ڤایرۆسی كۆرۆنای گۆڕاو نەبێت كەمكردنەوە ڕێكارەكان ئاسان دەبێت. بەهۆی ڤایرۆسی كۆرۆنای گۆڕاو، كە ئێستا ڕەنگە سێیەم شەپۆل دروست ببێت، دەچینە قۆناغی نوێی پەتاكەوە. ئەو ڤایرۆسە گۆڕاوەی لە بەریتانیا سەریهەڵدا توندترە و شوێنی ئەو ڤایرۆسە دەگرێتەوە كە سەرەتا سەریهەڵدا. ئێستا پێویستە بەژیریی و بەوریاییەوە بەرەوپێش بچین بۆ ئەوەی شەپۆلی سێیەم وانەكات پێویست بكات بە داخستنی هەموو ئەڵمانیا''. ئەنگێلا مێركڵ ئەوەشی خستەڕوو، كۆنترۆڵكردنی پەتاكە بەتەواوی ماوەی چەند مانگێك دەخایەنێت و جەختی كردەوە، كە: ''ئەگەر ڤاكسینەكان كاریگەرییان هەبێت، كۆمپانیاكان وەك ئەوەی بەڵێنیان پێداوین بەرهەمبهێنن و ڕەوانەی بكەن، ئەوا لە دوای چەند مانگێك زۆر نزیك دەبینەوە لە بەرگریی ڕێكخراوی جەستەیی''. خەڵك – بەشی هەواڵ
-
ئاژانسی یۆنهاپی كۆریای باشوور بڵاویكردەوە: ئیدارەكەی جۆ بایدن سەرۆكی ئەمریكا كاردەكات بۆ لابردنی گەمارۆكانی سەر ملیاران دۆلاری سامانی ئێران كە ئێستا لە كۆریای باشوور دەستی بەسەردا گیراوە. بە پێی زانیارییەكانی ئاژانسەكە ئێستا 7 ملیار دۆلاری سامانی ئێران لە دوو بانكی سیئۆل لە چوارچێوەی سزاكانی ئەمریكا بۆ سەر ئەو وڵاتە بلۆككراون، وەزارەتی دەرەوەی كۆریای باشووریش ڕایگەیاند: ڕێككەوتنێك لە بارەی لابردنی ئەو سزایانە كراوە و هاوكات لەگەڵ لێپرسراوانی ئێرانیش ناوەڕۆكی پڕۆپۆزەڵەكەیان بۆ بەكارهێنانی ئەو برە پارە بلۆككراوە تاووتوێَكردووە. كەمكردنەوەی سزاكانی ئەمریكا پاش ئەوە دێت ئێران هۆشداریدا لەوەی ڕێژەی پیتاندنی یۆرانیۆم زیاد دەكات بۆ ڕێژەیەك كە نزیكە لە بەرهەمهێنانی چەكی ئەتۆمیی و چاودێریكردنی ئاژانسی وزەی ئەتۆمی نەتەوە یەكگرتووەكانیشی لە وڵاتەكەی سنوورداركرد. خەڵك – بەشی هەواڵ
-
وتەبێژی وەزارەتی بەرگری ئەمریكا ڕایدەگەیەنێت، بەهۆی ئەوەی توركیا لە كڕینی ئێس 400 پاشگەزنەبووەتەوە، سزا سەپێندراوەكان بەردەوام دەبن. لەو چوارچێوەیەدا جۆن كێربی وتەبێژی وەزارەتی بەرگری ئەمریكا (پنتاگۆن) باسی لە بڕیاری حكومەتی وڵاتەكەی بۆ ڕاگرتنی بەشداریپێكردنی فڕۆكەوانە توركییەكان لە پڕۆگرامی فڕۆكەی ئێف 35 كرد و ڕایگەیاند: بەهۆی ئەوەی توركیا لەبڕیاری كڕینی سیستمی مووشەكی ئێس 400 ڕوسیایی پاشگەزنەبووەتەوە، سزا سەپێندراوەكانی واشنتۆن بەسەر ئەنقەرەدا بەردەوامە. وتەبێژی پنتاگۆن وتیشی: لە 10 ساڵی ڕابردوودا چەندین جار هەل بۆ توركیا ڕەخساوە سیستمی بەرگری مووشەكی پاتریۆت لە ئەمریكا بكڕێت، بەڵام توركیا سیستمی بەرگری مووشەكی لە ڕوسیا كڕی. جۆن كێربی ئاماژەی بەوەشكردووە: تا پاشگەزبوونەوەی ئەنقەرە لەبڕیاری كڕینی ئەو سیستمە مووشەكییە ڕوسییە، ئەمریكا وەك هەڕەشە بۆ سەر سیستمی سەربازی ناتۆ لێی دەڕوانێت، سزا سەپێندراوەكانی سەر ئەنقەرە بەردەوام دەبن. لای خۆیانەوە میدیاكانی توركیا هەوڵێكی حكومەتی ئەنقەرەیان ئاشكراكردووە بۆ گەڕانەوە بۆ پڕۆگرامی تایبەت بە فڕۆكەی ئێف 35 و ڕایانگەیاندووە: كە بۆ ئەو مەبەستە توركیا گرێبەستێكی لەگەڵ كۆمپانیایەكی پارێزەرانی نێودەوڵەتی كە بارەگاكەی لە ئەمریكایە واژۆكردووە. خەڵك – بەشی هەواڵ
-
كۆمسیۆن وادەی تۆماركردنی هاوپەیمانیەتییەكانی بۆ بەشداری لەهەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراقی درێژكردەوە. جومانە غلای وتەبێژی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عیراق لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكرد: لەكۆبوونەوەی سەرۆك و ئەندامانی ئەنجومەنی كۆمسیاران لە كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان، كە نوێنەری یۆنامی بەشداری تێدا كردووە، بڕیاردراوە بە درێژكردنەوەی وادەی تۆماركردنی هاوپەیمانییە سیاسییەكان تا یەكی مانگی ئایار و ماوەی وەرگرتنی لیستی كاندیدەكانیشی تا 17ی نیسان درێژكردووەتەوە. بەوتەی وتەبێژەكەی كۆمسیۆن ئەو وادەیەی دیاریكراوە دوایین وادە دەبێت بۆ تۆماركردنی هاوپەیمانیەتییە سیاسییەكان و ناوی كاندیدەكان و لەدوای ئەو وادەیە ماوەكە جارێكی تر درێژ ناكرێتەوە. بڕیارە مانگی تشرینی یەكەمی ئەمساڵ هەڵبژاردنی پێشوەخت لە عیراق بەڕێوەبچێت و بەوتەی لێپرسراوانی حكومەتیش نەتەوە یەكگرتووەكان و ڕێكخراوە جیهانییەكان وەك چاودێر بەشداری لە پرۆسەكەدا دەكەن. خەڵك – بەشی هەواڵ