ئەدهەم بارزانی: بێكاریی لاوانی سەرگەردان كردووە
خەڵك- ئەدهەم بارزانی پێیوایە بێكاریی، چینی گەنجان…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- لیوا یەحیا ڕەسوڵ وتەبێژی فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی عیراق، كوژرانی 3 چەكداری ڕێكخراوی داعش لە كەركوك ڕادەگەیەنێت. بەپێی بەیاننامەیەك كە ئەمڕۆ چوار شەممە لەلایەن یەحیا ڕەسوڵەوە بڵاوكرایەوە"دەزگای دژە تیرۆر توانی پەلامارێكی داعش بۆسەر هێزە ئەمنییەكان پوچەڵبكاتەوە و 3 چەكداری ڕێكخراوەكە لە بۆسەیەكی توندوتۆڵدا بكوژێت". بە وتەی یەحیا ڕەسوڵ"دەزگای دژە تیرۆر لە درەنگانی شەوی ڕابردوو، بۆسەیەكی توندوتۆڵییان دانا بۆ پاشماوەی چەكدارانی داعش لە باشووری كەركوك لە پاش پێكداهەڵپژان لەگەڵ سێ چەكداری تیرۆریست كە یەكێكیان پشتێنی بۆمبڕێژكراوی هەڵگرتبوو دروستبوو، لە پاش ماوەیەكی كەم توانرا هەر سێ چەكدارەكە لە ناوچەی ڕەشاد بكوژن". وتەبێژی فەرماندەی هێزە گشتی چەكدارەكانی عیراق دەڵێت"بەردەوامبوون لەو جۆرە ئۆپەراسیۆنە جۆرییانە، دەبێتە مایەی زووتر ڕەوانەكردنی ئەو تاوانبارانە بۆ دۆزەخ".
-
خەڵك- ڕۆژنامەی "بلۆمبێرگ"ی ئەمریكایی، لە زاری بەرپرسە باڵاكانی توركیاوە بڵاویكردەوە"دەسەڵاتدارانی وڵاتەكە ئەبو حەسەن قورەیشی سەركردە نوێیەكەی داعشيان لە شاری ئیستەنبوڵی توركیا دەستگیركرد". بەرپرسانی توركیا وەك ڕۆژنامەكە باسی دەكات ڕایانگەیاندووە"سەركردە نوێیەكەی داعش لە دوایین هەڵمەتی هێزە ئەمنییەكان لە ئیستەنبوڵ دەستگیركرا، هێزەكانی پۆلیسی بنبڕكردنی تیرۆر و هەواڵگری، ئەو پیاوەیان دەستگیركرد و لەوبڕوایەدابوون كە سەركردەی گروپێكی جیهادییە، لە پاش كوژرانی سەركردەكەی داعش لە ئۆپەراسیۆنێكی ئەمریكایی لە شوباتی ڕابردوو لە سوريا، بۆیە زانیارییان لەبارەی دەستگیركردنەكەوە بڵاونەكردەوە لەبەر گرنگی بابەتەكە". ڕۆژنامە ئەمریكاییەكە نوسیویەتی"ماڵپەڕی OdaTV هەواڵی توركی، ناسنامەی دەستگیركراوەكەی ئاشكرا كرد كە ئەبو حەسەن قورەیشیی، بەبێ ئەوەی دەستەبەركردنی زانیارییەكان ڕوونبكاتەوە، بەڵام ڕاپۆرتەكانی پێشوو ناوێكی هاوشێوەی سەركردە نوێیەكەی داعشیان خستبووەڕوو". ڕۆژنامەكە دەڵێت"نەتوانراوە بەشێوەیەكی سەربەخۆ لێكۆڵینەوە لەسەر ناسنامەی پیاوە دەستبەسەركراوەوەكەوە بكرێت لەلایەن دەسەڵاتدارانی توركیا، بەڵام بەرپرسانی تورك سەرۆك ڕەجەب ئەردۆغان سەرۆكی وڵاتەكەیان لەوباريەەوە ئاگاداركردبۆوە". ماڵپەڕی OdaTVپێشبیمنی كردبوو، لەچەند ڕۆژی داهاتوودا دەستگیردنەكەی ڕابگەیەنرێت.
-
خەڵک- سەرۆکوەزیرانی عێراق رایگەیاند "عێراق یەکێکە لە وڵاتە گرنگەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و گەشەسەندنە ئابوورییەکەی سەرلەنوێ سەرهەڵدەداتەوە". ئەمڕۆ پێنجشەممە، موستەفا کازمی، سەرۆکوەزیرانی عێراق لە وتارێکیدا لە میانەی بۆنەیەکی تایبەت بە پێگەیاندنی تواناکانی منداڵانی عێراق، رایگەیاند "عێراق بووەتە یەکێک لە گرنگترین دەوڵەتەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە گەشەسەندنی ئابووریدا و وەک پێشتر هەڵدەستێتەوە". وتیشی "شاراوە نییە کە تەمەنی منداڵی لە عێراقدا سەختە بەهۆی ئەو بارودۆخە سیاسییەی دووچاری وڵاتەلە بووە بە درێژایی چەندین دەیە کە بووەتە هۆی کەڵەکەبوونی چەندین کێشە بە کێشە کۆمەڵایەتییەکانیشەوە". ئاشکراشیکرد "کێشە سیاسییەکان و قەیرانە ئابوورییەکان کۆتایی نایەن بەڵام چەندین کێشە بوونیان هەیە کە دەکرێت چارەسەر بکرێن بە شێوەیەکی گشتی ئەگەر بە رەهاییش نەبێت". هەروەک درێژەی بە قسەکانیدا وتی"لەو کێشانەی کە دەکرێت چارەسەر بکرێن چۆنییەتی پەروەردەکردن و ئاڕاستەکردنی منداڵەکانمانە لە پێناو فەراهەمهێنانی داهاتوویەکی باشتر و عێراقێکی یەکگرتوودا".
-
خەڵک- بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی شارەزوور لە پارێزگای هەڵەبجە دەستگیرکردنی تۆمەتبارێکی راگەیاند کە دواتر دادگای تاوانەکانی سلێمانی بە پێی یاسا سزای شەش ساڵ و 30 ملیۆن دیناری بەسەردا دا". ئەمڕۆ پێنجشەممە، لە ڕاگەیاندراوێکدا، بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی شارەزوور ڕایگەیاند، "له چوارچێوه‌ی هه‌ڵمه‌ته به‌رده‌وامه‌كانی هێزه‌كانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیمان بۆ نه‌هێشتن و بنه‌بڕكردنی بازرگانی و به‌كارهێنانی مادده هۆشبه‌ره‌كان، دوای ئه‌وه‌ی له ماوه‌كانی پێشوودا به فه‌رمانی دادوه‌ر هێزه‌كانمان تۆمه‌تبارێكیان ده‌ستگیركرد کە دواتر دۆسیه‌ی لێكۆلینه‌وه‌ی بۆ كرایه‌وه و ڕه‌وانه‌ی دادگا كرا ". وتیشی، "بۆ ئه‌و مه‌به‌سته دادگای تاوانه‌كانی سلێمانی/ 2 له ئەمڕۆدا (26/5/2022) بڕیاریدا به سزادانی تۆمه‌تبار بۆ ماوه‌ی شه‌ش ساڵ و سزای دارایی بە بڕی سی ملیۆن دیناری عێراقی به پێی مادده‌ی (26/یه‌كه‌م) له یاسای به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی مادده هۆشبه‌ر و كارتێكه‌ره عه‌قڵیه‌كان".
-
خێزان ئەمەی خوارەوە گیراوەیەکە کە دەتوانیت خۆت لە ماڵەوە درووستی بکەیت و دواتر بە قۆڵتیەوە بیپێچیتەوە، جگە لەوەی چەوری دەتوێنێتەوە و زۆر سوودی بۆ پێستیشت هەیە چونکە دەوڵمەندە بە ڤیتامین A و E. پێکهاتەکان: -نیو مۆز قاش بکە و پانی بکەرەوە. -١ کەوچکە چا هەنگوینی تێبکە -١ کەوچکە چا قاوەی هاڕاوی تێبکە -هەموو پێکهاتەکان جوان تێکەڵ بکە تا وەک پاستایەکی لێدێت. -بیدە لە قۆڵت و دواتر عەلاگەیەکی تێوە بپێچە -با نیو کاتژمێر بە پێچراوەی بمێنێتەوە.
-
خەڵك- كۆبوونەوەی جینین پلاسخارت نوێنەری نەتەوە یەكگرتووەكان لە عێراق لەگەڵ حیزبەكانی هەرێمی كوردستان لەسەر هەڵبژاردنەكان دەستیپێكرد. بەپێی زانیارییەكان، هەرچەندە داواكرابوو كەسی یەكەمی حیزبەكان بەشداری كۆبوونەوەكە بكەن، بەڵام بەشێك لە كەسی یەكەمی حیزبەكان بەشداری ناكەن، بەڵكو نوێنەریان دەنێرن. بەپێی زانیارییەكان لە كۆبوونەوەكەدا تاووتوێی ئەنجامدانی هەڵبژاردنەكان دەكرێت لە هەرێمی كوردستان كە ناكۆكی لەسەرە لەنێوان حیزبەكاندا. ئەم كۆبوونەوەیە لە حاڵێكدایە نوێنەری نەتەوە یەكگرتووەكان چەنجارێك هۆشداری لە خراپی رەوشی هەرێمی كوردستان داوە.
-
خەڵک- وەزیری دەرەوەی ئێران خۆشحاڵی خۆی دەربڕی لە ئەگەری گەڕانەوەی پەیوەندییەکانی وڵاتەکەی لەگەڵ سعودییەدا و هیواخوازە بەرەو باشتریش بچن. ئەمڕۆ پێنجشەممە، حسێن ئەمیر عەبدوڵاهیان، وەزیری دەرەوەی ئێران رایگەیاند "ئەگەر سعودیە گرنگی دەدات بە گەڕانەوەی پەیوەندییەکانمان لەگەڵیدا، ئەوا ئێمە پێشوازی لێ دەکەین". ئاشکراشیکرد "ئەگەر هەیە کۆبوونەوەیەکی راستەوخۆ ئەنجام بدرێت لە نێوان وەزیرەکانی هەردوو وڵاتەکەدا لە وڵاتێکی دیکە". وتیشی "لە گفتوگۆکانی ئەم دواییەدا، بەرەوپێشچووەنمان بەخۆوە بینیەوە و خۆشحاڵ دەبین بگەرێینەوە دۆخی رابردوو لەگەڵ سعودیەدا".
-
خەڵک- ئارام سەردار ئەندامی ئەنجوومەنی باڵای کۆمەڵی دادگەری ڕایدەگەیەنێت، "حوکمڕانی هەرێمی کوردستان بەم شێوەیە بەردەوام نابێت و پێویستی بەگۆڕانکاری هەیە، ئەگەر حزبەکانی دەسەڵات بارودۆخی هەرێمی کوردستانیان چاک نەکەن، پشت لەهەرێم دەکەن". شوان ڕابەر، ئەندامی ئەنجوومەنی باڵای کۆمەڵی دادگەری لەبارەی کۆبوونەوە چاوەڕوانکراوەکەی پلاسخارت و سەرکردەی حزبەکان بە(خەڵک)ی ڕاگەیاند، "بە پێی زانیاری دەستکەوت و لێدوانەکانی ڕابردووی نوێنەری نەتەوەیەکگرتووەکان و باڵیۆزی ئەمریکا لەعێراق، ئەوان لەبارودۆخی حوکمڕانی هەرێمی کوردستان نیگەرانن، بۆیە ئەمڕۆ رەنگە بەڕاشکاوی قسەی خۆیان بەحزبەکانی کوردستان بڵێن، بەتایبەت حزبە دەسەڵاتدارەکان". دەشڵێت، "لەم کۆبوونەوەیە فشارناکەنە سەر حزبەکان و تەنها پەیامی خۆیان دەدەن، ئەگەر حزبەکانی دەسەڵات بارودۆخی هەرێمی کوردستانیان چاککرد باشە، ئەگەرنا لەوە بەدواوە ڕەنگە زیاتر فشار لەکورد بکەن و زیاتر پشت لەکوردستان بکەن، بەمەش هەرێمی کوردستان تووشی زیان دەبێت". ڕوونیشی دەکاتەوە، "پێویستە هەرچی زووە دەسەڵاتداران بارودۆخی هەرێم چاک بکەن، تاوەکو ژیانی خەڵک نەوەستێت و وڵاتانیش پشت لەهەرێم نەکەن، بۆ ئەوەی کیانی هەرێم لەناونەچێت، چونکە حوکمڕانی هەرێمی کوردستان بەم شێوەیە بەردەوام نابێت و پێویستی بەگۆڕانکاری هەیە".
-
خەڵک- نوێنه‌رایه‌تی حکومه‌تی هه‌رێم له به‌ریتانیا رایگەیاند "حکومەتی هەرێمی کوردستان هیچ ڕێككه‌وتنێكی نەکردووە له‌گه‌ڵ به‌ریتانیا بۆ ناردنه‌وه‌ی زۆره‌ملێی پەنابەرە کوردەکان لەو وڵاتەدا". ئەمڕۆ پێنجشەممە، 26ی ئایاری 2022، نوێنه‌رایه‌تی حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له به‌ریتانیا لە راگەیەنراوێکیدا بڵاویکردەوە "ژمارەیەک هاونیشتمانیانی کورد لە بەریتانیا و میدیاکان پەیوەندی دەکەن لەسەر پرسی ناردنەوەی به زۆری پەنابەرانی کورد و ڕێککەوتنی حکومەتی هەرێم و بەریتانیا له‌و بارەیەوە". راشیگەیاند "بە پێویستی دەزانین رایبگەیەنین حکومەتی هەرێمی کوردستان هیچ جۆرە ڕێکكەوتنێکی لەگەڵ بەریتانیا نییە بۆ ناردنەوەی زۆرەملێی هاووڵاتییانی لەو وڵاتە". رونیشیکردەوە " بەهیچ شێوەیەک پرسی ناردنه‌وەی زۆرەملێ باس نەکراوە لە سەردانی فەرمی سەرۆکی حکومەتی هه‌رێمی کوردستان و کۆبوونەوەی لەگەڵ وەزیری ناوخۆی بەریتانیادا و هیچ ڕێککه‌وتنێکیش له‌و باره‌یه‌وه ئەنجامنەدراوە". وتیشی "هه‌رێمی کوردستان و حکومەتی بەریتانیا له‌سه‌ر ئاستی نه‌هێشتنی تاوانی رێکخراو و به‌دواداچوونی تاوانباران و بازرگانانی مرۆڤ، هه‌ماهه‌نگن و هاوکاریی یه‌کتر ده‌که‌ن". ئاماژەشی بەوەکرد "په‌یوه‌ندییه‌کانی نێوان هه‌رێمی کوردستان و حکومەتی بەریتانیا قووڵ و دۆستانه‌ن و له‌سه‌ر بنه‌مای هاوبه‌شی و به‌رژه‌وه‌ندیی دوولایه‌نه‌یه‌ن، ئه‌و پرسه‌ی که هه‌ندێک که‌س و لایه‌ن ده‌یانه‌وێت چه‌واشه‌ی بکەن و هه‌ستی هاووڵاتیانی پێ بجووڵێنن و بۆ به‌رژه‌وه‌ندی کورتخایه‌نی خۆیان به‌کاریبهێنن، ڕه‌تی ده‌که‌ینه‌وه و ئه‌وله‌ویاته‌کانی په‌یوه‌ندی دوولایه‌نه به‌هیچ شێوه‌یه‌ک پرسی ناردنه‌وه‌ی به‌زۆری تێدا نییه".
-
خەڵك- تا دێت رەوشی لوبنان بەرەو مەترسی زیاتر دەڕوات، بەتایبەت قوڵبوونەوەی زیاتری تەنگەژەكان لە هەموو ئاستەكاندا لەگەڵ زیادبوونی مەترسی لەسەر بنەڕەتەكانی ژیان و گوزەران لە لوبنان. شارەزایانی ئابووری دەڵێن لوبنان ئامادەیی بۆ چارەسەركردنی كێشەكان و گرتنەبەری رێوشوێنی خێرا نییە، مەترسی هەیە رووبەڕووی برسێتی بێتەوە لەگەڵ داكشانی بەردەوامی لیرە. هاووڵاتیانی لوبنانی رەوشی ژیانیان لە حاڵێكدایە توانای كڕینی پێویستیەكانی رۆژانەی خۆیان لە خۆراك نەماوە. بەهۆی جەنگی ئۆكراین و ووشكەساڵی و گۆڕانكارییەكانی كەشوهەوا جیهان لەگەڵ تەنگەژەی ئاسایشی خۆراك رووبەڕووە.