عەبابەیلێ … گوندێک بەئەندازەی مێژووی شارێک
گوندی عەبابەیلێ …ئەو گوندەی لە هەرسێ شۆڕشی شێخ مەحمود…
زیاترسەردێر
-
سەڕەڕای دەركەوتن و بڵاوبوونەوەی دوو جۆر لە نەوەی نوێی ڤایرۆسی كۆرۆنا كە بە ناوی كۆرۆنای بەریتانی و كۆرۆنای ئەفریقای باشوور ناسراون، ئێستا باس لە دەركەوتنی نەوەی سێیەمی ڤایرۆسەكە دەكرێت. كەناڵی (سی ئێن ئێن)ی ئەمریكایی لە ڕاپۆرتێكدا باسی لەو نەوە نوێیەی ڤایرۆسی كۆرۆنا كردووە كە ناوی (بی وەن)ە و لە شاری نیویۆرك چەندین تووشبوو تۆماركراون. بەپێی توێژینەوەكان جۆرە نوێترینەكەی كۆرۆنا توانایەكی مەترسیداری هەیە لە لەناوبردنی بەرگری جەستە و هاوكات دەشتوانێت تاڕادەیەك زۆر بەرەنگاری ئەو ڤاكسینانە ببێتەوە كە تائێستا بەرهەم هێنراون و لەناویان بەرێت. خەڵك – بەشی هەواڵ
-
د. بەرھەم ساڵح، سەرۆك كۆماری عیراق ئەمڕۆ ھەینی ٢٠٢١/٢/٢٦ لە بەغدا لەگەڵ ئەیاد عەلاوی، سەرۆكی ھاوپەیمانی نیشتمانی كۆبووەوە. بەپێی ڕاگەینراوی نووسینگەی ڕۆژنامەوانی سەرۆكایەتی كۆرمار، لە كۆبوونەوەكەدا، باس لە گۆڕانكاری و پێشھاتە سیاسی و ئەمنی و ئابوورییەكانی وڵات كرا و جەختكرایەوە لە پێویستی پاراستنی ئاسایش و ئارامی و پێكەوەژیانی ھاووڵاتیان و ڕیشەكێشكردنی تیرۆر. ھاوكات بەگرنگییەوە باس لە ھەڵبژاردنەكانی داھاتوو كرا و دووپاتكرایەوە لە پێویستی پشتیوانی لە ڕێكارەكان بۆ سەرخستنی ھەڵبژاردنەكان و گرنگی ئەنجامدانی دوور لە ساختەكاری و فرتوفێڵ و گەڕانەوەی متمانە و بەشداری بەرفراوان و ھێنانەدی خواستی خەڵك لە ھەڵبژاردنەكان وەك مافێكی دەستووری. خەڵك – بەشی هەواڵ
-
خەڵك- وتەبێژی پۆلیسی هاتووچۆی هەولێر ئاشكرای دەكات، كە ڕووداویچكی هاتووچۆ لەنێوان دوو تاكسی ڕوویداوە و بەهۆیەوە 4 كەس بریندار بوون و زیانیچكی زۆریشی لێ كەوتەوە. فازڵ حاجی، وتەبێژی هاتووچۆی هەولێر بۆ (خەڵك) ئاماژەی بەوەكرد، كاتژمێر 12 ی نیوەڕۆی ئەمڕۆ لەسەر جووتسایدی گەڕەكی نەورۆز پێكدادانێك ڕوویدا لەنێوان دوو تاكسی لەجۆری (سكۆدا) و لەئەنجامی ڕووداوەكەش 4 كەس برینداربوون و زیانێكی زۆری مادیش كەوتەوە. ڕاشیگەیاند، هۆكاری ڕووداوەكە هەلقۆستنەوەی یەكێك لەتاكسیەكان بووە بۆ چۆڵی شەقامەكە، كە ئەمەش وایلێكردبو تیژڕۆیی تێدا بكات. ڕوونیشی كردەوە، كاتێك لە 60 مەتریەوە داخڵی ڕێگاكە بووە بەخێراییەكی زۆرەوە لێیخوڕیبوو ئەمەش وایكردبوو كۆنتڕۆڵ لەدەست بدات و بەسەر دورگەی ناوەندی شەقامەكە بكەوێت، كە دورگەكە بەرزیشە و لەدوای شكاندنی چەند دارێك ئینجا دابەزیبوە دیوەكەی تری شەقام و خۆی كێشابو بەتاكسیەكەی تر، كەبەرەو ناوشار دەچوو. وتەبێژی هاتووچۆی هەولێر دەپرسێت، "باشە 4 بریندار و تێكشكانی دوو ئۆتۆمبێل و شكاندنی چەند دارێكی جوانكاری و شكاندنی بەشێك لەدورگەی ناوەندی شەقام، ئەمانە هەموی زیانەكان بون لەكاتێكدا ئامانجیش چوونە سەیران بووە، ئەو خێراییەی بۆچیە؟".
-
خەڵك- جێگری سەرۆك وەزیرانی هەرێم لەسەر هێرشكردنە سەر پەڕلەمانتارێكی گۆڕان لەبەردەم ماڵەكەی خۆی لە سلێمانی دیچتە دەنگ و ڕایدەگەیەنێت، " ئەم كارە ترسنۆكانە لە هیچ كەسێك قبوڵ ناكرێت". ئێوارەی ئەمڕۆ هەینی، لە گەڕەكی سلێمانی تازە لە شاری سلێمانی و لە بەدەم ماڵەكەی خۆی بە چەقۆ هێرش كرایە سەر غالب محەمەد، پەڕلەمانتاری گۆڕان لە بەغدا و بریندار كرا و دواتر ڕەوانەی نەخۆشخانەی شار كرا بۆ چارەسەر و ئێستا دۆخی تەندروستی جێگیرە. قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆك وەزیرانی هەرێم لە پەیامێكدا لە تویتەر ڕایگەیاندووە، "ئیدانەی هێرشكردنە سەر پەلەمانتار غالب محەمەد ئەكەم و سەرجەم دەزگا ئەمنییەكان ڕاسپێردراون لێكۆڵینەوەی ورد لە ڕووداوەكە بكەن و هێرشبەران ڕووبەڕووی یاسا بكەنەوە". ڕاشیگەیاندووە، "لەپەیوەندییەكی تەلەفونیدا هەواڵی كاك غالبم پرسی و دڵنیام كردنەوە ئەم كارە ترسنۆكانە لە هیچ كەسێك قبوڵ ناكرێت". ئیدانەی هێرشکردنە سەر پەلەمانتار غالب محەمەد ئەکەم و سەرجەم دەزگا ئەمنییەکان ڕاسپێردراون لێکۆڵینەوەی ورد لە ڕووداوەکە بکەن و هێرشبەران ڕووبەڕووی یاسا بکەنەوە. لەپەیوەندییەکی تەلەفونیدا هەواڵی کاک غالبم پرسی و دڵنیام کردنەوە ئەم کارە ترسنۆکانە لە هیچ کەسێک قبوڵ ناکرێت. — Qubad Talabani (@qubadjt) February 26, 2021
-
خەڵك- بەپێی ڕاپۆرتە كەشناسییەكان، ئەو با (ڕەشەبا) بەهێزەی بەشێكی زۆری ناوچەكانی هەرێمی كوردستانی گرتۆتەوە كۆتایی دێت و لە سەرەتای مانگی داهاتووەوە شەپۆلێكی باران بارین ناوچەكە دەگرێتەوە. محەمەد كەمال، شارەزای كەشناسی بۆ (خەڵك) ئاماژەی بەوەكرد، لەئەمڕۆوە هەینی تا ڕێکەوتی 1ی ئازار ئاسمانی هەرێمی کوردستان زۆربەی کات هەتاوە و پلەکانی گەرماش لەو چەند ڕۆژەدا 3 پلەی سیلیزی بەرزدەبێتەوە. ڕاشیگەیاند، سەبارەت بەو (با)یەی بەشێکی ناوچەکانی گرتۆتەوە درەنگانی شەو کۆتایی پێدێت و خێرایی باش بەگشتی لەنێوان 12 بۆ 14 کیلۆمەتر لە كاتژمێرێكدا دەبێت. وتیشی، "پێشبینی دەکرێت لەسەرەتای مانگی داهاتوودا شەپۆلێکی بارانبارینی لاواز بۆ مام ناوەند ناوچەکانی هەرێمی کوردستان بگرێتەوه".
-
خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی گشتی دژە تیرۆری كوردستان ڕایدەگەیەنێت، ئەو تیرۆرستەی داعش لەلایەن هێزەكانیانەوە لە پارێزگای هەولێر دەستگیر كراوە نەك لەلایەن حكومەتی عێراقیەوە. بەڕێوەبەرایەتی گشتی دژە تیرۆری كوردستان لە ڕوونكردنەوەیەكدا ئاماژەی بەوەكردووە، لە رێكەوتی 9/ 12/ 2020، لە ئۆپەراسیۆنێكی بەڕێوەبەرایەتییەكەماندا لە ناو شاری هەولێر، ئەندامێكی رێكخراوی تیرۆریستی داعش بەناوی (بەشار موستەفا حافز عەدوان ئەلعوەیسی) دەستگیر كرا، كە چەندین كردەوەی تیرۆریستی لە سنووری شاری بەغدای ئەنجام دابوو. دەقی ڕوونكردنەوەكە: لەم رۆژانەدا هەواڵێك لە راگەیاندنەكانەوە بڵاوكراویەوە، گوایە دەزگا ئەمنییەكانی حكومەتی عێراق، تیرۆریستێكی داعشیان لە پارێزگای هەولێر دەستگیر كردووە، كە دوورە لە راستی. لێرەدا بە پێویستی دەزانین راستیی رووداوەكە بۆ هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان و عێراق روون بكەینەوە: لە رێكەوتی 9/ 12/ 2020، لە ئۆپەراسیۆنێكی بەڕێوەبەرایەتییەكەماندا لە ناو شاری هەولێر، ئەندامێكی رێكخراوی تیرۆریستیی داعش بەناوی (بەشار موستەفا حافز عەدوان ئەلعوەیسی) دەستگیر كرا، كە چەندین كردەوەی تیرۆریستی لە سنووری شاری بەغدای ئەنجام دابوو. لەبەر ئەوەی ئەم تیرۆریستە لە سنووری پارێزگای بەغدا كردەوە تیرۆریستییەكانی كردبوو، هەروەها لەلایەن دەزگا ئەمنییەكانی شاری بەغداوە بە فەرمی داوامان لێ كرابوو كە رادەستیان بكەینەوە، بۆیە دوای ئەوەی لە 24/02/2021 فەرمانی دادوەرمان بەدەست گەیشت، تیرۆریستەكەمان رادەستی هێزەكانی بەغدا كردەوە. بەڕێوەبەرایەتی گشتی دژە تیرۆری كوردستان 2021/2/26
-
خەڵك- ڕێکخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان ڕایدەگەیەنێت؛ بە توندی لایەنە دەسەڵاتدارەکانیان لە قۆرخکاری بازاڕ و داهاتەکان ئاگادار کردۆتەوە و دەشڵێت: دەرگامان کراوەیە بۆ سەرجەم هەڵسوڕاو و گۆڕانخوازان". عومەر سەید عەلی، ڕێکخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان بە ئامادەبونی جەمال محەمەد، سەرۆکی جڤاتی گشتی بزووتنەوەكە و رسالار عەبدوڵا، ئەندامی جڤاتی گشتی، لەگەڵ هەڵسوڕاوانی کاسبکاری ناو بازاڕی سلێمانی کۆبووەوە. بەپێی هەواڵی میدیای فەرمی گۆڕان، عومەر سەید عەلی ڕایگەیاندووە، بەردەوامن لەسەر پرەنسیپەکانی گۆڕان و سەبارەت بە چاکسازی و ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی وتی، "لە کۆبوونەوەکانیان لەگەڵ لایەنە دەسەڵاتدارەکان بە توندی لەبارەی قۆرخکاری بازاڕ و داهاتەکان، ئاگاداریان کردونەتەوە". ئاماژەی بەوەشکرد، هەر لەسەرەتاوە داوایان لە حکومەتی هەرێم کردوە بەپێی دەستوری عێراق مامەڵە بە هەناردەی نەوتی کوردستان بکەن و لەسەر ئەو بنەمایە لەگەڵ حکومەتی ئیتیحادی ڕێکبکەون و ئەگەر لەکاتێکدا نەگەیشتنە ئەنجام، داهاتی نەوتی و نانەوتی و گومرگەکان بە شەفافی بگەڕێتەوە بۆ خەزێنەی حکومەت تاوەکو مووچە لەکاتی خۆیدا بدرێت. ڕێکخەری گشتی گۆڕان ڕایگەیاندووە؛ دەرگایان کراوەیە بۆ هەموو هەڵسوڕاوە ناڕازییەکان، بۆئەوەی بەوپەڕی ڕاشکاوی دیالۆگێکی لێکتێگەیشتن ساز بکەن لەپێناو سەرلەنوێ ڕێکخستنەوە و پتەوکردنەوەی بزووتنەوەكە.
-
خەڵك- ئێوارەی ئەمڕۆ هەینی لەبەردەم ماڵەكەی خۆی لە سلێمانی هێرش كراوەتە سەر غالب محەمەد، پەڕلەمانتاری گۆڕان لە بەغدا و بریندار كراوە. بەپێی زانیارییەكان، ئێوارەی ئەمڕۆ هەینی د. غالب محەمەد، ئەندامی پەرلەمانی عیراق لە فراكسیۆنی گۆڕان لەبەردەم ماڵەكەی خۆی لە گەڕەكی (سلێمانی تازە) لەلایەن كەسانێكی نەناسراوەوە بە چەقۆ هێرشكراوەتە سەری و بریندار كراوە. هەر بەپێی زانیارییەكان، هێزەكانی پۆلیس گەیشتوونەتە شوێنی ڕووداوەكە و لێكۆڵینەوە دەستی پێكردووە، بەڵام تا ئێستا ئەنجامدەری هێرشەكە نەزانراوە. لە ئێستادا د. غالب لە نەخۆشخانەی شار لە سلێمانی خراوەتە ژێر چاودێری پزیشكییەوە و دۆخی تەندروستی جێگیرە. بۆ وەرگرتنی زانیاری زیاتر (خەڵك) پەیوەندی كرد بە د. ئومێد محەمەد، بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی شار و سەركەوت ئەحمەد، وتەبێژی پۆلیسی سلێمانی، بەڵام وەڵامی پەیوەندییەكانیان نەدایەوە.
-
خەڵك- یەكەم فڕۆكەی عیراقی بۆ هێنانی یەكەم بڕی ڤاسینی كۆرۆنا لە جۆری (سینۆفارم) گەیشتە چین. حەیدەر مەجید، وتەبێژی ئەمیندارێتی گشتی ئەنجوومەنی وەزیرانی عیراق بە ئاژانسی فەرمی (العراقیە)ی ڕاگەیاندووە، ئەمڕۆ یەكەم فڕۆكەی جەنگی عیراقی بەرەو چین ڕۆیشتووە بۆ هێنانی یكەم بەشی ڤاكسینی دی كۆرۆنا. ڕاشیگەیاندووە، هەڵمەتێك ڕاگەیەنرابوو دژی كۆمپانیاكانی بەرهەمهێنانی ڤاكسین پێش گەیشتنی بە عیراق، بەڵام حكومەت بڕی 200 ملیۆن دۆلاری بۆ كڕینی ڤاكسینەكە لە پشكی بانكی نێودەوڵەتی دابین كردووە. وتوشیەتی، "حكومەت سوورە لەسەر پاراستنی هاووڵاتیان و گەیشتنی ڤاكسینەكە لەلایەن ئەو كۆمپانیایانەی باوەڕپێكراون". جەختیشی كردۆتەوە، لە تەواوی وڵاتدا 52 نەخۆشخانە و 506 ناوەندی پزیشكی تەرخان كراوە بۆ كوتانی هاووڵاتیان بە ڤاكسینی كۆرۆنا. بڕیارە لەسەرەتای مانگی داهاتوودا بەشی یەكەمی ڤاكسینی كۆرۆنا لە جۆری (سینۆفارم) بگاتە عیراق و دواتر جۆری (ڤایزەر) و تا كۆتایی مانگەكە 16 بۆ 18 ملیۆن ڤاكسین بگات و هاووڵاتیان بكوترێن.
-
خەڵك- لیژنەی دارایی پەڕلەمانی عیراق ئاشكرای دەكات، كە پەسەند كردنی پڕۆژە یاسای بودجەی ساڵی 2021 بەهۆی ناكۆكی لەگەڵ كورد دوادەكەوێت و دەشڵێت: "دابەشكردنی مووچە گرنتی كراوە بۆ چەند مانگێك و دواناكەوێت". بەدر زیادی، پەڕلەمانتاری لیژنەی دارایی لە هاوپەیمانی سائیرون لە بە ئاژانسی هەواڵی فەرمی (العراقیە)ی ڕاگەیاندووە، مووچەی فەرمانبەران و خانەنشینان گرنتی كراوە و هیچ دواكەوتنێك تیایدا ڕوونادات هەرچەندە ئەگەر پڕۆژە یاسایی بودجەی 2021ی فیدڕاڵی پەسەندكردنیشی دوابكەوێت. ئاشكراشی كردووە، پارەی مووچە و شایستە داراییەكانی فەرمانبەران و خانەنشینان دابین كراوە و بۆ ماوەی چەند مانگیك پارەی بەردەست هەیە. زیادی وتیشی، "بودجە ناكۆكی گەورەی تیچدایە لەنێوان كورد و لیژنەی دارایی و لایەنە سیاسییەكان، لەبەر ئەوە پێویستی بە ڕێككەوتنی سیاسی و كاتی زیاتر هەیە بۆ پەسەند كردنی و ئەگەری دواكەوتنی هەیە". ئاماژەی بەوەشكردووە، هەریچمی كوردستان قەرزەكانی سەری نەداوەتەوە لە 2003ەوە تاوەكو ئێستا و هەروە كێشە هەیە لەسەر ئاشكراكردنی لایەنی دارایی هەرێم لە داهاتی نانەوتی بۆ بەغدا و تا ئێستاش ڕێككەوتن لەسەر ئەو پرسانە نەكراوە، بۆیە ئەگەری ئەوە هەیە تا چارەسەركردن و ڕێككەوتن لەسەر كۆی ئەو پرسانە بۆ چەند ڕۆژێك پەسەندكردنی بودجە دوابكەوێت.