كودەتای سەربازی لە وڵاتی مالی ڕوویدا
خەڵك- سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیران و وەزیری بەرگری لەلایەن…
زیاترتاگ: كودەتا
ئوردن.. هەوڵێكی كودەتا شكستی پێهێنرا
خەڵك لە ئوردن هەولێكی كودەتا بەسەر شا عەبدوڵا شكستی پێهێنرا،…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- نرخی خەرجی دۆلار لە شارەكانی ناوەڕاست و باشوور لەبەرانبەر دیناری عیراقی، دابەزینی بەخۆوەبینی. نیوەڕۆی ئەمڕۆ سێ شەممە، نرخی خەرجی دۆلار لەبەرانبەر دیناری عیراقی، لە شارەكانی ناوەڕاست و باشوور ڕووی لە دابەزین كرد، بەپێی زانیارییەكانی (خەڵك) نرخی 100 دۆلاری ئەمریكایی بۆ كڕین 147.600 دینار بووە و بە 148.000 دیناریش فرۆشراوە. ئەمڕۆ لە بازاڕەوكانی دراو لە هەرێمی كوردستان، 100 دۆلاری ئەمریكایی بۆ كڕین بە 148.500 دینار و بۆ فرۆشتنیش بە 147.850 دینار مامەڵەی پێوەكرا. جێگیربوونی نرخی خەرجی دۆلار لە بازاڕەكانی عیراق و هەرێمی كوردستان لەم ئاستەدا، بۆ بەردەوامبوونی بانكی ناوەندی دەگەڕێتەوە لەسەر فرۆشتنی ئاشكرای دۆلار و ڕۆژانە بڕێكی زۆر بۆ جێگیركردنی نرخی ئەو دراوە لەبەرانبەر دیناری عیراقیدا دەخاتە بازاڕەوە.
-
خەڵك- فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا، سەرلەنوێ دەستییان كردەوە بە بۆردومانكردنی ناوچەكانی هەرێمی كوردستان. نیوەڕۆی ئەمڕۆ سێ شەممە، فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا، گوندی بازی سەر بە قەزای ئامێدییان لە پارێزگای دهۆك بۆردومان كرد. بەپێی زانیارییەكان تائێستاش (تا كاتی ئامادەكردنی ئەم هەواڵە) فڕۆكە جەنگییەكانی جەنگییەكانی توركیا بەسەر ئاسمانی ناوچەكەدا دەسوڕێنەوە. ماوەیەكە، سوپای توركیا لەڕێی فڕۆكە جەنگییەكان و تۆپخانەكانی، بە بیانووی بوونی گەریلاكانی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە)، دەستى كردووە بە بۆردومانی ناوچەكانی هەرێمی كوردستان لە سنوری پارێزگای دهۆك، لە زۆربەی جارەكانیشدا بەهۆی بۆردومانەكانەوە، زیانێكی زۆر بە باخ و پاوەن و كشتوكاڵی هاووڵاتیان دەگات.
-
سلێمانی – نزار جەزا سەرۆكی پارتی سەوزی كوردستان ڕایدەگەیەنێت، حكومەتی هەرێم لەپاشەكشەی خزمەتی كەرتی ژینگەدایە و مەترسییەكی گەورەی لەسەر ژینگەی كوردستان دروستكردووە. ملكۆ بازیانی سەرۆكی پارتی سەوزی كوردستان بە(خەڵك)ی ڕاگەیاند، مەترسییەكی گەورە لەسەر كەرتی ژینگە لەهەرێمی كوردستان هەیە و حكومەتیش خۆی لەپاشەكشەی خزمەتی ئەم كەرتەدایە. ڕوونیكردەوە، بەنمونە حكومەت بودجە بۆ ئاودانی سەوزاییەكانی خەرجناكات، لەلایەكی دیكەوە نەمامگە حكومییەكان دەداتە كەرتی تایبەت و نرخی دار و درەخت گران دەبێت، لەم كاتەشدا ئەگەر هاووڵاتییەك بیهەوێت دارێك بڕوێنێت لەبەر گرانی نرخەكە نایكڕێت و نایڕوێنێت، هاوكات وەزارەت دەكاتە دەستە. زیاتر ڕوونیكردەوە، بەم هەنگاوانەی حكومەت ڕوحیەتی ژینگەپارێزی دەكوژێت و زیانێكی زۆر بە كەرتی ژینگە دەگەیەنێت. حكومەتی هەرێم لەگەڵ ئەو پاشەكشەیەدا پشتی لەڕێژەی سەوزایی سلێمانی كردووە و خەمی لێ ناخوات، هەروەك ناوبراو ئاماژەی بەئەوەدا، ڕێژەی سەوزایی لەشاری سلێمانی لەپێش هەموو شارەكانی هەرێمی كوردستانەوەیە، بەڵام بەهۆی وشكەساڵی، سوتانی شاخی گۆیژە و ڕاپەڕین، ئاگركەوتنەوە لەناوچە جیاوازەكان، شكانەوەی دارەكان و دابیننەكردنی بودجەی پێویست بۆ ئاودانی سەوزاییەكان لەلایەن حكومەتەوە، ئەم ڕێژە سەوزاییە دابەزیوە. وتیشی: ڕێژەی ستانداردی جیهانی بۆ سەوزایی لەهەر شارێكدا لەسەدا ١٥یە، سلێمانیش ئەو ڕێژەیەی تێپەڕاندبوو، بەنمونە ساڵی پار ڕێژەی سەوزایی لەسلێمانی ١٨.٣ بوو، بەڵام بەهۆی ئەو هۆكارانەی باسمكرد، ئێستا ڕێژەكە دابەزیوە. ئەوەشی باسكرد، تاكو ئێستا حكومەتی هەرێم هیچ هاوكارییەك و بودجەیەكی بۆ ئاودانی سەوزاییەكانی سلێمانی خەرجنەكردووە، لەكاتێكدا پێشتر حكومەتی هەرێم بەڵێنی خەرجكردنی پارەیدابوو. ئەمە لەكاتێكدایە بەهۆی بێ خزمەتی و كەمتەرخەمییەوە ساڵ لەدوای ساڵ ڕێژەی سەوزایی كەمدەكات.
-
خەڵك لیژنەی باڵای روبەڕوبوونەوەی كۆرۆنا بڕیاریدا بەوەی بە مەرج رێگا بە گەشتیاران دەدرێت بێنە ناو هەرێم و هەموو كۆڕ و كۆبوونەوە و قەرەباڵغیەك و ئاهەنگ و پرسە لە هەر شوێنێك هەبن، قەدەغە بكرێن و مۆڵەتیان پێنەدرێت. جوتیار عادل، وتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، لە كۆبونەوەی ئەمڕۆی لیژنەی باڵای روبەڕوبونەوەی كۆرۆنا ژمارەیەك بڕیار دەرچوە و لەبارەی ڕاگەیاندنی قەدەغەی هاتوچۆشەوە هەمو ئەگەرەكان كراوەن لەبەردەم لیژنەكەدا. وتەبێژی حكومەت ئاماژەی بەئەوەشكرد، لیژنەی باڵای روبەڕوبوونەوەی كۆرۆنا بڕیاریدا بەوەی بە مەرج رێگا بە گەشتیاران دەدرێت بێنە ناو هەرێم و هەموو كۆڕ و كۆبوونەوە و قەرەباڵغیەك و ئاهەنگ و پرسە لە هەر شوێنێك هەبن، قەدەغە بكرێن و مۆڵەتیان پێنەدرێت.
-
خەڵك چەند دیمەنێكی هاوینەهەواری زەڵم و ئەحمەد ئاوا، بەكامیچرای ناسیح عەلی خەیات تۆمار كراون و بۆ (خەڵك)نێردراون.
-
خەڵك- وەزارەتی تەندروستی ئێران ڕایدەگەیەنێت، لە 24 كاتژمێری ڕابردوودا 34951 كەس تووشی كۆرۆنا بوون. وەزارەتی تەندروستی ئێران لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكات، لە 24 كاتژمێری ڕابردوودا 34951 كەس لە ئێران تووشی ڤایرۆسی كۆرۆنا بوون و 357 كەسیش گیانیان لە دەستداوە. وتیشی"لە سەرەتای دەركەوتنی ڤایرۆسەكە تاكو ئەمڕۆ 3 ملیۆن و 758 هەزار و 197 كەس لە ئێران تووشی كۆرۆنا بوون". ئاماژەی بۆ ئەوەش كرد، هەر بەهۆی ڤایرۆسەكەوە تا ئێستا 89 هەزار و 479 كەس لە ئێران گیانیان لە دەستداوە. ئاشكراشیكرد، زیاتر لە 200 شار و شارۆچكەی ئێران لە دۆخی ڕەنگی سووردان و مەترسی كۆرۆنا زیاتر بووە.
-
خەڵك- نرخی دۆلار لە بازاڕەكانی هەرێمی كوردستان بەراورد بە ڕۆژانی ڕابردوو جێگیرە. یادگار حەسەن لە كۆمپانیای سەعید بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، نرخی دۆلار بۆ ئەمڕۆ سێ شەممە 27-7-2021، بەپێی بازاڕی گۆڕینەوەی دراوی بیانی لە شاری سلێمانی 100 دۆلاری ئەمریكایی بە 147 هەزار 850 دینار مامەڵەی پێوە كراوە. وتیشی"نرخی 100 دۆلاری ئەمریكايی بە 2 ملیۆن و 508 هەزار تمەنی ئێرانی مامەڵەی پێوە كراوە".
-
خەڵك- سەرۆكی پارتی یەكێتی لیبراڵی كوردستانی سوریا ڕایدەگەیەنێت، لە ماوەی ئەم چەند ساڵەدا چەندین شاندی سیاسی لە وڵاتانی جۆراجۆرەوە سەردانی ڕۆژئاوای كوردستانیان كردووە و كۆبوونەوەی ماكرۆن لەگەڵ شاندی بەڕێوەبەری خۆسەر داننانە بە بوونی ئەم ئیدارەیە. فەرهاد تەلۆ سەرۆكی پارتی یەكێتی لیبراڵی كوردستانی سوریا لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، ماوەیەك لەمەوپێش ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ ماكرۆن داوای لێكردبوو تا لەگەڵ ئۆپۆزیسیۆنی سوریا كۆببێتەوە، بەڵام ماكرۆن بەڵێنێكی بە ئەردۆغان نەدا و بەپێچەوانەوە فەڕەنسا داوای كرد شاندێكی بەڕێوەبەرایەتیی خۆسەر سەردانی پاریس بكەن و ئەنجومەنی نیشتمانیی كوردیشی بانگهێشتی پاریس كرد. وتیشی"ئەم بانگهێشتە دەریدەخات كە پرسی یەكگرتنی نێوان ڕەوتە كوردییەكانی سوریا بەلای فەرەنساوە گرنگە و هاوشێوەی ئەمریكا و هاوپەیمانان خوازیاری چارەسەركردنی ئەم بابەتەن". ئاشكراشیكرد، شاندی فەرەنسی ماوەی چەند ساڵە لە چوارچێوەی هاوپەیمانێتی دژە داعشدا سەردانی كوردستانی سوریا دەكەن و لە نزیكەوە لەگەڵ پرسی كوردەكاندا ئاشنان، هیوادارین هەم فەرەنسا و هەم بەریتانیا كە بەرپرسن لە سایس-پیكۆ و كاولكاریی ناوچەكە لەم بارودۆخەدا ئەركی خۆیان جێبەجێ بكەن، هەرچەند كە بەریتانیا ڕۆڵێكی تێكدەرانە لە پرسی كورددا دەگێڕێت و پشتگیری لە ئەردۆغان دەكات.
-
خەڵك- بەڕێوەبەری ڕاگەیاندنی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی گەرمیان ڕایدەگەیەنێت، بەهۆی تەقینی تەباغەوە، ئافرەتێكی تەمەن 31 ساڵ سووتا. عەلی جەمال قدوری بەڕێوەبەری ڕاگەیاندنی پۆلیسی گەرمیان ڕایگەیاند، نیوەڕۆی ئەمڕۆ سێ شەممە، لەگەڕەكی شەهیدانی قەزای كەلارەوە ئافرەتێك هێنرایە بەشی فریاكەوتنی شەهید هەژار كە بەشێكی جەستەی سووتا بوو. ئاشكراشیكرد، بەوتەی كەسوكارەكەی، "ئەو ئافرەتەی سووتاوە لەدایكبووی 1990 و لەكاتی داگیرساندنی تەباغ غازی پێدا تەقیوەتەوە". ڕوونیشیكردەوە، دوای چارەسەری پێویست بۆ ئافرەتەكە، بەهۆی زۆری ڕێژەی سووتانەكەیەوە ڕەوانەی نەخۆشخانەی سلێمانی كرا.
-
خەڵك ئەندامێكی فراكسیۆنی یەكێتی لەپەڕلەمانی عیراق رایدەگەیەنێت، كێشەی نێوان سەركردەكانی شیعە رۆژ بە رۆژ رووی لە زیاد بوونە و لەئەگەری سەركەوتنی سەدریەكان، عێراق دەبێتە جمهوریەتێكی ئیسلامی. بڵێسە جەبار فەرمان، ئەندامی فراكسیۆنی یەكێتی لەپەڕلەمانی عیراق لەنوسینێكدا كەلەپەیجی خۆی لەفەیسبوك بڵاویكردوەتەوە دەڵێت، "نوری مالكی یەكێك لە ئەستێرە سیاسیە دیارەكانی شیعە بوو، ساڵانێكە تیشكی روو لە كز بوونە، لە سەردەمی نوری مالكی دا زۆرترین تەقینەوەو وێرانكاری ھەبوو كە بە هەزارەها ھاووڵاتی تێیدا بوون بە قوربانی، ئەمە بێجگە لە لەدەست دانی نیوەی خاكی عیراق بە رێكخراوی تێرۆریستی داعش و شكانی شكۆی حكومەت و سوپای عیراقی". دەشڵێت،" گەندەڵیش لەسەردەمی ئەو زۆر زۆر بوو، هەروەها یەكێكی تر لەسەركردە شیعەكان مقتەدا سەدرە، كە ئەستەمە بتوانرێت پرۆفایلی بۆ دروست بكرێت، زۆرێك لەو بڕوایەدان كە كەسێكە، قوڵایی سیاسی نیەو ئاستی خوێندەواری نزمە و تەنانەت لە ئاین و مەزھەبدا زۆر قوڵ نەبۆتەوەو زانیاری نییە". ئاماژەی بە ئەوەشكردووە، "ئەم سەركردەیە كە بەدروستكەری پاشاكان ناو دەبرێت "صناع الملوك"، ڕاو بۆچوونی خۆی زوو زوو دەگۆڕێت، لە لایەك سەرۆك وەزیران و زۆربەی وەزیرەكانی كابینەی حكومەت دەستنیشان دەكات ولە حكومەت دا بەژدارەو لە لایەكی ترەوە خۆی وەكو ئۆپۆزسیون پیشان دەدات، ھەركات وەزیركانی گەندەڵكار دەرچوون و دەسەڵاتی خۆیان خراپ بەكار ھێنا ئەوا خۆی لێیان بێبەری دەكات، وەك ئەوەی سەر بە رەوتەكەی ئەو نەبن، هەروەها داوا دەكات دەسەڵاتی یاسایی بەرزترین دەسەڵات بێت و خۆی دەسەڵاتی یاسای تایبەت بە خۆی ھەیە، داوا دەكات چەك تەنھا بەدەست حكومەتەوە بێت و خۆی خاوەنی ھێزێكی بەھێزی چەكدارییە، سەرایە سەلام و جەیشی مەهدی و هی تریشی هەیە". ئەو پەرلەمانتارە ئەوەشی خستوەتەڕوو، لەئێستادا ڕەوتی سەدر هەرچەندە بانگەشەی كشانەوەی لە هەڵبژاردنەكان كردووە بەڵام "تا ئەمرۆ بە شێوەیەكی فەرمی نوسراوی ئاراستەی كۆمیسیونی ھەڵبژاردنەكان نەكردوە كە ئەمەش لە خۆی دا جێی گومانە و بە تاكتیكێك ئەژمار دەكرێت بۆ دوبارە ئاشت بوونەوەی لەگەل رەوتی خۆپیشاندەرانی تشرین. لە ئەگەری بردنەوەی لە ھەڵبژاردنەكان بێگومان ئاڵوگوری گەورە لە سیاسەت و یاساكانی عیراق دا دەكات و وڵات زیاتر بەرەو بوونی بە جمهوریەكی اسلامی شیعەیی دەبات، هەروەها سەدر ئەگەر هەڵبژاردن بباتەوە عیراق دەبێتە كۆماری ئیسلامی عیراق."