دەرچووانی زانكۆ وەك وانەبێژ دادەمەزرێن
خەڵك- بەڕێوەبەرێتی پەروەردەی دەربەندیخان ڕایدەگەیەنێت،…
زیاترسەردێر
-
خەڵک- دژەتیرۆری کوردستان رایگەیاند،فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا بارەگایەکی یەبەشەیان لە چیای شنگال کردە ئامانج و کوژراو و برینداری لێ کەوتەوە. بە گوێرەی زانیارییەکانی دژەتیرۆری کوردستان، ئەمشەو پێنجشەممە 6ی تشرینی یەکەمی 2022، کاتژمێر 9:30،ی ئەمشەو فڕۆکە جەنگییەکانی سوپای تورکیا لە چیای شنگال بارەگایەکی چەکدارانی یەبەشەیان کردە ئامانج و بەهۆیەوە زیانی گیانی و ماددیی لێ کەوتەوە.
-
خەڵک- دابەشکردنی بەنزینی ٨٠٠ دیناری لە هەولیر بەردەوامی هەیە و سبەینێش لە چەند بەنزینخانەیەک بەنزین دابەشدەکرێت. سبەینی هەینی ٧-١٠-٢٠٢٢، لە شاری هەولێر لە ٢٥ بەنزینخانە بەنزینی ٨٠٠ دیناری دابەسدەکرێت.
-
خەڵک-ئارام سەردار لە نەخۆشخانەیەکی تایبەتی شاری هەولێر ئاگر کەوتەوە وپۆلیسی بەرگری شارستانیش لە هەوڵدان بۆ کۆنتڕۆڵکردنی ئاگرەکە. سەرکەوت کارەش، وتەبێژی بەرری شارستانی هەولێر بە(خەڵک)ی ڕاگەیاند، ئەو ئاگرەی لەنەخۆشخانەیەکی ئەهلی کەوتەوە، هیچ زیانێکی گیانی نەبوو. دەشڵێت، ئاگرەکە لەسەربانی نەخۆشخانەکە کەوتوەتەوە، بەهۆی تەقینی تانکی گازی موەلیدەکە وایکرد ئاگرەکە گەورەبێت و تەشەنەبکات، بەڵام توانرا بەخێرایی کۆنتڕۆڵی بکەن، ئەو مەترسیەی لەسەر گیانی نەخۆش و هاوەڵی نەخۆش هەبوو دووری بخەنەوە. ئەوەشی خستەڕوو، هیچ بەشێکی نەخۆشخانەکە نەسووتاوە، تەنها سەربانی نەخۆشخانەکە بوو، کەشوێنی حەوانەوەی کرێکارەکانیشی لێبووە سوتاوە. سەبارەت بە زیانی ئاگرەکە وتیشی:"لە ئاگرەکە تەنها موەلیدەیەک و شوێنی کرێکارەکانی نەخۆشخانە سوتاوە، بەهۆی بوونی گازوایل وایکردوە ئاگرەکە گەورەبێت".
-
خەڵك- وەزارەتی بازرگانی عیراق، گەیشتنی كەشتییەك كە نزیكەی 40 هەزار تەن برنجی تایلەندی هەڵگرتووە بۆ سەبەتەی خۆراك، گەیشتە بەندەرەكانی بەسرە. بەپێی بەیاننامەیەك كە لەلایەن بەڕێوەبەری گشتی كۆمپانیای گشتی بازرگانی مەوادی خۆراكییەوە بڵاوكرایەوە"كەشتییەك كە 40 هەزار تەن برنجی تایلەندی هەڵگرتووە، گەیشتە بەندەرەكانی بەسرە و برنجەكەش بۆ سەبەتەی خۆراك تەرخان دەكرێت و بەسەر هاووڵاتیاندا دابەش دەكرێت". هەر لە بەیاننامەكەدا هاتووە"نمونەی برنجەكە لەلایەن بەرپرسانی تاقیگەی بەشی كوالێتی و كۆنترۆڵەوە پشكنینی بۆكراوە و دەركەوتووە كە شیاوە بۆ بەكاربردنی مرۆیی، بۆیە لەماوەی چەند ڕۆژی داهاتوودا لە چوارچێوەی بەشی هەشتەمی سەبەتەی خۆراك بۆ ساڵی 2022، بەسەر هاووڵاتیاندا دابەش دەكرێت".
-
خەڵك- هەندێك لە چالاكوانان لەسەر تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، هەڵمەتێكی گەورە دەكەنە سەر ئەو بڕیارانەی لەلایەن لیژنەی ڕێكخەرانی میوانداریی مۆندیالی 2022وە دەركراون. مۆندیالی 2022 ڕووبەڕووی ڕەخنەیەكی زۆر بووەوە، پاش ئەوەی پاریسی پایتەختی فەرەنسا ڕێگری نواند بەرامبەر بە پەخشكردنی یارییەكانی مۆندیال كە پێش مانگێكە لە دەستپێكردنیان، ئەمەش مشتومڕی لەنێو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان دروستكرد، لەنێوان ئەوانەی بڕیارەكە ڕەتدەكەنەو و پێیانوایە فەرەنسا جامی جیهانی بەسیاسەت دەكات. بە بۆچوونی هەندێكی تر، بە پلەی یەكەم ئامانج لەو بڕیارە كەمكردنەوەی بەكارهێنانی وزەیە، لەكاتێكدا ئەوروپا بەدەست قەیرانی كارەبا و غازەوە دەناڵێنێت. ئەم مشتومڕە لەكاتێكدایە، چالاكوانانی سەر تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر، هەڵمەتێكیان لەژێر ناوی "بەڕێزی خۆت دەربخە" بەرپاكردووە و داوا لە ئامادەبوانی جامی جیهانی دەكەن، ڕێز لە دابونەریت و كلتوری قەتەری بگرن، ئەمەش تۆڕە كۆمەڵایتییەكانی تەنیوە و ژاوەژاوێكی گەورەی دروستكردووە.
-
خەڵك- وەزارەتی پەروەردەی عیراق نوسراوێك دەردەكات و لێوەی هیچ خوێندكارێك بە كەوتوو دانانێت، گەر لە وانەی كوردی دەرنەچوو. بەپێی نوسراوێك كە لەلایەن وەزارەتی پەروەدەی عیراقەوە دەرچووە و بۆ هەموو پارێزگاكان نێردراوە/ جگە لە هەرێمی كوردستان، وەزیری پەروەدە ڕەزامەندی دەربڕیوە خوێندكار بە كەوتوو دانەنرێت گەر لە وانەی كوریدا دەرنەچوو، هۆكاری ئەمەش بۆ ئەوە دەگیڕێتەوە كە تێبینییەكی زۆرییان لەو بارەیەوە پێگەیشتووە. وەزارەتی پەروەردەی عیراق دەڵێت، خوێندكار بە كەوتوو دانانرێت، گەر لە وانەی كوری كەوت لەو خوێندنگانەی كە خوێندنی وانەی كوردی دەیانگرێتەوە، گەر نمرەی تەواوی بۆ دەرچوون بەدەستنەهێنا. ئەم بڕیارەی وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی فیدراڵ لەلایەن هەندێك لە چاودێرانەوە لێكدانەوەی جیای بۆدەكرێت، بەو پێیەی زمانی كوردی لە عیراق لە دوای زمانی عەرەبی بە زمانی فەرمی وڵات دادەنرێت و دەبوو هاوشێوەی زمانی عەرەبی لە پرۆگرامی خوێندندا لە عیراق دابنرێت، نەك وەك وانەیەكی لاوەكی تەماشا بكرێت.
-
خەڵك هێزەكانی پاراستنی گەل ڕایدەگەیەنێت ، لە ئەنجامی چالاكی هێزەكانیادا ٦ سەربازی سوپای توركیا كوژران و سوپای توركیاش گۆڕەپانەكانی بەرخودانی ٨ جار بە بۆمبی قەدەغەكراو و چەكی كیمیایی و ٦ جاریش بە فڕۆكەی شەڕ و ٤٤ جاریش بە هەلیكۆپتەری هێرشبەرو بە دەیان جاریش بە كاتیوشا و چەكی قورس بۆردومان كرد. ناوەندی راگەیاندن و چاپەمەنی هێزەكانی پاراستنی گەل "هەپەگە" بڵاویكردەوە، لە هەرێمی مەتینا لە چالاكیەكی بەهێزدا، گەریلا بە شێوەیەكی گیانبازانە شەڕیان كرد و لە چركەساتێكدا كە دوژمن چاوەڕێی نەدەكرد گورزی قورسیان لێوەشاندن. زانیاری بەرفراوان لەسەر چالاكی و هێرشەكان بەم جۆرەیە: لە چوارچێوەی هەڵمەتی شۆڕشگێڕی شەهید ساڤاش مەرعەشی جەنگی خابوردا: لە ٣٠ ئەیلول لە گۆرەپانی شاخی سوری مەتینا، هێزەكانی دوژمن كە بۆ تابلۆی رێگای سەربازی داگیركاری لە گۆڕەپانەكە جێگیرببوون، خرانە ژێر چاودێرییەوە. كاتژمێر ١٦:٣٠ بە شێوازی هێرش لە دژی داگیركەران چالاكی ئەنجامدرا. بە نارنجۆك و چەكی سوك لە شوێنێكی نزیكەوە لە داگیركەراندرا و لانیكەم ٦ داگیركەر سزادران. داگیركەران كە دەستیان لە تیمەكانی چالاكی ئێمە وەردا، كرانە ئامانجی تیمە گەڕۆكەكانمان لە گۆڕەپانەكە. لە شەڕ و بۆردوماندا هاوڕێمان پڵنگ تەیی و زنار رەش كە بە گیانبازی شەڕیان كرد، شەهیدبوون. لە چوارچێوەی هەڵمەتی شۆڕشگێڕی هەڵۆكانی زاگرۆس لە هەرێمی زاپ: لە ٥ی تشرینی یەكەم كاتژمێر ٠٧:٠٠ و ١٨:٠٠ لە گۆڕەپانی بەرخودانی سیدا، تیمە گەڕۆكەكانمان بە چەكی قورس ٢ جار لە داگیركەران لە دەوروبەری سەنگەرەكانی شەڕی شەهید ئاگریاندا. شەوی ٥ی تشرینی یەكەم تیمە گەڕۆكەكانمان لە ٢ هەلیكۆپتەری سكۆرسكیاندا كە هەوڵیاندا هێزەكانیان لە گۆڕەپانی بەرخودانی ساجا دابنێن. لە ئەنجامدا ناچار بوون لە گۆڕەپانەكە بڕۆن. لە چوارچێوەی هەڵمەتی شۆڕشگێڕی هەڵۆكانی زاگرۆس لە هەرێمی خواكورك: رۆژی ٥ی تشرینی یەكەم كاتژمێر ٠٩:٤٠ و ١٠: ٤٠ لە گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی شەهید دەروێشی خواكورك بە چەكی قورس ٢ جار تیمە گەڕۆكەكانمان لە داگیركەرانیاندا. هێرشەكانی سوپای توركی داگیركەر بە بۆمبی قەدەغەكراو و چەكی كیمیایی لە ٥ی تشرینی یەكەم سەنگەرەكانی شەڕ لە گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی ئامێدی، سەنگەرەكانی شەڕی شەهید فەلات و شەهید ئاگر لە گۆڕەپانی بەرخودانی سیدا ٨ جار بە بۆمبی قەدەغەكراو و چەكی كیمیایی بۆردومان كران. هێرشەكانی سوپای توركی داگیركەر: لە ٥ی تشرینی یەكەم زەوییەكانی گوندی یەكماڵ و گۆڕەپانی كانیسارك لە گارە و گۆڕەپانی سەر مەتینا لە میتینا ٦ جار بە فڕۆكەی شەڕ بۆردومان كران. لە ٥ی تشرینی یەكەم گۆڕەپانەكانی بەرخودانی ساجا، شاخی هەكار، شاخی ئێف ئێم، شاخی جودی و شاخی ئامێدی ٤٤ جار بە هەلیكۆپتەری هێرشبەر بۆردومان كران. لە ٥ی تشرینی یەكەم گۆڕەپانەكانی بەرخودانی شاخی بهار و چچەمچۆ بە دەیان جار بە كاتیوشا و چەكی قورس بۆردومان كران. لە ٥ی تشرینی یەكەمدا درۆن بەسەر گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی ئێف ئێم، شاخی جودی و شاخی ئامێدی سوڕایەوە. لە ٥ی تشرینی یەكەم سوپای توركی داگیركەر هەوڵیدا بە حەفارە سەنگەرەكانی شەڕ لە گۆڕەپانی بەرخودانی كاركەر بڕوخێنێت. بۆردومانی ئێران بەردەوامە لە ٥ی تشرینی یەكەمەوە تائێستا لە هەرێمی خواكورك گۆڕەپانەكانی بەربزین و هۆرنێی گۆشین لەلایەن هێزەكانی ئێرانەوە بە كاتیوشا و هاوەن بۆردومان دەكرێن".
-
خەڵك هونەرمەندی گۆرانیبێژ مەریوان سەفائەدین، نوێترین بەرهەمی خۆی بەناوی (هەنگاو هەنگاو) بڵاوكردەوە و چەند بەرهەمێكی دیكەشی ئامادەن. مەریوان سەفائەدین، هونەرمەند و گۆرانیبێژی ناسراوی كورد لە لێدوانێكدا رایگەیاندووە، كە ئێستا بەرهەمە هونەرییەكانی تەواوبوون و چاوەڕێی كاتێكی گونجاو دەكات بۆ بڵاوكردنەوەیان، بەڵام سەرەتا دەیەوێ بە بەرهەمێكی جوان و ناوازە بە گوێگرانی ئاشنا بێتەوە، كە میلۆدی خۆیەتی، بەڵام سەرجەم ئەو هاوڕێیانەشی كە بەشداری ئەم بەرهەمانەیان كردووە خاوەنی بەرهەمەكانن". ڕاشیگەیاندووە، ئەم بەرهەمە نوێیەی، "هەنگاو هەنگاو" هۆنراوەی محەمەد پاكژ و میلۆدی خۆیەتی و شاد نامۆ كاری موزیك و میكس و ماسترینی بۆ كردووە، هەروەها زیاد ساڵح-یش كاری وێنەگرتنی بۆ كردووە. https://youtu.be/73iHvnPDZ1Y
-
خەڵك- بانكی ناوەندی عیراق، بۆ یارمەتیدانی توێژی هەژاری وڵات، بڕە قەرزێك بۆ ئەو نەخۆشانە تەرخان دەكات كە پێویستییان بە چارەسەری خێرایە و چارەسەریان تێچووی زۆری دەوێت. بەپێی نوسراوێك كە لەلایەن بانكی ناوەندییەوە دەرچووە، بانكی ناوەندی پشتیوانی لە توێژی هەژاری كۆمەڵگەی عیراقی دەكات و بڕە قەرزێكیان بۆ تەرخان دەكات، تا نەخۆشییەكانیان چارەسەر بكەن، ئەو نەخۆشانەی قەرزەكە دەیانگرێتەوە، لە نەخۆشی شێرپەنجە و نەخۆشییە قورسەكانی تر پێكدێن، تا ڕزگاربكرێن و ئاسانكارییان بۆ بكرێت بۆ دەستەبەركردنی چارەسەر. بانكی ناوەندی دەڵێت، بڕی ئەو قەرزەی دەدرێت بە نەخۆشەكان، 15 ملیۆن دینارە و سودی 2.9%ى دەخرێتەسەر بۆ بەرژەوەندی بانكەكە و پێنج ساڵیش بۆ گێڕانەوەی قەرزەكە دیاریی كراوە.
-
خەڵك پسپۆڕێكی زانستی خۆراك ڕایدەگەیەنێت، زیادكردنەوەی كێش دوای وازهێنان لە ڕێجیم دیاردەیەكی بڵاوە و زۆرن ئەوانەی دوای ماوەیەك دووبارە قەڵەو دەبنەوە، پەیڕەو نەكردنی سیستمی خۆراكی ناتەندروستی ڕۆژانە یەكێكە لە هۆكارەكان . د. كامەران ڕەسوڵ ، پسپۆڕی زانستی خۆراك بڵاویكردەوە، كە زیادكردنەوەی كێش دوای وازهێنان لە ڕێجیم دیاردەیەكی بڵاوە و زۆرن ئەوانەی دوای ماوەیەك دووبارە قەڵەو دەبنەوە، كەسانێك هەن دوای ماوەیەكی زۆر كورت بە خێرایی كێشان زیاددەكاتەوە. گرنگترین هۆكارەكانی : ١ -- پەیڕەو نەكرنی سیستمی خۆراكی ناتەندروست ڕۆژانە : بەشێك وا دەزانن دوای ڕێجیم ئیتر بۆیان هەیە هەموو جۆرە خواردنێك كە حەزیان لێیە و چەندیان بوێت بیخۆن وەك شیرینی ، ساردەمەنی ، چەوری و خواردنەوە گازیەكان و چپس و ڤاست ڤوود ، دروست ئەوەیە ئەو خواردنانە دوای ڕێجیمیش نەخورێن یان بڕێكی كەمیان لێ بخورێت دوو هەفتە یان هەفتەی یەك جار . ٢ -- وەرزش نەكردن : وازهێنان لە وەرزش هۆكارێكی گرنگە ، پێویستە لانی كەم ڕۆژانە نیو سەعات یان زیاتر وەرزش‌بكرێت یان هەفتەی پێنج ڕۆژ ، مەرج نیە وەرزشی زۆر قورس بكرێت ، ڕویشتن بە پێ ، ڕاكردن ، تەمرینی سویدی ، پێویستیش بە جیم و هۆڵی وەرزش ناكات ، لە ماڵەوە وەرزش بكە ، لە كاتی ڕێجیم وەرزش زۆر گرنگە بۆ دابەزاندنی كێش بە خێرایی و توندكردنەوەی پێست و ڕێگە گرتن لە دروست بوونی شۆڕ بوونەوەی پێست و چرچ و لۆچی پێست . ٣ --- فشار و سترێسی زۆری دەروونی و جەستەیی و قەلەقی بەردەوام . ٤ -- دابەزاندنی كێش لە ڕێگای ڕێجیمی ناتەندروست و قورس بۆ ماوەیەكی زۆر وەك ڕێجیمی گێراوە و شەربەتی میوە و سەوزە و ڕێجیمی كیمیاوی بۆ ماوەیەكی زۆر ، زۆرینەی ئەم ڕێجیمانە دەبنە هۆی لە دەستدانی ئاو و شلەمەنی ، واتە چەوری ناتوێتەوە ، دوای وازهێنان لێیان ، بە خێرایی كێش زیاد دەكاتەوە جگە لە زیانە تەندروستیەكانیان وەك كەمی ڤیتامین و كانزاكان و كەمخوێنی و وەرینی قژ . ٥ --- شەونخوونی و كەم خەوی بە ردەوام . ٦ -- نەخواردنی ژەمی بەیانی لە كاتی خۆی دا و ناڕێكی لە كاتی خواردنی ژەمەكانی تر دا . ٧ -- دووبارە گەڕانەوە بۆ هۆكارەكانی زیاد بوونی كێش پێش ڕێجیم وەك نەخواردنی بڕی پێویست له پڕۆتین وەك پاقلەمەنیەكان ، نەخواردنەوەی بڕی پێویست لە ئاو ، نەخواردنی سەوزە و میوە ڕۆژانە دوو سێ جار لە نێوان ژەمەكان ، دانیشتن بە دیار شاشەی تیڤی و لاپتۆب و مۆبایڵ بۆ ماوەیەكی دوور و درێژ ، .. هتد . ٨ --- بوونی هۆكاری تری قەڵەوی و چارەسەر نەكردنی وەك سستی و تەمەڵی غوودەی دەرەقی ، كۆنیشانەی كیسی هێلكەدان ، بە كارهێنانی هەندێك دەرمان ، هتد . ٩ -- واز هێنان لە چاودێری كێش و خۆ نەكێشان ، پێویستە لانی كەم هەفتەی دوو جار یان جارێك خۆت بكێشێت .