نهێنی ئەو كتێبەی جۆ بایدن سوێندی دەستووری پێ خوارد
خەڵك- بەشی هەواڵ ئێوارەی ئەمڕۆ، جۆ بایدن، سەرۆكی هەڵبژێردراوی…
زیاترسەردێر
-
خەلًك- سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا كە لە سایەی چوارچێوەی هەماهەنگییە، لێدوانی نوێ لەبارەی سیمای حكومەتی داهاتووەوە دەدات. بەپێی تویتێك كە ئەمڕۆ دوو شەممە لەلایەن نوری مالیكی سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاساوە بڵاوكرایەوە"دەبێت حكومەتی داهاتوو پەیامی ئەوە بنێرێت كە خزمەتگوزار دەبێت بۆ هەموو عیراقییەكان و هیچ كەس و لایەنێك دوورناخاتەوە و پەراوێزناخات و هەڵناوەشێنێتەوە كە هاوبەشییان لە پرۆسەی سیاسی و هەڵبژاردندا كردبێت یان بەشدارییان نەكردبێت، لەنێو پرۆسەی سیاسیدابن یان پاشەكشەیان كردبێت". نوری مالیكی یەكێكە لەو كەسێتییە بەهێزانەی كە پێشبینی دەكرێت لەلایەن چوارچێوەی هەماهەنگییەوە بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك وەزیرانی داهاتووی عیراق كاندید بكرێت، بەو پێیەی هاوپەیمانییەكەی خاوەنی زۆرترین پەرلەمانتاری نێو چوارچێوەی هەماهەنگییە كە لەئێستادا لە دوای پاشەكشەكردنی سەدرییەكان، بە گەورەترین فراكسیۆنی پەرلەمانی دادەنرێت.
-
خەڵك – هێزەكانی پاراستنی گەل ڕایدەگەیەنێت ، لە ئەنجامی چالاكی تیمە گەڕۆكەكانیان، كە بە گیانی فیداییەوە شەڕ دەكەن لە چالاكییەكدا لە هەرێمی زاپ ئەفسەرێكی پلە باڵا و 8 سەربازی سوپای توركیا كوژران . ناوەندی راگەیاندن و چاپەمەنی هێزەكانی پاراستنی گەل (هەپەگە) بڵاویكردەوە، سوپای توركیا ٢١ جار بە چەكی كیمیایی و تەقەمەنی، ١٠ جار بە فڕۆكەی شەڕ و ١٧ جاریش بە هەلیكۆپتەر بە دەیان جاریش بە كاتیوشا گۆڕەپانەكانی بەرخودانیان بۆردومان كردووە. زانیاری لەسەر شەڕ و چالاكییەكان بەم جۆرەیە: لە چوارچێوەی هەڵمەتی شۆڕشگێڕی هەڵۆكانی زاگرۆس لە هەرێمی زاپ: ٣٠ی حوزەیران كاتژمێر ١٠:٣٠ لە گۆڕەپانی بەرخودانی كوڕەژارۆ بە چەكی قورس لە داگیركەران درا. ٣ی تەمموز كاتژمێر ١١:٢٠ و ١٧:٣٠ لە گۆڕەپانی بەرخودانی كاركەر، داگیركەران ویستیان سێنسۆری گەڕۆك جێگیر بكەن. بە چەكی كەسی و نارنجۆك لە داگیركەران درا. داگیركەران كە گورزیان بەركەوت ناچاربوون بكشێنەوە. ٣ی تەمموز كاتژمێر ٠٩:٢٠ و ١٠:٠٠ لە گۆڕەپانی بەرخودانی كۆكەڕێ بە سابوتاژ و چەكی كەسی لە داگیركەران درا. ٤ی تەمموز كاتژمێر ٠٦:٠٠ لە گۆڕەپانی بەرخودانی چەمچۆ بە نیشانشكێن ٢ داگیركەر سزادران. ٤ی تەمموز سەرلەبەیانی سوپای توركی داگیركەر بە چاودێری فڕۆكەی سیخوڕی هەوڵ دەدات كە كاروانێكی ئۆتۆمبێلی زریپۆش و تانك لە سنووری باكوری كوردستانەوە بگوازێتەوە بۆ گۆڕەپانی بەرخودانی چەمچۆ. لە چوارچێوەی هەڵمەتی شۆڕشگێڕی ساڤاش مەرعەشی جەنگی خابوردا: ٣ی تەمموز كاتژمێر ٠٧:٣٠ و ١١: ٣٠ لە گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی جودی، تیمە گەڕۆكەكانی یەژەئاستارمان ٢ جار بە نیشانشكێن لە داگیركەرانیاندا. لە ئەنجامدا ٢ داگیركەر سزادران. ٣ی تەمموز كاتژمێر ١١:١٥ لە هێزەكانی داگیركەر درا كە دەیانویست بە تەقەمەنی گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی جودی بۆردومان بكەن. ئەو داگیركەرانەی گورزیان بەركەوت ناچاربوون تائاستێك بكشێنەوە. كاتژمێر ١٣:٤٠ بە سەركێشی كۆنترایەك كە بە كوردی قسەی دەكرد داگیركەران ویستیان جارێكی تر پێشڕەوی بكەن. لە دژی ئەو داگیركەرانە بە سابوتاژ چالاكی ئەنجامدرا و ٣ داگیركەر سزادران. ٣ی تەمموز كاتژمێر ٢٤:٠٠ و ٤ی تەمموز كاتژمێر ٠٦:١٥ لە گۆڕەپانی بەرخودانی ششاخی جودی بە نیشانشكێن لە داگیركەران درا. لە ئەنجامدا ٢ داگیركەر كە یەكیان ئەفسەری باڵابوو سزادران. ٤ی تەمموز كاتژمێر ٠٦:٥٠ لە گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی هەكاری بە چەكی قورس لە داگیركەراندرا. هێرشەكانی توركی داگیركەر بە چەكیی كیمیایی و تەقەمەنی: ٣ی تەمموز لە گۆڕەپانەكانی بەرخودانی شاخی جودی، ئەشكەوتی برینداران، كاركەر و كۆكەڕێ داگیركەران ٢١ جار بە چەكی كیمیایی و تەقەمەنی بۆردومانیان ئەنجامدا. هەندێك لەو كیمیاییانەی بەكارهێنران بە رەنگی سپی بوون. هێرشەكانی توركی داگیركەر بە كاتیوشا، هەلیكۆپتەری هێرشبەر و فڕۆكەی شەڕ: ٣ی تەمموز گۆڕەپانەكانی بەرخودانی شاخی جودی، شاخی ئامێدی، ئەشكەوتی برینداران و وەرخەلێ لەلایەن قەرەقۆڵەكانی سەر سنوورەوە بە كاتیوشا، هاوەن و چەكی دیكە بە قورسی بە دەیان جار بۆردومان كران. ٣ی تەمموز گۆڕەپانەكانی بەرخودانی شاخی هەكاری، شاخی جودی و كوڕەژارۆ ١٧ جار بە هەلیكۆپتەر بۆردومان كران. ٣ی تەمموز گۆڕەپانەكانی بەرخودانی شاخی ئامێدی، وەرخەلێ، ساجا و چەمچۆ ١٠ جار بە فڕۆكەی شەڕ بۆردومان كران".
-
خەڵك- جەبار مەعموری، سەركردە لە چوارچێوەی هەماهەنگی، ئاماژە بە پێنج ناو دەكات بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆكایەتی حكومەتی داهاتوو كە نوری مالیكی دەركەوتووترینیانە، هەڵبژاردنی ناوی یەكێك لەوانەش بە وتەی مەعموری"لەڕێی زۆرینەی چوارچێوەی هەماهەنگییەوە دەبێت". ئەمڕۆ دوو شەممە، مەعوری لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند"دوو ڕۆژ لەمەوبەر لایەنەكانی چوارچێوەی هەماهەنگی دەرگای كێبڕكێیان كردەوە بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران، لەو نێوەندەشدا 5 ناو دیاریكران كە دەركەوتووترینيان نوری مالكییە". مەعموری دەڵێت"چوارچێوەی هەماهەنگی لەسەر یەكخستنی ڕاوبۆچوونەكانی ڕێكەوتووە، تا بە یەك ناو بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك وەزیران بچێتە پێشەوە، بەو پێیەی گەورەترین فراكسیۆنی پەرلەمانییە، پێشنیاركردنی ناوەكەش بەر لە كۆتایی پشووی جەژنی قوربانی پیرۆز دەبێت، لەماوەی چەند ڕۆژی داهاتووشدا سێ كۆبوونەوەی یەكلاكەرەوە سازدەكرێن بۆ دیاریكردنی ئەو كەسەی چانسی وەرگرتنی پۆستەكەی پپَدەبڕێت". ئەو سەركردەیەی چوارچێوەی هەماهەنگی، ڕەتیدەكاتەوە هیچ هێڵێكی سور لەسەر كاندیدەكان هەبێت بۆ پۆستەكە لەنێو چوارچێوەیەی هەماهەنگی، بەڵام "هەموو لایەنەكان پێداگرن لەسەر هەڵبژاردنی كەسێتییەكی بەهێز".
-
خەڵك – لیژنەی داكۆكی لە ئازادی ڕۆژنامەنووسی و مافی ڕۆژنامەنووسان لە كوردستان راپۆرتی شەش مانگی یەكەمی ساڵی 2022 رادەگەیەنێت، كە لەو ماوەیەدا 22 حاڵەت بەرامبەر 62 رۆژنامەنووس كراوە. سەندیكای رۆژنامەنووسانی كوردستان ئەمڕۆ دووشەممە 4ی تەمموزی 2022 لە شاری هەولێر لە پرێس كۆنفراسێكدا بەئامادەبوونی دەزگاكانی راگەیاندن لیژنەی داكۆكی لە ئازادی ڕۆژنامەنووسی و مافی ڕۆژنامەنووسان لە كوردستان راپۆرتی شەش مانگی یەكەمی ساڵی 2022 راگەیاند، كە لە رێكەوتی 1/1/2022 تا 30/6/2022 تۆمار كراون. هاوكات جۆرەكانی پێشێلكارییەكانی لە لایەن د. نەزاكەت حوسێن، سەرۆكی لیژنەی داكۆكی لە ئازادی ڕۆژنامەنووسی و مافی ڕۆژنامەنووسان لە كوردستان خوێندرایەوە، كەلەو ماوەیەدا 22 حاڵەت بەرامبەر 62 رۆژنامەنووس كراوە. جۆرەكانی پێشێلكاری: دەستگیركردن 2 كەیس، 10 رۆژنامەنووس دەستگیركراون. رێگەنەدان بە رووماڵ و جیاكاری لەگەڵ كەناڵەكان 8 كەیس، جیاكاری بەرامبەر بە 20 رۆژنامەنووس كراوە و رێگەی لێگیراوە. شكاندنی كەلوپەلی رۆژنامەڤانی و دەست بەسەردا گرتنی 3 كەیس بووە بەرامبەر بە 9 رۆژنامەنووس ئەنجامدراوە هێرش و سووكایەتی 4 كەیس بەرامبەر بە 8 رۆژنامەنووس ئەنجامدراوە. هەڕەشە یەك كەیس بووە بەرامبەر بە 2 رۆژنامەنووس ئەنجامدراوە. دەركردن لە كار 2 كەیس بووە، 11 رۆژنامەنووس لەكاردەكراون. داخستنی نووسینگە و كەناڵ یەك كەیس بووە بەرامبەر یەك دەزگەی رۆژنامەڤانی. هێرشكردنە سەر كەناڵ و راگرتنی كەناڵ یەك كەیس بووە بەرامبەر بە 2 دەزگەی رۆژنامەڤانی. پێشێلكارییەكان بەپێی پارێزگاكان: هەولێر 9 كەیس سلێمانی 5 كەیس دهۆك 3 كەیس كەركووك 3 كەیس رۆژئاوای كوردستان 1 كەیس پێشێلكارییەكان بەپێی رەگەز: 58 لەو رۆژنامەنووسانەی پێشێلكاریان بەرامبەر كراوە لە رەگەزی نێرن، چواریان لە رەگەزی مێن ژمارەی سكاڵاكان: 3 سكاڵا تۆماركراوە
-
خەڵك – فراكسیۆنی یەكێتی لە ئەنجومەنی نوێنەران ڕایدەگەیەنێت، هەر بڕیارێكی شۆڤێنی بدرێت و كاریگەری لەسەر پێكەوەژیانی ئاشتییانەی پێكهاتە ڕەسەنەكانی شاری كەركوك هەبێت، لای ئێمە ڕەتدەكرێتەوە و كاری پێناكرێت، دەشڵێـت،"بڕیارەكەی پارێزگاری بەوەكالەتی كەركوك بە تەعریبكردنەوەی كەركوكە و هەڵمانوەشاندەوە". ڕاكان جبوری، پارێزگاری بەوەكالەتی كەركوك لە نوسراوێكدا بڕیاریداوە ئەو هاووڵاتییانەی نیشتەجێی كەركوك نین و فۆرمی خۆراكی پارێزگاكەیان هەیە، فۆرمەكەیان لێوەربگیرێتەوە، بەڵام دوای چەند كاتژمێرێك بڕیارەكە لە بەغداەوە هەڵوەشێندرایەوە. فراكسیۆنی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە ڕاگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، نوێنەرانی كەركوك بڕیارەكەی ڕاكان جبوری بە نایاسایی ناودەبەن و ئەمڕۆ لەگەڵ پارێزگاری كەركوك بەوەكالەت كۆبونەوە و بڕیارەكەیان هەڵوەشاندەوە، چونكە پێیانوایە ئامانجی ئەو بڕیارە تەعریبكردنەوەی كەركوكە نەك پاراستنی دۆخی ئەمنیی پارێزگاكە. هاوكات لە ڕاگەیەنراوەكەدا نوێنەرانی كەركوك لە فراكسیۆنی یەكێتی لەئەنجومەنی نوێنەران، سوپاسی سالار عەبدولستار، وەزیری دادی عێراق دەكەن، كە دوای پەیوەندیكردنی بە مستەفا كازمی سەرۆكوەزیرانی عێراق، لەبارەی كارپێنەكردنی بڕیارەكە دڵنیایكردوونەتەوە. لە ڕاگەیەنراوەكەدا هاتووە، كە هاوڵاتییانی شاری كەركوك دڵنیادەكەنەوە، كە هەر بڕیارێكی شۆڤێنی بدرێت و كاریگەری لەسەر پێكەوەژیانی ئاشتییانەی پێكهاتە ڕەسەنەكانی شاری كەركوك هەبێت، لای ئەوان ڕەتدەكرێتەوە و كاری پێناكرێت.
-
خەڵك- بەهۆی مەترسی پاشەكشەكردنی خستنەڕووی نەوتی خاو و زیادبوونی داواكاریی لەسەر زێڕی ڕەش، نرخی نەوت ڕووی لە بەرزبوونەوە كرد و بەرەو ئاستی 114 دۆلار بۆ بەرمیلێك هەڵكشا. ئەمڕۆ دوو شەممە، ئاژانسی (بلۆمبێرگ) بڵاویكردەوە"گرێبەستە دواخراوەكانی نەوتی خاوی ئەمریكایی خۆرئاوای تكساس بەڕێژەی 1.97% بەرزبۆوە و نرخی بەرمیلێكی گەیشتە 110.57 دۆلار". هەروەها دەڵێت"گرێبەستە دواخراوەكانی نەوتی خاوی برێنت بەڕێژەی 1.87% بەرزبۆوە و نرخی بەرمیلێكی گەیشتە 113.72 دۆلار". پێشتر شرۆڤەكارانی بانكی "جی بی مۆرگان" هۆشدارییان دابوو لەوەی كە بەرمیلێك نەوت بگاتە 380 دۆلار، گەر سزاكانی ئەمریكا و ئەوروپا وا لە ڕوسیا بكەن، بەرهەمی نەوتی خاوی وڵاتەكەی كەمبكاتەوە.
-
خەڵك – ئەمینداری گشتی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان ڕایدەگەیەنێت ، سەركردەكانی كورد دەرس و عیبرەتیان لە پەرتبوون و ناتەبایی وەرنەگرتووە، كە زۆربەی شكستی شۆڕش و خەباتی كورد بە هۆی ناتەبایی و خۆخۆری هاتۆتە ئاراوە. سەلاحەدین محەمەد بەهائەدین، ئەمینداری گشتی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان دوانیوەڕۆی ئەمڕۆ دوو شەممە 4-7-2022 لە شاری سلێمانی لەگەڵ ژمارەیەك لە كادرانی سنوری مەڵبەندی یەكی سلێمانی حزبەكەی كۆبویەوە و ڕایگەیاند، بەدرێژایی مێژوو هەوڵی دەرەكی و نێوخۆیش بۆ دورخستنەوەی ئیسلام لە كورد شكستی هێناوە. ڕاشیگەیاندووە، مێژوو ئەوەی سەلماندووە، كە ئیسلام خزمەتی گەورەی بە سەرجەم گەل و نەتەوە جیاوازەكان كردووە، لەنێویشیاندا گەلی كورد، كە پڕاوپڕە لە زاناو سەركردەی دیار كە پەروەردەكراوی ئیسلام بون و جیهانی ئیسلامیش شانازی پێوەكردوون. لەبەشێكی دیكەی وتەكانیدا ئەمینداری یەكگرتوو تیشیكی خستۆتەسەر بارودۆخی عێراق و هەرێم و ئاشكراشیكردووە، سەركردەكانی كورد دەرس و عیبرەتیان لە پەرتبوون و ناتەبایی وەرنەگرتووە كە زۆربەی شكستی شۆڕش و خەباتی كورد بەهۆی ناتەبایی و خۆخۆری هاتۆتەئاراوە.
-
خەڵك – پزیشكێكی هەناوی و ئەندامی تیمی ڕووبەڕووبوونەوەی كۆرۆنا لە سلێمانی ڕایدەگەیەنێت ، ئەو شەپۆلەی كۆرۆنای ئۆمیكرۆن Ba5,Ba4 ڕووی لەهەرێم كردووە، جیاوازی لەگەڵ Ba2ی دوو مانگی ڕابردوو تەنها لە خێرایی بڵاوبوونەوەكەیدایە ، بەڕێژەی %30 خێراتر بڵاودەبێتەوە. د.هێرش حەیدەر، ئەندامی تیمی ڕووبەڕووبوونەوەی كۆرۆنا لە سلێمانی بڵاویكردەوە، لە ئێستادا لەهەمان شەپۆلی ئۆمیكرۆنداین چەند گۆڕانكاریەكی كەم لە ڤایرۆسەكەدا ڕوویداوە و جیاوازی ئەم شەپۆلەی ئۆمیكرۆن Ba5,Ba4 لەگەڵ Ba2ی دوو مانگی ڕابردوو تەنها لە خێرایی بڵاوبوونەوەكەیدایە، بەڕێژەی %30 خێراتر بڵاودەبێتەوە. دەشڵێـت،" ڕێژەی مردن لە جیهاندا زیادیكردووە، بەڵام خۆشبەختانە ڕێژەكە لە كوردستان لە نزمترین ئاستدایە، ڕێژەی داغڵبوونی نەخۆش زۆر لە %1 كەمترە". ڕاشیگەیاندووە، لە كاتی بوونی نیشانەدا سەردانی پزیشكی پسپۆر بكە بۆ ئەوەی چارەسەری پێویستت بۆ دابنێ لەگەڵ ڕێنمای پێویستدا و دووربی لە چارەسەری نا زانستی نیشانەكانی بریتین لە: لەرزوتا، قوڕگ ئێشە، گیان داهێزران، سەرئێشە، هەڵامەت، دەنگ گۆڕان، بێهێزیەكی زۆر. شایەنی باسە نەمانی تام و بۆن زۆر كەمترە و بە ڕێژەیەكی زۆر كەم سكچوونی لەگەڵە. ماوەی حەوت ڕۆژ كەمتر دەخایەنێت.
-
خەڵك- دەسەڵاتدارانی ئێران، داخستنی ئیدارە حكومییەكان و خوێندنگەكان لە هەردوو پارێزگای تاران و ئەلبورز ڕادەگەیەنن بەهۆی پیسبوونی ژینگە لە ئەنجامی شەپۆلەكانی خۆڵبارین كە بەشێك لە وڵاتەكەی گرتۆتەوە. ئاژانسی (ئێرنا)ی ئێرانی بڵاویكردەوە"لیژنەی باری نائاسایی پیسبوونی هەوا لە پارێزگای تاران فەرمانی بە داخستنی هەموو نوسینگە ئیداریەكان و سەنتەرەكانی فێركاریی گشتی كردووە، بەهۆی چڕبوونەوەی تەوژمەكانی خۆڵبارین. شەپۆلی خۆڵبارین پایتەختی ئێرانی داپۆشیوە كە ژمارەی دانیشتوانی زیاتر لە هەشتا ملیۆن كەس دەبێت. هەر لەو چوارچێوەیەدا پارێزگای ئەلبورز داخستنی نوسینگەكان و بانكەكان و سەنتەرە زانستی و فێركارییەكانی بەهۆی چڕبوونەوەی تەوژمی خۆڵبارین ڕاگەیاند، ئەمەش لەلایەن تەلەفیزیۆنی فەرمی وڵاتەكەوە ئاماژەی پێكرا. بە هەمان شێوە دەسەڵاتی دادوەریی لە ئێران، داخستنی دەزگا دادوەرییەكانی لەو دوو پارێزگایە ڕاگەیاند.
-
خەڵك – وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێم وەڵامی نمونەیی پرسیارەكانی بابەتی بیركاری پۆلی ١٢ی بڵاوكردەوە . وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێم بڵاویكردەوە، ئەمڕۆ دوو شەممە 4ی تەمموزی 2022 تاقیكردنەوەی ئەزموونە گشتییەكانی 12ی ئامادەیی بابەتی بیركاری بەشی زانستی و وێژەیی ئەنجام درا . هاوكات لیژنەی باڵای ئەزموونەكان لە وەزارەتی پەروەردە وەڵامی نمونەیی پرسیارەكانی بابەتی بیركاری هەردوو بەشەكەی پۆلی ١٢ی بڵاوكردەوە . وەڵامی کۆنتڕۆڵ پرسیارەکانی تاقیکردنەوەی بیرکاری پۆلی 12ی زانستی وەڵامی کۆنتڕۆڵ پرسیارەکانی تاقیکردنەوەی بیرکاری پۆلی 12ی وێژەیی