چەند ڕاستییەکی سەرسوڕهێنەر لەسەر جەستەی مرۆڤ
خێزان بەدیهێنەرەکانی یەزادان پڕن لەسەرسامی و لە نێویشیاندا…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- بەشێك لە تۆڕە كۆنەكانی ئاوی خواردنەوەی چەند گەڕەكێكی شاری هەولێر دەگۆڕدرێن و وەزارەتی شارەوانی هەرێم ڕایدەگەیەنێت، ئێستا پڕۆژەكە بە درێژی 18 كیلۆمەتر كەوتۆتە بواری جێبەجێكردنەوە. وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزاری هەرێم لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، پڕۆژەكە لەسەر قەرزی درێژخایەنی ئاژانسی ژاپۆنی جێبەجێ دەكرێت، كە پێشتر گرێبەستەكەی لەگەڵ وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار كرابوو، ئێستاش لە چەند گەڕەكێكی ناو شاری هەولێر دەستكراوە بە كاركردن تێیدا و تا ئێستا 11.8ی كۆی پڕۆژەكە جێبەجێ كراوە. ڕوونیشی كردۆتەوە، ئەو تۆڕانەی ئاوی خواردنەوە كە دەگۆڕدرێن، ئاسن و زۆر كۆن بوون و لەزۆر شوێنیشدا تێكچووبوون، بۆیە ئێستا بە پایپی HDP دەگۆڕدرێن، كە دروستكراوی وڵاتی ئیتاڵیایە. ئاماژەی بەوەشكردووە، پڕۆژەكە لەسەر قەرزی درێژخایەنی ژاپۆنی و بە پشتیوانی ڕێكخراوی جایكای ژاپۆنی جێبەجێ دەكرێ و بڕیارە لە ماوەی ساڵێكدا تەواو ببێت. درێژی ئەو بەشەی پڕۆژەكە، كە ئێستا كاری تێدا دەكرێت 18 كیلۆمەترە و تا ئێستا 11.8ی لێ جێبەجێ كراوە.
-
خەڵك- وەزارەتی تەندروستی عیراق ئاشكرای دەكات، 6791 حاڵەتی نوێی تووشبوون بە ڤایرۆسی كۆرۆنا تۆماركراوە و 5190 كەسیش چاكبوونەتەوە و 35 كەسیش گیانیان لەدەستداوە، كە زۆرترین ژمارەی لە شاری هەولێرە. وەزارەتی تەندروستی عیراق لە بەیاننامەیەكدا ئاماژەی بەوەكردووە، كە لە 24 كاتژمێری ڕابردوودا 38 هەزار و 833 پشكنینی تایبەت بە كۆرۆنا ئەنجام دراوە و دەركەوتووە 6791 كەس تووشی ڤایرۆسی كۆرۆنا بوون و ئەنجامەكانیان پۆزەتیڤ بوون. ئاشكراشی كردووە، كە زۆرینەی تووشبووەكان لە بەغدا و بەسرە بوون، هەروەها لە سلێمانی 494 و هەولێر 302 و دهۆك 333 حاڵەت تۆماركراوە. ڕوونیشی كردۆتەوە، كە 5190 تووشبوو بە پەتاكە چاكبوونەتەوە، هاوكات 35 كەسیش گیانیان لەدەستداوە. ڕوونیشی كردۆتەوە، كە بە تەنها لە هەرێمی كوردستان 11 كەس گیانیان لەدەستداوە، كە زۆرینەیان لە هەولێر بوون.
-
خەڵك- ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی (WHO) سەبارەت بە پڕۆسەی كوتان بە ڤاكسینی كۆرۆنا لە عیراق و هەرێم داوا لە هاووڵاتیان دەكات خۆیان تۆمار بكەن و ڤاكسینەكە وەربگرن بۆ كۆتایی هێنان بە پەتاكە. ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، "هەموو ئەو پڕوپاگەندە بێ بنەمایانە ڕەتدەكەینەوە، كە بڵاوكراونەتەوە بۆ كەمكردنەوەی متمانەی هاووڵاتیان سەبارەت بە سەلامەتی و كاریگەری كوتانەكانی تایبەت بە كۆرۆنا". ڕاشیگەیاندووە، كوتانەكانی تایبەت بە كۆرۆنا خاڵی وەرچەرخانن لە شەڕی ڕووبەڕووبوونەوەی ئەم پەتا جیهانییە و سوودەكانی زۆر زیاترن لە كاریگەرییە لاوەكیە دەگمەنەكانی. ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی داوا لە هاووڵاتیان دەكات، "خۆیان تۆمار بكەن و كوتانەكان وەربگرن بەزووترین كات، چونكە كاتێك دەتوانین ئەم پەتایە ڕابگرین، كە زۆرترین خەڵك خۆی كوتابێت".
-
خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی گەرمیان ئاشكرای دەكات، كە باوكێك بەهەڵە بە ئۆتۆمبێل لە منداڵەكەی خۆی داوە و پاش گەیاندنی بەنەخۆشخانە گیانی لەدەستدا. مقدەمی مافپەروەر، عەلی جەمال قدووری، وتەبێژی پۆلیسی گەرمیان لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، بەیانی ئەمڕۆ یەك شەممە لەگەڕەكی شەهیدانی شارۆچكەی كەلارەوە تەرمی منداڵێكی (3) ساڵان هێنرایە بەشی فریاكەوتنی شەهید هەژار، كەبەهۆی شێلان بەئۆتۆمبێل گیانی لەدەستدابوو . ڕاشیگەیاند، بەوتەی باوكی، منداڵەكەی ناوی (لاهور ئاری فەیزولا )یە و تەمەنی 3 ساڵە، بەیانی ئەمڕۆ بە ئۆتۆمبێلەكەی، كە جۆری جێب لاریدۆیە لەلای ماڵی خۆیان بەهەڵە شێلاویەتی و بەهۆیەوە گیانی لەدەستداوە. ئاشكراشی كرد، لەئێستادا بەمەبەستی توێكاری تەرمەكەی ڕەوانەی پزیشكی دادوەری شارۆچكەی كەلار كراوە.
-
خەڵك- كۆمەڵگای دەروازەی نێودەوڵەتی پەروێزخان ئاشكرای دەكات، لە سبەینێوە هاتووچۆی گەشتیاری بەڕووی هاووڵاتیاندا دەكرێتەوە. كۆمەڵگای دەروازەی نێودەوڵەتی پەروێزخان لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، دوای ئەوەی بەهۆی مەترسی بڵاوبوونەوە و تەشەنە سەندنی ڤایرۆسی كۆرۆنای گۆڕاو، كۆماری ئیسلامی ئێران لە ٢٠٢١/٢/٢٠ دەروازە سنورییەكانی لەگەڵ عێراق بەڕووی گەشتیاراندا داخست، بەبڕیاری ئەو وڵاتە سبەینێ هاتووچۆی گەشتیاری دەستپێدەكاتەوە. ڕاشیگەیاندووە، بەپێی بڕیارەكەی كۆماری ئیسلامی ئێران، سنورداركردنی هاتووچۆی گەشتیاری لەسنوورە هاوبەشەكانی ئێران لەگەڵ عێراق تا (٤/٢٠/ ٢٠٢١) بە داخراوی دەمێنێتەوە، بەڵام ئەو كەسانەی (مۆڵەتی ئیقامەی كارپێكراو، ڤیزای خوێندن، ڤیزای نەخۆشی و وەبەرهێنان و بازرگانی، ڤیزای كار و مۆری چوونەدرەوە و پۆلیسی كۆچبەران و پاسپۆرتیان هەیە)، دەتوانن بچنە مەرزەكان و گەشتی ئێران بكەن. ئاشكراشی كردووە، ئەو كەسانەی ئەو مەرجانە دەیانگرێتەوە، دەتوانن لەسبەینێ دوو شەممە ٢٠٢١/٤/١٢ەوه لەڕێگەی دەروازەی نێودەوڵەتی پەروێزخانەوە گەشت بۆ وڵاتی ئێران بكەن.
-
خانمە هونەرمەند هانی موجتەهیدی نوێترین بەرهەمی خۆی بەناوی تەنیایی بڵاوکردەوە. بەرهەمە نوێکەی هانی لە تێكستی ئەحمەد محەمەدە، كاری میكس و ماستەرینگی لەلایەن كۆنستانتن كارستنس بۆ كراوە، لە دەرهێنانی سەید محەمەدییە. هانی لە دایک بوی شاری سنەی ڕۆژهەڵاتی کوردستانە، زیاتر لە 20 ساڵە سەرقاڵی کاری هونەریە، یەکەم ئەلبومی لە ساڵی 2009 بڵاوکردەوە بە ناوی ساندرێلا، بە ستایلی ئەلتەرناتیڤ کاردەکات، چەندین بەرهەمی هونەری هەیە. https://www.youtube.com/watch?v=4W_UVyGDsf4
-
یەکیک لەو بابەتانەی لە پزیشکی دادوەری مامەڵەی لەگەل دەکەین حالاتی لەبارچوون بەس ئەگەر تاوان و جیابوونەوەو سکاڵای لەسەر بیت ئینجا دەبیتە حالەتی پزیشکی دادوەری. ئەو حالەتەی باسی دەکەم یەکیکە لە سەدەها حالەت رۆژانە روودەدات . دوو هاوسەر هاتبونە سەر حالەتی لیک جیابوونەوە پرسیارمان کرد بۆ جیا دەبنەوە؟ ئافرەتەکە لە وەڵام گوتی من زگم هەبوو زانیم پێمان بەخێو ناکریت بەدزی لەبارم برد لە عیادەکی بچوکی تاریکی پەنا کۆڵانان..ئیستاش میردەکەم زانی دەیەوی لیم جیابیتەوە لەسەر ئەوە بۆیە دادوەر ناردوومی تاکو دلنیا بێتەوە لەوەی لەبارچوونم هەیە.ئینجا باسی شێوازی لەبارچوونەکەی کرد کەچۆن بۆی کردووە کە بەداخەوە کارەساتە ئەوەی روودەدات. لەم بابەتە دەمەوێ ئەوە باس بکەم جگە لە کوشتنی روحێک ماڵیکیش تێک چوو لەسەر ئەو تاوانە..لە یاسای عیراقی لەباربردنی مندال بە تاوان هەژمار دەکریت و سزای لەسەرە بۆ هەردوو لا ئەوەی لەبارچوونەکە ئەنجام دەدات و ئەوی دەیەوێ مندالەکە بچووێنی. لە رووی زانستیەوە ئەو کاری لەباربردنی مندال زۆر زیانی هەیە لەسەر تەندروستی ئافرەتەکە و بە یەکیک لە هۆکارەکانی مردن دادەنریت بەتایبەتی ئەگەر وەک ئەوەی ئێستا روودەدات لە کۆلانان بکریت و بە ناتەندروستی. تکایە رێگری بکەن بە هەموو لایەک لەکاری نا یاسایی و تاوان .. لە جیاتی ئەوە هەول بدریت کار بکریت لەسەر چاککردنی یاسایی لەباربردن لە یاسای عیراقی نەک ئەو جۆرە کەسانە لە تاریکی کۆلانان وەک مافیا بازرگانی دەکەن بە گیانی مرۆڤ و بەشێوەیەکی دڕندانە..
-
خەڵك- ئارام سەردار یەكێتی مامۆستایانی كوردستان هەڵوێستی بەرامبەر پڕۆسەی خوێندن ڕادەگەیەنێت و ئاشكرای دەكات، كە وەزارەتی پەروەردە پێشنیاری كردووە خوێندن بكرێتە ئەلیكترۆنی و ئێمەش پشتیوانی دەكەین بە چەند مەرجێك. ئەحمەد گەرمیانی، سەرۆكی یەكێتی مامۆستایانی كوردستان لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا ئاماژەی بەوەكرد، ئەمڕۆ یەكێتی مامۆستتایان كۆبۆتەوە و تاوتوێی پڕۆسەی خوێندنی كردووە لەكاتێكدا، كە ڕۆژانە ئامارەكانی تووشبوون و مردن بە كۆرۆنا لە هەڵكشانە. وتیشی، "وەزارەتی پەروەردە پێشنیاری كردووە خوێندن بكرێت بە ئەلیكترۆنی بۆ ئەم قۆناغە و ئێمەش پشتیوانی ئەو پێشنیارە دەكەین بۆ لیژنەی باڵای ڕووبەڕووبوونەوەی كۆرۆنا بە چەند مەرجێك". سەبارەت بە مەرجەكان ئاشكراشی كرد، دەبێت خوێندنی ئەلیكترۆنی بۆ ماوەیەكی دیاری كراوبێت و ڕێگە نەدرێت خوێندنی ئەمساڵ بفەوتێت یان دوابخرێت، هەروەها دەسەڵات بدرێت بە بەڕێوەبەرایەتییە گشتییەكان بۆ ئەوەی ئەو كارەبایان نییە و ئەنتەرنێتیان نییە خوێندن بەردەوام بێت و پەیوەندی نێوان خوێندكار و مامۆستا بەردەوام بێت، كە لانی كەم هەفتانە ڕۆژێك یان چەند كاتژمێرێك ئەو پەیوەندییە هەبێت تاوەكو مامۆستا ئاگاداری ئەو وانانەبێت، كە بە ئەلیكترۆنی دەخوێنرێن. جەختیشی كردەوە، دەبێت پۆلەكانی (1 و 2 و 3)ی بنەڕەتی ڕەچاو بكرێن و بەرنامەیەكی بۆ دابنرێت هەروەها بۆ پشووی هاوینەیان و هەروەها دەبێت پەروەردە پلانی تۆكمەی هەبێت بۆ خوێندنی ئەلیكترۆنی نەك وەك ساڵی ڕابردوو، كە چەندین كێشەی هەبوو. ئەحمەد گەرمیانی وتیشی، "دەبێت تاقیكردنەوەكان لەناو ناوەندەكانی خوێندن بێت و بە ئەلیكترۆنی نەبێت" و جەختیشی كردەوە، دەبێت كێشەی مووچە چارەسەر بكرێت و دەبێت بە بێ لێبڕین بدرێت و حكومەتی هەرێم بڕیار لەسەر ئەوە بدات.
-
خەڵك- بزووتنەوەی گۆڕان وەرگرتنی پارە لە پارتی دیموكراتی كوردستان ڕەتدەكاتەوە و ڕایدەگەیەنێت، "ئەوە زانیارییەكی ناڕاست و بێ بنەمایە". وتەبێژی بزووتنەوەی گۆڕان لە بەیاننامەیەكدا ئاماژەی بەوەكردووە، "هەواڵی وەرگرتنی بودجە یاخود بڕە پارەیەك لە پارتی دیموكراتی كوردستان یان هەر حزبێكی سیاسی دیكە بۆ بزووتنەوەی گۆڕان زانیارییەكی ناڕاست و بێ بنەمایە". ئەمە لەكاتێكدایە، كە لەماوەی ڕابردوودا چەند جارێك بزووتنەوەی گۆڕان بەوە تۆمەتبار كراوە، كە مانگانە پارە لە پارتی وەردەگرێت و لەماوەی ڕابردووشدا لە یەكێتی وەرگرتووە. لەدواین نووسراوی فراكسیۆنی ئەو حزبە لە پەڕلەمانی عیراق، كە وەڵامی نووسراوێكی ڕێكخەری گشتی حزبەكەیان داوەتەوە ئاماژەیان بەوەكردووە، "بزووتنەوەكە مانگانە بڕی 250 هەزار دۆلار لە پارتی وەردەگرێت" و داوای ڕوونكردنەوەیان لەسەر ئەو پارەیە كردووە.
-
خەڵك- وەزارەتی ئەوقافی هەرێمیش ئاشكرای دەكات، ئێوارەی ئەمڕۆ لیژنەی بینینی مانگ لەسەرجەم پارێزگاكان كۆدەبێتەوە و بڕیار لەسەر یەكەم ڕۆژی ڕەمەزان دەدات. نەبەز ئیسماعیل، وتەبێژی وەزارەتی ئەوقافی هەرێم بۆ (خەڵك) ڕایگەیاند، ئەو خشتە و حساباتە فەلەكیانەی بڵاودەكرێنەوە لە هەرێم كاریان پێ ناكرێت بۆ دیاری كردنی مانگی كۆچی و ڕەمەزان و جەژن، بەڵكو لە هەرێم پشت بە بڕیاری لیژنەی بینینی مانگ دەبەسترێت، كە سەڵانە لەلایەن وەزارەتەوە پێكدەهێنرێت. وتیشی، "ئەمساڵیش وەزارەتی ئەوقاف لیژنەی بۆ بینینی مانگ پێكهێناوە و ئێوارەی ئەمڕۆ لیژنەی بالا و لیژنەی پارێزگاكان كۆدەبنەوە و چاودێری بینینی مانگ دەكەن و ئەگەر مانگ ببینرێ سبەینێ دەكرێتە یەكەم ڕۆژی مانگی پیرۆزی ڕەمەزان و ئەگەر مانگیش نەبینرا ئەوا سبەینێ دەبێتە تەواوكەری مانگی شەعبان و ڕۆژی سێ شەممە دەبێتە یەكەم ڕۆژی مانگی ڕەمەزانی ئەمساڵ. جەختیشی كردەوە، وەزارەتی ئەوقاف و لیژنەی بینینی مانگ و ئەنجوومەنی باڵای فەتوای هەرێم ڕێكاری پێویست دەگرنەبەر و بە هەماهەنگی لەگەڵ دیوانی وەقفی سوننەی عیراق بڕیار لە یەكەم ڕۆژی ڕەمەزانی پیرۆز دەدرێت.