بەغدا سەبەتەی خۆراک بە تەواوی نانێرێت
خەڵک شەوکەت محەمەد، بەڕێوەبەری دابەشکردنی بەشەخۆراکی…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- لە هەڵەبجە بە گوژمەی 734 هەزار دۆلار ڕێگەی گوندی عەبابەیلێ قیڕتاو دەكرێت. وەزارەتی شارەوانی رایگەیاند لە چوارچێوەی پلانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان بۆ گەیاندنی خزمەتگوزاری بە سەرجەم ناوچەكانی هەرێمی كوردستان، بە گوژمەی 734 هەزار دۆلار، پرۆژەی قیڕتاوكردنی ڕێگەی گوندی عەبابەیلێ لە سنووری شارەوانیی هەڵەبجە دەستیپێكرد و لە نزیكترین كاتدا تەواو دەبێت. راشیگەیاند، لەسەر بودجەی شارەوانی بە گوژمەی 734 هەزار دۆلار و بە سەرپەرشتیی تیمەكانی سەرۆكایەتیی شارەوانیی هەڵەبجە، پرۆژەی ڕێگاسازی و قیڕتاوكردنی ڕێگەی گوندی عەبابەیلێ لە سنووری سەرۆكایەتیی شارەوانیی هەڵەبجە جێبەجێ دەكرێت كە ژمارەیەكی زۆری دانیشتووانی گوندەكە و سنوورەكە لێی سوودمەند دەبن.
-
خەڵک- وەزیری کارەبای هەرێم زانیاری سەبارەت بە دۆخی وزەی کارەبای هاوینی ئەمساڵ خستەروو و بڕیارە هاوینی ئەمساڵ 350 مێگاوات کارەبا لە سەرسنگ بەرهەبێت و بۆری گواستنەوەی غاز رادەکێشرێت بۆ بەرهەمهێنانی 1000 مێگاوات کارەبا لە کواشێ. لە هاوینی ئەمساڵدا چەند وێستگەیەکی نوێی کارەبا دەست بە بەرهەمهێنان دەکەن و لەو بارەیەوە کەمال محەمەد ساڵح، وەزیری کارەبای حکومەتی هەرێـم رایگەیاند " لە هاوینی ئەمساڵدا سێ هەزار تا سێ هەزار و 400 مێگاوات کارەبامان دەبێت و 38 مێگاوات کارەبای وێستگەی دیرەلووک دێتە ناو تۆڕی گشتی کارەبای هەرێم". وتیشی "رەوشی کارەبا لە وەرزی هاویندا وەک هاوینی رابردوو یاخود باشتر دەبێت". هەروەک وردەکارییەکانی بەرهەمهێنانی 350 مێگاوات کارەبا لە سەرسنگ و راکێشانی بۆری گواستنەوەی گاز بۆ بەرهەمهێنانی 1000 مێگاوات کارەبا لە (کواشێ) خستەڕوو و راشیگەیاند "بەرهەمهێنانی کارەبا لە غازی بە فیڕۆچووی کێڵگە نەوتییەکان لە ئەولەوییەتی پرۆژەکانی وەزارەتی کارەبادایە".
-
خەڵك- حیزبوڵڵای لوبنان و هاوپەیمانەكانی لە هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی لوبنان كە یەك شەممە بەڕێوەچوو، شكستی هێنا. حەسەن نەسروڵڵا رێبەری حیزبوڵڵا رایگەیاند حیزبەكەی و هاوپەیمانەكانی لە هەڵبژاردنەكانی ڕۆژی یەكشەممەدا زۆرینەیان لە پەرلەمانی لوبناندا لەدەستداوە. راشیگەیاند، بە پێچەوانەی بارودۆخی پەرلەمانەوە لە ساڵی 2018 دا، هیچ گرووپێكی سیاسیی ناتوانێت بانگەشەی زۆرینە بكات. بەپێی راپۆرتی رۆیتەرز، لەمیانەی هەڵبژاردنەكانی ڕۆژی یەكشەممەی پەرلەمانی لوبناندا، حیزبوڵڵا و هاوپەیمانەكانی 62 كورسییان بەدەستهێنا، بەمەش زۆرینەی كورسییەكانی پەرلەمانیان لەدەستدا كە لە ساڵی 2018 دا بە بردنەوەی 71 كورسی زۆرینەی پەرلەمان بوون.
-
خەڵک- کۆمپانیای هواوی بە فەرمی دەرچوونی کاتژمێرە زیرەکەکەی راگەیاند بە ناوی (GT 3 Pro) لەگەڵ دەرچوونێکی دیکەی کاتژمێری (Watch Fit) بە نرخێکی کەمتر لە پێشوو. کۆمپانیای هواوی چینی بۆ پێشەسازی مۆبایلە زیرەکەکان نوێترین کاتژمێری زیرەکی خۆی ئاشکراکرد بە ناوی (GT 3 Pro) لەگەڵ کاتژمێری (2 Watch Fit) کە تایبەتمەندی شاشەیەکی مۆدێرن و توانای ئەنجامگەیاندنی پەیوەندی تەلەفونی بلوتوزی هەیە لەگەڵ پاترییەکی تەمەن درێژ و چەندین تایبەتمەندی دیکە. ئەم کاتژمێرە بە سێ جۆری جیاواز بەردەستن کە "Active، "Classic" و"Elegant"، جیاوازییەکەش دەگەڕێتەوە بۆ گۆرینی ماددە بەکارهاتووەکان لە بەرگی پێشەوەی کاتژمێرەکەدا.
-
سەردەشت محەمەد ململانێیەکانی ناوخۆی هەرێم و قوڵبونەوەی کێشەکانی نێوان هەولێر و بەغداد و بەکارهێنانی داهاتی هەرێم بۆبەرژەوەندی شەخسی و حیزبی و بەرتەسکردنەوەی سنوری ئازادی ڕادەربڕین لەکوردستان و دەستگیرکردنی ڕۆژنامەوسان و چالاکوانانی مەدەنی، دواجار دۆستەدەرەکیەکانی هەرێمی کوردستانی هێنایەگۆو هەردوێنێ، ماسیۆ تولەر، باڵۆزی ئەمەریکا لەعێراق سەرکردایەتی کوردی ئاگادارکردوە لەوەی کە قەوارەی دەستوری هەرێم لەبەردەم مەترسیدایە و ئەمە پێشوتریش،جێنین پلاسخارت، نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوەیەکگرتووەکان لەعێراق، هۆشداری دایە بەرپرسانی هەرێم و ڕایگەیاند: چاوەڕێ مەبن تاکۆتای ئەم هەرێمەتان بۆبمێنێت. ئەگەرچی ئەم هەمووساڵە نوسەران و ڕۆشنبیران و ڕۆژنامەنوسان و ئەوانەی کە هەمیشە لەخەمی بەرژەوەندی گشتیدابوون لەکوردستان،ئەمەیان بەگوێی دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستاندا داوە و پێیان ڕاگەیاندون ئەوەی ئەم کەشتییە دەگەیەنێتە کەناری ئارامی تەنها و تەنها یەکبونی نێوخۆی و ڕێزگرتنە لەئازادی ڕادەربڕین و هەوڵدانە بۆ بۆچارەسەرکردنی ئەولێکترازانە نیشتیمانیەی کە بەهۆی بەرژەوەندی تەسکی حیزبایەتی لەکوردستاندا دروست بوەو ئەوەی وادەکات نەیارەکانی کورد هەرگیزنەتوانن ببنەمەترسی بۆ سەر قەوارەی هەرێم، بەتەنها گوێگرتنە لەداواڕەواکانی خەڵک و جێبەجێ کردنی ئەرکی سەرشانتانە وەک بەرپرس و کاربەدەستی ئەم هەرێمە،بەڵام بەداخەوە تائەم چرکەساتەش هێزێک یاخود کابینەیەک دروست نەبوو کە گوێ لەم هەموو هاوارەبگرێت کە دۆستەکان لەناوخۆدا دایان بەگوێ دەسەڵاتدارانی هەرێمدا. ئێستا نیگەرانییەکان بەو ڕادەیەگەیشتون دۆستەدەرەکییەکانی کورد پەیتاپەیتا هۆشداری دەدەن و کاربەدەستانی هەرێم لەمەترسییەکانی سەرقەوارەی هەرێم ئاگاداردەکەنەوە، بۆیە لێرەوە پێویستە سەرکردایەتی کورد لەباشور لەم غرورەسیاسییە کۆڵبدەن و ئەگەر گوێ لەدۆستەکانی ناوخۆ ناگرن ئەوا دەبێت ئەوپەیامانەی دۆستەکانیان لەدەروە بەهەند وەربگرن و پێداچونەوەیەک بەسیاسەتی خۆیاندابکەن، بەداخەوە ئەگەرچی ئەم هەمووساڵە ئێمە باشتر لە دۆستەدەرەکیەکان پەنجەمان خستۆتە سەربرینەکان و چارەسەرەکانیشمان باشترلەوەی ئەوان خستۆتەڕوو،بەڵام لەبری ئەوەی گوێیەک هەبێت بۆبیستنی ئەو هەموودەنگ و هەوارە کەچی زۆرجار بەنەیار و دوژمنی حکومەت و خاک و خەڵک و هەندێکجار بەئاژاوەگێڕ و جارجارەش بەتیرۆرست لەقەڵەم دەدراین، هەندێک جاریش گردبونەوە و ناڕەزایەتییەکانمان لەبەرامبەر خراپی دۆخی حکومڕانی لەهەرێم بە دەستی دەرەکی لەقەڵەم دەدراو لایەزال تائێستاش برپرسانی حکومەت و ئەوانەی کەتەنها خەمیان پاراستنی بەرژەوەندی تایبەتی خۆیان و حیزب و بنەماڵەکانیانە هەرئەو تێڕوانینەیان بۆ ئەم هەموو دەنگە ناڕازیانە هەیە. ئەوەتا خراپی دۆخی هەرێم لەهەموو ڕوویەکەوە بەو ئەندازە گەیشتووە کە دۆستەکانی کورد لەدەرەوەش هەمان داوای نوسەران و ڕۆژنامەنوسان و ڕۆشنبیرانی کوردستانیان هەیەو پێیانوایە ئیدی پێویست دەکات سەرکردایەتی کورد سنورێک بۆ ئەو هەموو تاڵانی و بەهەدەردانی سامانی وڵات و خراپ بەکارهێنانی دەسەڵاتە دابنێن،ئەگەرنا ئەوا گۆڕانکاری گەورە لەکوردستاندا ڕودەدات،بەداخەوە کەڕەنگە گۆڕانکاریەکان بەجۆێک بێت هیچ لایەک لە دەسەڵات و لەخەڵکی هەرێمی کوردستانیش دڵخۆش نەبن بەدەرئەنجامی ئەوگۆڕانکاریانە، بۆیە چیدیکە پێویستە سەرکردایەتی کورد پێداچونەوەیەک بەخۆیاندابکەن و ئەگەر گوێ لەئێمە ناگرن ئەوا گوێ لەدۆستە بیانیەکانتان بگرن
-
خەڵك- نازم دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران دەڵێت" منیش وەك ئێوە لە ڕاگەیاندنەكانەوە بیستومە كە ئەو شاندەی هەرێم هاتوون بۆ ئێران، لەبەرئەوە ناتوانم نە ڕەتی بكەمەوە نە پشتڕاستی بكەمەوە". نازم دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان بە بەشی كوردی دەنگی ئەمەریكای ڕاگەیاند "دەمێكە وەكو نوێنەرایەتی هەرێم لە تاران لەو هەڵسوكەوت و هاتۆچۆیانە ئاگادار نین وەك خۆی ، چونكە ئێستا هەموو شتەكان لە هەولێر و سلێمانیەوە لە ڕێگای كونسڵگەرییەكانەوە ئەنجام دەدرێت، خۆیان لە پەیوەندیدان و شاندەكان ڕێكدەخن، بە تایبەتی ئەو شاندانەی ئەگەر بە فڕۆكەی تایبەت بێن و بگەڕێنەوە". سەبارەت بە باسكردن و ڕێككەوتنی نێوانی حكومەتی هەرێم لەگەڵ كۆماری ئیسلامی ئێران بۆ ڕێگری كردن لە چالاكی حزبە كوردییە ئۆپۆزسیۆنە ئێرانییەكان دژ بە كۆماری ئیسلامی ئێران نازم دەباغ وتی " هەمیشە لەمكاتانەدا ئەو باسە هەبووە، لە ئەمساڵیش كە توركیا پەلاماری هەرێمی كوردستان دەدات بەناوی دەركردنی پەكەكە، جۆرێك لە تێكەڵاوی دروست دەبێت لە لایەن هەموویانەوە كە ڕێگا لەو لایەنە سیاسییانە بگرن بۆ ئەوەی جارێكی تر لە هەوڵدا نەبن بۆ ئەوەی بێنەوە بۆ كۆماری ئیسلامی ئێرانی، كێشەی ئەمنی و ئاسایشی دروستبكەن تا پەلاماری ئێران بدەن، و حكومەتی هەرێمی كوردستانیش، هەتا لایەنەكانیش چ یەكێتی یا پارتی، هەمیشە تەئكیدییان لەسەر ئەوە كردۆتەوە كە لە هەوڵدان بۆ ئەوەی ڕێگە نەدرێت كە ئەم كارانە ئەنجام بدرێت چونكە ئەمن و ئاسایشی هەرێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامی ئێرانی بۆ یەك گرنگە. "
-
خەڵک- ئیسرائیل فشار دەخاتە سەر ئەمریکا تاوەکو پلانی هاوبەش ئامادە بکەن بۆ هێرش کردنە سەر ئێران ئەگەر هاتوو گفتوگۆکانی ڤییەنا بە بێ دەرئەنجام کۆتاییان هات. رۆژنامەی (هائارتس) بڵاویکردەوە "دەزگا ئەمنییەکانی ئیسرائیل فشار دەخەنە سەر ئەمریکا تاوەکو پلانی سەربازی دابرێژێت لە پێناو هێرشکردنە سەر ئێران، ئەگەر هاتوو گفتوگۆکانی ڤییەنا بێ ئەنجام بۆتاییان پێهات یاخود لە کاتێکدا کە ئێران سەرپێچی هەر رێککەوتنێکی کرد لە داهاتوودا دەربارەی پرۆژە ناوەکییەکانی". بەپێی زانیاری رۆژنامە ئیسرائیلییەكە، دەسەڵاتدارانی ئیسرائیل تاوەکو ئێستا هیچ وەڵامێکیان دەستنەکەوتووە لە واشینتۆنەوە دەربارەی ئەم باسە. ئەمە لە کاتێكدا، بێنی گانتس، وەزیری بەرگریی ئیسرائیل لەگەڵ چیک سۆلیڤان، راوێژکاری ئاسایشی ئەمریکادا لە واشتنتۆن کوبووەوە. سۆلیڤان لە تویتێکیدا رایگەیاند "لەگەڵ وەزیری بەرگریی ئیسرائیلدا باسمان کرد لە پاڵپشتی ئاسایشی ئیسرائل و رێگەکانی مامەڵەکردن لەگەڵ هەڕەشەکانی ئێراندا و هاوکاریکردنی ئۆکراین".
-
خەڵك- دوران كاڵكان ئەندامی كۆمیتەی بەڕێوەبەری پەكەكە رایگەیاند "شەڕێكی قورس لە ١٧ی نیسانەوە دەستیپێكردووە. لە پێش هەموو شوێنێكەوە زاپ و ئاڤاشین و لە كوردستان و سەرتاسەری جیهان وەك گەل و بزووتنەوە، لە چوارچێوەی ستراتیژیی شەڕی گەلی شۆڕشگێڕیدا بەرخۆدانی تەواو دەكەین". دوران كاڵكان بۆ ماڵپەڕی فەڕمی پەكەكە رایگەیاند "گەریلاكان لە زاپ و ئاڤاشین بەڕاستی داستانی قارەمانانە و ئەفسانەیی تۆمار دەكەن، كە لە مێژوودا هیچ نموونەیەكی نییە. لەبەر ئەوانەش ئێمە لە پرۆسەیەكی ئاساییدا نین. ئێمە لە جەنگ و تێكۆشانێكی ئاساییدا نین. بڕیارگەی ناوەندیی ئێمە ئەم قۆناغ و پرۆسەیەی جەنگی بە 'شەڕی هەبوون و لەناوچوون، شەڕی مان و نەمان' پێناسە كرد و ئەم پێناسەیە ڕاستە. كەواتە دەبێت لەمە تێبگەین. بە ئەرك و بەرپرسیارێتی لە ئاستی ئەوەدا بجوڵێینەوە و جێبەجێی بكەین". راشیگەیاند "بڕیارگەی ناوەندیمان سەفەربەریی ڕاگەیاند، بەڵێ گەلی كورد و دۆستانیان بۆ ئەوەی ئەو هێرشكارییە تێبكشكێنن خۆیان سەفەربەر كردووە. لەو كاتەدا نابێت هیچ كەسێك لە دەرەوەی ئەو سەفەربەرییە بێت و لە دەرەوەی ئەوە ژیان و كار نەكات. بەم ڕۆحەوە و بەم هەست و هزر و نزیكبوونەوەیە و بەم تێگەیشتن و میتۆدەوە شۆڕشی سەركەوتن دیاری بكرێت".
-
خەڵك- هێزەكانی پاراستنی گەل هەپەگە لە هەرێمەكانی خواكوڕك و زاپ و ئاڤاشین كوژرانی 42 سەربازی توركیای راگەیاند. هەپەگە ڕایگەیاند، لە چالاكییەكانی هێزكانی گەریلا لە خواكوڕك ٢٨ سەربازی توركیا كوژران. ناوەندی راگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەكانی پاراستنی گەل (هەپەگە) لە راگەیەندراوێكدا روونیكردەوە "هێزەكانمان لە هەرێمی خواكورك بە ڕۆحی هەڵمەتی شۆڕشگێڕیی هەڵۆكانی زاگرۆس چالاكییەكی بەهێزیان ئەنجامدا. لە چالاكییەكەدا بە گشتی ٢٨ سەرباز كوژران". راشیگەیاند "هاوڕێیانمان ڕۆستەم، لەزگین، عەگید و دژوار شەهید بوون". لەلایەكی دیكەوە هەپەگە رایگەیاند لە شەڕەكانی هەرێمەكانی زاپ و ئاڤاشین 14ی سەربازی دیكەی توركیا كوژراون.
-
خەڵك- بەپێی سەرچاوە رۆژنامەوانییەكان لە بەغداوە هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی عێراق وەك بژاردەیەك بۆ چارەسەری دۆخی چەقبەستووی وڵات لەنێو نێوەندی فراكسیۆنەكاندا خراوەتەبەرباس. چەند سەرچاوەیەكی سیاسی رایانگەیاند، بژاردەی هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان یەكێك لە بژاردەكانە لە حاڵی نەگەیشتن بە رێككەوتنی كۆتایی دەربارەی پێكهێنانی حكوومەتی نوێ. لای خۆیەوە حوسێن بەتات ئەندامی پەرلەمانی عێراق لە هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا رایگەیاندووە، قورسە گرتنەخۆی بژاردەی هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان لەلایەن فراكسیۆنەكانەوە، ئەمە پێوەستە بە كۆمەڵێك هۆكار و گۆڕانكاری سیاسییەوە هەیە. پێداگری سەدرییەكان لە پێكهێنانی كابینەی زۆرینە دۆخی سیاسی وڵاتی بەچەقبەستوویی گەیاندووە كە زەحمەتە بە ئاسانیی دەربازیی ببێت، بۆی چاودێران هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان و سازكردنی هەڵبژاردنێكی بە چارەسەر دەزانن.