تەندروستی دوو ڕێكار بۆ خۆپارێزی لە كۆرۆنا دیاریی دەكات
خەڵك- وەزارەتی تەندروستی عیراق ڕایدەگەیەنێت، بەستنی كەمامە…
زیاترسەردێر
-
خەڵك تیرۆریستانی داعش بەرپرسیاریەتی خۆی لە تەقینەوەكەی دوێنێی ناوچەی حەبیبییە لە بەغدا ڕاگەیاند. تیرۆرستانی داعش، ئەمڕۆ هەینی بەرپرسیاریەتی خۆی لە ئەنجامدانی تەقینەوەكەی دوێنێی ناوچەی حەبیبییە لە ڕۆژهەڵاتی بەغدا ڕاگەیاند و وتی: "هێرشەكەمان بۆ سەر مۆڵگەی شیعە لە بەغدا بووە هۆی كوژران و برینداربوونی 20 كەس". جێی ئاماژەیە، پاش نیوەڕۆی دوێنێ پێنجشەممە لەنێوان كاتژمێر 2:05 خولەك بۆ 2:10 خولەك لە نزیك چێشتخانەیەك ئۆتۆمبێلێكی بۆمبڕێژكراو لە بازاڕێكی گەڕەكی حەبیبییە لە ڕۆژهەڵاتی بەغدا تەقییەوە، دواتر شانەی ڕاگەیاندنی ئەمنی عیراق ڕایگەیاند: تەقینەوەكە بووە هۆی كوژرانی كەسێكی سڤیل و برینداربوونی 12 كەسی تر، لەگەڵ سووتانی 5 ئۆتۆمبێل.
-
خەڵك لەگەڕەكێكی هەولێر پیاوێك ژنە ٢١ ساڵانەكەی دەكوژێت كە ماوەی ٩ ساڵە هاوسەریەتی و دایكی ٣ منداڵە. هۆگر عەزیز وتەبێژی پۆلیسی هەولێر ڕایگەیاند: ئێوارەی ئەمڕۆ هەینی 16/4/2021 لە گەڕەكەی باداوەی شاری هەولێر پیاوێك ژنە ٢١ ساڵانەكەی خۆی دەكوژێت كە دایكی ٣ منداڵە. وتەبێژی پۆلیسی هەولێر وتیشی: لە دوای ڕوداوەكە پیاوەكە هەڵهاتووە و پۆلیسی هەولێر لەهەوڵدان بۆ دەستگیركردنی. كەسوكاری ژنەكە ئاماژە بەوەدەكەن، كچەكەیان لەتەمەنی ١٢ ساڵی هاوسەرگیری كردووە و ماوەی ٩ ساڵە هاوسەری ئەو پیاوەیە.
-
خەڵك بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی گەرمیان بڵاویكردەوە، لەناو شاری كەلار لە دوو ڕووداوی هاتووچۆدا چوار كەس برینداربوون. بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی گەرمیان لە ڕاگەیەنراوێكدا ڕایگەیاند، ئەمشەو لەناو شاری كەلار لە دوو ڕووداوی هاتووچۆدا چوار كەس برینداربوون، بەهۆی سەختی برینەكەیەوە یەكێك لەبریندارەكان ڕەوانەی نەخۆشخانەی سلێمانی كرا. بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی گەرمیان ڕوونیشیكردووتەوە، ڕووداوی یەكەم لەنزیك بەڕێوەبەرایەتی گشتی پەروەردەی گەرمیان ڕوویدا، ماتۆڕ سكیلێك و ئۆتۆمبێلێكی بارهەڵگر پێكیاندادا بەوهۆیەوە شوفێری ماتۆڕ سكیلەكە برینداربوو، دوای وەرگرتنی چارەسەری پێویست لەنەخۆشخانەی فریاكەوتنی شەهید هەژار، ڕەوانەی نەخۆشخانەكانی سلێمانی كرا. هاوكات ڕودواوی دووەم لەنزیك خوێندنگای لەیلا قاسم لەگەڕەكی بنگرد ڕوویدا، ماتۆڕ سكیلێك و ئۆتۆمبێلێكی جۆری كریسلەر پێكیاندادا، بەو هۆیەوە شۆفێر و دوو سەرنشینی ماتۆڕسكیلەكە برینداربوون. بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی گەرمیان ئەوەشی خستووەتەڕوو، دوای گەیاندنی بریندارەكان بەنەخۆشخانەی فریاكەوتنی شەهید هەژار، لەلایەن تیمی هاتوچۆوە لێكۆڵینەوە لە هەردوو ڕووداوەكە دەستی پێكرد بەمەبەستی زانینی هۆكاری ڕووداوەكان.
-
خەڵك بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی ڕاپەڕین ڕایدەگەیەنێت: تەرمی كەسێك گەیەنرایە پزیشكی دادوەری ڕانیە. بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی ڕاپەڕین لە ڕاگەیەنراوێكدا ڕایگەیاند: كاتژمێر 6:35 خولەكی ئێوارەی ئەمڕۆ تەرمی كەسێك بەناوی (ێ،م،ب) لە دایكبووی ساڵی ١٩٨٧ ڕەگەزی نێر پیشەی پۆلیس لە بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی دارستان و ژینگەی ڕاپەڕین/ بنكەی پۆلیسی دارستان و ژینگەی ژاراوە، دانیشتووی شارەدێی چوارقوڕنە/ كۆڵێن سیتی گەیەنرایە پزیشكی دادوەری ڕانیە كە شوێنەواری فیشەك بەجەستەیەوە هەیە. دوای ئەنجامدانی توێكاری ڕادەستی كەسوكاری كرایەوە. بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی ڕاپەڕین ڕوونیشی كردووەتەوە:"ڕووداوەكە لە كاتێكدا بووە كە دوای ئەوەی هێزەكانی پۆلیس لە ڕانیە و چوارقوڕنە ئاگادار كرانەوە بە بوونی ڕووداوێكی تەقەكردن لە شارەدێی چوار قوڕنە/ كۆڵێن سیتی و لەگەڵ گەیشتنی هێزەكانمان بۆ شوێنی ڕووداوەكە تەقەكەرەكان ڕایان كردبوو بۆ شوێنێكی نادیار. چەند قەوانێكی تەقیوی جۆری چەكی كڵاشنكۆف و دەمانچە لە شوێنی ڕووداوەكە دۆزرانەوە و دەستیان بەسەردا گیراوە". ئاماژە بەوەشدراوە:"بە وتەی خێزانی كوژراوەكە ئێوارەی ئەمڕۆ پێش خۆرئاوابوون لە نزیك ماڵەكەی خۆیان لە كۆڵێن سیتی لە شارەدێی چوارقوڕنە لەلایەن چەند كەسێكەوە دەستڕێژی گوللەی كرایە سەر و بەوهۆیەوە گیانی لەدەستداوە". بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی ڕاپەڕین ئەوشی خستەڕوو، لەسەر ڕووداوەكە دادوەری لێكۆڵینەوەی ئاگادار كرایەوە و دۆسیەی لێكۆڵینەوە بۆ ڕووداوەكە كرایەوە و فەرمانی دەستگیركردن بۆ تەقەكەرەكان دەرچووە بەپێی ماددەی ٤٠٦ لە یاسای سزادانی عیراقی و لێكۆڵینەوە لە ڕووداوەكە بەردەوامە.
-
خەڵك بەڕێوەبەری ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی لە كیشوەری ئەوروپا ئاشكرایكرد، ڕێژەی مردن بە ڤایرۆسی كۆرۆنا لە ئەوروپا ملیۆنێك كەسی تێپەڕاندووە. هانز كلوج بەڕێوەبەری ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی لە كیشوەری ئەوروپا ڕایگەیاند: ڕێژەی مردن بە ڤایرۆسی كۆرۆنا لە ئەوروپا ملیۆنێك كەسی تێپەڕاندووە و هەموو هەفتەیەكیش زیاتر لە ملیۆنێك و 600 هەزار تووشبوی نوێ تۆمار دەكرێن. كلوج ڕاشیگەیاند: ئامارەكانی ڕۆژانە پێمان دەڵێن ئەوروپا بەرەو كارەساتی مرۆیی دەڕوات ئەگەر ڕێژەكان بەم شێوەیەی ئێستا بەردەوام لە بەرزبوونەوەدا بن. بەڕێوەبەری ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی لە كیشوەری ئەوروپا ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد: پێویستە هاووڵاتیان بەجددی مەترسییەكانی كۆرۆنا وەربگرن و پابەندی ڕێنماییەكان بن.
-
ئەمەی خوارەوە کۆمەڵێک دیمەنی جەستەی مرۆڤە کە زۆر سەیر و سەمەرەیە: -ئەمە شێوەی 3 کیلۆ چەورییە لە جەستەدا -قاچی فیل بە بەراورد بە قاچی مرۆڤ -جیاوازی سیرومی خوێن لە کەسێکدا کە بەڕۆژووە (لای ڕاست) لەگەڵ کەسێک کە بەڕۆژوو نییە (لای چەپ) -خۆڵ لەسەر برینی قوڵ کۆنەبۆتەوە چونکە مولولەکانی عەرەقی تێدا نەماوە -ئێسکی مرۆڤ لە ناوەوە -دەمارەخانەکانی دڵ -جیاوازی کەسی ئاسای و کەسی قەڵەو کە وێنەی تیشکیدا دەرکەوتووە
-
خەڵك نووسینگەی ڕاگەیاندنی نوری مالیكی سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا لە ڕاگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە: مالیكی دەستی برایەتی بۆ هەر كەسێك درێژ دەكات، كە بیەوێت لەگەڵیدا بە تەبایی خزمەت بە گەلی عیراق بكەن. نووسینگەی ڕاگەیاندنی مالیكی دووپاتیكردەوە: سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا نایەوێت دوژمنایەتی لەگەڵ هیچ لایەنێكی سیاسی هەبێت و ناشیەوێت ناكۆكی لەگەڵ موقتەدا سەدر بەردەوام بێت. نووسینگەی ڕاگەیاندنی نوری مالیكی ئەوەی ئاشكراكردووە: هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا هیچ ڕێگری نییە لەوەی بە یەكگرتوویی لەگەڵ هاوپەیمانی سائیرون بەسەرۆكایەتی موقتەدا بەشداری لە هەڵبژاردنی داهاتووی عیراق بكەن. ئەوەش لە كاتێكدایە، ناكۆییەكی زۆر توند لە نێوان مالیكی و موقتەدا هەیە و لە ماوەی ڕابردووشدا نوری ماليكی لە لێدوانێكدا بۆ میدیاكانی عیراق، موقتەدا سەدری تاوانبار كرد بە ئەنجامدانی تاوانی جەنگ دژ بە سوننەكانی عیراق لە ساڵانی 2005 و ساڵانی دواتریش.
-
ئەمەی خوارەوە چەند سوودێکی خورمایە بۆ بەربانگ کە وادەکەت تەنها بە ئەو ڕۆژو بشکێنیت:
-
بەگشتی زۆرێکمان لەکاتی بەڕۆژووبوندا وزەمان پێنامێنێت و وەک دەوترێت دەکوژێنینەوە، ئەمەی خوارەوە چەند ڕێنماییەکی گرنگە بۆ ئەوەی لەکاتی ڕۆژوودا وزەی تەواوت پێبێت:
-
خەڵك هەنگاوە زانستییەكان بۆ توندكردنەوەی شەڕی ڤایرۆسی كۆرۆنا بەردەوامییان هەیە، لە ئەو چوارچێوەیەدا كۆمپانیای فایزەری ئەمریكایی بۆ یەكەمجار داهێنانێكی نوێ لە بواری ڤاكسین پێدان ئاشكرا دەكات. كۆمپانیای فایزەری ئەمریكایی بۆ پیشەسازی دەرمان ئاشكرایكرد گەیشتوون بە ئەنجامێك كە دەتوانرێت ژەمی سێهەمی ڤاكسین بدرێت بە ئەو كەسانەی ڤاكسین وەردەگرن لە دوای 12 مانگ لە ژەمی دووهەمی ڤاكسین. ئەلبێرت بورولا بەڕێوەبەری جێبەجێكاری كۆمپانیای فایزەر دەڵێت هاووڵاتیان پێویستیان بە ژەمی سێهەمی ڤاكسین دەبێت لە دوای 12 مانگ لە وەرگرتنی ژەمی دووهەم، بەئەم شێوەیە پێدانی ڤاكسینی فایزەر تەواو دەبێت. ئاماژەی بەئەوەش كردووە رەنگە پێویست بكات پێدانی ڤاكسین بكرێتە ساڵانە دژی كۆرۆنا بەپێی تۆڕی دەنگوباسی سی ئێن بی سی ئەمریكایی.