پارتی: ھاتنی حەشد بۆ سەرگەڕان جێی گومانە
حەشدی شەعبی ھێزەكانی بەرەو ئاڕاستەی شارەدێی سەرگەڕانی…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- سەرۆكی پارتی ڕێككەوتنی دیموكراتی كوردستانی سوریا ڕایدەگەیەنێت، پێویستە پارتی و پەكەكە و یەكێتی گفتوگۆ بكەن بۆ دۆزینەوەی چارەسەری كێشەی شەنگال. فەوزی شەنگالی سەرۆكی پارتی ڕێككەوتنی دیموكراتی كوردستانی سوریا لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، ئاشكرایە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست چەقی پێكدادان و ململانێی فەرهەنگ و شارستانیەتە و ئەو ڕووبەڕووبوونەوەیەش لە باری سیاسی و ئابووری و سەربازییەوە بووەتە شوێنێك بۆ خەبات و شەڕ و نفووزی دەسەڵاتە نێودەوڵەتی و هەرێمییەكان و خەڵكی كوردیش لەو ناوچە پڕ لە ڕووبەڕووبوونەوەیەدا دەژین. وتیشی"مەسەلەی شەنگال بووەتە ململانێیەكی نێودەوڵەتی و ناوچەیی كە ڕەهەندی جیۆپۆلەتیكی و سەربازی و ئابووری لەخۆ دەگرێت و ئەو ململانێیەش لەسەر شەنگال تەنها بۆ ململانێی حزب و لایەنە سیاسییە كوردییەكان كورت نابێتەوە، بەڵكو ململانێی نێوان وڵاتانی هەرێمی و عێراق وەك وڵاتی خاوەن سەروەرییە". ئاشكراشیكرد، هێزە كوردییەكان لەسەر دۆزینەوەی چارەسەری گونجاو لەبارەی داهاتووی ناوچەكە لەگەڵ یەكتر ناكۆكییان هەیە، ئەوەش لەكاتێكدایە شەنگال پاش ئازادبوونی لە دەستی داعش هێشتا دەستدرێژیی دەكرێتەسەر. ڕوونیشیكردەوە، پێویستە پارتی و پەكەكە و یەكێتی وەك ئەو هێزانەی لە شەنگال خاوەن قورسایی و نفووزن لەگەڵ یەكتر دابنیشن و گفتوگۆ بكەن بۆ چارەسەركردنی كێشەكانی ئەو ناوچەیە. جەختی لەوەش كردەوە، بەبێ گفتوگۆ لایەنەكان ناگەنە ئەنجامی دڵخواز و كێشەكانیشیان قوڵتر دەبێت.
-
خەڵك- فڕۆكەی بێ فڕۆكەوانی ئێرانی كەمان22 توانای پێكانی ئامانجە دوور مەوداكانی لە ناوەندی ئەورووپا و باكوور و ڕۆژهەڵاتی ئەفریقای هەیە. تۆڕی سپوتنیك بڵاویكردەوە، ئەمریكا دانی ناوە بە تایبەتمەندییەكانی ئەو فڕۆكە بێ فڕۆكەوانە و پێیوایە فڕۆكەیەكی پێشكەوتووە، بەجۆرێكە كە دەتوانێت كۆمەڵێك مووشەكی ئاسمان بۆ ئاسمان و مووشەكی زەوی بۆ زەوی هەڵبگرێت. ئاشكراشیكرد، ئەو فڕۆكە بێ فڕۆكەوانە نوێیە، توانای ئەنجامدانی ئۆپراسیۆنی هەیە لە زۆربەی شوێنەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، تەنانەت بە بەكارهێنانی تەكنۆلۆژیای "خۆ تەقاندنەوە"، ئەگەری لەناوبردنی خۆی لە شوێنە دوورە دەستەكان هەیە و پێویست ناكات كە بگەڕێتەوە.
-
خەڵك- وتەبێژی سەرۆكی وەفدی دانوستانكاری هەرێم بۆ بەغدا ڕایدەگەیەنێت، لەئێستادا چاوەڕێن بژاردەی نوێی لایەنەكان لەلیژنەی دارایی بنوسرێتەوەو بەڕەزامەندی هەرێم دەنگی لەسەربدرێت. سەمیر هەورامی وتەبێژی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیران و سەرۆكی وەفدی دانوستانكاری حكومەتی هەرێم بۆ بەغدا لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، لە دوواین سەردانی وەفدی هەرێم بۆ بەغدا گفتوگۆ لەگەڵ لایەنە سیاسییەكان كراوەو تەواوی داتاكانی پەیوەست بەخەرجییەكان و داهاتی نەوت و ژمارەی مووچەخۆران ڕادەستی حكومەتی عێراق كراون، بۆیە لەئێستادا چاوەڕێ دەكەن ڕەشنوسی دووەم لەلایەن لیژنەی دارایی پەڕلەمانی عێراق ئامادەبكرێت كە ڕەنگدانەوەی خواستی لایەنە سیاسییەكانیشە لە كۆبوونەوەكاندا گفتوگۆیان لەگەڵ كراوە. وتیشی"تائێستا پێشنیازی دووەم ئامادە نەكراوەو پڕۆژەیاسای بودجەی ساڵی 2021 ڕەوانەی سەرۆكایەتی پەڕلەمان كراوە بەبێ ئەوەی پشكی هەرێم یەكلایی بكرێتەوە، بۆیە چاوەڕێ دەكەین لیژنەی دارایی ڕەشنوسی هەردوو بڕگەی 10 و 11ی پڕۆژەی بودجە ئامادە بكات كەتایبەتە بە پشكی هەرێم و دواتریش كۆی پڕۆژەكە لەپەڕلەمان دەنگی لەسەر دەدرێت". ئاشكراشیكرد، لەدوواین سەردانیاندا بۆ بەغدا بۆ لایەنەكانیان ڕوونكردوەتەوە كە ئەوان پابەندی دەستور و ڕێككەوتنەكان دەبن و ئەو لێدوانانەش كەباس لەوە دەكەن پشكی هەرێمی كوردستان لەسەر حسابی پارێزگای بەسرەو شارەكانی دیكەی عێراق ڕەوانەدەكرێن، هیچ بنەمایەكیان نیەو هەرێم ئامادەیی دەربڕیوە لەبەرامبەردا داهاتی نەوت و داهاتی خاڵە سنوورییەكان ڕادەستی بەغدا بكات.
-
خەڵك- نرخی دۆلار لە بازاڕەكانی هەرێمی كوردستان بەراورد بە ڕۆژانی ڕابردوو دابەزیوە. بەپێی زانیارییەكان، نرخی دۆلار بۆ ئەمڕۆ هەینی 26-2-2021، لە شاری سلێمانی 100 دۆلاری ئەمریكایی بە 145 هەزار 5500 دینار مامەڵەی پێوە كراوە. وتیشی"نرخی 100 دۆلاری ئەمریكی بە 2 ملیۆن و 470 هەزار تمەنی ئێرانی مامەڵەی پێوە كراوە". بەهۆی ناجێگیری بازاڕ و قەیرانی دارایی و ڤایرۆسی كۆرۆنا و دابەزینی بەهای دینار لە هەرێمی كوردستان و عیراق، نرخی دۆلار ناجێگیرە.
-
خەڵك- پسپۆڕێكی نەخۆشییەكانی گورچیلە و پڕۆستات و میزەڕۆ ڕایدەگەیەنێت، هەندێك پیاو دوای تەواوبوونی كرداری میزكردن هەست بەچەند دڵۆپێك میز دەكەن كە بەبێ ویستی خۆیان دێتە خوارەوە و جلەكانی ژێرەوە یان پانتۆڵەكانیان تەڕدەكات. د.كاردۆ حسن ژاژڵەیی پسپۆڕی نەخۆشییەكانی گورچیلە و پڕۆستات و میزەڕۆ لەنووسینێكیدا ڕایگەیاند، ئەم حاڵەتە شتێكی زۆر بێزاركەرە بەتایبەتی بۆ كەسێك كە نوێژ بكات، چونكە جلەكانی تەڕدەكات و كەسەكە هەست بەپیسی دەكات. وتیشی"هۆكاری ئەوەی چەند دڵۆپە میزێك پاش تەواوبوونی كرداری میزكردن دێتە خوارەوە دوو هۆكاری سەرەكی هەیە، یەكەمیان لاوازی ماسولكەكانی دەوری بۆری میز و میزەڵدانە كە بەهۆكاری جیاواز ڕوودەدات, لەكاتی ئاساییدا ئەم ماسولكانە گرژ دەبن و هەرچی میزێك كە ماوەتەوە لە بۆری میزدا پاڵی پێوەدەنێن بۆ دەرەوە كەوادەكات هیچ میزێك نەمێنێتەوە لەناو بۆری میزدا، بەڵام كاتێك لاوازدەبن ئەوا هەندێك میز لەناو چوك یان بۆری میزدا دەمێنێتەوە و لەكاتی هەستان لە دوای تەواوبوونی میزكردن یان دوای هاتنەدەرەوە لە تەوالیت و تۆزێك ڕۆیشتن ئەوا دڵۆپە میزەكان دێنە خوارەوە و جلەكانی ژێرەوە تەڕدەكات". ئاماژە بۆ ئەوەش دەكات، هۆكارێكی تر بۆ دروستبوونی ئەم حاڵەتە بریتیە لە لاوازبوونی ئەوماسولكانەی كە كۆنتڕۆڵی میزكردن دەكەن كە لەكاتی ئاساییدا ئەو میزەی لە ئاستی پرۆستاتدا ماوەتەو دەیخەنەوە ناو میزەڵدان كە چەند دڵۆپێكە، بەڵام ئەگەر لاواز ببێت ئەوا میزەكە دێتە ناو بۆری میزەوە و لەگەڵ چونە دەرەوە یان هەستان لە میزكردندا دێتەخوارەوە. ڕوونیشیكردەوە، هەرچەندە هەندێك حاڵەتی تایبەتی هەیە كەدەبنە ئەم هۆكارە، بەڵام زۆربەی پیاوان كەئەم كێشەیەیان هەیە هیچ نیشانەیەكی نەخۆشیان نیە لەكاتی پشكنیندا، سەرەكیترین هۆكار بریتین لە، نەشتەرگەری لابردنی پرۆستات، قەبزی درێژخایەن كەكەسەكە بەردەوام زەغت دەكات لەكاتی پیساییدا، كۆكەی درێژخایەن، زەبری دەرەكی یان نەشتەرگەری لەناوچەی حەوزدا.
-
خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی كوردستان كەشوهەوای ئەمڕۆ و سبەینێی شارەكانی هەرێمی بڵاوكردەوە. بەپێی پێشبینییەكانی كەشناسی، ئەمڕۆ هەینی ئاسمان دەبێت. هەر بەپێی پێشبینییەكان، سبەینێ شەممە ئاسمان ساماڵ دەبێت، پلەكانی گەرماش بەرزدەبنەوە.
-
خەڵك- بەپێی بۆڕسەی جیهانی نرخی یەك ئۆنسە زێڕ بە هەزار و ٧٥٧ دۆلارە، نرخی یەك گرامیش ٥٦ دۆلار و ٤٩ سەنتە. بەپێی بۆرسەی جیهانی، ئەمڕۆ هەینی نرخی یەك كیلۆگرام زێڕ بریتییە لە ٥٦ هەزار و ٤٩٥ دۆلار. نرخی زێڕ بەراورد بە دوێنێ پێنج شەممە بۆ هەر مسقاڵێك حەوت هەزار دیناری عێراقی دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە. نرخی یەك مسقاڵ زێڕی عەیارە ١٨ بە ٣٠٨ ھەزار دینارە. نرخی یەك مسقاڵ زێڕی عەیارە ٢١ بە ٣٦١ ھەزار دینارە. نرخی یەك مسقاڵ زێڕی عەیارە ٢٤ بە ٤١٨ هەزار دینارە.
-
خەڵك- سەرۆك كۆماری عێراق ڕایدەگەیەنێت، سەردانەكەی پاپای ڤاتیكان بۆ عێراق و هەرێمی كوردستان پەیامێكی تایبەت بە پێكەوەژیانی ئاشتییانە بۆ پەڕگیرەكان دەنێرێت. بڕیارە ڕۆژی 5ی مانگی داهاتوو، پاپا فرانسیس، پاپای ڤاتیكان سەردانەكەی بۆ عێراق دەستپێبكات، ئەو ڕۆژە لە بەغدا دەبێت و چەند كۆبوونەوەیەكی دەبێت، دواتر ڕۆژی 6ی ئاداریش سەردانی نەجەف دەكات و لەگەڵ عەلی سیستانی، گەورە مەرجەعی باڵای شیعەكان كۆدەبێتەوە و دواتر دەچێتە شاری ئوور. رۆژی 7ی ئاداریش پاپا فرانسیس سەردانی هەرێمی كوردستان دەكات و لە فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی هەولێر لەلایەن نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستانەوە پێشوازیی لێدەكرێت، پاشان لەگەڵ هەریەكە لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی و مەسرور بارزانی كۆدەبێتەوە. دواتر سەردانی چەند ناوچەیەكی پارێزگای نەینەوا دەكات، لەوانەش قەرەقووش، هەمان رۆژیش دەگەڕێتەوە هەولێر و لە یاریگەی فرەنسۆ هەریری بەشداری لە رێوڕەسمێكدا دەكات. بەرهەم ساڵح، سەرۆك كۆماری عێراق ڕایگەیاند، سەردانەكەی پاپا فرانسیس بەهاكانی پێكەوەژیان و ئاشتی لە سەرانسەری جیهان بەهێزتر دەكات. وتیشی"كۆبوونەوەكەی نێوان پاپا فرانسیس و ئایەتوڵڵا سیستانی راگەیێندراوێكی زۆر گرنگ و قووڵ دەبێت لەبارەی میانڕەوی لە ئاییندا. تیرۆریستەكان و پەڕگیرەكان ناتوانن ناوی خودا و پێغەمبەر ئیبراهیم بەكاربهێنن". ڕوونیشیكردەوە، عێراقییەكان پەرۆشن بۆئەوەی گوێیان لە پاپای ڤاتیكان بێت و چاویان پێی بكەوێت، سەردانەكە پەیامێك دەبێت بۆ ئاشتی، یەكدی قبووڵكردن و ئەو ڕاستیەی كە عێراق لانكەی شارستانییەت و ئایینەكانە.
-
خەڵك- میوەیەكی پڕ ڤیتامین كە بەرگری جەستە بەهێز دەكات دژە ئەنفلۆنزا و ڤایرۆسی كۆرۆنا. كەناڵی "العالم" بڵاویكردەوە، نورهان محێدین پسپۆڕی خۆراك سەبارەت بە میوەی كێوی ڕایگەیاند، كێوی باشترین میوەیە كە زۆرترین ڤیتامینی تێدایە و سوود بە جەستە دەگەیەنێت و بەرگری جەستەش بەهێز دەكات. وتیشی"هۆكارەكەی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە ئەو میوەیە هەڵگری ڤیتامین و مادەی كانزایی زۆرە". ئاشكراشیكرد، كێوی سەرچاوەی سەرەكی ڤیتامین سی-یە، كە چارەسەرێكی بەهێزە بۆ ئەنفلۆنزا و دژی ڤایرۆسی كۆرۆناشە.
-
خەڵك- وەزارەتی دارایی و ئابووری حكومەتی هەرێمی كوردستان وەك بڕیاری لەسەر دابوو، دوێنێ دەستی بە دابەشكردنی مووچە كرد و ئەمڕۆ هەینیش ژمارەیەك وەزارەت و دەستە مووچە وەردەگرن. بەپێی خشتەیەك كە وەزارەتی دارایی و ئابووری بڵاویكردووەتەوە، ئەمڕۆ هەینی دابەشكردنی مووچەی مانگی شوبات بە لێبڕینی 21% بۆ فەرمانبەران و مووچەخۆران و 50% بۆ پلە باڵاكان دەستپێدەكات و بۆ ئەمڕۆش هەریەكە لە وەزارەتەكانی پەروەردە، ئەنجومەنی ئاسایش، دەزگای گشتی ئاسایش، وەزارەتی كاروباری كۆمەڵایەتی، وەزارەتی داد، ئەنجومەنی دادوەری، وەزارەتی سامانە سروشتییەكان، وەزارەتی پلاندانان، دەستەی ژینگە، مافی مرۆڤ، ناوچەكانی دەرەوە هەرێم، دەستەی وەبەرهێنان، دەستەی دەستپاكی و چەند وەزارەت و دەستەیەكیتر مووچەكانیان وەردەگرن.