شێخ مارفی نۆدێ لە گوندێكەوە بە چرای زانست كوردستانی ڕۆشن كردەوە
ئامادەكردنی- خەلیل عەبدوڵڵا شێخ مارفی نۆدێ، زاناو ڕووناكبیری…
زیاترسەردێر
-
خەڵک- به‌رپرسی فه‌رمانگه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان بەتوندی ئیدانەی هێرشی مووشەکیی بۆ سەر کێڵگەی غازی کۆرمۆر دەکات و دەڵێت:" پێویستە حکومەتی فیدڕاڵ رێوشوێنی خێرا بگرێتەبەر بۆ رێگریکردن لەم مووشەکبارانە". سه‌فین دزه‌یی، به‌رپرسی فه‌رمانگه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له هه‌ژماری تایبه‌تی خۆی له تویته‌ر نووسینێکی بڵاوکردووەتەوە و دەڵێت:" بەتوندی ئیدانەی هێرشی مووشەکی بۆ سەر کێڵگەی غازی کۆرمۆر دەکەم، ئەمە چەندەمین جارە هێرشی تیرۆرستانەی دەکرێتەسەر.". دزه‌یی ئاماژەی بەوەشکرد:" پێویستە حکومەتی فیدڕاڵ رێوشوێنی خێرا بگرێتەبەر بۆ رێگریکردن لەم مووشەکبارانە". به‌رپرسی فه‌رمانگه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه دەشڵێت:"حکومەتی هەرێم هەموو هەنگاوێک دەگرێتەبەر بۆ پاراستنی سەروماڵی کرێکارەکان و خەڵکی ناوچەکە". ئەوە لە کاتێکدایە، لەماوەی ٢٤ کاتژمێردا سێ جار بە موشەک هێرشکرایە سەر کێڵگەی غازی کۆرمۆر لە چەمچەماڵ.
-
خەڵک-ئارام سەردار لەهەولێر پێشانگایەکی تایبەتی وێنەیی لەژێر ناونیشانی "ژیان لەگەڵ بۆمبەکان" کرایەوە و ماوەی ۷ ڕۆژ بەردەوام دەبێت. زەردەشت عوسمان لەپڕۆژەیەکی هوونەری فۆتۆگرافیدا ژیانی ئەو خێزانانە دەخاتەڕوو کەوا ناوچەکانیان بۆمباران کراوە و ماوەی چارەکە سەدەیەکە ژیان لەگەڵ ئەو بۆمبانە بەسەر دەبەن، وێنەی بەشێک لەشەهیدەکانیش خراوەتەڕوو. لەپێشانگاکە کە وێنەی ژمارەیەک خێزان خراوەتەڕوو لەناوچە جیاوازەکانی کوردستان وەک هەڵەبجە و سەردەشت و عەسکەر و یاخسەمەر و شێخ وەسانان لەبالیسان و ژمارەیەک ناوچەی تر، کە ئەو بۆمبانەی لەوێنەکان دەرکەوتوون بووەتە هۆکاری شەهید و برینداربوونی چەندین کەس لەم خێزانانە، لەهەمان کاتدا بەشێک لەم خێزانانە زۆربەی کات بێ بۆمبەکان ناتوانن بچنە شوێنی تر بۆیە هەروەک مۆزەخانەیەکی جەنگی پاشماوەی بۆمبەکانیان هەڵگرتووە.
-
خەڵك- لەسەرتای دەستپێكردنی پڕۆسەی وەرگرتنی گەنمی جوتیارانەوە هەتا ئەمڕۆ 170 هەزار و 391 تەن و بیست كیلۆ گەنم لە سایلۆكانی هەرێم وەرگیراوە. بەڕێوەبەری گشتی بازرگانی هەرێم ڕایگەیاند، تاكو ٢٠٢٢/٦/٢٥ بڕی (١٧٠،٣٩١.٢٠)سەد و حەفتا هەزار و سێ سەد و نەوەد و یەك تەن و بیست كیلۆ گەنم لە سایلۆكانی هەرێم وەرگیراوە. ئاماژەی بە ئەوەشكردووە، بڕی وەرگرتنی گەنم بەپێی پارێزگاكان بەم شێوەی لای خوارەوە بووە :- سلێمانی/ ٧٦٫٢٤٨.٣٤٠ حەفتا و شەش هەزار و دوسەد و چل و هەشت تەن و سێ سەدو چل كیلۆ . هەولێر/ ٥٤٫٧٦٤.٦٨٠ پەنجا و چوار هەزار و حەوت سەد و شەست و چوار تەن و شەش سەد و هەشتا كیلۆ . دهۆك/ ٣٩٫٣٧٨ سی و نۆ هەزار و سێ سەد و حەفتا و هەشت تەن.
-
خەڵك- بڕیارە سبەینێ شایستەی دارایی مامۆستایانی وانەبێژ بۆ مانگی چوار، لە سنووری هەڵەبجەی شەهید دابەشبكرێت. بەڕێوەبەرایەتی گشتی پەروەردەی هەڵەبجە لە ڕاگەیانراوێكدا بڵاویكردەوە، ئاگاداری مامۆستایانی وانەبێژی سنوری بەڕێوەبەرایەتی گشتی پەروەردەی هەڵەبجەی شەهید دەكەین كە سبەی ڕۆژی یەك شەممە 26/6/2022، سەردانی بەڕێوەبەرایەتی گشتی پەروەردەی هەڵەبجەی شەهید بكەن، بەمەبەستی وەرگرتنی شایستە داراییەكانیان. لە ڕاگەیانراوەكەدا ئەوەش هاتووە، ئەو شایستە داراییەی وانەبێژان وەریدەگرن بۆ مانگی چوارە و لە كاتژمێر 9:30 خولەكی بەیانی دەست بە دابەشكردنی دەكرێت.
-
خەڵك – هێزەكانی پاراستنی گەل ڕایدەگەیەنێت، سوپای توركیا بەچەكی كیمیایی زۆر جار هێرش دەكاتە سەر هەرێمەكانی پاراستنی مێدیا هەروەها ٢ جاریش بە فڕۆكە و بەدەیان جاریش بە كاتیوشا بۆردومانی گەریلای كردووە، دەشڵێـت،"لە چالاكەییەكدا بۆ سڵاوكردن لە ٣٠ حوزەیران٢٢ سەربازی سوپای توركیا كوژران". ناوەندی راگەیاندن و چاپەمەنی هێزەكانی پاراستنی گەل (هەپەگە) لە بارەی شەڕ لە هەرێمەكانی پاراستنی مێدیا ڕایگەیاندووە، هێزەكانیان بۆ سڵاوكردن لە ٣٠ حوزەیران رۆژی فیداییبوون چەندین چالاكییان ئەنجامدا و ئەو چالاكیانە بەردەوامن و لەو چالاكیانەدا ٢٢ سەربازی سوپای توركیا كوژران و خێمەیەكی سەربازی روخێنرا. ئاماژە بۆ ئەوەشكراوە، كە سوپا تونێلەكانی شەڕی گۆڕەپانەكانی بەرخودانیان ٣٤ جار بە چەكی كیمیایی و تەقەمەنی، ٢١ جاریش بە هەلیكۆپتەر، ٢٢ جار بە فڕۆكە و بەدەیان جاریش بە كاتیوشا بۆردومان كرد. زانیاری لە بارەی چالاكی و هێرشەكان بەم جۆرەیە: لە چوارچێوەی هەڵمەتی شۆڕشگێڕی هەڵۆكانی زاگرۆس لە هەرێمی ئاڤاشین: لە ٢٤ی حوزەیران كاتژمێر ١٤:٤٥ لە گۆڕەپانی وەرخەلێ داگیركەران كەوتنە جوڵەوە، هێزەكانمان بە چەكی قورس لەوانیاندا. دوای ئەو چالاكییە داگیركەران ناچاربوون، تائاستێك بكشێنەوە. لە ٢٤ی حوزەیران كاتژمێر ١٤:٣٠ هێزەكانمان بە تاكتیكی نیشان شكێن لە داگیركەران لە دەوروبەری گۆڕەپانی بەرخودانی وەرخەلێیان دا و داگیركەرێك سزادرا. لە چوارچێوەی هەڵمەتی شۆڕشگێڕی هەڵۆكانی زاگرۆس لە هەرێمی زاپ: لە ٢٥ی حوزەیران كاتژمێر ٠٠:٢٠ كاتێك هەلیكۆپتەری سكۆرسكی ویستی بێتە گۆڕەپانی بەرخودانی كوڕەژارۆ، هێزەكانمان لە هەلیكۆپتەرەكەیاندا. هەلیكۆپتەر ناچار بوو لە ناوچەكە دووربكەوێتەوە. لە ٢٤ی حوزەیران كاتژمێر ١٣:٥٠ بە تاكتیكی سابوتاژ لە داگیركەران لە دەوروبەری تونێلەكانی شەڕی گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی كاركەر درا و لانیكەم ٢ داگیركەر سزادران. لە چوارچێوەی هەڵمەتی شۆڕشگێڕی شەهید ساڤاش مەرعەشی جەنگی خابور ٢٤ی حوزەیران كاتژمێر ١٠:٠٠ كاتێك كە داگیركەران لە دەوروبەری تونێلەكانی شەڕی شەهید زەمانی كۆببوونەوە، هێزەكانمان بە چەكی قورس لە داگیركەرانیاندا. هەمان رۆژ كاتژمێر ١٢:٠٠ گروپێكی داگیركەران كە لە دەوروبەری شاخی شەعید عاكیفی گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی هەكاری كەوتبوونە جوڵە، بە تاكتیكی نیشان شكێن لەلایەن هێزەكانمانە كرانە ئامانج و داگیركەرێك سزادرا. داگیركەرانی تریش لەلاین هێزەكانمانەوە بە چەكی سوك گورزیان لێدرا. دوای چالاكیەكە، داگیركەران مردوو و بریندارەكانیان هەڵگرتەوە و ناچاربوون تائاستێك بكشێنەوە. لە ٢٤ی حوزەیران كاتژمێر ١٢:٠٠ داگیركەران لە دەوروبەری شاخی شەهید زەمانی لە گۆڕەپانی بەرخودانی هەكاری بوونە ئامانجی هێزەكانی یەژەئاستارمان و بە چەكی قورس لە داگیركەراندرا. رۆژی ٢٤ی حوزەیران كاتژمێر لە نێوان ١٤:٤٠-١٥:٣٠ داگیركەران كە ویستیان بەرەو سەنگەرەكانی شەڕی شەهید چەكدار لە گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی جودی پێشڕەوی بكەن، لەلایەن هێزەكانمانەوە سەرەتا بە سابوتاژ و دواتر بە چەكی سوك گولـلەباران كران. لە ئەنجامی ئەو چالاكییەدا لانیكەم ٣ داگیركەر سزادران. لە هەمان رۆژدا داگیركەران لە دەوروبەری سەنگەرەكانی شەڕ لەلایەن هێزەكانی یەژەئاستارمانەوە ٥ جار بە تاكتیكی نیشان شكێن كرانە ئامانج و ٥ داگیركەر سزادران. لە ٢٤ ی حوزەیران كاتژمێر ٢١:١٤ داگیركەران لە گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی ئێف ئێم بە تاكتیكی نیشانشكێن گولـلەباران كران و داگیركەرێك سزادرا. رۆژی ٢٤ی حوزەیران كاتژمێر ١٨:٠٠ قەرەقۆڵی كانی ماسی سوپای توركی داگیركەر لەلایەن هێزەكانمانەوە بە چەكی قورس كرایە ئامانج و بە شێوەیەكی كاریگەر لێیدرا. لە ئەنجامی لێدانی كاریگەری هێزەكانمان ٨ داگیركەر سزادران و خێمەیەكی سەربازیش روخێنرا. هێرشەكانی سوپای توركی داگیركەر بە چەكی كیمیایی و تەقەمەنی: لە ٢٤ی حوزەیران دەوروبەری تونێلەكانی شەڕی شەهید عاكیف لە گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی هەكاری ٤ جار بە تەقەمەنی بۆردومان كران. لە ٢٤ی حوزەیران تونێلەكانی شەڕی شەهید چەكدار، شەهید یڵدز و شەهید یونس لە گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی…
-
خه‌ڵك تیپى تۆپى پێى یانه‌ى نه‌ورۆزى شارى سلێمانى پلیتى ته‌نیا نوێنه‌رى یانه‌كانى كوردستانى له قۆناغى كۆتایی خولى نایابى تازه‌پێگه‌یشتوانى عێراق به‌ده‌ستهێنا . له یاری هاتنى پلیتى یه‌كلاكه‌ره‌وه‌ى یانه‌كانى كوردستان ، له‌سه‌ر یاریگه‌ى فره‌نسۆ هه‌ریرى میواندارى نه‌ورۆزى كرد ، یارى چوون له یاریگه‌ى نه‌ورۆز به گۆڵێك بۆ هه‌ردوولا كۆتایهات، له یارى هاتنى ئه‌مرۆش یارییه‌كه له كاتى ئاسایی به دوو گۆڵ بۆ هه‌ردوولا به‌كۆتایهات . بۆ یه‌كلاكردنه‌وه‌ى ئه‌نجامى هه‌ردوو یارى ناوبژیوان په‌ناى برده به‌ر لێدانى یه‌كلاكه‌ره‌وه، سه‌ره‌نجام نه‌ورۆز ٥-٤ یارییه‌كه‌ى برده‌وه . به‌وه‌ش نه‌ورۆز ده‌بێته ته‌نیا یانه‌ى كوردى قۆناغى كۆتایی كه بڕیاره له ئاینده‌یه‌كى نزیك سیستمى ئه‌و قۆناغه‌و كات و شوێنى یارییه‌كانى ده‌ستنیشان بكرێت .
-
خەڵك – سەرۆك كۆماری عێراق ڕایدەگەیەنێت، ئەو كارە دوژمنكاری و دەستدرێژییانەی دەكرێنە سەر كێڵگەی گازی كۆرمۆر و ناوچەكانی دیكە بۆ تێكدانی ئارامی و لێدانە لە ئابووریی وڵات، دەشڵێـت،"چارمان نییە، بەتووندی دژی ئەو هەوڵە تاوانكارییانە دەبینەوە". بەرهەم ساڵح، سەرۆككۆماری عێراق لەبارەی هێرشەكانی سەر كێڵگەی كۆرمۆرەوە لە تویتەر راگەیێندراوێكی بڵاوكردەوە، كە تێیدا هاتووە، ئەو كارە دوژمنكاری و دەستدرێژییانەی دەكرێنە سەر كێڵگەی گازی كۆرمۆر و ناوچەكانی دیكە بۆ تێكدانی ئارامی و لێدانە لە ئابووریی وڵات. ڕاشیگەیاندووە، چاریان نییە، بەتووندی دژی ئەو هەوڵە تاوانكارییانە دەبینەوە و هەموو لایەك شانبەشان و پشتیوانی هێزە ئەمنییەكانبن بۆ سەپاندنی دەوڵەت و سەروەریی یاسا.
-
خەڵك- دوای ئەوەی كە بەهۆی خۆڵبارینێكی چڕەوە، گەشتەكانی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی هەولێر ڕاگیران، ئێستا گەشتەكان ئاسایی بوونەتەوە. ئەحمەد ھۆشیار، بەڕێوەبەری گشتی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی ھەولێر ڕایگەیاند،"دوای راگرتنی گەشتەكانی فڕۆكەخانەی هەولێڕ بۆ ماوەی كاتژمێرێك بەھۆی تۆز و خۆڵبارین، ئێستا دۆخەكە ئاسایی بوەتەوە و گەشتەكان دەستیانپێكردەوە". بەهۆی ئەوەی ئێوارەی ئەمڕۆ شەممە، 25\6\2022، خۆڵبارینێكی چڕ هەولێری گرتەوە، دوای كاتژمێر 6:00ی ئێوارە، گەشتە ئاسمانییەكانی فڕۆكەخانەی شارەكە ڕاگیران.
-
خەڵك- نووسینگەی رۆژنامەوانی سەرۆكی ڕەوتی حیكمە ڕایگەیاند، ئەوان لە حكومەتی داهاتووی عێراقدا بەشداری ناكەن. نووسینگەی رۆژنامەوانی عەمار حەكیم، سەرۆكی رەوتی حیكمە راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوە، تێیدا هاتووە، لەمیانی كۆبوونەوە لەگەڵ سەركردەكانی رەوتەكەیان، جەخت لەوە كراوەتەوە بەشداری لە حكومەتی داهاتوو ناكەن. لە راگەیەندراوەكەدا باس لە ئەوەشكراوە، رەوتی حیكمه تەواوی بەرپرسیارێتی قۆناغەكانی رابردوو لە ئەستۆ دەگرێت، بەرپرسیارێتییان پاراستنی خوێنی شەهیدانە. ئاماژە بە ئەوەشكراوە، كاری داهاتوومان نزیككردنەوەی بۆچوونی لایەنە سیاسییی و نیشتمانییەكانی عێراقه، بۆ ئەوەی حكومەتێكی نیشتمانی پێكبهێنرێت، بتوانێت خزمەتگوزاری پێشكەشی هاووڵاتیان بكات، هەروەها ببێتە پردی پەیوەندی لە نێوان تاكی عێراقی و حكومەت. هەشت مانگ بەسەر هەڵبژاردنە پێشوەختەكەی پەڕلەمانی عێراقدا تێپەڕیوە، بەڵام هێشتا حكومەتی نوێی عێراق پێكنەهێنراوە و حكوتی ئێستای وڵاتەكە كاربەڕێكەرەو لەسەر بودجەی كابینەی پێشوو بەڕێوە دەچێت، ڕەوتی سەدریش لە پڕۆسەكە كشاوەتەوە.
-
خەڵك – چاودێرێكی سیاسی هەرێم ڕایدەگەیەنێت ، عیراق نابێتە دەوڵەتێكی مەدەنی و حوكمڕانیەكەی هەرگیز نابێتە دیموكراسی و بەئامانجگرتنی هەولێر و كۆرمۆری گەرمیان یەك ئەجندایە، دەشڵێت،"دۆخی عیراق پێش كشانەوەی سەدر خراپ بوو، دوای كشانەوەیان خراپتر بووە". سالار مەحمود ، ئەندامی پێشووی پەڕلەمانی عیراق بڵاویكردەوە ، داخوازی ئێستای كورد لە بەغدا هەمان داخوازی پێش ١٢ ساڵە ، بۆیە باشترە كورد جەخت بكاتەوە لەرێكەوتن لەسەر بەرنامەی حكومەتی ئایندەی عیراق نەك پۆست . ڕاشیگەیاندووە، پارتی باشترە یا دەستبەرداری پۆستی سەرۆككۆمار بێ یان بەمیكانیزمی ٢٠١٨ بچێتە ھەڵبژاردنەوە، چونكە بە رێكەوتنی سێ قۆڵی زیانی سیاسی كرد و شكستی ھاوپەیمانیەكەش داخوازیە حزبیەكانی لاوازتر كردووە، دۆخی عیراق پێش كشانەوەی سەدر خراپ بوو، دوای كشانەوەیان خراپتر بووە. باسی لەوەشكردووە، كە حەلبوسی دەیەوێت پارتی بەكاربهێنێ بۆ مانەوەی خۆی وەك سەرۆك پەرلەمان، بۆیە خەڵكی كوردستان پشتیوانی وەفدی ھەرێم بۆ بەغدا ناكات، ئەگەر بۆ پرسی گوزەران و ژیان و نیشتمان نەبێت. سالار مەحمود جەختی كردەوە، هەموویان تاقیكراونەتەوە كە یەك دیدگایان ھەیە بەرامبەر ھەرێمی كوردستان و میكانیزمی چارەسەری كێشەكانی ، وەك حزب یەكێتی لەبەغدا پێگەی بەھێزترە لە پارتی، بەڵام بەگشتی كورد پێگەی لاوازە لەبەرامبەر لایەنەكانی تر و كورد لە شیعە و سونە زیاتر پەرتبووە. ئاماژەی بۆ ئەوەشكردووە، كە رووداوەكان سەلماندیان عیراق نابێتە دەوڵەتێكی مەدەنی و حوكمڕانیەكەی ھەرگیز نابێتە دیموكراسی و ژینگەی سیاسی عیراق رێز لەمافی گەلی كورد ناگرێت و كورد ناچارە خۆی ببەستێتەوە بە بەغداوە و لەئاستی ناوەوە و دەرەوەش پێگەی بەغدا لە ھەرێم زۆر بەھێزترە.