لەسەر هێرشەكەی سەر هەولێر ناوخۆی هەرێم و عیراق ڕاگەیەنراوی هاوبەشیان بڵاوكردەوە
خەڵك وەزارەتی ناوخۆی هەرێمی كوردستان و عیراق ڕاگەیەنراوێكی…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- ئەمڕۆ هەینی هیندستان رایگەیاند لە ماوەی 24 سەعاتدا 414 هەزار و 188 كەسی دیكە تووشی كۆرۆنا بوون و بەرزبوونەوەی ژمارەی توشبووان تا دێت زیاتر دەبێت، كۆی گشتی تووشبوانیش گەیشتە 21.49 ملیۆن كەس. هاوكات هیندستان رایگەیاند لە ماوەی 24 سەعاتی رابردوودا 3915 كەسی دیكە بە كۆرۆنا مردون و ئەم ژمارەیەش روولە بەرزبوونەوەیە، ژمارەی كۆی گشتی مردوان بە كۆرۆنا گەیشتە234 هەزار و 83 كەس. تەنها لەم حەفتەیەدا هیندستان 1.57 ملیۆن تووشبوو و 15100 مردنی تۆماركردووە. بەپێی توێژینەوەیەك نزیكەی 230 ملیۆن هیندی بە دەست هەژارییەوە گیریانخواردووە كە زۆرینەیان ژن و منداڵن، چاوەڕێدەكرێت بەهۆی ئەم شەپۆلەی كۆرۆناوە ژمارەكە زیاتر ببێـت. بەهۆی داخستن و كەرەنتینەوە لە مانگی ئاداری رابردووەوە نزیكەی 100 ملیۆن كەس كارەكانیان لە دەستداوە، 15% لەوان ناتوانن كارێكی نوێ بدۆزنەوە. َ
-
خەڵك- عەبدولستار مەجید ئەندامی ئەنجومەنی باڵای كۆمەڵی دادگەری كوردستان رایگەیاند "بۆ كەركوك پێمان باش بوو هەموو لایەنەكان بەیەكەوە بەشداری بكەن ". ئەندامەكەی ئەنجومەنی باڵای كۆمەڵی دادگەری دەربارەی بەشداری كردنی كورد لە كەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان لە هەڵبژاردنی پێش وەختەی پەرلەمانی عێراق بۆ دەنگی ئەمریكا وتی "ئێمە بۆ كەركوك پێمان باش بوو هەموو لایەنەكان بەیەكەوە بەشداری بكەن كاتی خۆی ئەم پێشنیارەمان چاكبوو ئەوە ڕاوبۆچوونی ئێمە بوو سەبارەت بەكەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان." ڕۆژی چوارشەممە ڕزگار حاجی حەمە ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستان بەدەنگی ئەمەریكای ڕاگەیاند" هەریەكە لە كۆمەڵی دادگەری و یەكگرتووی ئیسلامی پشتیوانی هاوپەیمانی كوردستانی دەكەن لە كەركوك." لای خۆیەوە عەبدولستار مەجید دەڵێت"ئێمە بۆ كەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان مەبدەئی خۆمانمان پێ وتن كە ئێمە پێمانوابووە لەوێ هەموومان بەیەكەوە بین ئەوە نەكرا بەڵام دێتەوە سەرئەوەی ئایا ئێمە دەنگ بەكێ بدەین؟ بۆ ئەوە ئێمە ئەندامان و كادێرانی خۆمان دەتوانن یڕیار بدەن دەنگ بەكێ دەدەن. ئەو ئەندامەی ئەنجومەنی باڵای كۆمەڵی دادگەری ئاماژەی بەوەكرد تا ئێستا بڕیارییان نەداوە پشتیوانی كام لە دوو لیستە كوردییەكەی كورد (لیستی هاوپەیمانی كوردستانی و لیستی پارتی دیموكراتی كوردستان) لەكەركوك دەكەن. عەبدولستار مەجید دەڵێت" ئێمە بێگومان پشتیوانی كورد دەكەین، بەدڵنیاییەوە كاندیدمان نییە بەڵام بەدیاریكراویی بۆ لیستێك و بۆ قەوارەیەك و بۆ كاندیدێك تائێستا ئەو بڕیارەمان نەداوە ئێمە لایەنێكی سەربەخۆین و خەڵك و جەماوەرێكمان هەیە، ئەوان خۆیان دەتوانن بڕیار بدەن. عەبدولستار مەجید ئاماژەی بەوەكرد بەشداری نەكردنی كورد بەیەك لیستی هاوبەش لەكەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان زیان لە دەنگ و پێگەی كورد دەدات " بێگومان زیان لەپێگەی كورد دەدات، پێموایە ئەمجارە ژمارەی كورسیەكانی كورد لەناوچە جێ ناكۆكەكان كەمدەبێتەوە ئەمەش بەشێكی هۆكارەكەی بۆ ئەو پەرتەوازەیەی كورد دەگەڕێتەوە كە بەڕاستی بەرپرسیاری یەكەمیش پارتی و یەكێتین".
-
خەڵك- وەزارەتی ناوخۆی هەرێمی كوردستان لە راگەیەنراوێكدا رایگەیاند دەسەڵات دراوە بە پارێزگاكان خۆیان رێوشوێن بۆ جەژن بگرنەبەر و بڕیاری پێویست بدەن. لای خۆیەوە لە ڕاگەیێندراوێكدا ژووری یۆپەراسیۆنی پارێزگای هەولێر رایگەیاند دوابەدوای ڕاگەیێندراوی وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان و ئەو دەسەڵاتەی بە پارێزگارەكان دراوە، ژووری ئۆپەراسیۆنی پارێزگای هەولێر، ئەم بڕیارانەیدا: یەكەم/ لە ڕۆژانی جەژنی ڕەمەزانی پیرۆز، هاتووچۆی هاوڵاتییان بەپابەندبوون بە ڕێنماییە تەندروستییەكان و ڕێكارەكانی خۆپارێزی ئاسایی دەبێت. دووەم/ هەمووجۆرە گردبوونەوە و قەرەبالغییەك لە شوێنە گشتیی و گەشتیاریی بەهەموو شێوەیەك قەدەغەیە. سێیەم/ ئەنجامدانی ڕێورەسمی نوێژی جەژن لەمزگەوتەكان لەسنووری پارێزگای هەولێر ڕێگەپێدراوە، بۆ ئەو مەبەستەش داواكارین لە مامۆستایانی ئاینی هەروەك چۆن لەڕابردوودا هاوكارمان بوون لە هۆشیاركردنەوە و گرتنەبەری ڕێوشوێنەكانی خۆپارێزی بەهەمان شێوە لە پابەندكردنی نوێژخوێنان بەڕێنمایی و ڕێكارەكانی خۆپارێزی هاوكاربن، داواش لە نوێژخوێنان دەكەین پابەندبن بە ڕێكارەكانی خۆپارێزی. چوارەم/ قەدەغەی هاتوچۆی لە نێوان هەولێری پایتەخت و پارێزگاكانی تری خوار و ناوەڕاستی عێراق وەك خۆی دەمێنێتەوە بە پێی ئەو رێكارانەی كە لە بەیانی ژمارە (15)ی ساڵی 2021 دیاری كراوە. راشیگەیاندووە وەكو ژووری ئۆپەراسیۆنی پارێزگای هەولێر، لەڕابردوو و لە ئێستادا هەر ڕێكارێك گیرابێتەبەر لەپێناو سەلامەتی گشتیی و هاوڵاتییان بووە، لەم دۆخەی ئێستاشدا بەرپرسیاریەتی گەورە لە سەرشانی خودی هاوڵاتییاندایە، لەبەرئەوەی تاكپارێزی و خۆپارێزی لەوبارودۆخەدا هۆكارێكی سەرەكی پاراستنی سەلامەتی و تەندروستی گشتییە لەشارەكەمان.
-
خەڵك- وەزیری بەرگری ئەمەریكا لوید ئۆستن رایگەیاند پەنتاگۆن پشتیوانی ناردووە بۆ وڵاتانی دراوسێی ئەفغانستان تاوەكو كشانەوەی هێزە بیانییەكان بەباشی جێبەجێ بكرێت. ئۆستن لەمیانەی كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا لە وەزارەتی بەرگری ئەمەریكا رایگەیاند " تاوەكو ئێستا كشانەوەكە كە كەمتر لە هەفتەیەكە دەستیپێكردووە بەوشێوەیە بەڕێوەدەچێت كە پلانی بۆ داندراوە." بەپێی هەواڵی دەنگی ئەمریكا، لە وەڵامێكدا سەبارەت بە شەڕ و پێكدادانەكانی هەرێمی هێڵماندا كە هاوكات بوو لەگەڵ دەستپێكردنی كشانەوەی هێزەكانی ئەمەریكادا وتی ئەوە پێشبینی كراوبوو. راشیگەیاند "ئەوەی دەیبینین ئەوەیە كە پێشبینیمان دەكرد، زیادبوونی فشارەكان." سەبارەت بە پاراستنی پڕۆسەی كشانەوەكە، سەرۆكی دەستەی ئەركانی هاوبەشی ئەمەریكا جەنەڕاڵ مارك مێڵی رایگەیاند، پەنتاگۆن شەش تۆپهاوێژی قورسی لە جۆر بی-52 و 12 فڕۆكەی شەڕكەری جۆری ئێف-18 ی " بڵاوكردۆتەوە "، ئەوەش بەمەبەستی " پشتیوانی ئەگەر پێویست بكات." سەرەتای ئەم هەفتەیە شەڕ و پێكدادانێكی قورس لە ناوچەی هێڵماندی باشووری ئەفغانستان ڕوویدا، ئەوەش هاوكات بوو لەگەڵ دەستپێكردنی كشانەوەی دوایین 2500 سەربازەكەی ئەمەریكا كە هێشتا لە ئەفغانستاندا ماون، زیاتر لە 16 هەزار كارمەندی مەدەنی كە گرێبەستیان لەگەڵ وەزارەتی بەرگری ئەمەریكادا هەیە.
-
خەڵك- دیوانی شازادەی قەتەڕ لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند شازادەی قەتەڕ وەزیری دارایی وڵاتەكەی لەكارەكەی دوورخستۆتەوە. لە بەیاننامەكەدا دەڵێت "دوورخستنەوەی عەلی شەریف عومادی وەزیری دارایی لە كارەكەی، ئەركی وەزارەتەكە ڕادەستی عەلی بن ئەحمەد كەواری وەزیری بازرگانی و پیشەسازی دەكرێت، لەگەڵ ئەركەكانی خۆیدا كارەكانی وەزارەتی داراییش ڕادەپەڕێنێت." لە ماوەی ڕابردوودا دادوەری گشتی فەرمانی دەستبەسەراگرتنی عومادی دەركرد تاوەكو لێپێچینەوەی لەگەڵدا بكرێت لەسەر " كۆمەڵێك تاوانی پەیوەست بە كاری گشتیەوە و ئەو كارانەی بوونەتە هۆی زیانگەیاندن بە سامانی گشتی و سوودوەرگرتن لە پۆستەكەی و خراپ بەكارهێنانی دەسەڵاتەوە."
-
خەڵك هەردوو كونسوڵخانەی ئەمریكا و ئەڵمانیا لە هەولێر ھەڵوێستی خۆیان لە بارەی بڕیاری دادگای تێھەڵچوونەوەی ھەرێم بۆ پەسەندكردنی سزای دەستگیركراوانی بادینان ڕاگەیاند و پشتیوانی خۆیان بۆ ئازادی ڕادەبڕین دووپاتكردەوە. كونسوڵخانەی گشتی ئەمریكا لە هەولێر لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، "وڵاتەكەی پشتیوانی لە ئازادی ڕادەبڕین و ڕاگەیاندن دەكات و ئازادی ڕادەبڕین بەشێكە لە ناسنامەی وڵاتەكەیی و بەردەوام دەبن لە داكۆكیكردن لێی وەك بەشێك لە بەھا سەرەكییەكان". كونسوڵخانەی گشتی ئەمریكا لە هەولێر ڕوونیشیكردووەتەوە، "چاوەڕوانیان لە حكومەتەكان لە جیھاندا ھەیە ڕێز لە دیپلۆماتكارەكانیان بگرن، كە بە ھەمان شێوەی ڕۆژنامەنووسان لەگەڵ خەڵكی جۆرا و جۆر كۆدەبنەوە بۆ ئەوەی بتوانن كاروبارەكانیان بكەن". هاوكات، كونسوڵخانەی گشتی كۆماری ئەڵمانیای فیدراڵ لە هەولێر، نیگەرانی خۆی لە بڕیارەكەی دادگای تێھەڵچوونەوە دەربڕیوە و ڕایگەیاندووە:"بە نیگەرانییەوە لە بڕیاری دادگای تەمییز لە دژی پێنج رۆژنامەوان و چالاكوانەكە دەڕوانێت. تێگەیشتن لە بڕیارەكەی دادگا ئاسان نییە، بەبێ لەبەردەستدابوونی بەڵگەیەكی ڕوون بۆ تاوانكارییەك مایەی سزادان بێت". كونسوڵخانەی گشتی كۆماری ئەڵمانیای فیدراڵ لە هەولێر جەختیشی كردووەتەوە:" ئێمە داوا لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەكەین دەسەڵاتی خۆی بەكاربهێنێت، بۆ دەركردنی بڕیاری لێخۆشبوون. گۆڕینەوەی ئازادانەی بیروڕا لەگەڵ ڕۆژنامەوانان و چالاكوانان بەشێكە لە كاری رۆژانەی دیپلۆماتكاران و هەروەها كاری ڕۆژانەی كونسوڵگەریی گشتییش. ئاماژەكردنەكەی ئەمڕۆی دادگا بە كونسوڵگەری نادروستە و پێچەوانەی ئەو گیانی پەیوەندییە دۆستانە و نزیكەی نێوان ئەڵمانیا و هەرێمی كوردستانی عیراقە".
-
خەڵك كۆمپانیای مۆدێرنا ژەمە ڤاكسینێكی تری بەرهەم هێناوە دژی جۆرە نوێیەكانی ڤایرۆسی كۆرۆنا بۆ ئەو كەسانەی ڤاكسینیان وەرگرتووە. كۆمپانیای مۆدێرنا لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكرد، ئەو ژەمە ڤاكسینە چالاكی خۆی سەلماندووە دژی ڤایرۆسی كۆرۆنا و جۆرە نوێیەكانی ئەو ڤایرۆسە كەبۆیەكەمجار لەوڵاتانی باشووری ئەفریقا و بەرازیل سەریهەڵدا. كۆمپانیاكە ئەوەشی خستووەتەڕوو، داتاكانی قۆناغی دووەمی تاقیكردنەوەكان دەركەوتووە ئەو ژەمە ڤاكسینەی مۆدێرنا كە بڕەكەی 50 مللیگرامە بووەتە هۆی بەرزبوونەوەی ڕێژەی دژە تەنەكانی دژی ڤایرۆسی كۆرۆنا لەناو خوێن. بەپێی زانیارییەكان ئەو ژەمە ڤاكسینەی مۆدێرنا بەشێوەیەكی تایبەت جۆرە نویێەكانی كۆرۆنا دەكاتە ئامانج و چالاكییەكەی زیاترە لەڤاكسینەكانی تر و ئێستا لێكۆڵینەوەی زیاتر لەبارەیەوە دەكرێت.
-
خەڵك لاهور شێخ جەنگی هاوسەرۆكی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لەبارەی دەستگیركراوەكانی بادینان، داواكارییەك ئاڕاستەی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەكات. لاهور شێخ جەنگی هاوسەرۆكی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە لاپەڕەی فەرمی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك بڵاویكردەوە:"ئازادی، بەردی بناغەی هەرێمی كوردستانە". نووسیویشییەتی:"ئازادیخوازانی كوردستان شایەنی پاراستن و رێزگرتن و پشتیوانین. نێردە دیپلۆماسییە نێودەوڵەتییەكان، بەدیهێنەری ناوچەی ئارام و پارێزەری ئەزموونی هەرێمی كوردستانن، تۆمەتباركردنییان بە تۆمەتی بێ بنەما، سكانداڵە و زۆر خراپ ناوبانگی هەرێم لەكەدار دەكات". لاهور شێخ جەنگی ئەوەشی خستووەتەڕوو:"پێویستە بە هەموومان، هێز و لایەنە سیاسی و مەدەنییەكان، ڕووبەڕووی ئەم پێشهاتە مەترسیدارە ڕاوەستین. داوا دەكەم بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەسەڵاتی خۆی بەكاربێنێ، دادگا لە دەستتێوەردانی سیاسی بپارێزێ، سزای ناڕەوای سەر گەنجە دەستگیركراوەكانی بادینان لابەرێ و ئەو دەستدرێژییەی كراوەتە سەر نێردە دیپلۆماسییەكان، بەرپەرچبداتەوە".
-
ئەمەی خوارەوە ٦ خواردنە کە هۆکارە بۆ هەڵئاوسانی ژێر چاوەکان و ٤ خواردنیش کە هەڵئاوسانەکە ناهێڵێت: ئەو خواردنانەی هۆکارن بۆ هەڵئاوسانی ژێر چاوەکان ئەو خواردنانەی کە هەڵئاوسانی ژێر چاوەکانت ناهێڵێت
-
خەڵك بەهۆی زیادبوونی هێرشەكانی داعش بۆ سەر چەند ناوچەیەكی پارێزگای كەركوك، رێوشوێنی توندی ئەمنی لەو پارێزگایە دەگیرێتەبەر. ئەمیر نوری وتەبێژی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی كەركوك ڕایگەیاند، چوار یەكەی سەربە هێزە تایبەتییەكانیان لە باشووری كەركوك بە تایبەت لە ناوچەی كێڵگە نەوتییەكان جێگیر كردووە. وتەبێژی پۆلیسی كەركوك ئاماژەی بەوەشكرد، لە ڕۆژانی ڕابردوو داعش 13 پەلاماری لە كەركوك ئەنجامداوە و ڕوونیشیكردەوە، "ژمارەی هێزەكانی پۆلیسی فیدراڵی لە كەركوك زیاد كراوە و پشتیوانی سەربازیی بۆ ڕەوانە كراوە". جێی ئاماژەیە، لە ماوەی ڕابردوودا هێرشی چەكدارانی داعش بۆ سەر هێزەكانی عیراق و هێزەكانی پێشمەرگە لە چەند ناوچەیەكی عیراق بە تایبەتی ناوچە جێناكۆكەكان و كەركوك زیاتر بووە و هۆكارەكەشی بۆ بوونی بۆشایی ئەمنی لەو ناوچانە دەگەڕێنرێتەوە.