داوا لە شێخی ئەزهەر دەكرێت سەردانی عیراق بكات
خەڵك- لە دوای سەردانەكەی پاپای ڤاتیكان، دیوانی وەقفی سونی…
زیاترسەردێر
-
خەڵك- ڕاوێژكاری ئابووری سەرۆك وەزیرانی عیراق ئاشكراشی دەكات، كە 72%ی كۆمپانیا حكومییەكان بێ كارن و 400 هەزار كرێكار و كارمەند مووچە وەردەگرن و كار ناكەن. مەزهەر محەمەد ساڵح، ڕاوێژكاری ئابووری سەرۆك وەزیرانی عیراق بە ڕۆژنامەی (الصباح)ی فەرمی ڕاگەیاندووە، لە عیراق 173 كۆمپانیای حكومی هەن، كە 72%یان كار ناكەن و لەسەر زیان دەڕۆن، تەنها ڕێژەی 28%یان كار دەكەن، كە ئەوانیش لەبواری نەوت كاردەكەن. ڕاشیگەیاندووە، نزیكەی 400 هەزار كرێكار و كارمەند لەو كۆمپانیایانەی لەكار كەوتوون مووچەی مانگانە بەبێ كاركردن و بەرهەمهێنان وەردەگرن. دەشڵێت: "كارنەكردنی ئەو كارمەندانە پەیوەندی بە كەمتەرخەمی خۆیانەوە نییە، بەڵكو بەهۆی هەڵەی سیاسەتی ئابووری وڵاتەوەیە، كە تەنیا پشت بە كەرتی نەوت دەبەستێت و كەرتەكانی دیكە پەراوێزخراون".
-
خەڵك- بەپێ ڕاپۆرتە كەشناسییەكان، شەپۆلێكی گەرما ناوچەكانی عیراق و هەرێم دەگرێتەوە و ڕەشەبای لەگەڵ دەبێت. بەپێی ڕاپۆرتێك، كە دەستەی گشتی كەشناسی عیراق بڵاویكردۆتەوە، لە سبەینێوە ناوچەكانی وڵات شەپۆلێكی گەرما دەیانگرێتەوە و لە هەندێك ناوچە پلەكانی گەرما دەگاتە سەروو 40 پلەی سەدی. لای خۆشیەوە، ئاراس جەبار، شارەزای كەشناسی بۆ (خەڵك) ئاماژەی بەوەكرد، لە ئەنجامی كاریگەری شەپۆلی گەرما لەسەر ناوچەكانمان سبەی بەتێكڕای ٢ پلەی سیلیزی بەرزبوونەوەی زیاتر لە پلەكانی گەرمی ڕووئەدات. ڕاشیگەیاند، لە سەنتەری پارێزگاكاندا لەنێوان ٣٠ بۆ ٣٣ پلەی سیلیزی ئەبێت و لە ناوچەكانی سنوری ئیدارەی گەرمیان و ناوچە نزمەكان لەنێوان ٣٤ بۆ ٣٧ پلەی سیلیزی ئەبێت. وتیشی، "خێرایی با كاتی نیوەڕۆ بۆ ئێوارە لە ئاڕاستەی ڕۆژئاواوە چالاك ئەبێتەوە بە خێرایی ٢٠ تا ٣٥ كیلۆمەتر زیاتر لە كاتژمێرێكدا و ئاسمان بە زۆری ساماڵ ئەبێت".
-
خەڵك- پەڕلەمانتارێكی شانەی قەیرانەكانی پەڕلەمانی عیراق ڕایدەگەیەنێت، كە لەگەڵ بەزۆر كوتانی هاووڵاتیان نییە بە ڤاكسینی كۆرۆنا و ئاشكرای دەكات، كە كۆمپانیای ڤایزەر ئاگاداری حكومەتی عیراقی كردۆتەوە، كە بەرهەمهێنانی ڤاكسینەكەی لە دۆخێكی بەپەلە و لەناكاودا بووە. ڕیاز مەسعودی، ئەندامی پەڕلەمانی عیراق و ئەندامی شانەی قەیرانەكان بۆ (بغداد الیوم) ڕایگەیاندووە، هەنگاونان بۆ كوتانی زۆرەملێی هاووڵاتیان بە ڤاكسینی كۆرۆنا ڕێكارێكی حكومییە و ئەگەری جێبەجێ كردنی هەیە، بەڵام پێویستی بە بڕی پێویست لە ڤاكسین هەیە، چونكە هەمووان دەزانن ئەوەی گەیشتووە بڕێكی كەمە. ڕاشیگەیاندووە، پێویستە لایەنە پەیوەندیدارەكان یاسایەك بۆ كوتانی هاوولاتیان بە ڤاكسینی كۆرۆنا لە پەڕلەمان دەربكەن، چونكە كۆمپانیاكانی بەرهەمهێنەر خۆیان بە بەرپرسن نازانن لەو كاریگەرییە لاوەكیانەی لە كوتان بە ڤاكسینەكە دەكەوێتەوە. ئاماژەی بەوەشكردووە، "كۆمپانیای ڤایزەری ئەمریكی، حكومەتی عیراقی بە نووسراوی فەرمی ئاگادار كردۆتەوە، كە ئەو ڤاكسینەی بەرهەمی هێناوە لە دۆخێكی لەناكاو و ناهەمواردا بووە" بۆیە هیوادارم هاووڵاتیان ناچار نەكرێن بە خۆكوتانی زۆرەملێ. ئەمە لەكاتێكدایە، كە پێشتر، حەسەن تەمیمی، وەزیری تەندروستی عیراق ڕایگەیاندبوو، سێ جۆر لە ڤاكسینی كۆرۆنا لە عیراق هەیە بۆ كوتانی هاووڵاتیان و دڵنیاییشی دا لەسەر سەلامەتی ڤاكسینەكان و توشیەتی، "تاكە هیوای دەربازبوون خۆكوتانە". لای خۆشیەوە، عەبدولغەنی ساعدی، بەڕێوەبەری تەندروستی گشتی لە وەزارەتی تەندروستی ئاماژەی بەوەكردووە، تا ئێستا 50 شوێن تەرخان كراوە لە تەواوی عیراق و هەرێمی كوردستان بۆ كوتانی هاووڵاتیان بە ڤاكسینی ڤایزەر.
-
خەڵك- مەلا ئەحمەد قامیشی باس لە قۆستنەوەی مانگی ڕەمەزانی پیرۆز دەكات بۆ زیاتر پاڕانەوە لە خوای گەورە و دەڵێت: "ئەم مانگە دەرفەتە بۆ نزا و پاڕانەوە". مەلا ئەحمەد قامیشی، مامۆستای ئایینی لە سلێمانی لە زنجیرە وتارێكدا، بۆ (خەڵك)، كە بەشێوەی ڤیدیۆیی تۆماركراوە تیشك دەخاتە سەر بابەتێكی شەرعی و فیقهی و لەڕووی ئایینییەوە شرۆڤە بۆ دیاردە كۆمەڵایەتییەكان دەكات. مەلا ئەحمەد قامیشی لە وتاری تایبەت بە (ڕەمەزان دەرفەتە بۆ نزا و پاڕانەوە)دا دەڵێت: "نوێژ لە مانا زمانەوانیەكەیدا واتای پاڕانەوەیە، چونكە پاڕانەوەش پەرستشە بە پێیەی پێغەمبەری خودا (د.خ) فەرموویەتی دوعا (پاڕانەوە) عیبادەتە و لە ڕیوایەتێكی دیكەدا هاتووە، كە ڕەگ و ڕیشەی عیبادەتە ". ئەو مامۆستا ئایینە ئاماژە بەوەشدەكات، پێغەمبەر (د.خ) فەرموویەتی: لە ڕەمەزاندا هەموو موسڵمانێك وەڵامی پاڕانەوەكەی دەدرێتەوە. دەشڵێت: "زۆر لە خوا بپاڕێنەوە بە تایبەت لە كاتی ڕۆژوو شكاندندا و لە شەوانی قەدردا و لەدوای نوێژەكان و لەكاتی شەونوێژدا و بەردەوام بپاڕێنەوە، كە زوو یان دواتر خوای گەورە وەڵامی دوعاكان دەداتەوە".
-
خەڵك- سەرۆكی پارتی سەوزی كوردستان ڕایدەگەیەنێت، پێویستە حكومەت هاوكار بێت و ڕێگربێت لە وشكبوونی پارك و سەوزاییەكانی هەرێمی كوردستان. بەهۆی كەمی باران بارینەوە، هەرێمی كوردستان ڕووبەڕووی مەترسی كەمئاوی و وشكەساڵی بۆتەوە و هەفتەی ڕابردووش بەرپرسانی گەرمیان وشكەساڵیان لە ناوچەكە ڕاگەیاند، هاوكات سەرجەم ڕووبار و كانی و كارێزەكانی هەرێمی كوردستان ئاوەكەیان بۆ نیوە كەم بۆتەوە و ئەمەش مەترسی لای جوتیاران دروست كردووە، داواش دەكرێت حكومەتی هەرێم پلانی هەبێت بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی وشكەساڵی لە هەرێمی كوردستان. ملكۆ بازیانی، سەرۆكی پارتی سەوزی كوردستان بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، وەك پارتی سەوز خۆمان ئاماد كردووە بۆ ئەو دۆخەی ڕووی لە هەرێم كردووە، بەڵام هەندێك ناوچە هەیە ناتوانین بڵێن وشكەساڵی لە هەرێم هەیە. وتیشی، "ئاو لە بەنداوكان كەمی كردووە، گرتنەوی ئاو لە دەرەوەی هەرێمیش هۆكارێكە بۆ كەمبوونەوەی ئاو، هاوكات كۆمپانیایەكی زۆر ئاوی ژێر زەویان دەركردووە بە لێدانی بیر، ئەمەش هۆكارێكی مەترسیدارە بۆ وشكەساڵی". ئاشكراشیكرد، قسەمان لەگەڵ حكومەت كردووە هاوكارمان بێت، چونكە ناكرێت ئەو پارك و شوێنانەی هەمانە بێ ئاو بن و دەبێت ئەو سەوزاییانە وەك خۆی بمێننەوە. ڕوونیشیكردەوە، سەبارەت بە دەغڵودان بەداخەوە لە ناوچەی هەولێر و گەرمیان و بناری قەرەچووغ جوتیاران دانەوێڵەكانیان لەدەستدا، بەڵام لە هەموو ئەگەرێكدا هەوڵ دەدەن لەلایەن خێرخوازان و سەرمایەداران و حكومەت پێكەوە ئەو سەوزاییەی هەیە وەك خۆی بهێڵینەوە. جەختی لەوەشكردەوە، حكومەتی هەرێمیش خۆی ئامادە كردووە، بەڵام ئەوان كێشەیەكی تریان هەیە، دەڵێن ئاو بۆ هاووڵاتی ئامادە بكەین باشترە تاكو سەوزایی.
-
خەڵك-ئارام سەردار بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی هەولێر ڕایگەیاند، بڕی ژمە ڤاكسینی پارێزگای هەولێر، كە لە٤٦ بنكە تەندروستی و نەخۆشخانە دەدرێت بەهاووڵاتیان ١٩ هەزار ٥٠٠ ژمە، تائێستا ١٥ هەزار ژەم بەكارهاتووە، بەهۆی زۆری خواست لەسەر ڤاكسینی ڤایزەر لەهەولێر تەواو بوو. د.دلۆڤان محمد، بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی هەولێر ڕایگەیاند، بڕی ژمە ڤاكسینی پارێزگای هەولێر، كە لە٤٦ بنكە تەندروستی و نەخۆشخانە دەدرێت بەهاووڵاتیان ١٩ هەزار ٥٠٠ ژمە، تائێستا ١٥ هەزار ژەم بەكارهاتووە، هاووڵاتیانیش دەتوانن لەڕێگای ناوی خۆیان تۆماربكەن بۆ ئەوەی كاتێكیان بۆ دیاری بكرێت بۆ وەرگرتنی ڤاكسین. دەشڵێت: "ڤاكسینی ڤایزەر بەهۆی ئەوەی پێویستە لەپلەیەكی تایبەتی گەرمی هەڵبگیرێت و شێوازی كۆگاكردنی جیاوازە، بۆیە تەنها لە سێ شوێن ئەو ڤاكسینە لێدەدرێت، بەهۆی كەمی بڕەكەیان لەجۆرەكانی سینۆفاڕمی چین و فایزەر لەكوتاییداین، بەتایبەت لەسەنتەری پێدانی ڤاكسین لە نەخۆشخانەی ڕزگاری، كە هەزار و ١٧٠ ژەم دیاری كرابوو بەهۆی زۆری خواست لەسەری تەواو بووە". ئاشكراشی كرد، ئەوەی ئێستا بەردەستە ڤاكسینی ئەسترازینكایە، پەرۆشی هاووڵاتیانیش بۆ وەرگرتنی ڤاكسین زیادی كردوە تەنانەت لەنێو پزیشك و كارمەندانی تەندروستیش. ئەوەشی خستەڕوو، حكومەتی هەرێم ڕێككەوتنی سەرەتایی كردوە بۆ ئەوەی ڤاكسین دابین بكات، ئومێدیش دەكەین عیراق بەردەوام بێت لە پێدانی پشكی هەرێم لەڤاكسین، ڕەتیشی كردوە هیچ جۆرە ڤاكسینێك تەرخانكرابێت بۆ كەسانی دیار.
-
خەڵك- هەرچەندە بابەتی لێبڕینی مووچەی فەرمانبەران و پەیڕەو كردنی سیستمی باج لەسەر مووچە لەلایەن پەڕلەمانەوە هەڵوەشێنرایەوە لەكاتی پەسەند كردنی یاسای بودجەی ساڵی 2021، بەڵام وەزارەتی دارایی عیراق دەیەوێت وەك بەشێك لە پڕۆژەی چاكسازی پەیڕەوی بكات و بۆ ئەوەش پەڕلەمان دژی وەستاوەتەوە. یاسای بودجە باسی لێبڕینی كردووە؟ لە مانگی ڕابردوودا یاسای بودجەی ساڵی 2021 لەلایەن پەڕلەمانی عیراقەوە پەسەند كرا و لە سەرەتای ئەم مانگەشدا لەلایەن سەرۆك كۆمارەوە پەسەند كرا و كەوتە بواری جێبەجێ كردنەوە، كە تێیدا ئەو بڕگەیەی لەلایەن حكومەتەوە دیاری كرابوو بۆ لێبڕینی مووچە بەپێی پلەبەندی مووچە لە سەرووی 700 هەزار دینارەوە یان پەیڕەو كردنی سیستمی یاسای باج هەڵوەشێنرانەوە و دەنگیان پێ نەدرا. وەزیری دارایی داوای وەرگرتنی باج لە مووچە دەكات لە ئێستادا وەزارەتی دارایی عیراق بە واژۆی عەلی عەلاوی، وەزیری دارایی داوا لە ئەمیندارێتی گشتی ئەنجوومەنی وەزیران كراوە بابەتی لێبڕینی مووچەی فەرمانبەران بەپێی سیستمی یاسای باج بخاتە بەرنامەی كارەوە و گفتوگۆی لەسەر بكرێت و بڕیار بدرێت بە جێبەجێ كردنی ڕێنمایی ژمارە 1ی ساڵی 2007 بۆ وەرگرتنی باج لە مووچەی فەرمانبەران. بەپێی ڕێنمایی ژمارە 1ی ساڵی 2007ی عیراق، باجی ڕاستەوخۆ دەخرێتە سەر مووچەی تەواوی فەرمانبەران، بەڵام لە ساڵی 2016 ئەو ڕێنماییەە هەموار كراوە و لێبڕینەكە دەرماڵەی هاوسەر و منداڵی نەگرتۆتەوە و هەروەها هێزە ئەمنی و سەربازییەكان (ناوخۆ و بەرگری) لە وەرگرتنی باج بەخشراون، بەڵام دواتر هەر لە ساڵی 2016دا سەرۆك وەزیران بڕیاریداوە بە هەڵپەساردنی ڕێنماییەكە و وەرگرتنی باجی لەسەر مووچە هەڵوەشاندۆتەوە. بەپێی نووسراوەكەی وەزارەتی دارایی، داوا لە ئەنجوومەنی وەزیران كراوە بڕیارەكانی ساڵی 2016 هەڵبوەشێنرێنەوە و كار بكرێتەوە بە ڕێنمایی ساڵی 2007 بۆ وەرگرتنی باج لەسەر مووچەی فەرمانبەران. "فەرمانبەران دەخرێنە ژێر باری دوو نەهامەتییەوە" لای خۆشیەوە، ماجدە تەمیمی، ئەندامی لیژنەی دارایی لە پەڕلەمانی عراق لە بەیاننامەیەكدا ئاماژەی بەوەكردووە، ناكرێت فەرمانبەران بخرێنە ژێر باری دوو نەهامەتیی لەماوەی 4 مانگدا، كە یەكەمیان دابەزینی بەهای دۆلارە و ئەوی دیكەش لێبڕینی باج بێت لە مووچە. ڕاشیگەیاندووە، ئەو داواكارییەی وەزیری دارایی كاریگەری نەرێنی دەبێت لەسەر توانای كڕینی فەرمانبەران و داواكارین واز لە داواكارییەكەی بهێنێت. جەختیشی كردۆتەوە، ئەگەر وەزیری دارایی بەردەوام بێت لەسەر داواكەی ناچار دەبن بانگهێشتی بەردەم پەڕلەمانی بكەن و دواتر لێپرسینەوەشی لەگەڵ بكەن. پەڕلەمان دژی لێبڕین دەوەستێتەوە هەیسەم جبوری، سەرۆكی لیژنەی دارایی پەڕلەمانی عیراق لە بەیاننامەیەكدا وەڵامی نووسراوەكەی وەزارەتی دارایی داوەتەوە و دەلێت: "بەكارهێنانی ماددەی 34 (ج) لە یاسای بودجە نادروستە و بەهیچ شێوەیەك ماف نادات بە وەزارەت بۆ وەرگرتنی باج لە فەرمانبەر". جەختیشی كردۆتەوە، نیەت و خواستی یاسادانەر لەو ماددەیە بۆ هەڵوەشاندنەوەی لێخۆشبووونە گومرگی و باجەكانی تایبەت بە هێنانی كاڵا و شمەك بوو، كە پێشتر بە بڕیاری ئەنجوومەنی وەزیران كراون و هیچ پەیوەندییەكی بە مووچەی فەرمانبەرانەوە نییە".
-
خەڵك- وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستان ڕایدەگەیەنێتن لە ماوەی 24 كاتژمێری ڕابردوودا 5658 پشكنینی كۆرۆنا بۆ هاوولاتیان ئەنجام دراوە. وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكات، لە ماوەی 24 كاتژمێری ڕابردوودا 645 كەس تووشی كۆرۆنا بوون و 12 كەسیش گیانیان لەدەستدا. دەقی ڕاگەیاندراوی (٢٤) كاتژمێری تایبەت بە نەخۆشی ڤایرۆسی كۆڕۆنای نوێ COVID19 ژمارە (٤١٦) ١. پشكنین: (٥٦٥٨ پشكنینی نوێ) • (١٩١١) هەولێر • (٦٤١) سلێمانی • (٢٧٢١) دهۆك • (٧٣) هەڵەبجە • (٣١٢) گەرمیان • (٠) ڕاپەڕین • ٢. تووشبوو: (٦٤٥ تووشبووی نوێ) • (٨٢) هەولێر • (٦٢) سلێمانی • (٤٨٧) دهۆك • (٣) هەڵەبجە • (١١) گەرمیان • (٠) ڕاپەڕین • ٣. چاكبوون: (٤٩٦ چاكبوون) • (٩٦) هەولێر • (١١٤) سلێمانی • (٢٥٧) دهۆك • (١) هەڵەبجە • (٢٢) گەرمیان • (٦) ڕاپەڕین • ٤. مردن: (١٢ مردن) • (٤) هەولێر • (٣) سلێمانی • (٥) دهۆك • (٠) هەڵەبجە • (٠) گەرمیان • (٠) ڕاپەڕین ئاماری گشتی: كەڕەنتین هاوڵاتی ٢١٨٧١ (٢١٨٧١ دەرچوو) پشكنین ١٥٣٦٧٢٠ (٥٤١٨٤٨ هەولێر، ٣٤٤٢٩٢ سلێمانی، ٦٤١٠٩٨ دهۆك، ٩٤٨٢ هەڵەبجە) تووشبوون ١٣٨٢٢٢ (٤٦٠٨٤ هەولێر، ٤٠٧١٩ سلێمانی، ٤٨١٤٠ دهۆك، ٣٢٧٩ هەڵەبجە) چاكبوون ١١٦٩١٦ (٣٩٧٣٦ هەولێر، ٣٢٦١٧ سلێمانی، ٤١٥٧٢ دهۆك، ٢٩٩١ هەڵەبجە) لەژێر چارەسەر ١٧٤٣٧ (٥٢٨٢ هەولێر، ٦٣٠١ سلێمانی، ٥٧١٠ دهۆك، ١٤٤ هەڵەبجە) مردن ٣٨٦٩ (١٠٦٦ هەولێر، ١٨٠١ سلێمانی، ٨٥٨ دهۆك، ١٤٤ هەڵەبجە) بۆ زانیاری زیاتر سەردانی داشبۆردی حكومەتی هەرێمی كوردستان بكەن لەم لینكە (https://gov.krd/coronavirus/dashboard/). وێڕای دەستخۆشی بۆ پزیشكان و كارمەندانی تەندروستی و هەموو تیمەكانی پزیشكی كە لە ئەركدان، جەخت دەكەینەوە هاووڵاتیان پابەندبن بە ڕێنماییەكانی تەندروستی و دوركەوتنەوە لە شوێنی قەڵەبالغ و دانانی ماسك و وەرگرتنی ڤاكسین، وە لەكاتی پێویستدا پەیوەندی بكەن بە هێڵی گەرمی ژمارە (١٢٢). وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستان ١٧ی نیسان ٢٠٢١
-
خەڵك- وەزارەتی نەوتی عیراق ئاشكرای دەكات، كە دوو بیری نەوت لە كەركوك تەقێنراونەتەوە و دەشڵێت: "بەرهەمهێنان و هەناردەی نەوت نەوەستاوە". وەزارەتی نەوتی عیراق لە بەیاننامەیەكدا ئاماژەی بەوەكردووە، لە كارێكی تێكدەرانەدا دوو بیری نەوت لە شاری كەركوك تەقێنراونەتەوە. ڕاشیگەیاندووە، ئەو دوو بیرە لە كێڵگە نەوتییەكانی بای حەسەن بوون، بەڵام كاریگەری نەبووە لەسەر بەرهەمهێنان و هەناردەی نەوت لە كێڵگەكە. بەپێی زانیارییەكان، تەقینەوەكە لەڕێگەی بۆمبی چێنراوەوە بووە و هەردوو بیری 154 و 159ی كێڵگە نەوتییەكانی بای حەسەن-ی لە كەركوك كردۆتە ئامانج و لە كاتەكانی شەوی ڕابردوودا ئەنجام دراوە.
-
خەڵك-تەنیا هەورامی ئەمڕۆ پڕۆسەی خوێندنی ئەلیكترۆنی بەشێوەی زۆرەملێ دەستپێدەكات و بەپێی نووسراوێكی وەزارەتی پەروەردەش، جگە لە پۆلی 12ی ئامادەیی سەرجەم قۆناغەكانی دیكە پەیوەست دەبن بەم خوێندنەوە. بەهۆی تەشەنەسەندنی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە هەرێمی كوردستان، دەرگای خوێندنگەكان دوای مانگێك لە كردنەوەیان بۆ جارێكی دیكە داخران، بەپێی زانیارییەكانیش، دەرگای خوێندنگەكان بە داخراوی دەمێننەوە تا ئەوكاتەی دۆخی كۆرۆنا ڕوو لە كەمبوونەوە دەكات. وەزارەتی پەروەردە لە نووسراوێكدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكات، پێش وادەی تاقیكردنەوەكانی كۆتایی وەرز، ئەگەر هەڵسەندگاندنەكانی تەندروستی ڕێگا بدات خوێندنی ناو پۆل بەشێوەی تەناوب دەستپێدەكاتەوە، ئەگەر دۆخی ڤایرۆسەكەش ڕێگەی نەدا تەنها تاقیكردنەوەكانی وەرز ئەنجام دەدرێن لەسەر بنەمای خوێندنی ئەلیكترۆنی و ئۆنلاین. هاوكات وەزارەتی پەروەردە لە تۆمارێكی ڤیدیۆییدا شێوازی چۆنێتی خوێندنی ئەلیكترۆنی بڵاوكردۆتەوە و داوا دەكات سەرجەم مامۆستایان و خوێندكاران پابەندبن پێیەوە و داواش دەكات، بە هەرشێوازێكی ئەلیكترۆنی، كە گونجاو بێت مامۆستایان پەیوەندییان بە خوێندكارانەوە هەبێت. بەپێی بڕیارەكانی وەزارەتی پەروەردە، پێویستە كارگێڕی خوێندنگە لە هەفتەیەكدا دوو ڕۆژ دەوام بكەن و مامۆستای بابەتەكانیش لە هەفتەیەكدا ڕۆژێك سەردانی خوێندنگە بكەن و ڕاپۆرتی خوێندنی ئەلیكترۆنی تایبەت بە وانەكەی خۆیان پێشكەشی كارگێڕی خوێندنگە بكەن. لە بەدواداچوونێكی (تۆڕی میدیایی خەڵك) دا، خوێندنی ئەلیكترۆنی لە هەرێمی كوردستان سەركەوتوو نابێت، چونكە وەك "دایبابی" خوێندكاران ئاماژەی بۆ دەكەن، بەبێ ئامادەبوونی مامۆستا لەناو پۆلدا، خوێندكار نە سوود لە وانەكە وەردەگرێت نە دەشتوانێ بە زۆرەملێ پابەندی بكەیت. ئاشكراشیدەكەن، بەهۆی قەیرانی دارایییەوە ئەوان ناتوانن ئامێرەكانی پەیوەندی و هێڵی ئینتەرنێت بۆ منداڵەكانیان دابین بكەن، چونكە خێزان هەیە زیاتر لە 5 خوێندكاری هەیە. هاوكات بەشێك لە خوێندكارانیش بە (خەڵك)یان ڕاگەیاند، ئەوان هێندەی لەنێو پۆلدا سوود لە وانەكان وەردەگرن و تێدەگەن، نیو هێندە لە خوێندنی ئەلیكترۆنی سوود نابینن. ئاماژە بۆ ئەوەش دەكەن، بەهۆی ئەوەی بەشێك لە مامۆستایانی خوێندنی ئەلیكترۆنی بەشێوەزاری ناوچەیەكی هەرێم وانەكان شی دەكەنەوە، لێیان تێناگەن، لەبەر ئەوە ناشتوانن لەكاتی ئەنجامدانی تاقیكردنەوەكاندا سەركەوتن بەدەست بهێنن. بەبڕوای پسپۆڕانی بواری پەروەردە، جێبەجێكردنی خوێندنی ئەلیكترۆنی لە هەرێم كوردستان بۆ خۆگونجاندنە لەگەڵ دۆخی هەرێم، ئەگەرنا بەهیچ شێوەیەك بواری پەروەردە بەو شێوازە پڕۆسەیە سەركەوتوو نابێت. هاوكات مامۆستایانی زانكۆش ئاشكرای دەكەن، زۆرێك لە خوێندكاران تووشی شۆك دەبن كاتێك دێنە زانكۆكان، لەبەر ئەوەی لە چەند ساڵی ڕابردوودا بەهۆی قەیرانی دارایی و ڤایرۆسی كۆرۆنا كەمترین وانەیان خوێندووە، یاخود تێی نەگەیشتوون. جەخت لەوەش دەكەنەوە، لە 10 ساڵی داهاتوودا زیان و مەترسییەكانی بواری پەروەردە دەردەكەون، ئەوكات هیچ هێزێك ناتوانێت چارەسەری دۆخەكە بكات و هەرێم بەرەو نەخوێندەواری هەنگاو دەنێت لەكاتێكدا بڕوانامەكانیش دەدرێنە خوێندكاران. وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان وەك كارئاسانییەكان بۆ ئاگاداربوونی خوێندكاران، خشتەی پەخشكردنی وانەكانی بڵاوكردۆتەوە و داواشدەكات ئەو خوێندكارانەی ناتوانن لە ڕێی هێڵەكانی ئینتەرنێتەوە شیكردنەوەی وانەكان ببینن، پابەندی خشتەی پەخشی وانەكان بن لە تەلەفزیۆنی پەروەردەیی. ئەمەش لەكاتێكدایە پۆلی 12ی ئامادەیی لەنێو پۆلەكانی دەوامی ئاسایی خۆیان دەكەن، هەرچەندە بەهۆی كەمی كاتەوە زۆرترین وانە لە كەمترین كاتدا دەخوێنن، پێشتریش چەندینجار خۆپیشاندانیان ئەنجامدرا بۆ ئەو مەبەستە، بەڵام وەزارەتی پەروەردە بەڵێنی كەمكردنەوەی پڕۆگرامی خوێندنی پێدان لە وەرزی دووەمدا، بەڵام تاكو ئێستا هیچ بڕیارێك بۆ ئەو مەبەستە نەدراوە و لەئێستادا سەرقاڵی تاقیكردنەوەكانی وەرزی یەكەمن.