بۆكان.. بەندكراوێك لە بەندیخانە گیانی لە دەستدا
خەڵك هاووڵاتیەكی خەڵكی بۆكان كە لەلایەن ئیدارەی ئاگاهی…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- لیژنەی دارایی پەرلەمانی عیراق، پێشبینی دەكات لەپاش باشبوونی نرخی نەوت لە بازاڕەكانی جیهان، عیراق پەنا بۆ قەرزكردن نەبات، پێشیوایە بەرزبوونەوەی نرخی نەوت كورتهێنانی دارایی كە وڵات بەدەستییەوە دەناڵێنێت، كەمدەكاتەوە. عەبدولهادی موحان، ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عیراق، لە لێدوانێكی رٍۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند"قەرزی دەرەكی و ناوخۆيی و قەرزەكانی سەردەمی ڕژێمی پێشوو، هەموو ئەمانە سیادین و عیراق دەبێت پابەند بێت بە دانەوەیان، بە تایبەتیش قەرزەكانی كوێت، ئەم قەرزانەش لە ساڵی 2014 و لە دوایی تەنگژەی دارایی كە عیراق زیاتر بەدەستییەوە گیرۆدە بوو لە دوای هاتنەناوەوەی داعش، ڕوویان لە زیادبوون كردووە". بە وتەی موحان"كۆی گشتی قەرزەكان 100 ملیار دۆلار تێدەپەڕێنن، عیراق بەپێی بودجەی دارایی وڵات، نزیكەی 14 ترلپیۆن دینار لە ساڵێكدا بۆ دانەوەی ئەو قەرازانە بۆ وڵاتە قەرزبەخشەكان تەرخان دەكات". ئەندامەكەی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عیراق دەڵێت"پەرلەمان ڕاگرتنی هەموو قەرزەكییەكان و قەرزنەكردن تاوتوێ دەكات، چونكە ئەم ڕەوشەوە ئابوری عیراق بەرەو داڕمان دەبات".
-
اخەڵك- پەیوەندییەكان گشتییەكان لە وەزارەتی تەندروستی ئێران ڕایدەگەیەنێت، لە 24 كاتژمێری ڕابردوودا زیاتر لە 10 هەزار 700 تووشبووی نوێ بە ڤایرۆسی كۆرۆنا تۆماركرا. پەیوەندییە گشتییەكان لە وەزارەتی تەندروستی ئێران لە ڕاپۆرتی ڕۆژانەی خۆیدا ڕایگەیاند، لە 24 كاتژمێری ڕابردوودا 10 هەزار و 715 كەس لە ئێران تووشی ڤایرۆسی كۆرۆنا بوون و119 كەسیش گیانیان لە دەستداوە. ەر بەپێی ڕاپۆرتەكەی پەیوەندییە گشتییەكانی وەزارەتی تەندروستی ئێران “لە سەرەتای دەركەوتنی ڤایرۆسەكە تاكو ئەمڕۆ 3 ملیۆن و 39 هەزار و 432 كەس لە ئێران تووشی كۆرۆنا بوون و 2 ملیۆن و 666 هەزار و 601 كەسیش نەخۆشییەكەیان پەڕاندووە و چاكبوونەتەوە. وەزارەتی تەندروستی ئێران دەڵێت”هەر بەهۆی ڤایرۆسەكەوە تا ئێستا 82 هەزار و 217 كەس لە ئێران گیانیان لە دەستداوە.
-
خەڵك- چاودێرێكی سیاسی ڕایدەگەیەنێت، بوونی كوردێك بە سەرۆكی پەڕلەمانی ئیسرائیل هیچ كاریگەرییەكی لەسەر پرسی فەلەستین و كورد نییە. دوێنێ سەرۆكی نوێی پەڕلەمانی ئیسرائیل دەستنیشان كرا و بەپێی زانیارییەكان، خەڵكی باكوری كوردستانە، بەشێك لە كوردان پێیان وایە كاریگەری ئەرێنی لەسەر پرسی كورد لە ناوچەكە دەبێت، بەڵام چاودێرانی سیاسی ئاشكرایدەكەن، ئیسرائیل پلانی ستراتیژی هەیە و پەیوەندی بە سەرۆكەكانەوە نییە. مەسعود عەبدولخالق چاودێری سیاسی بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، بوونی كوردێك بە سەرۆكی نوێی پەرلەمانی ئیسرائیل كاریگەری لەسەر پرسی كورد نییە. وتیشی"ئەو جۆرە لێكدانەوەیە لێكدانەوەیەكی ڕۆمانسییە و لە چوارچێوەی سیاسەتی نێودەوڵەتی و پەیوەندی دیبلۆماسی ئەو كاریگەرییەی نابێت بەتایبەت لە چوارچێوەی دامەزراوەكاندا. بە هاوپەیمانی نێوان 8 پارت لە ئیسرائیل توانیان بەسەر ناتانیاهۆدا سەربكەون و كورسی دەسەلات بگرنەدەست.
-
خەڵك- نرخی دۆلار لە بازاڕەكانی هەرێمی كوردستان بەراورد بە ڕۆژانی ڕابردوو جێگیرە. یادگار حەسەن لە كۆمپانیای سەعید بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، نرخی دۆلار بۆ ئەمڕۆ دوو شەممە 14-6-2021، بەپێی بازاڕی گۆڕینەوەی دراوی بیانی لە شاری سلێمانی 100 دۆلاری ئەمریكایی بە 150 هەزار 200 دینار مامەڵەی پێوە كراوە. وتیشی"نرخی 100 دۆلاری ئەمریكی بە 2 ملیۆن و 350 هەزار تمەنی ئێرانی مامەڵەی پێوە كراوە".
-
خەڵك- وەزیری دارایی حكومەتی هەرێمی كوردستان ڕایدەگەیەنێت، 25ی ئەم مانگە مووچە دابەش دەكرێت. بەپێی زانیارییەكان، ئاواتی شێخ جەناب وەزیری دارایی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەكۆبوونەوەیدا لەگەڵ لیژنەی دارایی پەڕلەمانی كوردستان، دڵنیایی داوە كە ۲٥ـی مانگ مووچەی مانگی حوزەیران دابەش دەكرێت. ئەمەش لەكاتێكدایە، بەهۆی نەبوونی بودجەی مانگی ڕابردوو مووچەی فەرمانبەران دواكەوت، هەرچەندە مووچەی وەزارەتی تەندروستی لە وادەی خۆیدا دابەش كرا.
-
خەڵك ئیمارات سەرۆكایەتیی كارەكانی لوتكەی دووهەمی ئیسلامی بۆ كاروباری زانست و تەكنۆلۆژیا دەكات لە رێكخراوی هاریكای ئیسلامی كە رۆژی چوار شەممە بە ئۆنلاین دەستپێدەكات. وەزیری دەرەوەی ئیمارات عەبدوڵڵا بن زائید ئال نەهیان سەرۆكایەتی شاندی ئیمارات دەكات بە ئەندامێتی وەزیری دەوڵەت بۆ كاروباری تەكنۆلۆژیا سارە بنت یوسف بەپێی ئاژانسی دەنگوباسی ئیمارات. شێخ عەبدوڵڵا بن زاید وەزیری دەرەوەی ئیمارات رایگەیاند پێداگرن لەسەر هاوكاری لەنێوان ئەندامانی رێكخراوی هاوكاری ئیسلامی لەسەرجەم بوارەكان بەتایبەت بواری زانستی و تەكنۆلۆژیا. سوپاسی كازاخستانیشی كرد بۆ میوانداریكردنی لوتكەكە و هەوڵەكانیشی لە ماوەی ساڵی رابردوودا. وەزیری دەرەوەی ئیمارات پێداگری كرد لەسەر هاوكاریكردنی رێكخراوی هاوكاری ئیسلامی و سەرجام ئەندامانی رێكخراوەكە.
-
خەڵك قائیمقامی ماوەت لەبارەى کارگەیەکی جگەرە و مەشروب لەسنوری شارەدێکەیاندا ڕوونکردنەوەیدا. کامەران حەسەن قائیمقامی ماوەت بە(خەڵک)ی ڕاگەیاند، ئەو کارگەیەی سنووری شارەدێیەکەیان دەمێکە بۆ دروستکردنی مەڕمەڕ دروستکراوە، بەڵام کاری تێدا نەدەکرا و فەشەلی هێنابوو، بۆیە لەساڵی ٢٠١٩ بەفەرمی کرایە کارگەی جگەرە. ئاماژەى بەئەوەشدا، گۆڕینی کارگەکە بەفەرمی و یاسایی کراوە و هیچ کارێکی نایاسایی تێدا نییە، ئاگادارنین کە مەشروبی تێدا دروستبکرێت. ئەوەشی خستەڕوو، کارگەکە بۆ پێچانەوەى جگەرەیە و بەرهەمەکانی لەدەرەوە بۆ دێنن و لەوێ کاری پێچانەوەی بۆ دەکەن. زانا عەبدولڕەحمان پەڕلەمانتاری پێشووی یەكێتی لە پەڕلەمانی كوردستان ڕایگەیاند، گرێبەست لەگەڵ كۆمپانیایەكی ئیتالی كرا بەبڕی ١٣ ملیۆن یۆرۆ كارگەیەك دروست بكات ، بەڵام بەداخەوە كارگەكە بە تەواونەكراوی بەجێما و كۆمپانیا ئیتالیەكە بڕی ٥ ملیون یۆرۆی برد و باقیەكەشی وەزارەتی پێشەسازی ئەوكات دەزانێت چیلێهات. وتیشی”دەبوو كارگەكە بۆ خزمەتی خەڵكی شارباژێر و بوژاندنەوەی ناوچەكە تەواو بكرایە كە بە نزیكەی بژێوی هەزار خێزانی كەمدەستی ناوچەی شارباژێری دابیندەكرد و هەلی كار بۆ گەنجی سنوورەكە دەڕەخسا”. ئاشكراشیكرد، ئەو پڕۆژەیە بەتەواونەكراوی مایەوە، تاكو ئەمساڵ بەدزیەوە كراوەتە كارگەی جگەرەی ساختە و مەشروبی ساختە و كەس نازانێت كێ كردویەتی و چۆن كراوە و پڕكراوە لە كرێكاری بەنگلادیشی و بیانی . ڕوونیشیكردەوە، ئەوەی بۆ خەڵكی سنوورركە جێگەی سەرسورمانە، چۆن وەزارەتی پێشەسازی ڕەگەزی كارگەی بەردی مەرمەری گۆڕیوە بۆ كارگەی جگەرەی ساختە، لەكاتێكدا بەهیچ جۆرێك شارباژێر پێوستی بە كارگەی جگەرەو مەشروب نیە، ئەسڵەن لەگەل ڕەوشت و ئادابی خەڵك ئەو ناوچەیە نایەتەوە. ئەوەشی باسکرد، بۆیە وەك گەنجێكی خەڵكی ئەو سنوورە ئەو پڕۆژەیە جێگەی قبوڵ نیە و سوكایەتیە بە خەڵكی ناوچەكەو لەگەڵ كۆمەڵێك گەنجی ئەو سنوورە داوای یاسایی لەسەر وەزیری پیشەسازی و بەرێوەبەری گشتی پیشەسازی سلێمانی تۆماردەكەین، چۆن ڕێگەیان داوە پڕۆژەیەكی گشتی بخرێتە خزمەتی كۆمەڵێك بازرگان، دواكارین لە داوكاری گشتی و پەڕلەمانی كوردستان و دیوانی چاودێری دارایی بێنە دەنگ لە دۆسیەكە بكۆڵنەوە.
-
خەڵك فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا بەیانی ئەمڕۆ دوو شەممە بە فڕۆكەی درۆنی بێفڕۆكەوان هێرشیكرایەسەر، ئەمە دوای 4 رۆژ لە هێرشێكی دیكە. سەرچاوە ئەمنییەكانی عێراق رایانگەیاند بەیانی ئەمڕۆ دوو شەممە فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا بە فڕۆكەی درۆنی بێفڕۆكەوان هێرشیكرایەسەر كە هێزەكانی ئەمریكای تێدا نیشتەجێیە، بەڵام هیچ زیانێكی مرۆیی و ماڵی نەبووە، پێش چواریش هێرشێكی دیكە كرایەسەر هەمان شوێن لەنێو فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا. بەپێی سەرچاوەكان، سیستمی بەرگری ئەمریكایی شكستی هێناوە لە بەرەنگاربوونەوەی فڕۆكە درۆنەكە. رۆژی پێنج شەممەی رابردوو بنكەی هێزە ئەمریكاییەكان لەنێو فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا هێرشی بە فڕۆكەی درۆن كرایە سەر. میلیشیاكانی نزیك لە ئێران لە ماوەكانی رابردوودا لە هێرشەكانیاندا بۆ سەر هێزە ئەمریكاییەكان لە عێراق فڕۆكەی بێفڕۆكەوان درۆن بەكاردەهێنن.
-
خەڵك- بە گوێرەی دواین ئامار، تووشبووانی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 176 ملیۆن و 764 هەزار و 688 حاڵەت. بە گوێرەی ئامارە جیهانییەكان، تاكو كاتژمێر 1ی ئەمڕۆ دوو شەممە ژمارەی تووشبووانی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 176 ملیۆن و 764 هەزار و 688 حاڵەت، لەو ژمارەیەش 3 ملیۆن و 820 هەزار و 587 حاڵەتی گیانلەدەستدانیش هەبووە. هەر بەپێی ئامارەكان تاكو ئێستا 160 ملیۆن و 815 هەزار و 511 تووشبووی ڤایرۆسی كۆرۆنا چاكبوونەتەوە. لەسەر ئاستی وڵاتانی جیهان، ئەمریكا زۆرترین ڕێژەی تووشبوون بە پەتاكەی تێدا تۆماركراوە و گەیشتووەتە 34 ملیۆن و 321 هەزار و 158 كەس و 615 هەزار و 53 كەسیش گیانیان لەدەستداوە. ڤایرۆسی كۆرۆنا نەخۆشییەكی كوشندەیە و مانگی 12ی ساڵی 2019 لەشاری وۆهانی وڵاتی چین سەریهەڵداو لەئێستاشدا لە زیاتر لە 210 وڵات و ناوچەی جیهان بڵاوبووەتەوە.
-
خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی هەڵەبجە ڕایدەگەیەنێت، تەقینەوەكەی هەڵەبجە تەقینەوەكە خۆكوژی بووە. بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی هەڵەبجە لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكات، ڕووداوەی سەرلەبەیانی ئەمڕۆ كە لە پاركێكی گەڕەكی شارەوانی ڕوویداوە گەنجێكی لەدایكبووی ساڵی (1992) كاتژمێر (9)ی سەرلەبەیانی ڕۆشتووەتە پاركەكە و دوو باخەوانی لێبوە دوای سڵاوكردن لە باخەوانەكان و دووركەوتنەوە لێیان بە ماوەیەكی كەم دەنگێك بیستراوە. ئاشكراشیكرد، دوای ئاگاداربوون و گەشتنی هێزەكانمان بە شوێنی ڕووداوەكە لە لێكۆڵینەوە سەرەتایبەكاندا دەركەوتووە كە كەسێكە بەناوی (رێكان تەحسین فەتاح) كۆتایی بەژیانی خۆی هێناوە ڕووداوەكە خۆكوژی بووە و لە ڕێگەی نارنجۆكێكی دەنگییەوە بووە. ئاماژە بەوەشكراوە، لێكۆڵینەوەی زیاتر بەردەوامە، هاووڵاتییان دڵنیا دەكەین كە پێویست بە شڵەژان و دڵەڕاوكێ ناكات، چونكە ڕووداوەكە تەنها كارێكی خۆكوژی بووە.
