سلێمانی؛ لیژنەی ئارایشتگاكان زیاتر لە 80 سەردانیان كردووە
خەڵك- لیژنەی ئارایشتگاكانی سەر بە لیژنە هاوبەشەكانی قائیمقامیەتی…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- بەشی هەواڵ بەرەبەیانی ئەمرۆ بومەلەرزەیەك لە نزیك شاری سلێمانی لەسنوری عێراق – ئێران ڕوویدا. ئاسۆكەمال بەڕێوەبەری كەشناسی سلێمانی بە(خەڵك) ی ڕاگەیاند، كاتژمێر 4:30 خولەكی بەیانی ئەمڕۆ بومەلەرزەیەك بە گوڕی 3.3 پلە بەپێوەری ڕێختەر لە سنوری ئێران عێراق ڕوویدا. وتیشی، بومەلەرزەكە لە دووری 6 كم لە شاری مەریوانی ئێران و 15 كم لە لە باشوری رۆژهەڵاتی قەزای پێنجوێن ڕوویداوە.
-
خەڵك- سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل بنیامین ناتانیاهۆ ئەمڕۆ دوو شەممە رایگەیاند، ئێران لە پشت هێرشەكەی سەر كەشتییەكە ئیسرائیلییەكەوەبووە لە كەنداوی عومان لە رۆژی هەینی رابردوو. سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل بۆ رادیۆی ئیسرائیل رایگەیاند، روونە كە ئێران هێرشەكەی ئەنجامداوە، ئەوە كاری ئێرانە، ئەو دووژمنی گەورەی ئیسرائیلە. راشیگەیاند ئیسرائیل رێگا نادات ئێران چەكی ناوەكی دروست بكات. راشیگەیاند، هێزەكانیان لە هەموو شوێنێكەوە لە ئێران دەدەن، رێگا نادەن ئێرانییەكان چەكی ناوەكی بە دەستەوە بگرن بە رێككەوتن یان بە بێ رێككەوتن ئەمە بە سەرۆك بایدنیش گوتراوە. لەسەر ئاستی ئەمنی لێكۆڵینەوە لە هێرشەكەی ئێران دەكرێت كە ئایا وەڵامی كوشتنی زانای ناوەكی ئێرانی موحسین فەخری زادەیە یان بۆ سەپاندنی هاوكێشەیەكی نوێیە لە بەرامبەر سزا سەپێندراوەكان بەسەر ئێراندا بۆ رێگری لە گەیاندنی كەلوپەل بۆ ئیسرائیل كە 90%ی بەرهەمی هاوردەی ئیسرائیلی لە رێگای دەریاوەیە. رۆژی یەك شەممە وەزیری بەرگری ئیسرائیل بینی گانتس رایگەیاند، ئێران بەرپرسیارە لە هێرشكردنەسەر كەشتییە ئیسرائیلییەكە لە كەنداوی عومان. گانتس دەڵێت: ئێران هەوڵ دەدات بۆ لێدان لە ژێرخانی ئیسرائیلی و هاووڵاتیانی ئیسرائیلی. رۆژی هەینی رابردوو كەشتییەكی گواستنەوەی ئۆتۆمبێلی ئیسرائیلی لە كەنداوی عومان كرایە ئامانج. هاوكات شەوی رابردوو فڕۆكە جەنگییەكانی ئیسرائیل مۆڵگەكانی ئێران و حزبوڵڵای لوبنانیان لە باشوری دیمەشق لە سوریا بۆردومانكرد.
-
خەڵك- روانگەی سوریایی بۆ مافەكانی مرۆڤ ئاشكرایكرد فڕۆكە جەنگییەكانی ئیسرائیل ناوچەی سەیدە زەینەبیان لە باشوری دیمەشقی پایتەختی سوریا بۆردومانكردووە كە بە پێگەی سەرەكی سوپای پاسدارانی ئێران و حزبوڵڵای لوبنانی دادەنرێت. روانگەی سوریایی بۆ مافەكانی مرۆڤ هیچ زانیارییەكی لە بارەی زیانەكانی ئەو بۆردومانەوە بڵاونەكردەوە. لای خۆیەوە سوپای سوریا رایگەیاند شەوی رابردوو موشەكە ئیسرائیلییەكان لە ناوچەكانی باشوری دیمەشقیان داوە. سوپای سوریا لە راگەیەنراوێكدا روونیكردەوە هێرشەكە لە بەرزاییەكانی جۆلانەوە ئەنجامدراوە، زۆرینەی مووشەكەكان خراونەتە خوارەوە لە دووهەم هێرشی هاوشێوەدا لە ماوەی دوو مانگدا بۆ سەر دەوروپشتی پایتەخت. هاوكات سەرچاوەیەكی سەربازی بۆ ئاژانسی دەنگوباسی سوریا سانا دەڵێت: ئیسرائیل دەستدرێژیی ئاسمانی لە بەرزاییەكانی جۆلانەوە ئەنجامداوە بۆ كردنە ئامانجی چەند شوێنێك لە دەوروپشتی دیمەشق و لەلایەن هێزەكانی بەرگری هەواییەوە زۆرینەی موشەكەكان خراونەتەخوارەوە. ئەم هێرشە هاوكاتە لەگەڵ ئامادەكارییەكانی ئیسرائیل بۆ ئەنجامدانی كردەیەكی سەربازی لە دژی ئێران لە وەڵامی هێرشكردنەسەر كەشتییەكی ئیسرائیلی لە كەنداوی عومان لە رۆژی هەینی رابردوو. بەپێی سەرچاوە رۆژنامەوانییەكان رۆژی یەك شەممە كۆبوونەوەیەك كراوە لەسەر كردنە ئامانجی كەشتییە ئیسرائیلییەكە و لای خۆیەوە بینی گانتس وەزیری بەرگری ئیسرائیل رایگەیاندووە ئێران بەرپرسیارێتی هێرشكردنەسەر كەشتییەكە هەڵدەگرێت. ئیسرائیل لە ماوەی رابردوودا هێرشەكانی بۆ سەر مۆڵگەكانی ئێران لە سوریا چڕكردووەتەوە، لە 13ی مانگی كانوونی دووهەم لە هێرشێكدا 57 سەربازی سوپای سوریا و میلیشیاكانی ئێران لە رۆژهەڵاتی سوریا كوژران. ئیسرائیل رایگەیاندووە لە 2020دا 50 ئامانجیان لە سوریا بۆردومانكردووە.
-
خەڵك- بڕیارە لیژنەی باڵای بەرەنگاربوونەوەی كۆرۆنا لە هەرێمی كوردستان كۆببێتەوە و چەند پرسێكی تایبەت بە كۆرۆنا تاوتوێ بكات. بەپێی زانیارییەكان، لە كۆبوونەوەی ئەمڕۆی لیژنەی باڵای بەرەنگاربوونەوەی كۆرۆنادا دوو بابەت گفتووگۆیان لەسەر دەكرێت، ئەوانیش هەڵسەنگاندن بۆ رەوشی خوێندن و ناوەندەكانی پەروەردە و خوێندنی باڵا و لەوێدا بڕیار لەسەر بەردەوامیدان بە پرۆسەی خوێندن دەدرێت یان داخستنەوەیان بۆ ماوەیەكی دیاریكراو، چونكە رێنمیاییە تەندروستییەكان بە باشی جێبەجێناكرێن لە ناوەندەكانی خوێندندا. هاوكات لە كۆبوونەوەكەدا پرسی هاتنی گەشتیاران لە نێوەڕاست و باشوری عێراقەوە بۆ هەرێمی كوردستان گفتووگۆی لەسەر دەكرێت بەتایبەت كە لەگەڵ نزیكبوونەوەی وەرزی بەهار و دەستپێكی وەرزی گەشت و سەیران، هاتنی گەشتیاران چەند رۆژێكە زیادیكردووە. ئەم كۆبوونەوەیە لەكاتێكدایە رۆژانە ئامارەكانی كۆرۆنا لە شارەكانی هەرێمی كوردستان روو لە بەرزبوونەوە دەكات، بەشێكییشی بەر ناوەندەكانی خوێندن دەكەوێت. هاوكات لە سنوری پارێزگای هەولێر تووشبوون بە كۆرۆنای گۆڕاویش تۆماركراوە و لە شارەكانی دیكەی عێراقیش هەیە و زۆر بە خێراییش ئامارەكانی توشبووانی كۆرۆنا بەرز دەبێتەوە.
-
بریكاری وەزارەتی تەندروستی هەرێم ڕایدەگەیەنێت: ئەگەرێكی زۆر هەیە لیژنەی باڵای ڕووبەڕووبوونەوەی كۆرۆنا بڕیار بدات بۆ ماوەیەكی كاتی دەرگای خوێندنگە و زانكۆكان دابخرێنەوە. د.ڕەهێڵ فەرەیدون بریكاری وەزارەتی تەندروستی هەرێم ڕایگەیاند: ژمارەی تووشبووان بەكۆرۆنا لەهەرێم لەهەڵكشاندایە و زۆر زیادیكردووە، بۆیە ڕۆژی دووشەممە 1ی ئازاری 2021 لیژنەی باڵای ڕووبەڕووبوونەوەی كۆرۆنا كۆدەبێتەوە و دوو بابەتی گرنگیش تەوەری كۆبوونەوەكە دەبن. د.ڕەهێڵ فەرەیدون ڕوونیكردەوە، تەوەرێكی كۆبوونەوەكە جێبەجێنەكردنی بڕیاری پێشتر بۆ داخستنی سنوورەكان و ڕێگەدان بەهاتنی گەشتیاران بەتایبەت لەناوچەكانی تری عیراقەوە بۆ هەرێم كە پێشتر بڕیاردرابوو هاتنی گەشتیاران قەدەغە بكرێت، تەوەرێكی تریش لەبارەی خوێندنەوە دەبێت، چونكە چوارەم هەفتەیە پڕۆسەی خوێندن دەستیپێكردووەتەوە و دۆخی تووشبوون بە كۆرۆنا لە ناوەندەكانی خوێندن لە پەروەردە و زانكۆكان زیادیكردووە، بۆیە ئەگەرێكی زۆر هەیە لیژنەی باڵای ڕووبەڕووبوونەوەی كۆرۆنا بڕیار بدات بۆ ماوەیەكی كاتی دەرگای خوێندنگە و زانكۆكان دابخرێنەوە. بریكاری وەزارەتی تەندروستی هەرێم ڕاشیگەیاند: لەناو ناوەندەكانی خوێندن وەك پێویست ڕێنماییە خۆپارێزییەكان جێبەجێنەكراوە، بۆیە ئامارەكانی تووشبوون بە كۆرۆنا زیادیان كردووە. جێی ئاماژەیە، بڕیارە سبەینێ لیژنەی باڵای ڕووبەڕووبوونەوەی كۆرۆنا لەبارەی زیادبوونی ژمارەی تووشبووان بەكۆرۆنا كۆدەبێتەوە و بە ئەگەرێكی زۆرەوە بڕیار دەدات جارێكی تر ناوەندەكانی خوێندن بۆ ماوەیەك دابخرێنەوە. خەڵك – بەشی هەواڵ
-
دەزگای لوتكە بۆ كاروباری پەنابەران ڕایدەگەیەنێت، لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا 41 كۆچبەر لە دەریای ناوەڕاستدا خنكان، كە لە 18ی ئەم مانگەدا وڵاتی لیبیایان بەجێهێشتووە. دەزگای لوتكە بۆ كاروباری پەنابەران بڵاویكردەوە، پاش ئەوەی بەلەمەكەیان ژێر ئاو كەوت 4ك ەس لە دەریای ناوەڕاستدا خنكاون، كە لە ڕۆژی 18ی شوبات وڵاتی لیبیایان بەجێهێشتووە. دەزگاكە ڕوونیشی كردووەتەوە، كۆچبەرەكان پاش دوو ڕۆژ لە گەشتەكەیان بەلەمەكەیان ژێرئاوكەوتووە و ڕزگاربووەكانیش بە بەلەمێكی ڕزگاركەر گوازرانەوە بۆ سیسیلی – ئیتاڵیا، دوای 15 كاتژمێر لە گەشتەكەیان، شەش كۆچبەر كەوتوونەتە نێو دەریاكە و خنكاون، وە دواتر دوو كەسی تریشیان لەكاتی مەلەكردن كە بەرەو بەلەمی ڕزگاركەر ڕۆیشتوون گیانیان لەدەستداوە، چەندین كۆچبەری تریش لەهەوڵی ڕزگاركردنی ئەوانی تردا گیانیان لەدەستداوە. بەپێی زانیارییەكانی دەزگاكە، تا ئێستا تەنیا یەك تەرم دۆزراوەتەوە و تەرمی چوار ژن و سێ منداڵیش بێسەر و شوێنە، یەكێك لەو ژنانە منداڵێكی ساوای بەجێهێشتوە. خەڵك – بەشی هەواڵ
-
بەڕێوەبەری خۆپاراستنی تەندروستی لە دهۆك ڕایدەگەیەنێت، لە دوو هەفتەی داهاتوودا ژمارەی تووشبووانی كۆرۆنا لە دهۆك زیاد دەبێت. د. فەرهاد ئیسماعیل، بەڕێوەبەری خۆپاراستنی تەندروستی لە دهۆك ڕایگەیاند: "بەگوێرەی ئەو ئامارانەی لەبەردەستدان، هێشتا ژمارەی تووشبووانی كۆرۆنا نەگەیشتووەتە ئاستێكی مەترسیدار، بەڵام پێشبینی دەكەین مانگی داهاتوو ژمارەی تووشبووانی كۆرۆنا لە دهۆك زیاتربێت، بەتایبەتی لە ماوەی دوو هەفتەی داهاتوودا. پێشبینی دەكەین لە مانگی نیسان ژمارەی تووشبووەكان زیاتر بێت، بەشێكیشی پەیوەستە بە كەمبوونەوەی پابەندبوونی هاووڵاتیان بە ڕێكارەكانی خۆپارێزییەوە". بەڕێوەبەری خۆپاراستنی تەندروستی لە دهۆك ئاماژەی بەوەشدا، لە سنووری پارێزگاكە 15 كەس تووشی ڤایرۆسی كۆرۆنای گۆڕاو بوون، ئەوان لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا تووشی ڤایرۆسەكە بوون و بۆ پشتڕاستكردنەوەش پشكنینەكانمان ڕەوانەی هەولێر كردن و هەموویان ئەنجامەكانیان پۆزەتیڤ بوون. سەبارەت بە گرتنەبەری رێكاری نوێ لە پارێزگای دهۆك، د. فەرهاد ئیسماعیل وتی"گومانی تێدا نییە بڕیاری نوێ لەبارەی تووندكردنی ڕێكارەكانی خۆپارێزی لە دهۆك دەردەچن. لیژنەی باڵای پارێزگا كۆدەبێتەوە و بەپێی ئامار و پێشهاتەكان بڕیار دەدات. لە شوێنە گشتییەكان زیاتر پێویستە پابەندبوون هەبێت و سەرپێچیكاران سزابدرێن". دەربارەی تووشبوون لە نێو خوێندنگەكان، بەڕێوەبەری خۆپاراستنی تەندروستی لە دهۆك جەختی لەوە كردەوە "ئەو ئامارانەی لەبەردەستدان ئەوە دەرناخەن پێویست بە داخستنی قوتابخانەكان بكات. لە دهۆك تووشبوونی مامۆستا و قوتابیان بە كۆرۆنا زۆر كەمە. لە سەرانسەری دهۆك تەنیا یەك خوێندنگا داخراوە، ئەویش لە شارۆچكەی ئاكرێ بووە، لە ناوچەكانی تری دهۆك هیچ خوێندنگایەك بەهۆی كۆرۆناوە دانەخراوە و ژمارەی تووشبووان لەنێو خوێندكاران كەمە". خەڵك - بەشی هەواڵ
-
بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی پارێزگای سلێمانی شۆفێرانی سوارڕەوی بارهەڵگر ئاگاداردەكاتەوە. بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی پارێزگای سلێمانی لە ئاگادارینامەیەكدا، ئاگاداری سەرجەم شۆفێرانی سوارڕەوی بارهەڵگر دەكات كە لە سبەینێ دووشەممەوە واتە ڕێكەوتی 1/3/2021 لەكاتژمێر ۷ ی بەیانی بۆ ۹ ی بەیانی ڕێگەپێدراو نییە بێنە ناو سەنتەری شاری سلێمانی. بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی پارێزگای سلێمانی ئاماژە بەوەش دەكات، جێبەجێكردنی ئەم بڕیارە بۆ چاودێریكردنی شەقامەكان لەو دوو كاتژمێرەدا لەلایەن تیمەكانی هاتووچۆی سلێمانی و بازگەكانی دەرەوەی شارەوە دەبێت. هەروەك ڕوونیشی كردووەتەوە، ئەم بڕیارە سەرجەم سوارڕەوە بارهەڵگرەكان بە سوارڕەوی بیناسازی و گواستنەوەی كۆنكرێتی ئامادەكراویش دەگرێتەوە. خەڵك – بەشی هەواڵ
-
سەرۆكی ئەمریكا دەڵێت بە پادشای سعودیەم وتووە: یاساكان گۆڕاون و لەچەند ڕۆژی داهاتوودا گۆڕانكارییەكان ئاشكرا دەكەین. جۆ بایدن سەرۆكی ئەمریكا لە لێدوانێكیدا لەبارەی كوشتنی جەمال خاشقچییەوە ڕایگەیاند: سعودیە بەرپرسیار دەكرێت لە پێشێلكارییەكانی دژی مافی مرۆڤ و ئەوەشی خستەڕوو، لە پەیوەندییە تەلەفۆنیەكەیدا لەگەڵ شا سەلمان بن عەبدولعەزیز پادشای سعودیە پێی ڕاگەیاندووە یاساكان گۆڕاون و لە چەند ڕۆژی داهاتوودا گۆڕانكارییەكان ئاشكرا دەكەن. سەرۆكی ئەمریكا ئاماژەی بەوەشكرد: ئەگەر ئەوان دەیانەوێت مامەڵەیان لەگەڵدا بكەن ئەوا دەبێت سەرەتا مافەكانی مرۆڤ پەیڕەوبكەن. ئەو وتانەی جۆ بایدن لەكاتێكدایە بەپێی ئەو ڕاپۆرتەی كە دەزگای هەواڵگری ئەمریكا (سی ئای ئەی) بڵاویكردووەتەوە: شازادەی جێنشینی سعودیە لە ساڵی 2018دا ڕەزامەندی دەربڕیوە لەسەر كوشتنی جەمال خاشقچی لە ناو كۆنسوڵخانەی سعودیە لە ئیستانبوڵ. خەڵك – بەشی هەواڵ
-
بریكاری وەزارەتی ناوخۆی هەرێم ڕایدەگەیەنێت: بە نێودەوڵەتیكردنی مەرزی سەیران بەن هەلی كاری زیاتر دەستەبەر دەكات بە پێی ڕاگەیەنراوێكی نووسینگەی بریكاری وەزیری ناوخۆی هەرێم، ئەمڕۆ یەكشەممە 28/2/2021 لیوا چەتۆ ساڵح سەعید بریكاری وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ ئاغای مەهدی شوشتری سەركونسوڵی كۆماری ئیسلامی ئێران و ئازاد محەمەد سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی و لەیلا عەلی جێگری پارێزگاری سلێمانی و عەمید كاكەبرا فەرماندەی لیوای پاسەوانی سنووری پارێزگای سلێمانی و لێپرسراوانی ئیدارەی شارۆچكەی پێنجوێن، سەردانی مەرزی سەیران بەنی كرد. لە ڕاگەیەنراوەكەدا ئاماژە بەوەدراوە، سەرەتا وەفدی حكومەتی هەرێم لەگەڵ بەهمن مرادنیا پارێزگاری سنە و ڕۆستەم پور قایمقامی شارۆچكەی بانە و لێپرسراوانی ئیداریی مەرزەكە، بەشەكانی مەرزی سەیران بەنیان لەهەردوو دیوی هەرێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامی ئێرانەوە بەسەركردەوە، دواتر وەفدەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ تاووتوێكردنی هەنگاوەكانی بەنێودەوڵەتیكردنی مەرزی سەیران بەن و گەیشتن بەلێكتێگەیشتنێكی هاوبەش، سەردانی شارۆچكەی بانەیان كرد. هاوكات، لیوا چەتۆ ساڵح بریكاری وەزارەتی ناوخۆی هەرێم ڕایگەیاند:"ئێمە بەنوێنەرایەتی بەڕێز قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان و وەزارەتی ناوخۆ ئامادەی ئەم كۆبوونەوەیەین". جەختیشی كردەوە:"وەك هەرێمی كوردستان هەرچی زووە ڕێكارەكانی بەنێودەوڵەتیكردنی مەرزی سەیران بەن تەواودەكەین، چونكە بە بەنێودەوڵەتیكردنی مەرزەكە سەرباری كورتكردنەوەی ڕێگای هاتووچۆی هاووڵاتیان و دەستەبەركردنی هەلی كاری زیاتر بۆ خەڵكی سنوورەكە، دەتوانین قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانی لەگەڵ كۆماری ئیسلامی ئێران زیاد بكەین لەپێناوی بەرژەوەندییە هاوبەشەكانی هەردوولادا". لیوا چەتۆ ساڵح ئاماژەی بەوەشكرد:"لەئێستادا ساڵانە بە بەهای نزیكەی (٢٣٠) ملیۆن دۆلار ئاڵوگۆڕی كاڵا و شتومەك دەكرێت لەم مەرزەدا، بە بەنێودەوڵەتیكردنیشی، چاوەڕوان دەكرێت ئەو بڕە هەڵبكشێت بۆ نزیكەی دوو هێندە". بەپیی ڕاگەیەنراوەكە، لەئەنجامی كۆبوونەوەكەشدا لێكتێگەیشتنێكی هاوبەش بۆ چارەسەركردنی كۆی كێشە و كەموكورتییەكان و خێرا ڕاپەڕاندنی هەنگاوەكانی بەنێودەوڵەتیكردنی مەرزی سەیران بەن لەنێوان هەردوولا دەست نیشان كرا تا لە داهاتوویەكی نزیكدا ڕێككەوتنی كۆتایی واژۆ بكرێت. خەڵك – بەشی هەواڵ