ئەحمەد سەحاف – تۆڕی میدیایی خەڵک

سەردێر

ئەمەی خوارەوە کۆمەڵێک کارە بۆ گرنگیدان بە قاچەکانت پێویستە ئەنجامیان بدەیت: – پێڵاوی گونجاو لەپێبکە و بە پێی شوێنەکە بیگۆڕە. – ناوە ناوە بنی پێ و پەنجەکانت بشێلە و مەساجی بۆ بکە. – خواردنی تەندرووست بخۆ، چونکە بۆ قاچەکانت بەسوودە – ڕاهێنان بە پەنجەی قاچەکانت بکە، لەسەر کورسیەک دابنیشە و لاسیکێک بکە نێوان دوو پەنجە گەورەی قاچتەوە، دواتر قاچەکانت لەیەک دوور بکەرەوە و بۆ ٥ چرکە بوەستە (١٠ جار) – ناوە ناوە کەمێک قاچەکانت بەرز بکەرەوە – کاتێک وەرزش دەکەیت دڵنیابە لەوەی زیادەڕەویی تێدا نەکەیت و بە پێی کێشی خۆت بیکەیت تا قاچەکانت ئازار نەدەیت – قاچت بکەرە ئاوی شلەتێن و کیسەی چایی تێبکە، بۆ ئەوەی بۆنی نەمێنێت
ئەمەی خوارەوە چەند زانیاریەکی گشتییە کە بۆت دەردەکەوێت چەند وەختە لە زۆرێک لەم بابەتانەدا فێڵت لێکراوە: زۆرجار ئەو بەفرەیی یاریزانانی خلیسکاندنی سەر بەفر بەکاری دەهێنن ڕاستی نییە دیمەنی هەندێک لە بێژەرەکان لە پشت مێزەکەوە ئەمە فڕینی گسکەکەی هاری پۆرتەرە زۆرێک لەو گیایەیی یاریزانان یاری لەسەر دەکەن دەستکردە ڕۆژنامەنووسان ئەو قسانەی دەیکەن هی خۆیان نییە و بۆیان نوسراوە تەنانەت سیاسیەکانیش ئەوە ڕاست نییە کە حوشتر لە شاخەکانیدا ئاوی هەڵگرتووە، بەڵکوو پێکهاتەی خوێنی وایە کە تا ٣ هەفتە دەتوانێت بەبێ ئاو بژی کاتێک تیمساح دەبینیت تەنها سەری دەرهێناوە، مەرج نییە مەلە بکات و هەندێجار بە قاچەکانی دەڕوات
خەڵك- سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان لەسەر هێرشی تیرۆرستانی داعش بۆ سەر هێزەكانی پێشمەرگە پەیامێكی بڵاوكردەوە. مەسعود بارزانی لە پەیامەكەیدا ئاماژەی بەوەكردووە، شەهیدبوون و قوربانیدان لەپێناو پاراستنی خاك و نیشتیماندا ئەوپەڕی شانازی و سەربەرزییە. دەقی پەیامەكەی بارزانی: بەناوی خودای مەزن و دلۆڤان زۆر بە داخەوە كە لە شەوی ڕابردوودا لە ئەنجامی كردەوەیەكی تیرۆریستیی تیرۆریستانی داعش، لە سنووری كۆلەجۆ ژمارەیەك پێشمەرگەی قارەمان لە كاتی ئەركی پیرۆزی خۆیاندا شەهید و بریندار بوون. پرسە و سەرخۆشی خۆم ئاراستەی خانەوادە و كەسوكاری شەهیدەكانمان دەكەم و خۆم بە هاوبەشی خەمیان دەزانم. لە خودای گەورە داواكارم گیانی ئەو شەهیدانە بە بەهەشتی خۆی شاد بكات و سەبر و ئارامیش بە خانەوادە و كەسوكاریان ببەخشێت و، هیوای چاكبوونەوەش بۆ بریندارن دەخوازم. شەهیدبوون و قوربانیدان لەپێناو پاراستنی خاك و نیشتیماندا ئەوپەڕی شانازی و سەربەرزییە. هەزاران سڵاو لە گیانی پاكی شەهیدانی شەڕی دژی داعش و هەموو شەهیدانی ڕێگەی ئازادیی كوردستان. مسعود بارزانی 28ی تشرینی دووەمی 2021
خەڵك – پارێزگاری سلێمانی ڕایدەگەیەنێت، ئەوەی لەم سەرگەردانی نیشتمانی و لەم كۆستە سەرتاپاگیرو دۆخە سەختەدا دەتوانێت دەربازمان بكات خۆشەویستی و خۆنەویستی و خۆبەخشی و یەكترویستن و یەكبوونە، دەشڵێت،"ئێستا كاتی ئاشتییە نەك شەڕ، كاتی لێبوردەییە نەك ڕق". هەڤاڵ ئەبوبەكر، پارێزگاری سلێمانی لە هەژماری تایبەتی خۆی ڕایگەیاندووە، خوێن لە جەستەی هەموو نیشتمان و فرمێسك لەچاوی هەمووان دەتكێت ، پرسە میوانی ماڵمانە ، خەم هی دڵ و نا ئومێدیی هی ئومێد و مەینەت هی مان. ڕاشیگەیاندووە، ئەوەی لەم سەرگەردانی نیشتمانی و لەم كۆستە سەرتاپاگیرو دۆخە سەختەدا دەتوانێت دەربازمان بكات خۆشەویستی و خۆنەویستی و خۆبەخشی و هاوكاریی و هەرەوەزی و هەماهەنگی و یەكترویستن و یەكبوونە ئەویش نابێت هەتا هەر برینێك كە لە دڵدایە، ساڕێژیی نەكەیت. ئاماژە بۆ ئەوەشدەكات، كە ئێستا كاتی ئاشتییە نەك شەڕ، كاتی لێبوردەییە نەك ڕق، كاتی داننانە بە هەڵەكانماندا نەك بەردەوامبوون و درود بۆ ڕۆحی زیندوویی شەهیدان، درود بۆ هەر كەسێك كە خەمی خەڵك و خاك و نیشتمانی هەڵگرتووە.
خەڵك- وەزارەتی تەندروستی عێراق هۆشداری لە بڵاوبوونەوەی جۆرێكی نوێی كۆرۆنا لە ئەفریقاوە دەدات و بڕیار دەدات سەرجەم فەرمانبەران و كارمەندانی كەرتی حكومی و ئەهلی بە بێ‌ خۆكوتان یان پشكنینی كۆرۆنا ڕێگەیان پێ‌ نەدرێت دەوام بكەن. وەزارەتی تەندروستی عێراق لە بەیاننامەیەكدا ئاماژەی بەوەكردووە، دوای دڵنیابوون لە سەرهەڵدانی جۆرێكی دیكەی كۆرۆنای گۆڕاو لە پەیوەندی بەردەوامدان لەگەڵ ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی و چاودێری وردی ڕاپۆرتی كۆرۆنا لە وڵاتان دەكەن. ڕاشیگەیاندووە، پێویستە سەرجەم هاووڵاتیان پەلە بكەن لە خۆكوتانیان بە ڤاكسینی كۆرۆنا و پێویستیشە پەیوەستن بن بە ڕێكارەكانی تایبەت بە خۆپاراستن لە ڤایرۆسی كۆرۆنا، كە لەلایەن لیژنەی باڵای تەندروستی و سەلامەتی نیشتمانییەوە دەركراون. جەختیشی كردۆتەوە، پێویستە ڕێگە نەدرێت بە دەوامی فەرمانبەران و كارمەندانی كەرتی حكومی و ئەهلی تەنها لەو كاتەدا نەبێت، كە كارتی وەرگرتنی ڤاكسین یان پشكنینی هەفتانەی كۆرۆنا (PCR)یان پێبێت و بە هەمان شێوەش بۆ ئەو هاووڵاتیانەی سەردانی فەرمانگەكان دەكەن. ئاماژەی بەوەشكردووە، پێویستە سەرجەم خوێندنگە و زانكۆ و پەیمانگاكان لە هەماهەنگی تەواودابن لەگەڵ تەندروستی بۆ گرنتی كردنی جێبەجێ‌ كردنی بڕیارەكانی لیژنەی باڵای تەندروستی بە مەبەستی پاراستنی دەوام و تەندروستی خوێندكاران و دامەزراوە فیرَكارییەكان. ماوەی هەفتەیەكە جۆرێكی نوێی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە باشووری ئەفریقا سەریهەڵداوە و لە ئێستادا چەند وڵاتێكی جیهانی گرتۆتەوە و مەترسی دووبارە كەرەنتینە و داخستنی بازاڕەكان دەكرێت. دوێنێ‌ شەممە، د. ڕەهێڵ فەرەیدون، بریكاری وەزارەتی تەندروستی هەرێم ڕایگەیاندبوو، كە ئامادەكارییان كردووە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی جۆری نوێی ڤایرۆسی كۆرۆنا و ئەو هاووڵاتیانەش، كە لە گەشت دەگەڕێنەوە بەتایبەت لەو وڵاتانەی ئەو جۆرە گۆڕاوەی تێدا بڵاوبۆتەوە كەرەنتینە دەكرێن.
ئەمەی خوارەوە چەند جیاوازیەکی نێوان شتەکانە کە زۆر سەیرو سەمەرەیە: -هەیکەلی مرۆڤ بە بەراورد لەگەڵ هەیکەلی گۆرێللا -سەفتە پارەی کۆن و نوێ (هەمان بڕ) -جیاوازی سایزی (ناوەند)ی شۆڕتی Nike لە ساڵی نەوەتەکان و ئێستا -ڕەنگی سەقفی ژوری جگەرە کێشان و دەرەوەی ژورەکە هەنگوینی هەمان شانە هەنگ، ئەوەی لای چەپ هی پایزە و ئەوەی لای ڕاست هاوین تەماتەی ئێستا و تەماتەی کۆن (١٥٠ ساڵ لەمەوربەر) -هێلکەی کێڵگە(سرووشتی) و هێلکەی دەواجن -لە نزیک زەریا دەژین، ئەمەی جیاوازی دەسکی دەرگاکەمانە لە ناوە و دەرەوە
تاقیکردنەوەی myers-briggs یەکێکە لە بەناوبانگترین تاقیکردنەوەکان کە لە دوای جەنگی جیهانی دووەمەوە لە لایەن زانایانی دەروونناسی داندرا بۆ ناسینی ئەو ژنانەی لە شەڕدا مێردەکانیان لەدەستداوە تا هاوکارین بکەن کاری باشیان بەپێی خواستی خۆیان دەستبکەوێت، ئەم تێستە تا ئیستاش لە بەشێک لە کۆمپانیاکان کاری پێدەکرێت. ئێمە لە (خێزان) تێستەکەتان پێدەکەینەوە کە دەرفەتێکی باشە بۆئەوەی خۆت بناسیت و بزانیت لە کام بواری کاردا سەرکەوتویت، سەرەتا پێویستە وەڵامی ئەم ٤ پرسیارە بدەیتەوە و بۆ هەر وەڵامێکیشت با حەرفەکەی خۆتت لە بیربێت یان بینوسە: یەکەم: هەفتەیەکی پڕ کار و سەرقاڵیت بەسەر بردووە و ئێستاش کۆتایی هەفتەیە و کاتی پشووە، چی دەکەیت؟ -پەیوەندی بە هاوڕێکانتەوە دەکەیت و دەچن بۆ ڕیستۆرانت، یان سینەما، یاخود لە کافتریا کۆدەبنەوە. E -مۆبایلەکەت دەکوژێنیتەوە بۆخۆت لەماڵەوە تەماشای فیلم دەکەیت، گەرماوێکی ماوە درێژ دەکەیت و کتێب دەخوێنیتەوە. I دووەم: کام لەم دوانە بۆ تۆ گونجاوە؟ –شتە گرنگەکان تەنها ئەوانەن کە ئیستا ڕودەدە، من گرنگی بە هەموو وردەکاریەکان دەدەم کە ڕەنگە لە واقعدا ڕووبدات. S -زانیاریە ڕاستیەکان بێزارکەرن، من حەزدەکەم خەون و خەیاڵ بە دونیا تایبەتەکەی خۆمەوە ببینم. N سێیەم: لەو شوێنەی کاری لێدەکەیت دڵخۆشیت و هاوڕێکانت بەدڵە، بەڕێوبەری بەشەکەشت پێی وتویت کە خۆی خانەنشین بوو تۆ بە بەڕێوبەر دەناسێنێت بۆ جێگەکەی، بەڵام لە کۆمپانیایەکی دیکەوە داواکاری کارت بۆ هاتووە و موچەکەی بەرزترە، بڕیاری چی دەدەیت؟ – هەموو زانیاریەک لەسەر کۆمپانیا تازەکە دەخوێنمەوە، داوای هاوکاری و ئامۆژگاری لە کەسانی شارەزا دەکەم، ئەمە بڕیارێکی گرنگە و دەبێت بە هێمنی و بە وردی بڕیاری لەسەر بدەم. T – بەگوێی دڵم دەکەم، ئەو چی خواست ئەوە دەکەم. F چوارەم: تەنها ٢ هەفتەی ماوە بۆ ئاهەنگی هاوسەرگیری نزیکترین هاوڕێت، ئامادەکاریەکان چۆن بەڕێوە دەچن؟ -مانگێک پیشتر هۆڵمان دیاری کردووە و دامان ناوە کام گۆرانیە لێبدرێت، وێنەکان حازرن، وادەی ئارایشگاشم داناوە بۆئەوەی ئەو ڕۆژە بەتەواوەتی جوان دەربکەوم، هەموو شتێک حازرە. J -جا ئامادەکاری بۆچییە؟ ڕۆژی ئاهەنگەکە جوان خۆم دەگۆڕم و لەوێش دەیکەم بە بەزم و ڕۆژی خۆم، نزیکترین هاوڕێم هاوسەرگیری کردووە، بۆیە کاتی بەزم گێڕانە. P ئێستا بەپێی سستمی Myers-Briggs کەسایەتی خۆت بزانە و ئەو حەرفانە لە یەک بدە کە هەڵت بژاردووە: ESTJ — بەڕێوەبەر تۆ کەسێکیت دەتەوێت هەموو شتەکان بە پلان بێت، بەڵام لەهەمان کاتدا حەزدەکەیت کە قەناعەت بە خەڵکی بکەیت کە بەهەمان شێوەی تۆ بیربکەنەوە، کەسێکی کراوەیت و حەز بە ناسینی کەسانی نوێ دەکەیت، خۆشەویستی خۆت بۆ کەسە نزیکەکانت دەردەبڕیت. ENTJ — فەرماندە ژیان لای تۆ هەوڵدان و کۆششە، کەسێکی ئازایت و چاونەترسیت، حەز بە تاقیکردنەوەی شتی نوێ دەکەیت، کەسێکی حەز بە بیرۆکەی نوێ هەیە و خولیایەکی وەرزشی زۆریشت هەیە. ESFJ — مامۆستا زۆر بە ئاسانی لەگەڵ خەڵکدا هەڵدەکەیت، بەردەوام ئامادەی هاوکاریت تێدایە، تەنانەت گەر هاوکاریەکە قورسیش بێت، کەسێکی…
لە ڕووی تەندروستیەوە چەندین نەخۆشی هەیە کە توشی پێستمان دەبێت، بەڵام یەکێک لە دیارترین و مەترسیدارترینی (وشکبونەوەی پێست) ە کە ئەویش دوو جۆری هەیە، وشکبونەوەی ئاسایی کە بەهۆکارێکی کاتی ژینگەیی یان نەخۆشی یان خواردن ڕوودەدات، هەروەها وشکبونەوەی توند کە بەهۆی کەمبونەوەی نائاسایی شلەمەنی لە جەستەدا توشت دەبێت. ئەمەی خوارەوە کۆمەڵێک لەو کێشانەیە کە بەهۆی وشکبونەوەی پێست لە جەستەدا ڕوودەدات: -دەرکەوتنی وشکبونەوەکە لەسەر ڕوخسار و پیستت بە جۆرێک کە هەست بە نەمانی شلەمەنی و وشکبونەوەی دەکەیت. -دروستبونی چڕچی و هەڵدانی پێستەکە بە شێوازیکی نائاسایی و بە ئازار. -کەمبونەوەی ڤیتامینەکان لە جەستەدا کە بەهۆی وشکبونەوەوە ٥ جۆری ڤیتامین لە جەستەدا کەمدەکات. -دروستبونی کێشەی تەندروستی لە پرۆسەی هەرسکردن لە جەستەدا. -نەخۆشی شەکرە، کە یەکێک لە نیشانەکانی وشکبونەوەی پێستە. -دروستبونی حەساسیتە و هەستیاری زیاتر لە جەستەدا. -دروستبونی کێشەی تەندروستی لە غودەی دەرەقی -زیان گەیاندن بە دڵ و ئەگەری توشبوون بە نەخۆشیەکانی دڵ -دروستبونی نەخۆشی ڕۆماتیزمە و کۆڵۆن. -هەر بۆیە گرنگە لە کاتی هەستکردن بە وشکبونەوەی پیست سەردانی دکتۆری پێست بکەیت بۆئەوەی چارەسەری پێشوەختە وەربگریت.
دڕکەو مێکوتە (Chiken Pox) یەکێکە لەو نەخۆشییە ڤایرۆسییە گواستراوانەی، کە دەبێتە ھۆی توشبوون بە خاڵی ورد ورد لەشێوەی لیرو زیبکەدا لەسەر پێست و ھەموو بەشەکانی لەشی مرۆڤ، نەخۆشیەکە بە ھۆی ڤایرۆسی ڤاریسێللا زۆستێر‏ پەیدا دەبێت. ئەم نەخۆشیە زۆربەی جار ئاساییە و دوای تێپەڕبوونی ماوەیێک بۆ خۆی چارەسەر دەبێت و زۆرتر لە منداڵاندا ڕوو دەدات. نیشانەکانی دڕکەو مێکوتە: دڕکەو مێکوتە، بەشێوەیەکی گشتی (١٠) رۆژ دەخایەنێت و نیشانە ناسەرەوەکانی بریتیین لە: – دەرکەوتنی لیرو زیبکە لەسەر پێست. – تا و بەرزی پلەی گەرمی لەش. – کەمبوونەوەی ئارەزووی خواردن. – سەرئێشە. – ھەستکردن بە بێھێزیی و ماندووبوون. – لە ھۆش چوون – ئارەزوو نەکردنی خواردن – لیرەکانی بەشێوەی فرمێسک دەردەکەون و بەڕەنگی شەکەری. کاتێک منداڵەکەت توشی دڕکە و مێکوتە دەبێت، پێویستە چی بکەیت؟ – دەبێت نەخۆشەکە چاودێرییەکی باش بکرێت‌و نەھێڵرێت تای بەرز بێتەوە، ئەگەر خورانی زۆر بوو دەبێت دەرمانی دژی خورانی (Acyclovir) بدرێتێ، ئەگەر لەماوەی (٧٢)سەعات (٣ڕۆژ) فریا بکەوێت دەرمانی بدرێتێ، کەنەخۆشییەکە زۆر سوک دەکات، پێوستە لەم ماوەیەدا نەخۆشەکە زۆر تێکەڵاوی منداڵی تر نەبێت، کەلوپەل‌و خاولی‌و قاپی خواردنی بۆ جیا بکرێتەوە. – بۆ ئەو منداڵانەی بەرگری لەشیان ئاساییە: نەخۆشییەکی بێ کێشەیە و خۆیان چاک دەبنەوە و چارەسەر تەنھا بۆ ناڕەحەتیی و ئازارەکانی دەکرێت. بەکار ھێنانی دژە تا: وەک دەرمانی پاراسیتامۆڵا، پرۆفین. بەکار ھێنانی دژە خوروو: وەک دەرمانی ئەلەرمین و گیراوەی کەڵەماین. خۆشووشتن بە ئاوی سارد. کورت کردنەوەی نینۆکەکان، ئاخود دەست کێش بکرێتە دەستی بۆ ئەوەی برینەکان ھەڵنەکەنێت.
خەڵك- وەزارەتی تەندروستی عیراق ئاشكرای دەكات، 538 حاڵەتی نوێی تووشبوون بە ڤایرۆسی كۆرۆنا تۆماركراوە و 1328 كەسیش چاكبوونەتەوە و 21 كەسیش گیانیان لەدەستداوە. وەزارەتی تەندروستی عیراق لە بەیاننامەیەكدا ئاماژەی بەوەكردووە، كە لە 24 كاتژمێری ڕابردوودا 14 هەزار و 440 پشكنینی تایبەت بە كۆرۆنا ئەنجام دراوە و دەركەوتووە 538 كەس تووشی ڤایرۆسی كۆرۆنا بوون و ئەنجامەكانیان پۆزەتیڤ بوون. ئاشكراشی كردووە، كە زۆرینەی تووشبووەكان لە هەولێر و سلێمانی و كەركوك بوون، كە لە سلێمانی 63 و هەولێر 152 و دهۆك 53 حاڵەت تۆماركراوە. ڕوونیشی كردۆتەوە، كە 1328 تووشبوو بە پەتاكە چاكبوونەتەوە، هاوكات 21 كەسیش گیانیان لەدەستداوە، كە لە هەرێمی كوردستان 14 كەس بوون.

شاندێكی وەزارەتی دەرەوەی عیراق ڕەوانەی سنووری لیتوانیا و بیلاڕوسیا دەكرێت

شاندێكی وەزارەتی دەرەوەی عیراق ڕەوانەی سنووری لیتوانیا و بیلاڕوسیا دەكرێت

کارزان جەرجیس

ئه‌یلول 27, 2021

خەڵك وەزارەتی دەرەوەی عیراقی فیدڕاڵ، ئەمڕۆ دووشەممە 27ی…

ئەحمەد سەحاف: 690 كۆچبەرمان بۆ عیراق گەڕاندووەتەوە

ئەحمەد سەحاف: 690 كۆچبەرمان بۆ عیراق گەڕاندووەتەوە

کارزان جەرجیس

ئاب 15, 2021

خەڵك وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی عیراق ئاشكرایكرد، لەگەڵ…

عیراق دەبێتە ئەندامی ئەنجومەنی جێبەجێكردنی ڕێكخراوی قەدەغەكردنی چەكی كیمیایی

عیراق دەبێتە ئەندامی ئەنجومەنی جێبەجێكردنی ڕێكخراوی قەدەغەكردنی چەكی كیمیایی

کارزان جەرجیس

ته‌مموز 14, 2021

خەڵك وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی عیراق ڕایدەگەیەنێت، بەشێوەیەكی…

حەوت پارچە شوێنەواری دزراو ڕادەستی عیراق كرایەوە

شوێنەوار

حەوت پارچە شوێنەواری دزراو ڕادەستی عیراق كرایەوە

کارزان جەرجیس

ئایار 8, 2021

خەڵك وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی عیراق ڕایدەگەیەنێت، حەوت…