هەرێم بەبڕی 7 ملیۆن دۆلار وزەی كارەبا لە توركیا دەكڕێت
هەرێمی كوردستان بە بڕی 7 ملیۆن دۆلار 150 مێگاوات وزەی كارەبا…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- وەزیری دارایی حكومەتی هەرێمی كوردستان ڕایدەگەیەنێت، 25ی ئەم مانگە مووچە دابەش دەكرێت. بەپێی زانیارییەكان، ئاواتی شێخ جەناب وەزیری دارایی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەكۆبوونەوەیدا لەگەڵ لیژنەی دارایی پەڕلەمانی كوردستان، دڵنیایی داوە كە ۲٥ـی مانگ مووچەی مانگی حوزەیران دابەش دەكرێت. ئەمەش لەكاتێكدایە، بەهۆی نەبوونی بودجەی مانگی ڕابردوو مووچەی فەرمانبەران دواكەوت، هەرچەندە مووچەی وەزارەتی تەندروستی لە وادەی خۆیدا دابەش كرا.
-
خەڵك ئیمارات سەرۆكایەتیی كارەكانی لوتكەی دووهەمی ئیسلامی بۆ كاروباری زانست و تەكنۆلۆژیا دەكات لە رێكخراوی هاریكای ئیسلامی كە رۆژی چوار شەممە بە ئۆنلاین دەستپێدەكات. وەزیری دەرەوەی ئیمارات عەبدوڵڵا بن زائید ئال نەهیان سەرۆكایەتی شاندی ئیمارات دەكات بە ئەندامێتی وەزیری دەوڵەت بۆ كاروباری تەكنۆلۆژیا سارە بنت یوسف بەپێی ئاژانسی دەنگوباسی ئیمارات. شێخ عەبدوڵڵا بن زاید وەزیری دەرەوەی ئیمارات رایگەیاند پێداگرن لەسەر هاوكاری لەنێوان ئەندامانی رێكخراوی هاوكاری ئیسلامی لەسەرجەم بوارەكان بەتایبەت بواری زانستی و تەكنۆلۆژیا. سوپاسی كازاخستانیشی كرد بۆ میوانداریكردنی لوتكەكە و هەوڵەكانیشی لە ماوەی ساڵی رابردوودا. وەزیری دەرەوەی ئیمارات پێداگری كرد لەسەر هاوكاریكردنی رێكخراوی هاوكاری ئیسلامی و سەرجام ئەندامانی رێكخراوەكە.
-
خەڵك قائیمقامی ماوەت لەبارەى کارگەیەکی جگەرە و مەشروب لەسنوری شارەدێکەیاندا ڕوونکردنەوەیدا. کامەران حەسەن قائیمقامی ماوەت بە(خەڵک)ی ڕاگەیاند، ئەو کارگەیەی سنووری شارەدێیەکەیان دەمێکە بۆ دروستکردنی مەڕمەڕ دروستکراوە، بەڵام کاری تێدا نەدەکرا و فەشەلی هێنابوو، بۆیە لەساڵی ٢٠١٩ بەفەرمی کرایە کارگەی جگەرە. ئاماژەى بەئەوەشدا، گۆڕینی کارگەکە بەفەرمی و یاسایی کراوە و هیچ کارێکی نایاسایی تێدا نییە، ئاگادارنین کە مەشروبی تێدا دروستبکرێت. ئەوەشی خستەڕوو، کارگەکە بۆ پێچانەوەى جگەرەیە و بەرهەمەکانی لەدەرەوە بۆ دێنن و لەوێ کاری پێچانەوەی بۆ دەکەن. زانا عەبدولڕەحمان پەڕلەمانتاری پێشووی یەكێتی لە پەڕلەمانی كوردستان ڕایگەیاند، گرێبەست لەگەڵ كۆمپانیایەكی ئیتالی كرا بەبڕی ١٣ ملیۆن یۆرۆ كارگەیەك دروست بكات ، بەڵام بەداخەوە كارگەكە بە تەواونەكراوی بەجێما و كۆمپانیا ئیتالیەكە بڕی ٥ ملیون یۆرۆی برد و باقیەكەشی وەزارەتی پێشەسازی ئەوكات دەزانێت چیلێهات. وتیشی”دەبوو كارگەكە بۆ خزمەتی خەڵكی شارباژێر و بوژاندنەوەی ناوچەكە تەواو بكرایە كە بە نزیكەی بژێوی هەزار خێزانی كەمدەستی ناوچەی شارباژێری دابیندەكرد و هەلی كار بۆ گەنجی سنوورەكە دەڕەخسا”. ئاشكراشیكرد، ئەو پڕۆژەیە بەتەواونەكراوی مایەوە، تاكو ئەمساڵ بەدزیەوە كراوەتە كارگەی جگەرەی ساختە و مەشروبی ساختە و كەس نازانێت كێ كردویەتی و چۆن كراوە و پڕكراوە لە كرێكاری بەنگلادیشی و بیانی . ڕوونیشیكردەوە، ئەوەی بۆ خەڵكی سنوورركە جێگەی سەرسورمانە، چۆن وەزارەتی پێشەسازی ڕەگەزی كارگەی بەردی مەرمەری گۆڕیوە بۆ كارگەی جگەرەی ساختە، لەكاتێكدا بەهیچ جۆرێك شارباژێر پێوستی بە كارگەی جگەرەو مەشروب نیە، ئەسڵەن لەگەل ڕەوشت و ئادابی خەڵك ئەو ناوچەیە نایەتەوە. ئەوەشی باسکرد، بۆیە وەك گەنجێكی خەڵكی ئەو سنوورە ئەو پڕۆژەیە جێگەی قبوڵ نیە و سوكایەتیە بە خەڵكی ناوچەكەو لەگەڵ كۆمەڵێك گەنجی ئەو سنوورە داوای یاسایی لەسەر وەزیری پیشەسازی و بەرێوەبەری گشتی پیشەسازی سلێمانی تۆماردەكەین، چۆن ڕێگەیان داوە پڕۆژەیەكی گشتی بخرێتە خزمەتی كۆمەڵێك بازرگان، دواكارین لە داوكاری گشتی و پەڕلەمانی كوردستان و دیوانی چاودێری دارایی بێنە دەنگ لە دۆسیەكە بكۆڵنەوە.
-
خەڵك فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا بەیانی ئەمڕۆ دوو شەممە بە فڕۆكەی درۆنی بێفڕۆكەوان هێرشیكرایەسەر، ئەمە دوای 4 رۆژ لە هێرشێكی دیكە. سەرچاوە ئەمنییەكانی عێراق رایانگەیاند بەیانی ئەمڕۆ دوو شەممە فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا بە فڕۆكەی درۆنی بێفڕۆكەوان هێرشیكرایەسەر كە هێزەكانی ئەمریكای تێدا نیشتەجێیە، بەڵام هیچ زیانێكی مرۆیی و ماڵی نەبووە، پێش چواریش هێرشێكی دیكە كرایەسەر هەمان شوێن لەنێو فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا. بەپێی سەرچاوەكان، سیستمی بەرگری ئەمریكایی شكستی هێناوە لە بەرەنگاربوونەوەی فڕۆكە درۆنەكە. رۆژی پێنج شەممەی رابردوو بنكەی هێزە ئەمریكاییەكان لەنێو فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا هێرشی بە فڕۆكەی درۆن كرایە سەر. میلیشیاكانی نزیك لە ئێران لە ماوەكانی رابردوودا لە هێرشەكانیاندا بۆ سەر هێزە ئەمریكاییەكان لە عێراق فڕۆكەی بێفڕۆكەوان درۆن بەكاردەهێنن.
-
خەڵك- بە گوێرەی دواین ئامار، تووشبووانی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 176 ملیۆن و 764 هەزار و 688 حاڵەت. بە گوێرەی ئامارە جیهانییەكان، تاكو كاتژمێر 1ی ئەمڕۆ دوو شەممە ژمارەی تووشبووانی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 176 ملیۆن و 764 هەزار و 688 حاڵەت، لەو ژمارەیەش 3 ملیۆن و 820 هەزار و 587 حاڵەتی گیانلەدەستدانیش هەبووە. هەر بەپێی ئامارەكان تاكو ئێستا 160 ملیۆن و 815 هەزار و 511 تووشبووی ڤایرۆسی كۆرۆنا چاكبوونەتەوە. لەسەر ئاستی وڵاتانی جیهان، ئەمریكا زۆرترین ڕێژەی تووشبوون بە پەتاكەی تێدا تۆماركراوە و گەیشتووەتە 34 ملیۆن و 321 هەزار و 158 كەس و 615 هەزار و 53 كەسیش گیانیان لەدەستداوە. ڤایرۆسی كۆرۆنا نەخۆشییەكی كوشندەیە و مانگی 12ی ساڵی 2019 لەشاری وۆهانی وڵاتی چین سەریهەڵداو لەئێستاشدا لە زیاتر لە 210 وڵات و ناوچەی جیهان بڵاوبووەتەوە.
-
خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی هەڵەبجە ڕایدەگەیەنێت، تەقینەوەكەی هەڵەبجە تەقینەوەكە خۆكوژی بووە. بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی هەڵەبجە لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكات، ڕووداوەی سەرلەبەیانی ئەمڕۆ كە لە پاركێكی گەڕەكی شارەوانی ڕوویداوە گەنجێكی لەدایكبووی ساڵی (1992) كاتژمێر (9)ی سەرلەبەیانی ڕۆشتووەتە پاركەكە و دوو باخەوانی لێبوە دوای سڵاوكردن لە باخەوانەكان و دووركەوتنەوە لێیان بە ماوەیەكی كەم دەنگێك بیستراوە. ئاشكراشیكرد، دوای ئاگاداربوون و گەشتنی هێزەكانمان بە شوێنی ڕووداوەكە لە لێكۆڵینەوە سەرەتایبەكاندا دەركەوتووە كە كەسێكە بەناوی (رێكان تەحسین فەتاح) كۆتایی بەژیانی خۆی هێناوە ڕووداوەكە خۆكوژی بووە و لە ڕێگەی نارنجۆكێكی دەنگییەوە بووە. ئاماژە بەوەشكراوە، لێكۆڵینەوەی زیاتر بەردەوامە، هاووڵاتییان دڵنیا دەكەین كە پێویست بە شڵەژان و دڵەڕاوكێ ناكات، چونكە ڕووداوەكە تەنها كارێكی خۆكوژی بووە.
-
خەڵک پۆلیسی دارستان و ژینگەی سلێمانی ڕایگەیاند، لەئەمڕۆوە ڕاوەماسی دەستپێدەکاتەوە. هێمن کەمەرخان بەڕێوەبەری ڕاگەیاندن و پەیوەندییەکانی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی دارستان و ژینگەی سلێمانی لەکۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانیدا راگەیاند، لەئەمڕۆوە ڕاوکردنی ماسی ئاسایی دەکرێتەوە و هاوڵاتییان دەتوانن ڕاوی ماسی بکەن، بەڵام دەبێت پابەندی ڕێنماییەکانبن. ئاماژەى بەئەوەشدا، پێویستە ئەو تۆڕەی بەکاردێت شاشییەکەی لە ٨ سانتیممەتر کەمتر نەبێت. باسی لەئەوەشکرد، لەهەموو کاتێکدا بەکارهێنانی ماشە و زەهر و تەقەمنی و تەزووی کارەبا بۆ ڕاوی ماسی قەدەغەیە. ئەوەشی باسکرد، لەماوەى قەدەغەى ڕاوەماسیدا واتە لە سێ مانگی ڕابردوودا ٩٢ کەس بەتۆمەتی ڕاوی ماسی دەستگیرکراون و دراونەتە دادگا.
-
خەڵك- پەڕلەمانتارێكی پێشووی یەكێتی ڕایدەگەیەنێت، لەسەر ڕاسپاردەی مام جەلال بڕیاردرا بۆ بوژاندنەوەی شارباژێر چەند كارگەیەك دروست بكرێت ، بەو پێیە ناوچەكە دەوڵەمەندە بە كانزا و بەردی بەنرخ، بۆیە بڕیاردرا كارگەی بەردی مەڕمەڕ لە ماوەت دروست بكرێت . زانا عەبدولڕەحمان پەڕلەمانتاری پێشووی یەكێتی لە پەڕلەمانی كوردستان ڕایگەیاند، گرێبەست لەگەڵ كۆمپانیایەكی ئیتالی كرا بەبڕی ١٣ ملیۆن یۆرۆ كارگەیەك دروست بكات ، بەڵام بەداخەوە كارگەكە بە تەواونەكراوی بەجێما و كۆمپانیا ئیتالیەكە بڕی ٥ ملیون یۆرۆی برد و باقیەكەشی وەزارەتی پێشەسازی ئەوكات دەزانێت چیلێهات. وتیشی"دەبوو كارگەكە بۆ خزمەتی خەڵكی شارباژێر و بوژاندنەوەی ناوچەكە تەواو بكرایە كە بە نزیكەی بژێوی هەزار خێزانی كەمدەستی ناوچەی شارباژێری دابیندەكرد و هەلی كار بۆ گەنجی سنوورەكە دەڕەخسا". ئاشكراشیكرد، ئەو پڕۆژەیە بەتەواونەكراوی مایەوە، تاكو ئەمساڵ بەدزیەوە كراوەتە كارگەی جگەرەی ساختە و مەشروبی ساختە و كەس نازانێت كێ كردویەتی و چۆن كراوە و پڕكراوە لە كرێكاری بەنگلادیشی و بیانی . ڕوونیشیكردەوە، ئەوەی بۆ خەڵكی سنوورركە جێگەی سەرسورمانە، چۆن وەزارەتی پێشەسازی ڕەگەزی كارگەی بەردی مەرمەری گۆڕیوە بۆ كارگەی جگەرەی ساختە، لەكاتێكدا بەهیچ جۆرێك شارباژێر پێوستی بە كارگەی جگەرەو مەشروب نیە، ئەسڵەن لەگەل ڕەوشت و ئادابی خەڵك ئەو ناوچەیە نایەتەوە، بۆیە وەك گەنجێكی خەڵكی ئەو سنوورە ئەو پڕۆژەیە جێگەی قبوڵ نیە و سوكایەتیە بە خەڵكی ناوچەكەو لەگەڵ كۆمەڵێك گەنجی ئەو سنوورە داوای یاسایی لەسەر وەزیری پیشەسازی و بەرێوەبەری گشتی پیشەسازی سلێمانی تۆماردەكەین چۆن ڕێگەیان داوە پڕۆژەیەكی گشتی بخرێتە خزمەتی كۆمەڵێك بازرگان، دواكارین لە داوكاری گشتی و پەڕلەمانی كوردستان و دیوانی چاودێری دارایی بێنە دەنگ لە دۆسیەكە بكۆڵنەوە.
-
خەڵك- چاودێرێكی سیاسی ڕایدەگەیەنێت، گۆڕانكاری لە سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیرانی ئیسرائیل هیچ كاریگەرییەك لە سیاسەتی ئیسرائیل دروست ناكات. ئیسرائیلییەكان بۆ كۆتاییهاتنی سەردەمی بنیامین ناتانیاهو كە ١٢ ساڵ بەبێ پچڕان سەرۆكوەزیرانی ئیسرائیل بوو ئاهەنگیان گێڕا، بەشێكی دیكەش لە وڵاتانی ئیسلامیی بە هەرێمی كوردستانیشەوە خۆشحاڵبوون بە لابردنی ناتانیاهۆ. بەپێی زانیارییەكان، دوای ئەوەی ئەو هاوپەیمانییەی بە ڕابەرایەتی سەرۆكی پارتی ئایندە لە ئیسرائیل، یائیر لاپید و سەرۆكی یامینا، نافتالی بێنێت دامەزراوە، ئێوارەی دوێنێ لە پەڕلەمانی ئیسرائیل متمانەی پێ بەخشرا. لە هەرێمی كوردستان و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستیش بۆ دوورخستنەوەی ناتانیاهۆ خۆشحاڵی دەربڕا و بەشێك لە هاووڵاتیان پێیانوایە دۆخی ناوچەكە ئاسایی دەبێتەوە، بەڵام چاودێرانی سیاسی ئاماژە بۆ ئەوە دەكەن، گۆڕانكاری لە سەرۆك وەزیران كاریگەری لەسەر سیاسەتی ئیسرائیل دروست ناكات. مەسعود عەبدولخالق چاودێری سیاسی بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، خۆشحاڵبوون بە ڕۆیشتنی ناتانیاهۆ لێكدانەوە و خۆشحاڵییەكی ڕۆمانسییە، ئەگەرنا سیستمی ئیسرائیلی پەیوەندی بە سیاسەتی تایبەتی سەرۆك وەزیران و سەرۆك كۆمار نییە و سیستمێكی پەڕلەمانییە. وتیشی"سەرۆك وەزیرانەكانی دیكەش ڕۆیشتوون و هەمووشیان یەك سیاسەتیان هەبووە و پڕۆژەكەش دیارە، بۆیە دڵخۆشبوون بە گۆڕانكاری سەرۆكایەتی كۆمار لە ئەمریكا و فەڕەنسا لە 150 ساڵی ڕابردوو دەبینین سیاسەتەكانیان ناگۆڕێت، بۆ ئیسرائیلیش ناگۆڕێت". ئاشكراشیكرد، ئیسرائیل وەكو عەرەب و دەسەڵاتی كورد ئەو پاساوەی نییە، سەرۆكەكان بڵێن لەكاتی جەنگداین و دەبێت یەك سەرۆك هەبێت و یان سەرۆك بەدیلی نییە، وەكو لە كوردستان ڕوویدا، ئەمە گۆڕانكارییە و دیموكراسییە و سەروەری یاسایە لەكاتێكدا لەگەڵ هەموو وڵاتانی ناوچەكە ناكۆكن. سەبارەت بە بەشداری حزبێكی نزیك لە ئیخوان موسلیمین لە حكومەتی ئێستای ئیسرائیل ناوبراو ڕایگەیاند، لە مێژە لە بواری سەربازی بەشدارن و وەزیریان هەیە و سەربازەكانیان لەگەڵ سەربازە عەرەبەكان بەشەڕ دێن، ڕائید سەلاح سەرۆكی بزووتنەوەی ئیسلامی بوو ئەندام بوو لە كنێست، بۆ ئەوان ئەو جۆۆرە بابەتانە ئاساییە، بەڵام كە كوردێك شتێك دەكات تۆمەتی جۆراوجۆری بۆ دەكەن بەبێ ئەوەی بنەڕەتێكی هەبێت.
-
خەڵك- لێپرسراوی نەخۆشییە گوازراوەكان لە بەڕێوەبەرایەتی تەندروستی سلێمانی ڕایدەگەیەنێت، هەموو ئاوێك بە كلۆر پاك دەبێتەوە، بەڵام هاووڵاتیان شارەزاییان لە بەكارهێنانی كلۆر نییە و زیاد بەكارهێنانی زیان بە مرۆڤ دەگەیەنێت. ئەمساڵ بەهۆی وشكە ساڵی زۆرێك لە سەرچاوەكانی ئاو ووشكیان كردووە، ئەمەش وایكردووە هاووڵاتیان بۆ چارەسەركردنی گرفتی كەم ئاوییان، ئاوی تەنكەرەكان بەكاربهێنن و بەپێی زانیارییەكانیش زۆرێك لە تانكەرەكان ئاوی پیس دەگوازنەوەو بەهۆیەوە هاووڵاتیان تووشی نەخۆشی بوون. نەورۆز عوسمان لێپرسراوی نەخۆشییە گوازراوەكان لە بەڕێوەبەرایەتی تەندروستی سلێمانی بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، ئەو ئاوانەی بە تانكەر دەگوازرێنەوە بە كلۆر پاك دەبنەوە، بەڵام كێشەكە ئەوەیە هاووڵاتی ناتوانێت ئەو بڕە كلۆرە دیاری بكات كە ئەیكاتە ناو ئاوەكەوە. وتیشی"زیاد بەكارهێنانی ڕێژەی كلۆر لە ئاوەكەدا، دەبێتەهۆی حاڵەتی سكچوون". ئاشكراشیكرد، دابینكردنی ئاو ئەركی حكومەتە نەك هاووڵاتی، هاووڵاتی لە ناچاریدا وایلێهاتووە بگەڕێت بەدوای ئاودا، لەگەڵئەوەشدا هەندێك تانكەر دیاریكراون بۆ گواستنەوی ئاوی پاك، هەوڵ بدرێت ئەو كەسانە ئەو كارە دەكەن جێی متمانەبن و لە هەموو سەرچاوەیەك ئاو نەهێنن. ڕوونیشیكردەوە، ئەو تانكەرانە ژمارەی تایبەتیان هەیەو ناسراون، پێویستە هاووڵاتی لەگەڵ ئەوانە مامەڵە بكەن نەك هەر كەس تانكەری پێبوو، كاری گواستنەوەی ئاو بۆ خەڵكی بكات. بەپێی زانیارییەكان، بەهۆی ئاوی پیس و خواردنی خراپەوە، نەخۆشخانەكانی هەرێم نەخۆشێكی زۆریان تێدایە و پزیشكانیش هۆشداری دەدەن لە بەكارهێنانی ئاوی پاك و پاكوخاوێنی.