مەڕ و ماڵات Archives - تۆڕی میدیایی خەڵک

سەردێر

هەر وەک چۆن بنەمای جوانی بۆ کچان لە وڵاتانی جیهان جیاوازە، بەهەمان شێوەش بنەماکە بۆ کوڕانیش جیاوازە، ئەمەی خوارەوە هەندێک بنەمای قۆزێتییە لە وڵاتە جیاوازەکانی جیهان: – ئەمریکا کوڕی قۆز لەوێ ئەو کوڕەیە کە جەستەیەکی وەرزشی و ماسولکەداری هەبێت و تەنکە ڕیشێکیشی هەبێت و کەشخەبێت. – هیندستان بەهۆی ئەوەی زۆربەیان پێستیان ڕەشە، کوڕی قۆز لە هیندستان ئەوەیە پێستی کەمێک سپی بێت، بۆیە زۆرێکیان کرێمی تایبەت بەو بوارە بەکاردەهێنن، هاوکات دەبێت هەموو کات جێڵ بدات لەقژی و ماسولکەی هەبێت. – سوید [caption id="attachment_297797" align="alignnone" width="650"] باڵای بەرز و پێستی زەرد و ڕەنگی چاوی کراوە و قژی زەرد و ڕومەتی ساف و تیژ، بنەماکانی قۆزییە لەو وڵاتە.[/caption] – کۆریایی باشور کوڕی ناسک و ڕەنگکردنی قژیان بەشێوازی جیاواز و جوان لەو وڵاتە باویەتی، زۆرێک لە گەنجەکانی کۆریایی باشور نەشتەرگەری جوانکاریی ئەنجام دەدەن. – ئیتاڵیا ئەو کوڕانە باویانە کە برۆیان چاکدەکەن و ئێکسسواراتی جۆراوجۆر بەکار دەهێنن، ڕیشێکی تەنکیان هەیە و گرنگی بە ڕوخساریان دەدەن.
ئاهەنگی هاوسەرگیری ئەستێرەکان بەوە بەناوبانگن کە تێچوویەکی زۆریان هەیە، بەتایبەت ئاهەنگی خانەوادەی پادشایەتی بەڕیتانیا، ئەمەی خوارەوە تێچووی ئاهەنگەکانە: براد بیت و جینیفر . ١ ملیۆن دۆلار دۆناڵد ترەمپ و میلانا، ١ ملیۆن دۆلار تۆم کڕوز و کاتی. ٢ ملیۆن دۆلار مادۆنا و جای، ١،٥ ملیۆن دۆلار کیم کارداشیان و کانی ویست ٢،٨ ملیۆن دۆلار سەلما حایک و فرانسو هینری ٣،٥ ملیۆن دۆلار واین ڕۆنی و کولون ٨ ملیۆن دۆلار شازادە ولیام و کیت، ٣٤ ملیۆن دۆلار شازادە هاری و میگان – ٤٥ ملیۆن دۆلار
خەڵك یەكێك لە هەوڵە تاكە كەسییە گرنگەكان كە زۆر كەس لە دونیادا پەیڕەوی دەكەن بۆ زیاتر پاراستنی ژینگە، بەرنامەیەكە پێی دەوترێت (بەفیڕۆدانی سفر یاخود خاشاكی سفر Zero Wasted). با ڕێگە بە خاتوو لاورین سینگەر بدەین خۆی بۆمان باسبكات ئەم بەرنامەیە چییە و سودی چییە. "ئەوە بۆ چەند ساڵێك دەبێت من بڕیاری ئەوەم داوە ببم بە (بەفیڕۆدانی سفر)، بەفیڕۆدانی سفر واتە لە ماڵەوە هیچ جۆرە خاشاك و زبڵێكت نەبێت بە تایبەتی مادەی پلاستیك، چونكە یەكێكە لە مەترسیدارتین ماددەكان بۆ ژینگە. كاتێك لە زبڵدانی ماڵەكەم وردبومەوە، بینیم بەشێكی زۆری خاشاكەكانم پلاستیكن، بۆیە بڕیارمدا چیتر هیچ شتێك نەكڕم پلاستیكی تێدا بەكارهاتبێت ئەمە كارێكی ئاسان نەبوو، چونكە كاتێك دەچومە بازاڕ و ماركێتەكان تا پێداویستی و خۆراكەكان بكڕم، هەمیشە هەموو خواردنەكان لە پلاستیكدا پێچرابونەوە و خاوەن دوكانەكەش بۆی دەكردمە زەرفێكی نایلۆنەوە. "فڵچەو هەویری ددان ناكڕم و خۆم دروستیان دەكەم" ئێستا فێربوم چۆن خۆم هەموو پێداویستیەكانی خۆم دروست بكەم، بەجۆرێك خاشاكم نەبێت بۆ نمونە، فڵچە و هەویری ددان شۆردنەكەم لە پلاستیك بوو، ئێستا چیتر نایانكڕم و لە سۆدەی چێشتلێنان هەویر دروست دەكەم. "لەكاتی بازاڕكردن سەبەتە لەگەڵ خۆم دەبەم و عەلاگە بەكار ناهێنم" كاتێك دەچووم بۆ بازاڕ تا خواردەمەنی پێداویستیەكانی ڕۆژانەم بكڕم، بەشێكی زۆری پێداویستەكان بە پلاستیك پێچرابونەوە و داپۆشرابوون، یاخود زۆر خواردەمەنیم دەبینی لە ناو قوتوی پلاستیكدابوون، لە دواجاریشدا كە دەتكڕین، خاوەنی فرۆژگەكە سەرجەم شتەكانتی دەكردە عەلاگەیەكەوە بۆت، كە دیسان عەلاگەش پلاستیكە، بۆیە من بیرم لەوە كردەوە كۆتایی بە هەموو ئەمانە بهێنم ئێستا‌ لەگەڵ خۆم سەبەتەیەك، یاخود زەمیلەیەك دەبەم و ڕاستەوخۆ دەچم بۆ فرۆژگەی جوتیارەكان خۆیان، چونكە شتەكان لەوێ هەمیشە نوێ و فرێشن، لەوێ سەوزە و میوەكان دەكڕم، ڕاستەوخۆ دەیانكەمە‌‌ ناو ئەو سەبەتە و زەمیلەیەی خۆمەوە، بێ ئەوەی عەلاگە بەكاربهێنم. "بە تێپەڕبونی كات، فێربووم خۆم سەرجەم ئەو شتانە دروست بكەم كە بەكاریان دێنم كاتێك شتێك دەشكێت، فڕێی نادەم، بەڵكو چاكی دەكەمەوە". یەكێكی دیكە لەو ڕێگەیانەی گرتومەتە بەر، كڕین و بەكارهێنانی شتی دەستی دووە، بەمجۆرە من هەم بەرهەمێكی لەكاركەوتوو بەكاردێنمەوە، هەمیش خۆم لە كڕینی شتێكی نوێ بەدوور دەگرم و ناهێڵم بەرهەمێكی نوێ بە هۆی منەوە بەرهەمبێت و دواتر زبڵدانەكان گەورەتر بكات، پارەیەكی زیاتریشم بۆ دەگەڕێتەوە چونكە وەك ئاشكرایە، شتی دەستی دوو هەمیشە هەرزانترە، ئەمەش یەكێكە لەو شتە باشانەی كە بەدەستم هێناوە. یەكێكی دیكە لەو سودانەی كە بەدەستم هێنا، كەمبونەوەی ئەو شتانەیە كە بەكاریان دێنم، چونكە ئێستا تەنها ئەو شتانەم هەن كە زۆر پێویستن قەرەباڵغی لە ماڵەكەمدا كەمتر بووەوە و ماڵەكەم گەورەتر بووە و سەرم سوكتر بووە، لەبەر ئەوەی كە لە ماڵەوە شتم كەمتر هەیە، پاككردنەوەی ماڵەكەشم ئاسانتر بووە و كاتی كەمتر دەوێت. "ئەو جۆرە ژیانە قورس نییە" لاورین دەڵێت، دەزانم ڕەنگە وادیاربێت ئەم جۆرە ژیانە زۆر قورسە، بەڵام دڵنیاتان دەكەمەوە بەو جۆرە قورس نیە كە دەردەكەوێت ئەو شتانەی بەدەستی دێنن، زۆر زیاترن لەو شتانەی لەدەستی دەدەن. "تەندروستیم باشتر بووە" یەكێكی دیكە لەو سودانەی كە لەم شێوازە ژیانكردنەدا بەدەستم هێنا، باشتر و باشتربونی تەندروستیمە، چونكە هەموو خواردنەكانم فرێش و نوێن و لە خۆراكی بازاڕ و سەفەری و خواردنی قوتو خاوێنترن، ئەو خواردنەشی كە خۆم بۆ خۆمی دروست دەكەم، بە شێوەیەكی زۆر خاوێن دروستی دەكەم و ماددەی پارێزەر (مواد حافزە)ی تێناكەم كە لە خوارنەكانی دەرەوەدا هەیە و زۆریش مادەیەكی خراپە. ئەو ترس و دڵەڕاوكێیەشم نەما كە ئایا تۆ بڵێی…
خەڵك-تەنیا هەورامی لە نوێترین ڕاپرسی جیاوازدا ئیبراهیم ڕەئیسی كاندید بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری ئێران براوەی هەڵبژاردنەكانی ئێران دەبێت. ناوەندی "ئیسپا"ی ئێرانی ئەنجامی نوێترین ڕاپرسی ناوەندەكەی سەبارەت بە دەنگدانی هاووڵاتیانی ئێرانی بە كاندیدەكانی سەرۆكایەتی كۆمار بڵاوكردەوە و پرسیاری ئەوەیان لەو كەسانەی كردووە كە ئەگەر ئێستا هەڵبژاردنەكان بەڕێوەبچێت دەنگ بە كێ دەدەیت؟ لەنێو ئەو كەسانەی لە ڕاپرسییەكەدا بەشداریان كردووە لە نوێترین راپرسیدا، ئیبراهیم ڕەئیسی 60.6% ی دەنگەكانی بەدەستهێناوە و هاوكات موحسین ڕەزایی 0.8% و سەعید جەلیلی 3.5% و عەبدوناسر هیمەتی 3.7% و ئەمیر حسێن قازی زادە 3.1% و عەلیرەزا زاكانی 3% و موحسین میهر عەلیزادە 0.7%ی دەنگەانیان بەدەستهێناوە. ئاشكراشیكرد، بەپێی ڕاپرسییەكە 17.4% بەشداربووان دەنگیان نەداوە. ئەمەش لەكاتێكدایە، لە دوو ڕاپرسی دیكەی ئەو ناوەندەدا، ئیبراهیم ڕەئیسی براوەی ڕەهای هەڵبژاردنەكان بووە و هاوكات ڕەئیسی لای عەلی خامەنەیی ڕێبەری باڵای شۆڕشی كۆماری ئیسلامی ئێرانیش پەسەندترینە. بڕیارە 18ی ئەم مانگە هەڵبژاردنەكانی سەرۆكایەتی كۆمار و شورای ئێران بەڕێوەبچێت، ئەمەش لەكاتێكدایە جگە لە حزبە كوردییەكان چەند حزبێكی فارسی ئۆپۆزسیۆنیش بایكۆتی هەلِبژاردنەكانیان كردووە.
خەڵك- بە گوێرەی دواین ئامار، تووشبووانی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 177 ملیۆن و 38 هەزار و 188 حاڵەت. بە گوێرەی ئامارە جیهانییەكان، تاكو كاتژمێر 11.30ی ئەمڕۆ سێ شەممە ژمارەی تووشبووانی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 177 ملیۆن و 38 هەزار و 188 حاڵەت، لەو ژمارەیەش 3 ملیۆن و 827 هەزار و 901 حاڵەتی گیانلەدەستدانیش هەبووە. هەر بەپێی ئامارەكان تاكو ئێستا 161 ملیۆن و 236 هەزار و 448 تووشبووی ڤایرۆسی كۆرۆنا چاكبوونەتەوە. لەسەر ئاستی وڵاتانی جیهان، ئەمریكا زۆرترین ڕێژەی تووشبوون بە پەتاكەی تێدا تۆماركراوە و گەیشتووەتە 34 ملیۆن و 355 هەزار و 239 كەس و 615 هەزار و 232 كەسیش گیانیان لەدەستداوە. ڤایرۆسی كۆرۆنا نەخۆشییەكی كوشندەیە و مانگی 12ی ساڵی 2019 لەشاری وۆهانی وڵاتی چین سەریهەڵداو لەئێستاشدا لە زیاتر لە 210 وڵات و ناوچەی جیهان بڵاوبووەتەوە.
خەڵك- بەرپرسی مەڵبەندی كەركوكی بزووتنەوەی ئیسلامی ڕایدەگەیەنێت، دۆخی كەركوك مەترسیدارە. حەسەن شێخانی بەرپرسی مەڵبەندی كەركوكی بزووتنەوەی ئیسلامی بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، لە كەركوك دۆخێكی هەستیار و مەترسیداری هەیە. وتیشی"ئێستا كورد زۆر ناڕازییە و شەوانە كاری تیرۆریستی دژی هێزەكانی عێراقی ئەنجام دەدرێت، نەبوونی پێشمەرگە لەو ناوچانە بۆشاییەكی زۆری دروست كردووە و خەڵكی كەركوك تووشی دڵەڕاوكێیەكی زۆر بوون، وایكردووە لە كەركوك سەقامگیرییەكی تەواو نەبێت تەنانەت بۆ هەڵبژارنەكانیش كورد نەتوانێت دەنگ بدات". ئاشكراشیكرد، لە كەركوك دۆخێكی ناهەمواری هەیە و لەدوای 16ی ئۆكتۆبەرەوە ئاسایی نەكراوەتەوە، بەوەی كە پارێزگار كورد بێت ئەنجومەنی پارێزگا كە داوا كراوە كارا بكرێتەوە نەكراوەتەوە، ئیدارەی كەركوك كەس چاودێری ناكات، و تاكو بەرەو هەڵبژاردنیش بچین دۆخەكە بەرەو خراپتر دەچێت. بەهۆی بۆشایی ئەمنی لە ناوچەكە، چەكدارانی داعش ناوەناوە پەلاماری هێزە ئەمنییەكانی عێراق و پێشمەرگە دەدەن و جگە لەوان هاووڵاتیانی سڤیلیش دەبنە قوربانی پەلامارەكان، دانیشتوانی ناوچەكەش داوا دەكەن بە ڕێكەوتنێك هێزێكی هاوبەش پارێزگاری لە ناوچەكە بكەن.
ئەمەی خوارەوە چەند تایبەتمەندیەکی کەسی ژەهراوییە کە تا زوو لێی دووربکەویتەوە کەمە: کۆنتڕۆڵکردن هەوڵدەدات بەهەموو جۆرێک کۆنتڕۆڵت بکات و ناچارت بکات بەپێی خواست و ویستی ئەو هەڵسوکەوت بکەیت و بجوڵێیتەوە. داوایلێبوردن نەکردن کاتێک هەڵەیەک دەکات بەهیچ جۆرێک ئامادەنییە ددانی پێدا بنێت و هەموو کاتێک لەسەر خۆی لایدەبات بۆ ئەوەی ناچار نەبێت داوای لێبوردن بکات. بێکەڵکی گفتوگۆ هەندێکجار دەگەیتە ئەو بڕوایەیی کە گفتوگۆکردن بێکەڵکە لەگەڵ ئەو کەسەدا و هیچ ناگەیتە ئەنجام، بۆیە ناچاریت خۆتی لێ بەدوور بگریت. تەلەفوون و گریان هەمووکات تەلەفونت بۆدەکات و دەستدەکات بەگریان و بۆڵە بۆڵ دەکات و وزەی خراپ بەتۆش دەبەخشێت. وەڵامی “نا” قبوڵ ناکەن! کاتێک داوای شتێکت لێدەکەن و تۆش بۆت ناکرێت یان دەڵێیت “نا” ئیدی لێت شێتدەبێت و وا نیشانی دەدات کە هیچت بۆ نەکردووە. سەرکەوتنەکانتی پێ ناخۆشە کاتێک دەستکەوتێکت دەبێت هەستدەکات کە زیان بەو گەیشتووە و نایەوێت تۆ لەو باشتر بیت، بۆیە پێی ناخۆشە
خەڵك لە گوندی قەیوان لە ناحیەی گاپیڵۆن دەستبەسەر 25 فەردە خەڵوزدا گیرا و كورەیەكی خەڵوزیش تێكدرا. بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی دارستان و ژینگەی سلێمانی لە ڕاگەیاندراوێكدا بڵاویكردەوە، ئەگەر چی چەندین جار گوندنشینە بەڕیزەكان ئاگادار كراونەتەوە لەوەی كاری خەڵوزكردن قەدەغەیە بەڵام زۆرێك لە گوندنشینان دور لە بەرپرسیاریەتی داری دارستانەكان دەبڕنەوە و كاری خەڵوزكردن ئەنجام دەدەن بۆ ئەو مەبەستە لەگوندێكی سنوری ناحیەی گاپیڵۆن دەست بەسەر (٢٥) فەردە خەڵوزدا گیرا. ئاماژە بەوەشكراوە، فەردە خەڵوزەكان لە گوندی قەیوان و بە مەبەستی ڕێگریكردن لە دیاردەی بڕینەوەی داری داستانەكان و كاری خوڵوزكردن دەستیبەسەردا گیراوە و كورەیەكی خەڵوزیش تێكدراوە.
خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی كوردستان ڕایدەگەیەنێت، گۆڕانكاری لە پلەكانی گەرما لە ماوەی ئەم چەند ڕۆژەی داهاتوو ڕوودەدات. بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی كوردستان لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكات، سبەی چوار شەممە پلەكانی گەرما بە نزیكەی 1 تا 3 پلە ڕوو لە نزمبوونەوە دەكات تا ڕۆژی هەینی بەرزترین پلەی گەرمای پێشبینیكراو لە سەنتەری پارێزگاكان بە گشتی لە ژێر 40 پلەی سیلیزی دەبێت جگە لە سەنتەری پارێزگای كەركووك . ئاشكراشیكرد، ڕۆژی هەینی بەرزترین پلەكانی گەرما دەست دەكات بە بەرزبوونەوە، ڕۆژی شەممەی سەرەتای هەفتەی داهاتوو بەرزبوونەوەی پلەكانی گەرما زیاتر دەبێت لە زۆربەی ناوچەكان دەگاتە سەرووی 40 پلەی سیلیزی. ڕوونیشیكردەوە، لە ئێستادا بەهۆی چالاكبوونی نزمە پاڵەپەستۆی وەرزی گەرمی ساڵانە لەگەڵ وەرگەڕانی هاوینە پێشبینی دەكەین لە سەرەتای هەفتەی داهاتوو بە گشتی بەرزترین پلەكانی گەرما بەردەوام لە سەرووی 40 پلەی سیلیزی بێت، لەو كاتانەی شەپۆلەكانی گەرما ڕوو لە ناوچەكەمان دەكەن بەرزترین پلەكانی گەرما تا سەرووی 45 پلەی سیلیزی بەرزدەبێتەوە سەبارەت بە سەنتەری پارێزگاكان و لە ناوچە شاخاوییەكانیش دەگاتە سەرووی 36 پلەی سیلیزی .
خەڵك لە ناحیەی بەرزنجە دوو هاووڵاتی دەستگیركران كە سەرقاڵی دروستكردنی خەڵوز بوون. بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی دارستان و ژینگەی پارێزگای سلێمانی لە ڕاگەیاندراوێكدا بڵاویكردەوە، مەفرەزەكانی بنكەی پۆلیسی دارستانو ژینگەی بەرزنجە دەرچوون بۆ گوندی قەویلەی سەر بە ناحیەی بەرزنجە و توانیان دوو هاووڵاتی دەستگیر بكەن بەهۆكاری خەڵوزكردن. ئاماژە بەوەشكراوە، توانرا دەست بگیرێت بەسەر ئۆتۆمبێلێك و ٢٣ فەردە خەڵوزدا . باس لەوەشكراوە، پەڕاوی لێكۆڵینەوە بۆ تۆمەتباران ڕێكخرا و ڕادەستی دادوەر كرا بۆ گرتنەبەری ڕێكاری یاسایی .

بەقاچاخهێنانی مەڕو ماڵات بۆ سلێمانی كەمیكردووە

بەقاچاخهێنانی مەڕو ماڵات بۆ سلێمانی كەمیكردووە

نزار جەزا

نیسان 12, 2021

خەڵك – نزار جەزا بەپێی بەدواداچوونێكی مەیدانی، لەئێستادا…

توركیا بۆردومانی دەستپێكردەوە و ژمارەیەك مەڕ و ماڵاتی كوشت

کوردستان

توركیا بۆردومانی دەستپێكردەوە و ژمارەیەك مەڕ و ماڵاتی كوشت

ئەحمەد سیوەیلی

كانونی دووه‌م 22, 2021

خەڵك- بەشی هەواڵ فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا گوندەكانی دەورووبەری…