ماڵی یەك شەوه
خەڵک یەک شەوە نازناوەو ناوی تەواوی (میرزا مستەفا مەلا غەفور)ە،…
زیاترتاگ: خانووە دێرینەکانی سلێمانی
خانووی ئازادی نوری بەگ لە قەزازەکان
یەکێکی تر لەخانووە جوان و دێرینەکان شاری سلێمانی کاری نۆژەنکردنەوەی…
زیاترسەردێر
-
خەڵك - نزار جەزا سەرۆكی كۆمسیۆنی حكومەت و ئەنجومەنە هەڵبژێردراوەكانی یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان لە دیمانەیەكیدا لەگەڵ (خەڵك) باسی لەدوایین وادە كرد، كە پێویستە پارتی وەڵامی پڕۆژە لامەركەزییەكەی یەكێتی بداتەوە. هەروەها ئاماژەی بۆئەوەكرد، كە لامەركەزیەت بۆ بەهێزبوونی زیاتری حكومەتی هەرێمە و دەیانەوێت هاوسەنگی بۆ حوكمڕانی بگەڕێنینەوە. دەشڵێت: ئەم حكومەتەی ئێستا هەڕەشەیە بۆ پێگەی قەوارەی هەرێم نەك پڕۆژەی لامەركەزیەت. شلێر شەهید غەفوور ژاژڵەیی، لەدیمانەكەدا ئەوەشی خستەڕوو، حكومەت لەئاستێكی زۆر بەرزدایە و خەڵكیش لەئاستێكی نزمی ژیاندایە. جەختی لەئەوەشكردەوە، ئێستا فەشەلێكی حوكمڕانی هەیە، كە لەهیچ سەردەمێك لەسەردەمەكانی دەسەڵاتی حوكمڕانی كوردیدا، حكومەتی ئاوا قەیراناوی نەبووە. دەشڵێت: لەسەردەمی دووئیدارەیی ئەم سنوورە گەشە و پێشكەوتن و كرانەوە و ئاوەدانی زیاتری هەبوو، بەڵام كاتێك ئیدارەكان یەكیانگرت، وردە وردە دەسەڵاتەكان لەم سنوورە وەرگیرانەوە و ئەم ناوچەیە وشككرا. دەقی چاوپێكەوتنەكە: خەڵك: دەتانەوێت بە پڕۆژەی لامەركەزیەت چی گۆڕنكارییەك دروستبكەن؟ شلێر شەهید غەفوور ژاژڵەیی: یەكێتی بەهەموو بڕوایەكەوە بڕوای بەپڕۆژەی لامەركەزی بۆ هەموو پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان هەیە، نەك بەتەنها بۆ سلێمانی. پڕۆژەی لامەركەزی و شۆڕكردنەوەی دەسەڵاتی كارگێڕی و دارایی بواری ژیانێكی ئاسانتر و خۆشگوزارەنتر بۆ سەرجەم هاوڵاتییان لەسەرجەم شارەكانی هەرێم دەڕەخسێنێت، لەبەرئەوە ئەم پڕۆژەیەمان پێشكەش بەحكومەت كردووە و پشتیوانی دەكەین. لەئێستاشدا لەهەوڵی ئەوەداین پشیتوانی و كۆدەنگی بۆ دروستبكەین. پڕۆژەی لامەركەزیەت دەبێتە هۆی بەهێزبوونی هەرێم نەك لاوازبوونی پڕۆژەی لامەركەزیەت دەبێتە هۆی بەهێزبوونی هەرێم نەك لاوازبوونی، لەبەرئەوەی كاتێك هەر پارێزگایەك ئیدارەیەكی سەركەوتووی هەبێت، پیشتیواندەبێت بۆئەوەی حكومەتێكی سەركەوتوو هەبێت، ئەوكاتەش حكومەتی هەرێم دەبێتە چاودێرێكی بەهێز بەسەر سەرجەم پارێزگاكانەوە، بەڵام هەر پارێزگایەك لەناوخۆیدا ئیدارەی خۆی دەكات و گەشەبەخۆی دەدات، كە ئەمەش دەبێتە هۆی گەشەكردنی زیاتر و زیادبوونی هەلی كار و كرانەوەی زیاتر. ئێستا حكومەتی هەرێم بەڕووی خەڵكدا داخراوە، حكومەت لەئاستێكی زۆر بەرزدایە و خەڵك لەچاڵاییەكی خوارەوەیە و لەئاستێكی نزمی ژیاندایە، لەبەرئەوە حكمەتی هەرێم بەڕووی هاووڵاتییاندا دەكرێتەوە و ژیانێكی شایستەتر بۆ هاوڵاتییان دەستەبەردەكات. فەشەلێكی حوكمڕانی هەیە، كە لەهیچ سەردەمێك لەسەردەمەكانی دەسەڵاتی حوكمڕانی كوردیدا، حكومەتی ئاوا قەیراناویمان نەبووە خەڵك: ڕەخنەكان ئەوەیە كە یەكێتی دەیەوێت هەرێم دوولەت بكات و سلێمانی بگەڕێنێتەوە سەر بەغداد، وەڵامتان بۆ ئەم ڕەخنەیە چییە؟ شلێر شەهید غەفوور ژاژڵەیی: پێویستە زیاتر پڕۆژەكە بەخەڵك بناسێنرێت، چونكە ئەوانەی لەوردەكاری پڕۆژەكە ئاگادارنین، لەوانەیە وابیربكەنەوە لەتكردنی هەرێمبێت، یان بەستنەوەی پارێزگایەكبێت بەبەغدادەوە، ئەمەش ڕاست نییە و دوورە لەڕاستییەوە. جێبەجێكردنی لامەركەزیەت دەبێتەهۆی بەهێزكردنی پێگەی هەرێم. ئێستا لامەركەزی نییە، بەڵكو حكومەتێكی ناوەندی زۆر بەهێزمان لەهەولێر هەیە، كە هەموو دەسەڵاتەكانی گەڕاندووەتەوە بۆخۆی، تەنانەت وەزیرەكانیش دەسەڵاتیان لانەماوە، دەبێت ئەوانیش بگەڕێنەوە بۆ سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران. ئێستا فەشەلێكی حوكمڕانی هەیە، كە لەهیچ سەردەمێك لەسەردەمەكانی دەسەڵاتی حوكمڕانی كوردیدا، حكومەتی ئاوا قەیراناویمان نەبووە، كە قەیران بەقەیران چارەسەردەكات و لەنەبوون قەیران دروستدەكات. كەواتە ئەمە بەڵگەیە لەسەر ئەوەی ئەم حكومەتی ئێستا هەڕەشەیە بۆسەر پێگەی هەرێم، نەك جێبەجێكردنی لامەركەزیەت، كە دەمانەوێت دروستبوونی چەند پارێزگایەكی بەهێز هەبێت و لەسەرەوە حكومەتی ناوەندی هەرێم چاودێربێت بەسەر پارێزگاكانەوە، ئەمەیە كەئێمە باوەڕمان پێیەتی و پێمانوایە هەرێمێكی بەهێز دروستدەكات، هەرێمێك لەناویەك تەبا دەبێتە هۆكاری نزیككردنەوەی لایەنەكان و خۆشگوزەرانی و ئاوەدانی و ڕاكێشانی كونسوڵخانەكان و زیادكردنی پڕۆژە و وەبەرهێنان. ئەمانەن كە دەبنەهۆی بەهێزكردنی هەرێمی كوردستان، وەك یەكێتیش تاكە ئامانجمان بەهێزبوونی پێگەی هەرێم و پاراستنی قەوارەكەیە، چونكە یەكێتی زۆرترین قوربانی لەپێناو ئەم قەوارەیە داوە. خەڵك: یەكێتی كە لەم سنوورەدا دەسەڵاتی تەواوی هەیە، وەك پێویست خزمەتی هاوڵاتییانی نەكردووە، ئەگەریش ئێستا لامەركەزیەت جێبەجێبكرێت، هەروەك پێشتر دەبێت، ئەمە ڕەخنەیەكەو لەئێوە دەگیرێت،…
-
خەڵك- بەرەبەیانی ئەمڕۆ ڕووداوێكی هاتوچۆ لە ڕێگای كۆیە ڕوویدا و بەهۆیەوە سێ كەس بریندار بوون. بەپێی زانیارییەكان، ئەمڕۆ پێنج شەممە بەهۆی پێكدادانی دوو ئۆتۆمبێل لە ڕێگای كۆیە -هەولێر زیانی ماڵی و گیانی بەدوای خۆیدا هێنا. هەر بە پێی زانیارییەكان 3 سەرنشینی ئۆتۆمبێلەكان بە سەختی بریندار بوون و ڕەوانەی نەخۆشخانە كراون و زانی زۆریش بەر ئۆتۆمبێلەكان كەوتوون.
-
خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی شارەزوور دەستگیركردنی سێ كەسی بەتۆمەتی ساختەكردنی پێنج هەزار و 600 دۆلاری ئەمریكی راگەیاند. لە راگەیەنراوێكی بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی شارەزوور هاتووە، 17ی شوباتی 2021، دوای ئەوەی لە لایەن كەسێكەوە ئاگاداركران كە ماتۆڕیكی فرۆشتووە بە كەسێك دواتر بۆی دەركەوتوە كە پارەی ساختەی وەرگرتووە، دەستبەجێ هێزەكانیان لە یاریدەدەرێتی ئاسایشی سەیدسادق بە فەرمانی دادوەری لێكۆڵینەوەی ئاسایشی شارەزوور بە پێی ماددەی 281 لە یاسای سزادانی عیراقی، توانیان تۆمەتباری سەرەكی دەستگیربكەن. لەڕاگەیەنراوەكەدا هاتووە، تۆمەتبارەكە پارەی جۆری 100$ دۆلاری كۆپی كردووە كە بڕەكەی پێنج هەزار و 600 دۆلار بووە واتە (56 گەڵا) ، دواتر مامەڵەی پێوەكردووە. لەڕاگەیەنراوەكەدا هاتووە، دوای لێكۆڵینەوە دەركەت كە پارەكەی لای كەسێكی تر كۆپی كردووە، بۆیە هێزەكانمان تۆمەتباری سێیەمیش دەستگیردەكەن، هەر سێ تۆمەتبارەكە بەناوەكانی (ش. م. ف) و (پ. ك. ح) و (پ. ب. ع) پەڕواوی لێكۆڵینەوەیان بۆ كراوەتەوە و لێكۆڵینەوەی زیاتریش بەردەوامە.
-
خەڵك-بەشی هەواڵ بە گوێرەی دواین ئامار، تووشبووانی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 113 ملیۆن و 137 هەزار و 507 حاڵەت. بە گوێرەی ئامارە جیهانییەكان، تاكو ئەمڕۆ پێنج شەممە ژمارەی تووشبووانی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 113 ملیۆن و 137 هەزار و 507 حاڵەت، لەو ژمارەیەش 2 ملیۆن و 509 هەزار و 756 حاڵەتی گیانلەدەستدانیش هەبووە. هەر بەپێی ئامارەكان تاكو ئێستا 88 ملیۆن و 753 هەزار و 918 تووشبووی ڤایرۆسی كۆرۆنا چاكبوونەتەوە. لەسەر ئاستی وڵاتانی جیهان، ئەمریكا زۆرترین ڕێژەی تووشبوون بە پەتاكەی تێدا تۆماركراوە و گەیشتووەتە 28 ملیۆن و 974 هەزار و 623 كەس و 518 هەزار و 363 كەسیش گیانیان لەدەستداوە. ڤایرۆسی كۆرۆنا نەخۆشییەكی كوشندەیە و مانگی 12ی ساڵی ڕابردوو لەشاری وۆهانی وڵاتی چین سەریهەڵداو لەئێستاشدا لە زیاتر لە 210 وڵات و ناوچەی جیهان بڵاوبووەتەوە.
-
خەڵك- چاودێرێكی سیاسی ڕایدەگەیەنێت، هەركات توركیا هاتە نێو هەریم، ئەزموونی باشوور دەكەوێتە مەترسییەوە. هەرچەندە ناوە ناوە بۆردومان و ئۆپەراسینەكانی توركیا بۆسەر سنوورەكانی هەرێمی كوردستان دژی پەكەكە ئەنجام دەدرێت، بەڵام بەشێك لەو زیانانە بەر هاووڵاتیانی سڤیل دەكەوێت، هاوكات توركیا ئاشكرایكردووە، دەستبەرداری مووشەكی s400 دەبێت لەبەرانبەر وەستاندنی هاوكارییەكانی ئەمریكا بۆ پەكەكە. كانەبی باپیر چاودێری سیاسی بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، ئەمریكا پێشتر پڕۆژەی گەمارۆدانی توركیای پەسەند كردووە، بەڵام لە ئیدارەی تڕەمپ گەڕایەوە و واژووی نەكرد و هەڵیپەسارد، بینیشمان چەند سزایەكی بواری سەربازیاندا، بەڵام لە بازنەیەكی تەسكدا بوو. وتیشی"توركیا بەو گەمارۆیانە تەنگاو بوو، كاریگەری لە ئابووری ئەو وڵاتە كرد، ئێستاش توركیا نەرمی نواندووە و پڕۆژەی گەمارۆكانیش بوونی هەیە، بەڵام ئایا بایدن ئەو پڕۆژەیە زیندوو دەكاتەوە یان نا، تاكو ئێستا دیار نییە". سەبارەت بە مووشەكەكانی توركیا، ناوبراو ڕایگەیاند، توركیا مووشەكەكانی هێناوە و قۆناغی زۆری بڕیوە و ئەوەندەی نەماوە، ئەمریكاش لە لێدوان و هەڵوێستێكی توركیا دڵی ئاو ناخواتەوە و وازناهێنێت. ئاماژە بۆ ئەوەش دەكات، كورد دەرفەتێكی باشی لەپێشە و دەكرێت یەكگرتوو بێت و پشتگیری پارچەكانی دیكە بكرێت و خوێندنەوەی باش بۆ یەكتر هەبێت.
-
خەڵك - یەحیا حبیب ئەمڕۆ پێنج شەممە، بەڕێوبەرایەتی ئاسایشی شارەزوور دەستگیركردنی سێ تۆمەتبار ڕاگەیاند، كە هەستاون بە كۆپیكردنی دراوی جۆری (100$) سەد دۆلاری كە بڕەكەی (5600) پێنج هەزار و شەش سەد دۆلار بووە. بەڕێوبەرایەتی ئاسایشی شارەزوور لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكات، لە چوارچێوەی هەڵمەتی هێزەكانی بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی شارەزوور لە بەرواری (17/2/2021) دوای ئەوەی لە لایەن كەسێكەوە ئاگاداركراین كە ماتۆڕیكی فرۆشتووە بە كەسێك دواتر بۆی دەركەوتووە كە پارەی ساختەی وەرگرتووە. ئاشكراشیكرد، دەستبەجێ هێزاكانمان لە یاریدەدەرێتی ئاسایشی سەیدسادق، بە فەرمانی دادوەری لێكۆڵینەوەی ئاسایشی شارەزوور و بەپێی ماددەی (281 لە ی.س) توانیان تۆمەتباری سەرەكی دەستگیر بكەن كە هەستاوە بە كۆپیكردنی دراوی جۆری (100$) سەد دۆلاری كە بڕەكەی (5600) پێنج هەزار و شەش سەد دۆلار بووە دواتر مامەڵەی پێوەكردووە. ڕوونیشیكردەوە، دوای لێكۆڵینەوە دەركەت كە دراوەكان لای كەسێكی تر كۆپی كردووە و هەر بۆیە هێزەكانمان تۆمەتباری سێیەمیش دەستگیر دەكەن كە بریتین لە هەر سێ تۆمەتبار بەناوەكانی (ش.م.ف) و (پ.ك.ح) و (پ.ب.ع) پەڕاوی لێكۆڵینەوەیان بۆ كراوەتەوە و لێكۆڵینەوەی زیاتریش لەو بارەیەوە بەردەوامە.
-
خەڵك- بەڕێوبەری كەشناسی سلێمانی ڕایدەگەیەنێت ئەو ڕەشەبایەی ڕووی لە سلێمانی كردووە ئەمڕۆو سبەی بەردەوام دەبێت و هەفتەی داهاتوش ناو بەناو دروست دەبێت. ئاسۆ كەمال بە ڕێوبەری كەشناسی سلێمانی بە(خەڵك) ی ڕاگەیاند، لەبەرەبەیانی شەوی ڕابردووەوە لە پارێزگای سلێمانی و دەوروبەری چالاكبوەو خێراییەكەی30 بۆ 40 كم لە كاتژمێرێكدا تۆمار كراوە بە ئاڕاستەی باكوری ڕۆژهەڵات . ئاماژەی بەوەشكرد، پێدەچێت ئەمڕۆش بەردەوامی هەبێت و خێراییەكەی ناو بەناو چالاك بێت بۆ سبەینێش تا ڕادەیەك بەراورد بە ئەمڕۆ لاوازتر ببێت. وتیشی، لەسەرەتای هەفتەی داهاتوش بەهەمان شێوە ناو بەناو ئاڕاستەی با خێرا دەبێت و هێواش دەبێتەوە. ئاماژەی بەوەشكرد، ئەو بایە لەدەرئەنجامی جیاوازی ئەو پەستانە جیاوازانە دروست دەبێت كە لە ناوچە جیاوازەكانی دەوروبەرماندا هەیە.
-
خەڵك-ئارام سەردار ئەمڕۆ پێنچ شەممە ٢٥ی شوباتی ٢٠٢١ تیمی پارێزەرانی كەیسی گیروانی بادینان لائیحەی تەمیزكردنەوەی بڕیاری شەش ساڵ زیندانی بۆ ٥ دەستگیركراوی بادینان پێشكەش بەئەنجومەنی دادوەری كرد. هەرێم ڕەفعەت، یەكێك لەتیمی پارێزەرانی كەیسی گیروانی بادینان لەلێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، لائیحەی تەمیزكردنەوەی بڕیاری شەش ساڵ زیندانی بۆ ٥ دەستگیركراوی بادینان پێشكەش بەئەنجومەنی دادوەری كرد. دەشڵێت"جگە لەپارێزەرانی هەولێر، پارێزەرانی دهۆك و سلێمانی و كەركوك بۆ پشتیوانی لە گیراوانی بادینان لەگەڵمان بوون". لای خۆشیەوە بەشدار حوسێن، یەكێكی تر لەتیمی پارێزەرانی كەیسی گیروانی بادینان ڕایگەیاند، پێویست بوو دوای بڕیاری شەش ساڵ زیندانی، ئەو گیراوانە ڕادەستی چاكسازی گەوران بكرابان، بەڵام نازانین بۆچی تائێستا ئەوە نەكراوە. باسی لەوەشكرد، ئێمە ئومێدمان هەیە بڕیارەكە لەكاتی تەمیزكردنەوەی بگۆڕێت، چونكە كەیسەكانیان هیچ بەڵگەیەكی تێدا نیە لەوەی پێی تۆمەتباركراون، داواش دەكەین لەبەرئەوەی پرسێكی زۆر گەورەیە زۆرترین دادوەر پێداچوونەوە بەبڕیاری دادگای هەولێر بكات.
-
خەڵك- باوكی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان بە هۆی نەخۆشیەوە كۆچی دوایی كرد. ئەمرۆ پێنج شەممە سەید قادر مستەفا عەزیز باوكی مستەفای سەیدقادر جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان بە هۆی نەخۆشی لە قەڵادزێ كۆچی دوایی كرد.
-
خەڵك- لە %10ی كارەكانی شەقامی 100 مەتریی سلێمانی تەواو بووە و كاركردنیش تێدا بەرەدەوامە. ساسان عەونی وەزیری شارەوانی و گەشتوگوزار ڕایگەیاند، كاركردن لە شەقامی 100 مەتریی سلێمانی بەردەوامە و بەگوێرەی خشتەی بەرەوپێشچوونی كارەكان، تا ئێستا نزیكەی %10ی كارەكانی جێبەجێكراون و سەرۆكایەتیی شارەوانیی سلێمانیش بەردەوام چاودێریی كارەكانی ئەو پرۆژە گرنگ و ستراتیژییەی سلێمانی دەكات. ئەو وەزیرە دەشڵێت، تۆپۆگرافیای ئەو شوێنەی كە شەقامی 100 مەتریی سلێمانی لێ جێبەجێ دەكرێت، تارادەیەك سەختە و هێشتا كاركردن لێی لە قۆناغی خۆڵكاری و بڕین و پڕكردنەوە و جێبەجێكردنی كارە كۆنكرێتییەكاندایە. وتیشی، لە وەرزی زستان بەهۆی باران و بەفر و سەختی كەشوهەواوە تارادەیەك بەربەست لەبەردەم زیاتر بەرەوپێشچوونی كارەكان دروست بوو، لەگەڵ خۆشبوونی كەشوهەوادا لە وەرزی داهاتووەوە كاركردن لە پرۆژەكە بەشێوەیەكی باشتر بەرەو پێش دەچن.