كازمی چەند فەرماندەیەكی پلەباڵای لە پۆستەكانیان دوور خستەوە
خەڵك – بەشی هەواڵ دوای تەقینەوەكەی گۆڕەپانی تەیڕان لە…
زیاترسەردێر
-
ئەمەی خوارەوە چەند زانیاریەکی سەیر و جیاوازە کە ئەستەمە تاقی بکەیتەوە، بەڵام زۆرێک لە توێژەران باوەڕیان پێیەتی: – کولە لە جیاتی گەرمی پێو بۆ ئەوەی بەبێ بەکارهێنانی گەرمیپێو بزانیت پلەی گەرما چەندە، گوێ لە ترپەی دەنگی کولە بگرە و بیژمێرە لە ماوەی ٨ چرکەدا و دواتر ٥ ی بخەرە سەر، پلەیی گەرمات دەستدەکەوێت. – پشکنینی دووگیانی بە دولفین بۆ ئەوەی بزانیت ژنێک دوگیانە یان نا، بیکەرە حەوزێکەوە کە دولفینی تێدا بێت، دولفینەکان بەهۆی توانایی شەپۆلی دەنگیەوە هەست بە منداڵەکە دەکەن و بە دەوری سکی ژنەکەدا دێن و دەنگی بووووز دروستدەکەن. – گێژەڵوکە بە فیل فیلەکان لە دووری ١٠٠ کیلۆمەترەوە دەتوانن هەست بە هاتنی گێژەڵوکە بکەن و لە ناکاو بە کۆمەڵ شوێنەکە جێدەهێڵن، تۆش لەو ڕێگەیەوە دەتوانیت خۆتی بۆ ئامادە بکەیت. – گۆڵدن فیش لە جیاتی بیرە ماسیەکەی گۆڵدن فیش بکەرە قتویەکی بیرەوە کە ئاویی تێدابێت و بۆماوەی ٢٠٠ ڕۆژ دایبنێ، دواتر ئاوەکە بخۆرەوە و وەک بیرە سەرخۆشت دەکات. – ڕێکخستنی جێگا هەڵەیە هەموومان دایکمان پێی وتووتن کە پاش ئەوەی لە خەو هەڵدەستین چەرچەفەکە بدەین بەسەر جێگاکەدا و ڕێکی بخەین، بەڵام ئەوە هەڵەیە، چونکە پسپۆڕان دەڵین پیویستە جێگاکە خۆر لێی بدات تا مێرووی سەر جێگە گەشەنەکات و توشی هەستیاریمان نەکات.
-
هەر کەسە و ستایل و شێوازی ژیانی جیاوازی هەیە، ئەمەی خوارەوە کۆمەڵێک کەسن کە ستیالێکی زۆر جیاوازتریان هەیە لەوەی کە تۆ هەتە: تەلەفونێکی گرنگم هەیە گرنگ ئەوەیە گوێچکەم سەرمای نەبێت پێشوازیەکی جیاواز ئاگادار بن فەرشەکە تەڕە! خواردن لە نێو پێڵاودا پێشکەش دەکەن شوتیەکەم کەفی کردووە جێگای کورسیەکە زۆر باشە ئەم دەرگایە وات لێدەکات کێشت داببەزێنیت ئەم شیرینیە شێوەکەی زۆر جوان نییە! بەم جۆرە کەس قادرمەکە ناشکێنێت ئەم دەستشۆرە بۆ مێروولە کراوە؟
-
خەڵك- ڕەحیم دەڕاجی، ئەمینداری گشتنی بزوتنەوەی كەفا، دۆسێیەكی گەندەڵی گەورە لە وەزارەتی نەوتی عیراق ئاشكرا دەكات و دەڵێت بە چەندان ملیار دینارە. دەڕاجی لە دیمانەیەكی تەلەفیزیۆنیدا ڕایگەیاند"تێچووی خۆراكی فەرمانبەران لە هەفتەیەكدا لە یەكێك لە فەرمانگەكانی سەر بە وەزارەتی نەوت گەیشتۆتە پێنج ملیار و نزیكەی 400 ملیۆن دینار". بە وتەی دەڕاجی"جل و تاقمی كاركردنی یەك ئەندازیار كە لە بەدلەیەك و یەك خودە و جوتێك پێڵاو پێكدێت، تێچووی لەسەر دەوڵەت 15 ملیۆن دینارە"، داواشی لە مەرجەعیەتی ئاینی كرد، ئەو گەندەڵكارانە بگێڕێتەوە بۆ ئەو شوێنەی لێوەی هاتوون. ئەمینداری گشتی بزوتنەوەی كەفا دەڵێت"وەزارەتی نەوت كە یەك گۆڤاری مانگانە دەردەكات، تێچووەكەی دەگاتە پێنج ملیار دینار". دەڕاجی داوای بەرپاكردنی شۆڕشێكی گەورەی كرد لە هەڵبژاردندا،تا گەندەڵی لە وڵاتدا لەناوببرێت.
-
ئەمەی خوارەوە کۆمەڵێک یاسای ئەو کەسانەیە کە بوونەتە سەرمایەدار و هەژارەکان هەر گاڵتەیان پێی دێت: -دەمیان داخراوە -زۆرێک لە کارەکانیان بە نهێنی دەکەن و باسی کار و بڕی پارەکانیان ناکەن و بۆ هەموانی دەرناخەن کە چەندیان هەیە. -گرنگی بە تەندرووستیان دەدەن -دەوڵەمەندەکان هەر دانانیشن و بخۆن و بخەون، بەردەوام وەرزش دەکەن و بەردەوامیش پشکنینی پزیشکی ئەنجام دەدەن و گرنگی بە تەندرووستی خۆیان دەدەن -ڕێزی توانای خەڵک کەسانی دەوڵەمەند ڕێز لە توانا کەسیەکان دەگرن و سوپاسی کارمەند و کەسە ئاساییەکان دەکەن و قەدری کارەکانیان دەزانن -خۆیان دەرناخەن -دەوڵەمەندەکان بۆ خۆ دەرخستن و قسەی خەڵک ناژین و کار ناکەن و لایان گرنگ نییە. -خوێندن پارەیە -زۆر گرنگی بە خوێندن و خوێندەواری دەدەن، چونکە باش دەزانن کە خوێندن پارەیە. -دەزانن کە هاوڕێیەتی کێ دەکەن دەوڵەمەندەکان بە وریایەوە هاوڕێکانیان هەڵدەبژێرن، چونکە دەزانن زۆرێک ڕەنگە تەنها بۆ مەسڵەحەتی ماددی هاوڕێیەتیان بکەن، جگە لەوەی ئەو کەسانە دەکەنە هاوڕێ کە خاوەن پڕۆژەن، چونکە هاندەردەبن بۆ پێشکەوتنی خۆشیان. -سەلامەتی ئابووری -ئەوان هەموو هێلکەکانیان ناکەنە یەک سەبەتەوە، بەردەوام لە هەوڵی ئەوەدان لە چەند لایەکەوە سەلامەتی ئابوری خۆیان بپارێزن. -شتی ئاسودە دەکڕن نەک گران -دەوڵەمەندەکان تاقەتیان لەوە نیە کە تەنها بۆ سەرنجڕاکیشانی خەڵک شتی گران بکڕن، بەڵکو زیاتر گرنگی بە باشی وتەندرووستی و ئاسوودەی بەرهەمەکان دەدەن کە دەیکڕن
-
قەلەقی و ڕاڕای و خەفەت زیانی زۆری بۆ کۆرپە هەیە لە سکی دایکیدا بۆیە پێویستە بەهەموو جۆرێک ڕێگری لێبکرێت، ئەمەی خوارەوە بەشێکە لە زیانەکانی: – قەلەقی کاریگەری لەسەر کێشی کۆرپەکە دەبێت و وەک پێویست گەشە ناکات [caption id="attachment_300043" align="alignnone" width="728"] baby weight scale[/caption] – توانای زیرەکی و IQ مێشکی لاواز دەبێت – منداڵەکە کێشەی تەندرووستی لە چاو ، گوێ، دەم ، لوت یاخود بەشێکی جەستەیدا بۆ درووستدەبێت. – خەوتنی کۆرپەکە لەپاش لەدایکبوون ئاسای و تەندرووست نابێت – کۆرپەیەکی گرینۆک و ترسنۆک دەردەچێت. چۆن ڕێگری لە قەلەقی دەکەیت لە کاتی دووگیانی؟ [caption id="attachment_300040" align="alignnone" width="728"] – خواردنی باش و تەندرووست بخۆ[/caption] – وەرزش بکە – پەرستشە ئاینیەکان جێبەجێ بکە و پشت بە خودا ببەستە – لەگەڵ ئەو کەسانەدا ببە کە دڵت خۆشدەکەن – سەردانی پزیشک بکە – زۆر بخەوە و پشوو بدە – ئەو کارانە بکە کە دڵخۆشت دەکات
-
خەڵك – وەزارەتی تەندروستی عیراق ڕایدەگەیەنێت، 6003 حاڵەتی نوێی تووشبوون بە ڤایرۆسی كۆرۆنا تۆماركراوە، 5039 كەسیش چاكبوونەتەوە، 25 كەسیش بەهۆی پەتاكەوە گیانیان لەدەستدا. بەپێی بەیاننامەیەك، كە لەلایەن وەزارەتی تەندروستی عیراقەوە بڵاوكرایەوە” لە 24 كاتژمێری ڕابردوودا 49 هەزارو 265 پشكنینی تایبەت بە كۆرۆنا ئەنجامدراوە و دەركەوتووە 6003 كەس تووشی ڤایرۆسی كۆرۆنا بوون و ئەنجامەكانیان پۆزەتیڤ بوون، ئەمەش بە ژمارەیەكی زۆری تووشبوونی ڕۆژانە بە پەتاكە لە وڵاتدا دادەنرێت. هەر لە بەیاننامەكەدا هاتووە، ”زۆرینەی تووشبووەكان لە بەغدا و بەسرە و زیقار تۆماركراون، بەجۆرێك كە لە بەغدا 1527 لە بەسرە 961 و لە واست 439 حاڵەتی تووشبوون تۆماركراون”. هەر لە بەیاننامەكەدا هاتووە”لە سلێمانی 269 حاڵەت و لە هەولێر 120 حاڵەت و لە دهۆك 233 حاڵەتی تووشبوونی نوێ بە كۆرۆنا تۆماركراون”. وەزارەتی تەندروستی عیراق ئاماژەی بە چاكبوونەوەی 5039 تووشبووی كۆرۆنا كردووە، كە زۆربەیان لە بەغدا و بەسرە و زیقار و سلێمانی بوون، ویڕای گیان لەدەستدانی 25 كەس بەهۆی پەتاكەوە كە 4 حاڵەتیان لە سلێمانی و 2 حاڵەت لە هەولێر و 1 حاڵەت لە دهۆك تۆماركراون.
-
خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای هەولێر دەستگیركردنی تۆمەتبارێك ڕادەگەیەنێت كە بە مەترسیدار ناوی دەبات و دەڵێت"تۆمەتبارەكە لەكاتی دەستگیركردنیدا بە چەك ڕووبەڕووی پۆلیس بۆتەوە". بەپێی ڕاگەیەندراوێك كە ئەمڕۆ چوار شەممە لەلایەن پۆلیسی هەولێرەوە بڵاوكرایەوە"بەشی پۆلیسی دەشتی هەولێر، بنكەی پۆلیسی دارەتوو، تۆمەتبارێكیان بە ناوی (هـ. ص. ا) دەستگیر كرد، كە بەپێی ماددەی (495) لە یاسای سزادانی عێراقی، فەرمانی دەستگیركردنی هەبوو". هەر لە ڕاگەیەندراوەكەی پۆلیسدا هاتووە"تۆمەتباری ئاماژەپێكراو، لە كاتی دەستگیركردنیدا رووبەڕووی هێزەكانی پۆلیس بۆتەوە و نارنجۆكێكی دەستی گرتۆتە تیمەكانی پۆلیس، بەڵام نارنجۆكەكە نەتەقییەوە و بێ زیان بوو، بۆیە وێڕای دەستگیركردنی تۆمەتبار، دەستیان بەسەر دوو نارنجۆك و چەكێك و بڕێك ماددەی هۆشبەردا گرت".
-
خەڵك- وەزارەتی تەندروستی هەرێم ئاشكرای دەكات، كە لە 24 كاتژمێری ڕابردوودا 622 حاڵەتی تووشبوون بە كۆرۆنا تۆماركراوە و 7 كەسیش گیانیان لەدەستداوە. وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێم لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، ٧٧٩٤ پشكنین ئەنجام دراوە و دەركەوتووە لە هەولیر 120 كەس و سلێمانی ٢٣٦ كەس و لە گەرمیان ٢٦ كەس و دهۆك 233 و هەڵەبجە 7 كەس تووشی كۆرۆنا بوون. ئاشكراشی كردووە، كە 524 كەس چاكبوونەوە و 7 كەسیش گیانیان لەدەستداوە.
-
خەڵك- وەزارەتی دارایی و ئابووری حكومەتی هەرێم گشتاندنێك بۆ سەرجەم وەزارەت و فەرمانگەكان دەكات و جەختدەكاتەوە، كە دەبێت میلاك بە پێی ئەو خشتانە مانگانە لەگەڵ سیدی بۆ بەڕێوەبەرایەتی گشتی میلاكاتی دارایی ڕەوانە بكرێ. بەپێی گشتاندنەكەی وەزارەتی دارایی، كە وێنەی دەست (خەڵك) كەوتووە و واژۆی وەزیری دارایی لەسەرە، ئاماژە بەوەكراوە، پێنج خشتەی تایبەت بە فەرمانبەرانی هەمیشەیی و فەرمانبەرانی گرێبەستی بودجەی ئاسایی بۆتان ڕەوانە دەكەین، كە دەبێت میلاك بە پێی ئەو خشتانە مانگانە لەگەڵ (CD) بۆ بەڕێوەبەرایەتی گشتی میلاكاتی دارایی ڕەوانە بكرێ. ئاماژەی بەوەشكردووە، بەرپرسان و ڕێكخەرانی میلاك بەرپرسیار دەبن و هەموو ڕێكارێك دەگرینە بەر بەرامبەر بە دواكەوتنی میلاك بەتایبەت ڕاگرتنی پێشینەی مانگانەتان. دارایی هەرێم بڕیاریشی داوە، "دەبێ هەموو داتا و زانیاریی میلاك لە 10ی هەموو مانگێك بەبێ كەموكوڕی و دواكەوتن بگاتە دەستمان".
-
خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی بەرگری شارستانی لە هەولێر، ئاماژە بە سوتانی خێوەتگەی پەنابەرانی سوریا دەكات لە ناحیەی دارەتو لە هەولێر. بەپێی ڕاگەیەندراوێك كە لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی بەرگری شارستانی هەولێرەوە بڵاوكرایەوە"ئاگر لە خێوەتگەی پەنابەرانی سوریا لە ناحیەی دارەتو كەوتەوە و بەو هۆیەوە 8 خێمەی پەنابەران سوتان". خێوەتگەی ناحیەی دارەتوی سەر بە پارێزگەی هەولێر، لەئێستادا جێنیشتەجێی پەنابەرانی كوردانی ڕۆژئاوایە كە زۆربەیان خەڵكی شاری عەفرینن. بەڕێوەبەرایەتی بەرگری شارستانی هەولێر، لەگەڵ ئەوەی ڕەتیكردۆتەوە هیچ كەسێك لە ڕووداوی ئاگركەوتنەوەكەدا بوبێتە قوربانی، هۆكاریی كەوتنەوەی ئاگرەكەی نەخۆستۆتەڕوو.