بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی شارەزوور Archives - تۆڕی میدیایی خەڵک

سەردێر

خەڵك- رووانگەی سووریا بۆ مافەكانی مرۆڤ لە چواری ئەم مانگە رایگەیاند ئاستی ئاوی رووباری فوڕات بۆ یەكەمجار لە مێژوودا پێنج مەتر كەمی كردووە بەهۆی گرتنەوەی ئاوەكە لەلایەن توركیاوە كە ئێستا بڕەكەی ناگاتە 200 مەتر چوارگۆشەی دووجا، ئەمەش پێچەوانەی رێككەوتنی ساڵی 1987ە. رووانگەی سووریا بۆ مافەكانی مرۆڤ هۆشداری داوە لە دروستبوونی كارەساتێكی مرۆیی نزیك كە هەڕەشە لە سەر ژیان و گوزەرانی زیاد لە 3 ملیۆن سووریایی دەكات كە پشت دەبەستن بە ئاوی رووباری فوڕات بۆ ئاوی خواردنەوە و كارەبا و ئاودێری و چاندن. سەرچاوەی ئاوی رووباری فوڕات لە توركیاوە دێت دەچێتە سووریا و لەوێوە بۆ خاكی عێراق. لە شاری جەرابلووسی ریفی حەلەبەوە رووباری فوڕات دەچێتە نێو سوریاوە و لە شاری بوكەمالەوە دەردەچێت بەرەو عێراق لە شاری قائیم لە پارێزگەی ئەنبار لە خۆرئاوای عێراق. رووباری فوڕات لە عێراق بە پارێزگەكانی بابل و كەربەلا و نەجەف و دیوانییە و موسەنا و زیقار تێدەپەڕدەبێت بۆ هۆڕەكانی باشووری عێراق و دواتر لەگەڵ رووباری دیجلەدا یەك دەگرێت، شەتی عەرەب پێكدەهێنن لەگەڵ كەنداو یەك دەگرنەوە.
خەڵك- سەرۆكی دەستەی ئەركانی سوپای ئەمریكا مارك مێیڵی رایگەیاند جیهان دەچێتەوە رەوشێكی تایبەتەوە، رەوشێك كە سەقامگیری تێدا نامێنێت لەباری نێونەتەوەییەوە، ئەمەش لەگەڵ گەشەكردنی توانای چین و دەركەوتنی تەكنیك و پیشەسازی و رۆبۆتی نوێ كە یەكلاكەرەوەی جەنگن. مارك مێیلی رەوشی ئێستای بەراورد كرد بە گۆڕانكارییە جیۆسیاسییە سەرەكییەكانی دیكەی كە لە مێژوودا روویان داوە لە جیهاندا وەك رووخانی رۆما و هەرەسهێنانی یەكێتیی سۆڤێت. مێیلی لە گوتاری خۆیدا لە زانكۆی هاوارد رایگەیاند، ئێمە لە پێشوازی سەردەمێكداین كە لە ڕووی نێونەتەوەییەوە سەقامگیری بەخۆیەوە نابینێت. ئاماژەی بە ئەوەش كرد گەشەكردنی تواناكانی چین گۆڕانكاری لە رەوشی ئێستا دروست دەكات، دوای سەردەمێك لە ئەوەی كە ئەمریكا بەشێوەیەكی بنەڕەتی هێزی سەربازی و سیاسی و ئابووری جیهان بوو بێ ئەوەی كەس ململانێی بكات.
ئەمەی خوارەوە کۆمەڵێک دیمەنە کە پێویستە ببینیت بۆ ئەوەی باوەڕ بە هەموو شتێکی سۆشیال میدیا نەکەیت: هاوڕێکانم وادەزانن لە دەریادام پاش ئیفێکتەکان هەموان وادەزانن جەستەیەکی وەرزشیم هەیە! نەعلەکانم کردووە بە مارکەی گوچی
خەڵک وەرزش تۆماس توخێلی ڕاهێنەری یانەی چێڵسی، کە پێشتر، پێشبینی بەریەککەوتنی یانەکەی لەگەڵ مان سیتی کردبوو لە قۆناغی کۆتایی چامپیۆنس لیگ، پیشبینییەکەی هاتە دی و دوای بردنەوەشی یەکەم پەیامی ئاڕاستەی ستیزن کرد. تۆماس توخێل، دوای بردنەوەی لە یانەی ڕیاڵ مەدریدی ئیسپانی، تەئکیدیکردەوە کە لە 28 ی ئایاردا بۆ بردنەوە بەرەو ئەستەنبوڵ دەڕوات، تا لەیاریی کۆتایی چامپیۆنس لیگدا نازناوەکە لەمانچستەر سیتی بباتەوە . توخێل، وتیشی؛ " زۆر شانازی بە تیپەکەمەوە دەکەم، خۆم و یاریزانەکانیشم بەردەوام تینوی بردنەوەین". سەبارەت بە یارییەکەیان بەرامبەر ڕیاڵ مەدرید وتی؛ شایەنی بردنەوەبووین، یاریزانەکانمان لە کاتی خۆیدا لەسەر تۆپ بوون، توانیمان دەرفەت بقۆزینەوە بەرامبەر یانەیەکی بەئەزموونی وەک یانەی شاهانە و یارییەکە ببەینەوە و لەهێرشە پێچەوانەکانماندا مەترسیدار بووین". شەوی چوارشەممە، لە چوارچێوەی ڕوبەڕوبوونەوەکانی گەڕانەوەی قۆناغی نیوەی کۆتایی چامپیۆنس لیگ، یانەی چێڵسی ڕوبەڕووی ڕیاڵ مەدرید بووەوە یارییەکە بە بردنەوەی یانە ئینگلیزییەکە کۆتاییهات. یانەی چێڵسی لە یاریگای ستامفۆرد بریج میوانداری ڕیاڵ مەدریدی ئیسپانی کرد، یاریی نێوانیان بە ئەنجامی (2-0) لەبەرژەوەندی کوڕانی توخێل کۆتایی هات. گۆڵەکانی یانە لەندینییەکە، لە خولەکەکانی 28 و 85 لەلایەن تیمۆ ڤێرنەری ئەڵمانی و ماسۆن ماونتی ئینگلیزییەوە تۆمارکران.
کاتێک کە فەرمانێک یان حوکمێک بە دڵی خەڵک نابێت و بەسەریدا دەسەپێندرێت دەستەواژەی (حومکی قەرەقوشە!) بەکار دەهێندرێت کە ئەمە هەر لەناو کورددا نییە و لە ناو عەرەبیشدا هەمان دەستەواژەی هەیە، بەڵام ئایە حوکمی قەرەقوش چییە و لە چیەوە هاتووە؟ بڕیار و فەرمانەکانی قەرەقوش چۆن بووە؟ (قەرەقوش) ناوی تەواوی (أبو سعيد قراقوش بن عبد الله الأسدي)یەو بە (بهاءالدين قرقوش) ناسراوە. کاربەدەستێکی دەوڵەتی ئەیوبیەکان بووە لە سەردەمی سەلاحەدینی ئەیوبی، سەرەتا کۆیلەیەکی تورک بوو، بەڵام دواتر ئازاد کراو بووەتە سەرکردەیەکی سەربازی و دواتر قازی لە میسر و ووڵاتی شام، ئەگەر چی حاكمێكی بەهێزی سەردەمی خۆی بووەو سەلاحەدینی ئەیوبی وئەسەدەدین شێركۆ پشتیان پێبەستەوە، بەڵام كەسایەتی مجازی ئەو لە مێژودا بەكەسێكی توند و خاوەن بڕیاری سەیروسەمەرە ناسراوەو تەنانەت بوەتە رەمز بۆ توندیی و پەرگیریی، مێژوونوس (الأسعد بن مماتي) کە هاوسەردەمی بووە, کتێبێکی لەبارەوە داناوە بە ناوی (الفاشوش في أحكام قراقوش) وژیان وچیرۆکەکانی ناوبراوی تیا تۆمار کردووە: دەڵێن ابن مماتی لەگەڵ قەرەقوش ناكۆكی هەبووەو ئەمەش كاردانەوەی لەسەر نوسینی كتێبەكە هەبووە: ئەمەش چەند چیرۆکێکی قەرەقووش كە لەو كتێبەدا تۆمار كراون: ١-دەڵێن بازرگانێک شەکوای بۆ لای قەرەقوش هێنا وسکاڵای لە پیاوێک کرد کە پارەی لای ئەو بە قەرز بردووەو نایداتەوە، دواتر قەرەقوش قەرزارەکەی بانگکرد وپێی وت بۆ قەرزەکەی نادەیتەوە؟ ئەوێش وەڵامی دایەوە کە هەموو جار قەرزەکەی بۆ دەباتەوە بەڵام ئەو نابینێت. قەرەقوشیش کابرای بازرگانی بانگکردو بەندیکرد وپێی وت لە بەندینخانە بە تا ئەوکاتەی قەرزارەکە دێت وقەرزەکەت بۆ دێتەوە! ٢- جارێک هەڵۆکەی قەرەقووش لە قەفەز دەردەچێت، ئەویش فەرمان دەردەکات کە هەموو دەروازەکانی شاری قاهیرە دابخەن تاوەکو هەڵۆکە هەڵنەیەت. ٣-جوتیارێک هات بۆ لای قەرەقوش سکاڵای لە سەربازێک کرد کە زلەیەکی لە ژنەکەی داوەو منداڵێکی حەوت مانگی لەبارچووە، قەرەقوشیش فەرمانی دەرکرد کە سەربازەکە ژنی جوتیارەکە ببات بۆ ماوەی حەوت مانگ و هەمو مەسرەفێکی بکات، دوای حەوت مانگ بۆی بێنیتەوە.. جوتیارەکە نەیهێشت فەرمانەکەی تەواو بکات دەستی ژنەکەی گرتو هەڵهات…. ٤-دەڵێن کوڕی بازرگانێکی دەوڵەمەند بەهاوکاری هاوڕێکانی لەبەر دەستبەسەراگرتنی سەروەتی باوکی، دەیەوێت باوکی بە زیندویی بنێژێت، بۆیە دەیبەن بۆ گۆرستان. لەوکاتەیا قەرەقوش تیدەپەڕێت و مەراسیمەکە دەبینێت، کابرای بازرگانیش لەناو تابوتەکە هەڵدەستێتەوەەو رودەکاتە قەرەقوش و دەڵێ من زیندووم ئەوانە دەیانەوێت بە زیندویی بمنێژن تکایە فریامکەوە، قەرەقوشیش بە پیاوەکە دەڵێ یانی ئەم هەمووە درۆدەکەن تەنیا تۆ راست دەکەیت؟ فەرمان دەردەکات بە جێبەجێکردنی مەراسیمی ناشتنەکە! ٥-دەگێرنەوە کۆمەڵێک جوتیار لە میسر سکاڵای خۆیان دێنن بۆ لای قەرەقوش داوای کەمکردنەوەی باج دەکەن لەسەریان، لەبەرئەوەی بەهۆی سەرماوسۆڵەوە بەرهەمی پەمووی ئەو ساڵەیان لەناودەچێت، قەرەقوش تورە دەبێتو دەڵێ ئەدەم لەملتان ئەگەر کەمتەرخەم بن، برۆن خوری لەتەنیشت پەموو بچێنن تاوەکو پەموەکەتان نەفەوتێت! لینکی کتیبی الفاشوش في أحكام قراقوش: https://www.kutub-pdf.net/reading/5sFkfl.html ئامادەکردنی: د. نەریمان هەڵەبجەی
ماست یەکێکە لە خواردنە بەسوودەکان بۆ ڕەمەزان، ئەمەی خوارەوە چەند شێوازێکی بەکارهێنانە:
سلێمانی – نزار جەزا لەکۆنگرەیەکدا لەشاری سلێمانی پلانی نیشتیمانی بۆ مافەکانی مرۆڤ لەعیراق وهەرێم ڕاگەیەندرا. ئەم پلانە لەچوارچێوەی کاری هاوبەشی ژمارەیەک ڕێکخراوی مەدەنی و وەزارەتى داد لەحکومەتی عیراق و نوێنەرایەتی حکومەتى هەرێمی کوردستان بۆ ڕاسپاردە نێودەوڵەتییەکان ئەنجامدەدرێت. لەپلانەکەدا ٢٦ بڕگەی تێدایە و هەموو ئەو ڕاسپاردانەى لەئەنجومەنى مافەکانی مرۆڤ لەجنێف دەرچووە وردکراوەتەوە و ڕۆڵ و ئەرکەکان لەسەر کۆی کایەکان دیاریکراون. سالار عەبدولستار وەزیری دادی عیراق لەکۆنفڕانسێکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، لەدوای پەسەندکردنی پلانی نیشتیمانی بۆ مافەکانی مرۆڤ لەئەنجومەنى وەزیرانی عیراقەوە، دەستیان بەداڕشتنی یەکەمین کۆنگرە کرد، بۆئەوەی دەست بەپلانی نیشتیمانی بۆ مافەکانی مرۆڤ بکەن. ئاماژەى بەئەوەشدا، ئەم پلانە زۆر باش و پتەوە بۆ چەسپاندنی مافی مرۆڤ لەعیراق. دیندار زێباری ڕێکخەری ڕاسپاردە نێودەوڵەتییەکانی لەحکومەتى هەرێم ڕایگەیاند، هەرێمی کوردستان بەشێکە لەو پلانە نیشتیمانییە بۆ مافەکانی مرۆڤ. ئاماژەى بەئەوەشدا، حکومەتى هەرێم لەگەڵ حکومەتى عیراق هەماهەنگێکی تەواوبووە، بۆ کەوتنەسەرپێی ئەم پلانە. باسی لەئەوەشکرد، لەچوارچێوەی ئەو پلانەدا حکومەتى هەرێمیش پلانی دیکەی هەیە و لەماوەى داهاتوودا دەیخەنەڕوو.
خەڵك یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان هاوپەیمانی كوردستانیان بۆ بەشداریكردن لە هەڵبژارنەكانی پەرلەمانی عێراقدا ڕاگەیاند، بەڵام چاودێران دەڵێن ئەمجۆرە هاوپەیمانیكردنە لە ئاست خواستەكانی ئەم قۆناغەدا نییە. بزوتنەوەی گۆڕان لەسەرەتای دروستبوونیەوە چەند ڕێككەوتنێكی لەگەڵ پارتی و یەكێتیدا كردووە، بەڵام زۆرینەیان شكستیان هێناوە یان بەشێكی كەمیان جێبەجێكراوە. عادل عوسمان، چاودێری سیاسی بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، سەركەوتنی ڕێككەوتنەكان پەیوەستە بە ئامانجە شاراوەكانی پشتی ڕێككەوتنەكان هێزە سیاسییەكان بە تەنها ناتوانن بڕیار لەسەر پێكەوەبوون بدەن. وتیشی، هێزە سیاسییەكان لەنێوخۆیاندا ئەوەندە پارچە پارچەن كە كۆمەڵێك ناوەند هەن لەبەرامبەر ڕێككەوتنە گشتییەكاندا دەوەستنەوە و ناهێڵن ئەو ڕێككەوتنانە سەركەوتن بەدەست بێنن. دەشڵێت، ئەگەر هێزە سیاسییەكان بیانەوێت بەڕاستی پرۆسەیەكی دیموكراتیك سەربخەن دەبێت پەیوەست بن بەبڕیارداریەكی جددیەوە و پڕۆژە ی دیموكراتی جدی پێشبخەن لە گەڵ هێزە سیاسییەكانی دەرەوەی سیستەمی دەسەڵاتدارێتیدا. "هێزە سیاسیەكان كار بۆ دەستكەوتی خۆیان دەكەن" عادل عوسمان، ئاماژەی بەوەشكرد، كوردستان لە دۆخێكی ئاڵۆزدایە و ئەو پارتە سیاسییانەی كە هەن هەر یەكەیان لە چوارچێوەی سیاسەتی ڕۆژدا كار دەكەن كە چۆن بتوانن دەستكەوتی زیاتر بۆ خۆیان بەدەستبێنن. دەشڵێت، كوردستان پێویستی بە سیاسەتێكی دیموكراتیكە كە هەموو هێزەكان بەڕۆحیەتێكی پێكەوەیی ڕووبەڕووی ئەو هێرش و داگیركاریانە ببنەوە كە دەكرێتە سەر هەرێمەكە. "هاوپەیمانێتی چارەسەر نییە" ئەو چاودێرە دەڵێت، هاوپەیمانێتی نێوان لایەنە سیاسییەكان ناتوانێت چارەسەری دەردی سەختی كورد بكات، چونكە گەلی كورد پێویستی بە دیموكراسیبوونی خۆی هەیە لە چوارچێوەی بەرەیەكی تێكۆشان كە تێیدا هێزە دیموكراتخوازەكان و ئەو هێزانەی ئەركی بەرپرسیارێتی كۆمەڵایەتیان لەسەر شانە بێنە پاڵ یەك و بتوانن گرفتەكان چاك بكەن. ئاماژەی بەوەشكرد، تەنها یەكێتی و گۆڕان نین بەڵكو هێزی سیاسی دیكەش هەن كە لە دەرەوەی سیاسەتی فەڕمین و پێویستە حسابیان بۆ بكرێت و گوێیان لێبگیرێت. ڕاشیگەیاند، سیاسەتێكی داگیركاری لە باشووری كوردستاندا بەڕێوە دەبرێت، چۆن دەتوانین كۆتایی بەو سیاسەتە خراپانە بهێنین و چارەنووسی گەلی كورد دیاری بكەین ئەوە گرنگە. "خەڵك لە دەنگداندا هەوڵوێستی دەبێت" عادل عوسمان باسیلەوەشكرد، خەڵك لە پرۆسەی دەنگداندا هەڵوێستی دەبێت و سزای ئەو هێزە سیاسیانە دەدات كە بە خراپی سیاسەت دەكەن و بوونەتە هێزێكی كۆمەڵایەتی گەورە بەڵام ڕێكخراو نین.
خەڵك- ئاژانسی دەنگوباسی سانای سووریا بڵاویكردەوە فڕۆكەكانی ئیسرائیل هێرشیانكردووەتەسەر ناوچەكانی پارێزگای قونەیترەی باشووری سووریا. پەیامنێری ئاژانسی سانا رایگەیاند پاش نیوە شەوی رابردوو فڕۆكەی ئیسرائیلی مووشەكبارانی چەند ناوچەیەكی ئەم پارێزگەیەی باشووری سووریایان كردووە. راشیگەیاند ئەم هێرشە هەواییەی ئیسرائیل هیچ زیانێكی بەدواوە نەبووە. لای خۆیەوە ئیسرائیل هیچ لێدوانێكی لەبارەی ئەم هێرشەوە نەداوە. هێرشە مووشەكی و هەواییەكانی ئیسرائیل بۆ سەر بنكە و مۆڵگەكانی سوپای پاسدارانی ئێران و گرووپە میلیشیا هاوپەیمانەكانی پاسداران لە سووریا بەردەوامە.
خەڵك لەسەر ڕێگای سەرەكی ( هەولێر- خەبات) ڕووداوێكی هاتووچۆ ڕوویدا و بووە هۆی گیانلەدەستدانی شۆفێرێك و برینداربوونی دووكەسی دیكە. فازڵ حاجی، وتەبێژی هاتووچۆی هەولێر بڵاویكردەوە، كاتژمێر 5:30 خولەكی سەرلەبەیانی ئەمڕۆ لەسەر ڕێگای سەرەكی( هەولێر- خەبات) لەنێوان كانی قرژالەو مەفرەقی تۆبزاوە ڕووداوێكی هاتووچۆ بووە هۆی گیانلەدەستدانی شۆفێرێك و برینداربوونی شۆفێر و سەرنشینێكی دیكە. وتەبێژی هاتووچۆی هەولێر دەشڵێت، ئوتومبیلێكی جۆری میتسوبیشی تایبەت كەلەسایدی هاتن بەرەو هەولێر دەڕۆیشت بەهۆی تیژڕۆییەوە كۆنتڕۆڵی لەدەستدا و بۆدیوی لای چەپی ڕێگا ڕۆیشت وسەر دورگەی ناوەندی شەقام كەوت ولەدیوەكەی تر كەسایدی چونە بۆخەبات دابەزی ولەوێ خۆی كێشا بەكیایەكی بارهەڵگری بچوك كەبەرەو خەبات دەڕۆیشت . دەشڵێت، لەئەنجامی ڕوداوەكە سەرنشینێكی میتسوبیشیەكە گیانی لەدەستدا شوفێرو سەرنشینێكی تریش بریندار بوون و زیانێكی زۆری مادیش كەوتەوە. وتەێژی هاتووچۆی هەولێر داوایەك لە شۆفێران دەكات و دەڵێت، ڕێنمایی شوفێرانی بەڕێزمان دەكەین وتكایان لێدەكەین كەكاتە زوەكانی بەیانی وچۆلی شەقامەكان بەهەل نەقۆزنەوە بۆتیژڕۆیی كردن لەشەقامەكان ،چونكە كێشی ئوتومبێل بەهۆی تیژڕۆییەوە كەم دەكات بەهەمان بڕ ئەگەر كاتەكە ئێوارە بێت یان درەنگی شەو یان بەرە بەیان بێت كەهەمیشە كەمبونی كێشیش بەهۆی تیژڕۆییەوە هۆكاری سەرەكیە بۆكۆنتڕۆل لەدەستدانەكان.

كارمەندە ونبووەكەی هاتووچۆی هەڵەبجە دۆزرایەوە و دەستگیركرا

کوردستان

كارمەندە ونبووەكەی هاتووچۆی هەڵەبجە دۆزرایەوە و دەستگیركرا

لاوی ئازاد

نیسان 6, 2021

خەڵك بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی شارەزوور ڕایدەگەیەنێت، ئەو…

دادگای كەتنی هەڵەبجە، كەسێكی بە یەك ساڵ زیندانی سزادا

کوردستان

دادگای كەتنی هەڵەبجە، كەسێكی بە یەك ساڵ زیندانی سزادا

سەرهەنگ خالید

ئازار 7, 2021

خەڵك – یەحیا حبیب بەڕێوبەرایەتی ئاسایشی شارەزوور ڕایگەیاند،…

ئاسایش، گروپێكی ساختەكردنی دراوی دەستگیر كرد

کوردستان

ئاسایش، گروپێكی ساختەكردنی دراوی دەستگیر كرد

سەرهەنگ خالید

شوبات 25, 2021

خەڵك – یەحیا حبیب ئەمڕۆ پێنج شەممە، بەڕێوبەرایەتی ئاسایشی…

ئاسایش، سزادانی 3 كەسی ڕاگەیاند

کوردستان

ئاسایش، سزادانی 3 كەسی ڕاگەیاند

سەرهەنگ خالید

شوبات 22, 2021

خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی شارەزوور سزادانی سێ تۆمەتباری…