گەشت و گوزاری سلێمانی؛ 70 هەزار گەشتیار ڕوویان لەپارێزگای سلێمانی كردووە
خەڵك بەڕێوەبەری ڕاگەیاندن و بە بازاڕكردنی پارێزگای سلێمانی…
زیاترسەردێر
-
خەڵك بەڕێوەبەرایەتی كۆنتڕۆڵی جۆری دەرمان ڕایدەگەیەنێت، حەوت كۆمپانیای دەرمان لە ھەولێر و كۆمپانیایەك لە دھۆك بەھۆی سەرپێچییەوە داخران. بەڕێوەبەرایەتی كۆنتڕۆڵی جۆری دەرمان لە لاپەڕەی فەرمی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك بڵاویكردەوە، لیژنەكانی چاودێری بازاڕ ھاوشان لەگەل پۆلیسی شارەوانی قەزای ناوەندی ھەولێر و دھۆك (٨) كۆمپانیای دەرمانیان داخستووە. بەڕێوەبەرایەتی كۆنتڕۆڵی جۆری دەرمان ڕوونیشی كردووەتەوە، داخستنی ئەو كۆمپانیایانە بەھۆكاری سەرپێچی جۆراوجۆر و پابەندنەبوون بە ڕێنمایی و مەرجەكانی وەزارەت و كوالێتی كۆنتڕۆلی دەرمان بوون. هەروەها، دامەزراوەی كۆنتڕۆلی جۆری دەرمان ھۆشداری دەدات بە سەرجەم كۆمپانییاكانی دەرمان پابەندی ڕێنمایەكانی بن و بەپێچەوانەوە ڕووبەڕووی سزای یاسایی توند دەكاتەوە.
-
خەڵك وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ڕاگەیەنراوێكدا و داوا لە مامۆستایان و فەرمانبەرانی وەزارەتەكەی دەكات پابەندی ڕێنماییە تەندروستییەكان بن و ڤاكسین وەربگرن. ئاشكراشیدەكات"تائێستا چوار هەزار و 262 مامۆستا و فەرمانبەر ڤاكسینیان وەرگرتووە." وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەمڕۆ یەكشەممە 01-08-2021 ڕاگەیەنراوێكی بڵاوكردەوە و تێیدا هاتووە، پاڵپشت بە داتا تۆماركراوەكانی سیستەمی (e- parwarda)، سیستمی ئەلیكترۆنی وەزارەتمان تائێستا چوار هەزار و 262 مامۆستا و فەرمانبەری وەزارەتمان (پێكوتەی ڤاكسینی كۆرۆنا) یان وەرگرتووە. لە ڕاگەیەنراوەكەی وەزارەتی پەروەردەدا هاتووە، "پێشتر ئامارەكان كەمتربوون لەو ڕێژەیە، بەڵام بە هەماهەنگی نێوان وەزارەتمان و وەزارەتی تەندروستی ڕێژەی وەرگرتنی ڤاكسین زیادیكردووە." وەزارەتی پەروەردە سوپاسی وەزارەتی تەندروستی و پزیشك و كارمەندانی سەنتەرەكانی پێدانی ڤاكسین دەكات "بۆ ئاسانكارییان لەگەڵ مامۆستایان و فەرمانبەرانی وەزارەتمان." وەزارەتی پەروەردە لە بەشێكی تری ڕاگەیەنراوەكەدا داوا لە مامۆستایان و فەرمانبەرانی دەكات:"بۆ ئەوەی پارێزراوبن و پرۆسەی خوێندنی ساڵی 2021-2022 بەشێوەیەكی ئاسایی دەستپێبكەین داواكارین ڕەچاوی ڕێنماییەكانی وەزارەتی تەندروستی بكرێت بۆ خۆتۆماركردنی پێشوەختە لە سیستمی كوتانی كۆڤید 19 و پابەندبوون بە سەردانیكردنی بنكەكانی وەرگرتنی ڤاكسین لە ڕۆژانی سێشەممە پاش گەڕانەوەی ناوەكانتان."
-
خەڵك ئاگرێك لە دوورگەی ساردینیا لە ئیتاڵیا كەوتووەتەوە، تا ئێستا بووەتە هۆی دەربەدەربوونی زیاتر لە هەزار و 500 كەس. هاوكات، دەسەڵاتدارانی یۆنان ڕایدەگەیەنن، ئاگرێك لەنزیك شاری پاتراس كەوتووەتەوە كە سێیەم گەورەترین شاری وڵاتەكەیە. بەپێی كۆمسیۆنی ئەوروپا، ئاگرەكە لە ناوچەی مۆنتیفێرو، كە دەكەوێتە ناوەندی ئەو دوورگەیە، بەهۆی شەپۆلی گەرماوە كەوتووەتەوە، هیچ حاڵەتێكی برینداربوون و گیانلەدەستدان بەهۆی ئاگرەكەش تۆمار نەكراوە. كریستیان سالیناس، سەرۆكی هەرێمی ساردینیا ئاگرەكە بە "یەكێك لە هەرە كارەساتە سرووشتییە جیددیەكان كە لە ساردینیا روویداوە" ناودەبات و دەشڵێت "كارەساتێكە وێنەی نەبووە" لە مێژووی هەرێمی ساردینیادا. سەرۆكی ئەو هەرێمەی ئیتاڵیا دەڵێت، تاوەكو ئێستا 20 هەزار هێكتار لە دارستان كە مێژووی ژینگەیی دوورگەكەیان بۆ چەندین سەدە دەخستەڕوو، سووتاون. میدیاكانی ئیتاڵیا دەڵێن، پێویستیان بە لانیكەم 15 ساڵی ترە بۆ بونیادنانەوەی ئەوەی بەهۆی ئاگرەكەوە لەدەستچووە، كە بووەتە هۆی سووتانی دارستان، لەوەڕگا، داری زەیتوون و چەندین شوێنی تری كشتوكاڵی، ئەمەش جگە لەوەی ئاگرەكە چەندین ئاژەڵی كوشتووە. دوای ڕووداوەكەش، فەڕەنسا و یۆنان چوار فڕۆكەی تایبەت بە كوژاندنەوەی ئاگریان ڕەوانەی ئیتاڵیا كردووە بەمەبەستی هاوكاریكردنیان لە كۆنتڕۆڵكردنی ئاگرەكەدا. هاوكات، میدیاكانی یۆنان بڵاویانكردەوە، ڕووبەرێكی زۆر و ژمارەیەك خانوو لەو وڵاتە بەهۆی كەوتنەوەی ئاگر لە دارستانەكان سووتاون و چەند كەسێكیش بەهۆی ئاگرەكەوە برینداربوون، ئاگركوژێنەوەكانی ئەو وڵاتەش لە هەوڵی كۆنتڕۆڵكردنی ئاگرەكەدان. دەسەڵاتدارانی یۆنان دەڵێن، ئاگرەكە لەنزیك شاری پاتراس كەوتووەتەوە كە سێیەم گەورەترین شاری وڵاتەكەیە. نزیكەی 145 ئاگركوژێنەوە، 50 ئۆتۆمبێلی تایبەت بە كوژاندنەوەی ئاگر و هەشت فڕۆكە و هێلیكۆپتەری ئاگركوژێنەوە بۆ كۆنتڕۆڵكردنی ئاگرەكە جووڵەیان پێ كراوە. ئاگرەكە لە دووریی 210 كیلۆمەتر لە ئەسینای پایتەختی یۆنان كەوتووەتەوە. دەسەڵاتداران دانیشتووانی چوار گوندی ناوچەكە و خەڵكی ناوچە گەشتیارییەكانی كەناراوەكانی لۆگۆسیان گواستوونەتەوە. نەخۆشخانەكانی شاری پاتراس و شاری ئایگیۆ خراونەتە حاڵەتی ئامادەباشی بۆ چارەسەركردنی هەر كەسێك كە بەهۆی ئاگرەكەوە بریندار دەبێت، هێزەكانی سەر بە سوپای وڵاتەكەش جووڵەیان پێ كراوە بۆ رزگاركردنی خەڵك. ئەمەش لە كاتێكدایە، چەند ڕۆژێكە لە توركیا ئاگر لە دارستانەكانی 26 پارێزگا كەوتووەتەوە و بەپێی ئامارە سەرەتاییەكان، تائێستا چوار كەس گیانیان لەدەستداوە و زیاتر لە 270 كەس بریندارن، هەروەها سەدان هەزار دار و زیندەوەر سووتاون.
-
ئەمەی خوارەوە کۆمەڵێک حەز و خولیایی سەرکردە دیکتاتۆرەکانی جیهان بووە کە شتی سەیر و سەمەرەی تێدایە: -ئەدۆڵف هیتلەر، زۆر حەزی بە وێنەکێشان بووە و سەرسامی کارەکتەرەکانی دیزینی بووە -ماو تسی تۆنگی سەرکردەی چینی، حەزی لە نوسینی هۆندراوە بووە و چەندین هۆندراوەی ڕۆمانسی هەیە. -سەدام حسێن حەزی زۆری بۆ ماسی گرتن هەبووە و ڕۆمانیشی نوسییوە و ئێستا ٤ ڕۆمانی هەیە کە ڕێگە لە بڵاوکردنەوەیان گیراوە یاخود بەناوی خوازراوەوە بڵاوکراونەتەوە. -جۆزێف ستالین، هیوایەتی مێژوو بووە و دەوترێێت ڕۆژانە نزیکەی ٥٠٠ لاپەڕەی لەسەر مێژوو خوێندۆتەوە. -کیم جونگ ئولی سەرۆکی پێشویی کۆریایی باکور زۆر حەزی بەیاری باسکەبووە و هەوادارێکی سەرسەختی مایکل جۆردان بووە. -ئوسامە بن لادن حەزی بەیاری بالە بووە و شارەزایی باشی تێیدا هەبووە
-
خەڵك ئێران ڕەتیدەكاتەوە پەیوەندی بە تەقاندنەوەی كەشتییەكەی ئیسرائیلەوە ھەبێت و تەلئەبیبیش ھەڕەشە لە تاران دەكات. سەعید خەتیبزادە وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران ڕایگەیاند، تۆمەتەكانی ئیسرائیل لەبارەی تەقاندنەوەی كەشتییەكەیان لە كەناراوەكانی عومان درۆن و دوورن لە ڕاستییەوە، داواشی كرد تەلئەبیب خۆی بەدوور بگرێت لە بردنی دۆسییەكە بۆ ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی. لای خۆشیەوە نافتالی بێنێت، سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل ڕایگەیاند، بە ھەمان زمان و ڕێگا وەڵامی ئێران دەدەنەوە و لەبەرامبەر تەقاندنەوەی كەشتییەكەیاندا بێدەنگ نابن. ئەمەش لە كاتێكدایە، ئیسرائیل ئێران بە بەرپرسیاری ھێرشكردنە سەر كەشتییەكەی دادنێت كە سەرەتای ئەم ھەفتەیە لە كەناراوەكانی عومان ڕوویدا، پیشتر چەند میدیایەكی ئێرانی ڕایانگەیاندبوو، ھێرشەكە وەڵامێك بووە بۆ ھێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر فڕۆكەخانەی زەبتە لە سوریا.
-
خەڵك فەرماندەی گشتی هێزەكانی سوریای دیموكرات ڕایدەگەیەنێت: پێویستە هێزەكانی توركیا ناوچەكانی عەفرین و سەرێكانی و گرێ سپی جێبهێڵن. مەزڵوم كۆبانێ فەرماندەی گشتی هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە)، لە كۆنفڕانسی ساڵانەی (هەسەدە)دا جەختی لە هەڕەشەی چەكدارانی گروپی تیرۆریستی داعش كردەوە و ڕایگەیاند: بۆ بەرەنگاربوونەوەی گرووپە تیرۆریستییەكان، دەست بە هاوپەیمانێتییەكەیان لەگەڵ هێزە سەربازییەكانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لە دژی داعش دەگرن. مەزڵوم كۆبانێ وتیشی، پێویستە هێزەكانی توركیا ناوچەكانی عەفرین و سەرێكانی و گرێ سپی جێبهێڵن و ڕێگە بە هاووڵاتییە خۆجێیەكانی ئەو ناوچانە بدەن بگەڕێنەوە سەر ماڵوحاڵی خۆیان. فەرماندەی گشتی هێزەكانی سوریای دیموكرات ئەوەشی ئاشكرا كرد، هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لە كردنەوەی ڕێگە سنوورییەكان شكستیان هێناوە و هاوكارییە مرۆییەكان ناگەنە دەستی ئاوارە و دانیشتووانی ڕۆژئاوا و ڕۆژئاوای سوریا. لەبەشێكی تری وتەكانیدا ئاماژەی بەوەكرد، هەر لە سەرەتای ئاڵۆزبوونی دۆخی سوریادا، جەختیان لە بەردەوامی گفتوگۆكان لەگەڵ حكومەتی دیمەشقدا كردووەتەوە، وتیشی لێدوانەكانی بەشار ئەسەد لەبارەی هێزەكانی هەسەدەوە دوژمنكارانەیە و ڕێگە لە چارەسەركردنی كێشەكان دەگرێت.
-
خەڵك سەرۆكی پێشووی ئەمریكا تۆمەتەكانی كۆنگرێسی وڵاتەكەی ڕەتكردەوە كە تۆمەتباریان كردبوو بە گوشار خستەسەر وەزارەتی داد بۆ پووچەڵكردنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی 2020. دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی پێشووی ئەمریكا لە ڕاگەیەندراوێكدا تۆمەتەكانی كۆنگرێسی وڵاتەكەی ڕەتكردەوە كە تۆمەتباریان كردبوو بە گوشار خستەسەر وەزارەتی داد بۆ پووچەڵكردنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی 2020، و ڕایگەیاند: دیموكراتەكان چەند بەڵگەنامەیەكیان بڵاوكردووەتەوە كە پەیوەندی بە ساختەكاری لە هەڵبژاردنەكاندا هەیە و بە هەڵە وەك هەوڵدان بۆ پوچەڵكردنەوەی ئەنجامەكان تۆمەتباری دەكەن. ترەمپ ئەوەشی خستەڕوو ئەو هەڵبژاردنە سەرۆكایەتییەی ساڵی ڕابردوو ئەنجامدرا، پڕ بووە لە ساختەكاری و كاری كۆنگرێس ئەوەیە لێكۆڵینەوە لەو ساختەكاریانە بكات، لە بری ئەوەی لێكۆڵینەوە لەو كەسانە بكات كە فێڵ و ساختەكارییەكانیان ئاشكراكردووە.
-
خەڵك فەرماندەی ئۆپراسیۆنەكانی بەغدا شكستپێھێنانی ٣ ھێرش و دەست بەسەرداگرتنی ١٨ مووشەكی ڕاگەیاند كە بۆ ھێرشكردنە سەر فڕۆكەخانەی بەغدا ئامادەكرابوون. ئەحمەد سەلیم فەرماندەی ئۆپراسیۆنەكانی بەغدا ڕایگەیاند ، لە چوارچێوەی ئەو ڕێكارانەی بۆ ڕێگریكردن لە بە ئامانجكردنی ناوچەی سەوز و فڕۆكەخانە و نێردە دیپلۆماتییەكان گیراونەتەبەر ، ٣ ھەوڵ بۆ بە ئامانجكردنی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا شكستیان پێھێنراوە و ١٠ مووشەك لە جۆری گراند و ٨ مووشەك لە جۆری كاتیوشا دەستیان بەسەردا گیراوە كە سەرجەمیان ئامادەكراون بۆ بە ئامانجكردنی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا.
-
خەڵك سەرۆكی دەستەی وەبەرهێنانی هەرێمی كوردستان ڕایدەگەیەنێت، بەمەبەستی پەرەپێدانی كەرتی وەبەرهێنان لە هەرێم ئەم هەفتەیە سێ شاندی حكومەتی هەرێم سەردانی سێ وڵات دەكەن. د. محەمەد شوكری، سەرۆكی دەستەی وەبەرهێنانی هەرێمی كوردستان بۆ ماڵپەڕی فەرمی پارتی ڕایگەیاندووە، ڕۆژی سێ شەممە شاندێكی هەرێمی كوردستان سەردانی وڵاتی ئیمارات دەكات بۆ ئەوەی لەگەڵ كۆمپانیاكانی ئیمارات كۆببێتەوە لەسەر كاری وەبەرھێنان و پرسە ئابوورییەكان. ڕاشیگەیاندووە، شاندێكی دیكەی ئێمە سەردانی وڵاتی ئیتاڵیا دەكات بە هاوبەشی لەگەڵ وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی بۆ كاری پیشەسازی و دواتر شاندێكی هاوبەشی دەستەی وەبەرھێنان و كشتوكاڵ و بازرگانی و پیشەسازی سەردانی وڵاتی ھۆڵەندا دەكات. ئاشكراشیكردووە، سەردانی شاندی كشتوكاڵ بەمەبەستی پڕۆژە نوێیەكانی كشتوكاڵ و سوود وەرگرتنە لە تەكنەلۆژیای كشتوكاڵ و هەماهەنگی زیاتر لەگەڵ كۆمپانیاكانی هۆڵەندا، كە كارێكی باش لە ھەرێم دەكەن، كە ئەو كارگەیەی لە ڕوڤیا كراوەتەوە بۆ بەرھەمھێنانی جبس بە ھاوبەشی لەگەڵ ھۆڵەندایە، بۆیە كاری زیاتر دەكەین بۆ ئەوەی بتوانن كاری باشتر بۆ ھەرێمی كوردستان بكرێت.
-
خەڵك دوای ئەوەی لە میدیاكان بڵاوكرایەوە، كە عیراق بڕیاریدا بۆ مانگی تەمموز بڕی 200 ملیار دیناری دیكە ڕەوانەی هەرێم بكات، ئەندامێكی پەڕلەمانی كوردستان ڕایدەگەیەنێت، پێویستە هیچ لێبڕینێك لەمووچەی فەرمانبەران نەبێت. بۆ بەدواداچوونی پرسی ناردنی پارەی مووچە لە بەغداوە، كە هەندێك لە میدیاكان بڵاویانكردۆتەوە، (خەڵك) پەیوەندی كرد بە هەریەكە لە د. جوتیار عادل، وتەبێژی حكومەتی هەرێم و ئاوات جەناب نوری، وەزیری دارایی و چەند سەرچاوەیەك لە وەزارەتی دارایی، بەڵام پەیوەندییەكان بەردەست نەبوون. لای خۆشیەوە، عەلی حەمە ساڵح، ئەندامی پەڕلەمانی كوردستان لە فراكسیۆنی گۆڕان لە هەژماری تایبەتی خۆی لە فەیسبووك ڕایگەیاندووە، بەغدا لەناردنی ٢٠٠ ملیار بەردەوامە، بۆیە پێویستە هیچ لێبڕینێك لە مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم نەمێنێت. ڕاشیگەیاندووە، بەداھاتی ناوخۆوە، كۆی داھات لە پێویستی مووچە زیاترە و پێویستە پڕۆژە خزمەتگوزاری و ژێرخان دەستپێبكاتەوە. هەرچەندە مووچەی مانگی 7 بەبێ لێبڕین دابەشكرا، لەڵام تا ئێستا پلەبەرزكردنەوەی فەرمانبەران دەستی پێ نەكردۆتەوە و هاوكات بەهای مووچەی فەرمانبەران كەمی كردووە بەهۆی بەرزبوونەوەی نرخی دۆلارەوە.