عیراق ڤاكسینەكەی ئۆكسفۆرد پەسەند دەكات
خەڵك- بەشی هەواڵ حەسەن تەمیمی وەزیری تەندروستی عیراق، وادەی…
زیاترسەردێر
-
زاناکان دەڵێن شێرپەنجە دەتوانێت ببێت بە نەخۆشییەکی کوشندە کاتێک "خانە گەورەکان" دەچنە ناو شوێنێکی نوێ لە جەستەدا بە چوونە ناو خوێنەوە، لەو شوێنەی کە دەست دەکەن بە کارکردن، بە ناوی "مێتاستاسیس" بەپێی گۆڤاری زانستی سروشت لە ئێستادا توێژینەوەیەکی نوێ ئەوە دەردەخات کە خانەكانی "CTC" -- زیاتر ئامادەن بچنە ناو خوێنەوە لە ئەو کەسانەی کە شێرپەنجەی مەمکیان هەیە لە شەوێکدا. کینگ جۆن مێنگ، زانای کرۆنۆبیۆلۆجی لە زانکۆی مانچستەری بەریتانیا دەڵێت: کە دۆزینەوەکە دەتوانێت یارمەتی باشتری پێشکەوتنی شێرپەنجە بدات. نیکۆلاس ئاستۆ، زیندەوەرزان لە پەیمانگای تەکنەلۆجیای فێدراڵی سویسرا لە زوریخ و یەکێک لە نووسەرانی توێژینەوەکە دەڵێت: بۆچی خانە شێرپەنجەی مەمک لە مرۆڤدا چالاکترن لە شەواندا لەوانەیە پشت بە چەند فاکتەرێک ببەستێت . كە هۆرمۆنەکان دیاری دەکەن کەی بخەون و بەخەبەر بێن ئەمەش لەوانەیە یەکێک بێت لە فاکتەرەکانی تێوەگلان. مێنگ هۆشداری دەداتە ئەو كەسانەی كە ژێر پەنجە مەمكیان ھەیە و خەو وەك دوژمنێكی سەرەكی دادەنێت و دەڵێت :هەندێک لە توێژینەوەکان ئەوەیان دەرخستووە ئەو کەسانەی کە شێرپەنجەیان هەیە و عادەتەن کەمتر لە 7 کاتژمێر لە شەودا دەخەون زیاتر لە مردن نزیك دەبنەوە. وەرگێڕانی/ لەنیا نامیق سەرچاوە/ it.voanews.com it.voanews.com
-
خەڵک بەئامانجی پەرەپێدانی ئاڵوگۆڕی بازرگانی و هێنانی کۆمپانیاکانی هیندستان بۆ هەرێمی کوردستان بۆ ئەنجامدانی پڕۆژەی وەبەرهێنان، وەڤدێکی وەبەرهێن و بازرگانی هیندستان و کونسوڵی ئەو ووڵاتە لەگەڵ یەکێتی وەبەرهێنەران کۆبوونەوە، وتەبێژی یەکێتی وەبەرهێنەرانی کوردستانیش داوای لێکردن سەردانی سلێمانی بکەن، چونکە لە ٣٠٪ پڕۆژەکانی پیشەسازی عیراق لە سلێمانییە. یاسین مەحمود، وتەبێژی یەکێتی وەبەرهێنەرانی کوردستان بە(خەڵک)ی ڕاگەیاند، وەبەرهێنەران و بازرگانانی هیندستان لەچەند سێکتەرێکی جیاواز هاتوون وەک تەندرووستی و پەروەردە و تەندرووستی تاوەکو لەداهاتوو پەرەی زیاتر بەچاڵاکی ئابووری و بازرگانی بدەن لەگەڵ هیندستان، چونکە لەدوای چین هیندستان بۆ هەرێمی کوردستان زۆر گرنگە. دەشڵێت، کاڵا و بەرهەمی هیندستان لەڕووی نرخ وکوالێتی زۆر باشن، باڵیۆز و کونسووڵی هیندستان زۆر گرنگی بەهەرێمی کوردستان دەدەن بۆ وەبەرهێنان و بازرگانی، بۆیە ژمارەیەک بازرگانی باشی خۆیان هێناوە تاوەکو گفتوگۆ بکەین لەسەر ئاڵووگۆڕی بازرگانی. ئاماژەی بەوەشکرد، هەرێمی کوردستان لە کەرتی تەندروستی بەتایبەت شێرپەنجە زۆرترین سوودی لێ دەبینێت و نەخۆش سەردانی هیندستان دەکەن، دەشتوانن لەسێکتەری کشتوکاڵ و پیشەسازی هاوکاری هەرێمی کوردستان بکەن، چونکە لەم سێکتەرانەش لەئاستی وڵاتانی زۆر پێشکەوتوون. یاسین مەحمود، باسی لەوەشکرد، قەبارەی وەبەرهێنان لەهەرێمی کوردستان تاوەکو نیوەی ساڵی ٢٠٢٢ گەیشتووەتە ٦٧ ملیار دۆلار، بەڵام ژمارەی کۆمپانیاکانی هیندستان زۆر کەمن بۆیە بەکونسوڵی هیندستانمان ووت کە دەبێت ژمارەی کۆمپانیاکانیان زیاتر بکەن و قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانیش لەگەڵیان زیاترە لە لەیەک ملیارێک دۆلار زیاترە، ئامانجی هیندستانیش هێنانی کۆمپانیاکانی وڵاتەکەیانە بۆ هەرێمی کوردستان، چونکە بوونی ئاسایش و هەڵکەوتەی جوگرافی و ئاسانکاری بۆ کۆمپانیاکان وایکردووە هەرێم هەڵبژێرن. هەروەها یاسین مەحمود داوای لە بازرگان و وەبەرهێنەرانی هیندستان کرد سەردانی سلێمانیش بکەن بۆ وەبەرهێنان، چونکە کۆمپانیاکانی سلێمانی لە ١٥ سێکتەری جیاواز کاردەکەن و لە ٣٠٪ پڕۆژەکانی پیشەسازی عیراق لە سلێمانیە.
-
راچڵەکین- کەمێک لەمەوبەر لەگەڕەکی کازیوەی شاری سلێمانی بە نارنجۆک هێرش کرایە سەرماڵێک و بەگوێرەی زانیارییەکان دوو ژن بریندار بوون. بەپێی زانیارییەکان ئەو خانووە کە دەکەوێتە گەڕەکی کازیوەی شاری سلێمانی بەرامبەر کەناڵی ئاسمانی پەیام. هەر بە گوێرەی زانیارییەکان ماڵەکە بە دوو نارنجۆک کراوەتە ئامانج و دوو ئافرەت بریندار بوون هێزە ئەمنیەکان گەیشتونەتە شوێنی ڕووداوەکە.
-
خەڵك- لیۆنید سلۆتسكی سەرۆكی لیژنەی كاروباری دەرەوە لە ئەنجومەنی نوێنەرانی ڕوسیا (دۆما)، هۆشداریی دەدات لە خراپی ئاكامی چوونەناوەوەی هەریەك لە سوید و فنلەندا بۆ نێو هاوپەیمانی باكووری ئەتڵەسی (ناتۆ). سلۆتسكی لە نامەیەكی هەڕەشەئامێزدا هۆشداریدا لە "وازهێنان لە بێلایەنی وهەوڵدان بۆ بوون بە ئەندام لە هاوپەیمانی باكووری ئەتڵەسی كە لەلایەن سوید و فنلەنداوە بەپێی خواستی خۆیان گیراوەتەبەر، بەڵام دەبێت ئەو دوو وڵاتە ئاكامی خراپی ئەو بڕیارەیان پشتگوێ نەخەن كە كاریگەریی لەسەر پەیوەندییەكانیان لەگەڵ ڕوسیا و ئاسایشی ئەوروپایی دەبێت". بە وتەی سلۆتسكی"ئاسایشی ئەوروپا لەو دەمەی ناتۆ پەل بەرەو خۆرهەڵات دەهاوێت بەئاراستەی ڕوسیا، لە داڕمانی بەردەوامدایە". لەبارەی ڕازایبوونی توركیاش بۆ پشتیوانی لە سوید و فنلەندا بۆ چوونە نێو ناتۆ، سلۆتسكی ڕایگەیاند"سەبارەت بەو دڵنیابوونەی درایە توركیا بۆ ڕێگرینەكردنی لە هاتنەناوەوەی سوید و فنلەندا بۆ نێو ناتۆ، میخائیل گۆرباچۆڤ سەرۆكی سۆڤیەتیش لەكاتی خۆیدا دڵنیایی پێدرا كە هاوپەیمانی باكووری ئەتڵەسی فراوان نەبێت، بەڵام لە بەڵێنەكان پاشگەزبوونەوە".
-
خەڵك- سەرچاوەیەكی سیاسی ئاگادار، باس لە وردەكاریی كۆبوونەوەكانی ئێستای نێوان سەركردەكانی چوارچێوەی هەماهەنگی دەكات و دەڵێت، سێ ناو پێشنیازكراون بۆ سەرۆكایەتی حكومەت كە لەماوەی سێ ڕۆژی داهاتوو ئاشكرا دەكرێن. ئەمڕۆ چوار شەممە، سەرچاوەیەكی سیاسی ئاگادار بە میدیا عیراقییەكانی ڕاگەیاندووە"تائێستا چوارچێوەی هەماهەنگی شیعە بەشێوەیەكی فەرمی و ڕاستەقینە پرسی كاندیدكردنی كەسێتییەكانی بۆسەرۆكایەتی وەزیران بۆ قۆناغی داهاتوو باس نەكردووە، ئەو دەنگۆیانەی بڵاوبوونەوەتەوە لەم بارەیەوە، دوورن لە ڕاستییەوە". بە وتەی سەرچاوەكە كە نەیویستووە ناوی خۆی ئاشكرا بكات"ئەو ناوانەی بۆ سەرۆكایەتی وەزیران و بۆ ماوەی داهاتوو پێشنیازكراون لە گفتووگۆی نێوان هەندێك لە سەركردەكانی چوارچێوەی هەماهەنگی كە بەشێوەیەكی نافەرمی بووە، هەریەك لە (ئەسعەد عێدانی پارێزگاری بەسرە و قاسم ئەعرەجی ڕاوێكاری ئاسایشی نەتەوەیی،و محەمەد شیاع سودانی وەزیری كارو كاروباری كۆمەڵایەتی پێشوون)، هەر ناوێكی تر لە دەرەوەی ئەم ناوانە باسبكرێن، دوورە لە ڕاستییەوە". سەرچاوەكە دەڵێت"بەپێی ئەو پێوەرانەی لەلایەن سەركردەكانی چوارچێوەی هەماهەنگییەوە دادەنرێن، لە كۆبوونەوەكانی داهاتوودا هەڵبژاردنی سەرۆكی حكومەت یەكلایی دەكرێتەوە".
-
خەڵك- مەزهەر محەمەد ساڵح، ڕاوێژكاری دارایی سەرۆك وەزیران، وادەی ناردنی یاسای بودجەی گشتی ساڵی 2022 لەلایەن حكومەتەوە بۆ پەرلەمان ئاشكرا دەكات. ساڵح بە ئاژانسی فەرمی (العراقیە)ی ڕاگەیاندووە"گەر ڕەوشی یاسایی لەبار بێت و ڕێگە بۆ دەسەڵاتی ڕاپەڕندن خۆش ببێت بۆ تێپەڕاندنی یاساكان، ئەوا دەكرێت بودجەی ساڵی 2022 پێشكەش بكرێت و دواتر پرۆژە یاسای بودجەی 2023 لە مانگی تشرینی یەكەمی داهاتوو ڕەوانە بكرێت، بە مەرجێك یەكەم پەسەند بكرێت، بەر لە كۆتایی ساڵی دارایی لە كۆتایی كانوونی یەكەمی 2022". بە وتەی ڕاوێژكاری دارایی سەرۆك وەزیرانی عیراق"لەتشرینی یەكەمی داهاتوو، پرۆژە یاسای بودجەی ساڵی 2022 بۆ ساڵی 2023، لەلایەن حكومەتەوە بۆ پەرلەمان پێشكەش دەكرێت، بەپێی یاسای ئیدارەی دارایی فیدراڵ ژمارە 9ی ساڵی 2019ی هەمواركراو".
-
خەڵك- دوابەدوای ڕاگەیاندنی بینینی مانگی (زولحیجە) لەلایەن سعودیەوە و دیاری كردنی جەژنی قوربان، هەریەكە لە دیوانی وەقفی سوننی عێراق و وەزارەتی ئەوقافی هەرێم جەژنی قوربانیان دیاری كرد، بەڵام سیستانی ڕۆژی دواتر دەكات بە جەژن. نەبەز ئیسماعیل، وتەبێژی وەزارەتی ئەوقافی هەرێم بۆ (خەڵك) ڕایگەیاند، ڕۆژی (٨ )ی تەمموز وەستانی حاجیانە لەکێوی عەرەفە و ڕۆژی ( ٩) تەمموز یەکەمین ڕۆژی جەژنی قوربانی پیرۆزە. لای خۆشیەوە، دیوانی وەقفی سونی لە عێراق ڕایگەیاند، سبەی پێنج شەممە یەکەم ڕۆژی مانگی (زولحیجە)یە و ڕۆژی هەینی داهاتوو عەرەفەیه و ڕۆژی شەممە 2022/07/09 یەکەم ڕۆژی جەژنی قوربانی پیرۆزە. بەڵام ئایەتوڵا عەلی سیستانی، گەورە مەرجەعی شیعەكانی عێراق لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند، كە ئەم ئێوارەیە مانگ نەبینراوە و سبەینێ تەواوكەری مانگی كۆچی دەبێت و ڕۆژی هەینی یەكەم ڕۆژی مانگی (زولحیجە) دەبێت و بەوهۆیەوە ڕۆژی یەك شەممە 10ی تەمموز دەبێتە جەژنی قوربان. ئەمە لەكاتێكدایە، كە ئێوارەی ئەمڕۆ چوار شەممە، عەرەبستانی سعودیە لە بەیاننامەیەكدا ئاماژەی بەوەكردووە، ئێوارەی ئەمڕۆ هیلالیی مانگی (زولحیجە) بینراوە و بەهۆیەوە بڕیاردرا سبەینێ یەكەم ڕۆژی مانگی نوێی كۆچی بێت. ئاماژەی بەوەشكردووە، ڕۆژی هەینی 8ی تەمموز دەبێتە ڕۆژی ڕاوەستانی حاجییان لە عەرەفە و ڕۆژی دواتر شەممە 9ی تەمموز یەكەم ڕۆژی جەژنی قوربانی پیرۆز دەبێت.
-
خەڵك- قائیمقامی سەیدسادق بۆ پاراستنی باری ئەمنی و گیانی هاووڵاتیان چەند بڕیارێكی دەركرد. قائیمقامیەتی قەزای سەیدسادق لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، ئەمڕۆ چوار شەممە ٢٩ی ٦ی ٢٠٢٢، لە پێناو پاراستنی باری ئەمنی و سەرو ماڵی هاووڵاتیان و بەها كۆمەڵایەتیەكانی قەزاكەمان دوای ڕوودانی چەندان ڕووداوی ناخۆش و دڵتەزێن، دیاری ڕەفیق، قائمقامی قەزای سیدسادق بریاری دا بە هەندێك ڕێنمایی و قەدەغەكردنی چەند دیاریدەی تر. ڕاشیگەیاندووە، بۆ ئەو مەبەستە هەر خاوەن شوێنێك پابەند نەبیت بە توندی ڕووبەڕووی ڕێكاری یاسایی دەكەینەوە و مۆڵەتی كاركردنی لێ وەردەگرینەوە. جەختیشی كردۆتەوە، پێویستە دایكان و باوكان بە وردی چاودێری منداڵەكانیان بكەن و ڕێگەیان پێ نەدەن تا درەنگانێكی شەو لە بازار و كوچە و كۆڵانەكاندا بمێننەوە، تا نەبێتە هۆی ڕووداوی نەخوازرا و كێشە و گرفت بۆ خۆیان هاووڵاتیانی تر . دەقی بڕیارەكان: ١- داخستنی سەرجەم كافتریا و هۆڵەكانی بلیارد و گەیم سەنتەر و كافیەكان دوای كاتژمێر (١٢)ی شەو تا كاتژمێر (١٠) ی بەیانی . ٢- قەدەغەكردنی چوونە ژوورەوەی مێرد منداڵانی خوار (١٨) ساڵ بۆ ناو كافتریاكان هۆڵەكانی بلیارد و كافیەكان و مێرد منداڵی خوار (١٢) ساڵ بۆ گێم سەنتەرەكان . ٣- دەست بەسەردا گرتنی ( چەك ، چەقۆ ، بۆكس خنجەر و هاوتاكانی ) لە ناو كافتریا و هۆڵەكانی بلیارد ، لە ناو هەر شوێنێك دەستی بەسەردا بگیرێت شوێنەكەی دادەخرێت . ٤- دەست بەسەردا گرتنی ( ئۆتۆمبیلی جام ڕەش و ماتۆڕ سكیلی بێ سەرەتا ). ٥- قەدەغەكردنی لە بەركردنی پۆشاكی سەربازی لە لایەن ئەو هاووڵاتیانەی، كە لە هیج دام و دەزگایەكی ئەمنی كارمەند نین . ٦- قەدەغەكردنی هەموو جۆرە قومار كردنێك لە ناو هۆڵەكانی بلیارد و گەیم سەنتەرەكان . ٧- دەرچوونی شەوانەی مەفرەزەكان لە هێزە ئەمنیەكان بۆ چاودێری كردنی سەرجەم ئەو شوێنانە و ناوبازار و كوچەو كۆڵانەكانی بە مەبەستی بنبڕكردنی ئەو دیاریدانەی كە دەبنە هۆی بیزاركردنی هاووڵاتیان.
-
خەڵك-ئارام سەردار بڕیارە لەماوەی هەفتەی داهاتوودا، پاڵاوگەی لاناز بە بەرهەمی ڕۆژانەی دوو ملیۆن لیتر بەنزین بكەوێتە كار، سەرۆكی ئەنجوومەنی بەنزینخانەكانی هەولێر ڕایدەگەیەنێت، ئەگەر حكومەت پاڵپشتی بكات دەتوانێ بەنزین بەنرخی ٨٠٠ دینار بفرۆشێت و نرخی بەنزینیش هەرزان دەبێت. سیروان عەبدوڵا، سەرۆكی ئەنجوومەنی بەنزینخانەكانی هەولێر بە(خەڵك)ی ڕاگەیاند، لەهەولێر پاڵاوگەی لاناز كەیەكێكە لەگەورەترین پاڵاوگەكان و بەرهەمی ڕۆژانەی دەگاتە دوو ملیۆن لیتر بەنزین تەواو بووە، هەرچەندە بڕیاربوو لەم هەفتەیە بەنزین بخاتە بازاڕ، بەڵام هەندێ كاری تەكنیكی ماوە كاری لەسەر دەكەن و چاوەڕوان دەكرێت تا هەفتەی داهاتوو بەرهەمی پاڵاوگەكە بخرێتە بازاڕەوە. دەشڵێت: "ئەوەی ئێستا هەیە حكومەت بەنزینی ٦٩٠ دیناری بۆ پاس و تەكسی تەرخان كردوە و ٨٠٠ دیناریش بۆ هەموو جۆرەكانی تر دابین كراوە، بەشێكیش لەبەنزینخانەكان بەنزینی بازرگانی دەفرۆشن، كەڕۆژانە نرخی دەگۆڕێت". ئاشكراشی كرد، ئەو پاڵێوگەیە چاوەڕوان دەكرێت سەرەتا نزیكەی ملیۆنێك و ٥٠٠ هەزار لیتر بەرهەم بهێنێت تا ڕێژەكەی دەگاتە دوو ملیۆن لیتری ڕۆژانە. ئەوەشی خستەڕوو، پاڵاوگەكە هی كەرتی تایبەتە لەبەرئەوە نرخی بەنزینەكەی بەپێی نرخی نەوت لەجیهان زیاد و كەم دەكات، بەڵام ئەگەر حكومەت پاڵپشتی ئەو پاڵاوگەیە بكات دەتوانێ بەنزین بەنرخی ٨٠٠ دینار بۆ هەر لیترێك بفرۆشێت، لەهەمان كاتیشدا بەخستنە بازاڕی ئەو ڕێژە زۆرەی بەنزین كاریگەری لەسەر نرخی بەنزین بەگشتی دەبێت.
-
خەڵك- وتەبێژی بەڕێوەبەرایەتی ئاوی سلێمانی بۆ وەرزی هاوین دڵنیایی دەداتە هاووڵاتیان، كە "كێشەی ئاوی خواردنەوە نابێت" و ڕایدەگەیەنێت، جاروبار ئەگەر كێشە لە پڕۆژەكان و پەمپەكان دروست ببێت یان شكاوییەك هەبێت كەمێك پێدانی ئاو دوادەخات. ئامانج جەلال، وتەبێژی بەڕێوەبەرایەتی ئاوی سلێمانی بۆ (خەڵك) ڕایگەیاند، لە هاوینی ئەمساڵدا كێشەی بێ ئاوی ڕوونادات و ئاوی پێویستی خواردنەوە هەیە و كارمەندان لە كاركردنی بەردەوام و بێ وچاندان بۆ دابین كردنی ئاوی پاك بۆ هاووڵاتیان. ڕاشیگەیاند، ئەگەر شكاوییەك یان كێشەیەك لە پەمپ و پڕۆژەكان ڕووبدات ئەوە تاكو چاك دەكرێتەوە دابەشكردنی ئاو دوادەكەوێت، بەڵام كێشەی دابین كردنی ئاوی خواردنەوە نییە و خشتەی پێدانی ئاو بە گەڕەكەكان نەگۆڕاوە. جەختیشی كردەوە، ئەو گەڕەكانەی تۆڕی ئاویان نییە لەڕێگەی تەنكەرەوە ئاوی پاكیان بۆ دابین دەكرێت و پشكنین بۆ ئاوەكە دەكرێت. بەڕێوەبەرایەتی ئاوی سلێمانی لەڕێگەی پڕۆژەكانی ئاوی دوكان سلێمانی (هێڵی یەك و دوو) هەروەها پڕۆژەی ئاوی سەرچنارەوە ئاوی پاكی خواردنەوە بۆ شاری سلێمانی و دەورووبەری و پیرەمەگروون و ئەلایی و بازیان و تەكیە و چەمچەماڵ دابین دەكات.