ئەڵمانییەکان لەئۆزێل توڕەن
خەڵک – وەرزش
زیاترسەردێر
-
خەڵك بەڕێوبەرایەتی هاتووچۆی سلێمانی ڕایدەگەیەنێت ، لە ماوەی 9 ساڵی ڕابردوودا ئەو ماتۆڕانەی دەستیان بەسەردا گیراوە ئازاد دەكرێن، ماوەی 15 ڕۆژیش دیاریكراوە خاوەنەكانیان سەردان بكەن بۆ وەرگرتنەوەیان. بەڕێوبەرایەتی هاتووچۆی سلێمانی لە ڕاگەیەندراوێكدا ئاگاداری سەرجەم ئەو هاووڵاتییانە دەكات، كە ماتۆڕەكانیان دەستیان بەسەرداگیراوە لە گەراجی كۆنی بەڕێوەبەرایەتی لەڕێگەی عەربەت لە نێوان ساڵانی (2005 -2014 ) سەردانمان بكەن بەمەبەستی ئازادكردنیان. ئاماژەبۆ ئەوەشكراوە، كە لە ماوەی (15) رۆژدا داواكار پێویستە لە 4/3/2021 بۆ 19 /3/2021 سەردانی بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی سلێمانی – بەشی داواكان بكەن، ئازادكردنەكە دوای جێبەجێكردنی سەرجەم ڕێكارە یاساییەكان ئەنجام دەدرێت.
-
لەکاتی چونە ناو فڕۆکە، دەبینیت کارمەندانی ناو فڕۆکەکە بە زەردەخەنەوە پیشوازیت لێدەکەن و سڵاوت لێدەکەن، ئەمەی خوارەوە گرنگترین ئەو بەشانەی جەستەتە کە سەرنجی دەخرێتە سەر: سڵاوکردنەکەت کە دەچیتە فڕۆکەوە کارمەندی فڕۆکەوانی سڵاوت لێدەکات، وەڵامدانەوەی سڵاوەکە نیشانەیە بۆ ئەوەی کە کەسێکی کۆمەڵایەتی و بێکێشەیت و دەتوانن لەکاتی کێشە پشتت پێببەستن. تەماشاکردنی چاوت لەکاتی سڵاوکردنەکەدا تەماشای چاوەکانت دەکەن، ئەمەش بەهەمان شێوە بۆ خوێندنەوەی کەسایەتیتە تا بزانن کەسێکی شەرمنیت یان ناو و هەوڵدەدەن بۆ کاتی پێویست کەسایەتیت بخوێننەوە زەردهەڵگەڕان یەکێکی دیکە لەو شتانەی کە تەماشا دەکرێت جۆری پێستتە، تا بزانن نەخۆش نیت؟ بۆ ئەوەی لەکاتی گەشتەکەدا زیاتر چاویان لەسەرت بێت. جەستەی بەهێز بەهێزی ماسولکەکانت یەکێکی دیکەیە لەو شتانەی کە تەماشای دەکەن، بەڵام لەبەر قۆزی و سەرنجڕاکێشی نا، بەڵکوو بۆ ئەوەی کە لە نزیک دەرگای فریاکەوتن داتبنێن و ئاسانتر بتوانیت دەرگاکە بکەیتەوە هەڵسوکەوتی سەیر هەر هەڵسوکەوتێکی جیاواز و سەیر و سەمەرە سەنرجی دەخرێتەسەر و بۆ درووستنەکردنی کێشە زیاتر چاویان لەسەرت دەبێت.
-
خەڵك- لە ڕوداوێكی هاتووچۆدا لەسەر ڕێگەی سەرەكی نێوان هەولێر – كۆیە، حەوت كەس برینداربوون. فازل حاجی وتەبێژی بەڕیوەبەرایەتی هاتوچۆی هەولێر ڕایگەیاند: كاتژمێر دووی نیوی پاش نیوەڕۆی ئەمڕۆ لەسەر ڕێگای هەولێر - كۆیە لەسەر بەرزاییەكانی كەسنەزان، مینی پاسێك لە جۆری (هیۆندای) بەهۆی دابەزینی لە لێژایی و نەمانی برێك، كۆنتڕۆلی لەدەستدا و بەخێراییەكی زۆر هاتە خوارەوە لەدوای تێكدانی پەرژینی ڕاگری ڕێگەكە، كەوتە ناو هەڵدێری تەنیشتی ڕێگاكە و وەرگەڕا". بە وتەی فازڵ حاجی"لەئەنجامی ڕوداوەكەدا حەوت كەس كە پێكهاتبوون لە شۆفێرو سەرنشینانی مینی پاسەكە، برینداربوون و زیانێكی زۆری ماددیش بەر ڕێگەوبان و ئوتومبێلەكە كەوت". بەهۆی ڕووداوەكانی هاتووچۆ كە بە تیرۆری سپی ناودەبرێت، ساڵانە ژمارەیەكی زۆر دەكاتە قوربانی، بەبۆچوونی زۆرێك لە چاودێرانیش، هۆكاریی زۆرێك لەو ڕووداوانە بۆ تیژڕەوی و پابەندنەبوونی شۆفێران بە ڕێنماییەكانی هاتووچۆوە دەگەڕێتەوە.
-
خەڵك- بەرپرسێكی وەزارەتی تەندروستی عیراق ڕایدەگەیەنێت، وەزارەتی تەندروستی نیگەرانە لەوەی ڕەوشی تەندروستی لە عیراقدا لەدەست دەربچێت، ئەمەش هاوكاتە لەگەڵ درێژكردنەوەی ماوەی قەدەغەكردنی هاتووچۆ لەلایەن ئەنجومەنی وەزیرانەوە. ڕیاز عەبدولئەمیر، بەڕێوەبەری گشتی لە فەرمانگەی تەندروستی گشتی لە وەزارەتی تەندروستی ڕایگەیاند"پێشبینی دەكرێت ژمارەی تووشوان لە عیراقدا ڕوو لە زیادبوون بكات، بەهۆی پابەندنەبوونی هاووڵاتیان بە ڕێكارەكانی خۆپارێزی، وەزارەتیش ترسی ئەوەی هەیە ڕەوشەكە لەدەست دربچێت و ژمارەی تووشبوان بەجۆرێك زیادبكەن كە نەخۆشخانەكان توانای لەخۆگرتنیان نەمێنێت و ئۆكسجینی پێویست بۆ نەخۆشەكان دەستەبەرنەكرێت". بە وتەی ڕیاز عەبدولئەمیر"تائێستا ڕەوشەكە لەژێر كۆنترۆڵدایە لەڕووی چارەسەرەوە، بەڵام دڵنیانیین لەوەی لەماوەی چەند ڕۆژی داهاتوودا چی ڕوودەدات، بۆیە هەموو شتێك چاوەڕوانكراوە سەبارەت بە سەپاندنی قەدەغەكردنی هاتووچۆی هەمەلایەن، بەردەوام بوون لەسەر ئەو ڕێكارانەی لەئێستادا گیراونەتەبەر". بە وتەی ئەو بەرپرسەی وەزارەتی تەندروستی عیراق"تاكە ڕێگەچارە، پابەندبوونە بە بەستنی كەمامە و دووركەوتنەوەی كۆمەڵایەتی كە قورتاربوونە لە پەتای كۆرۆنا، ئەمەش ڕێنمایی هەموو ڕێكخراوەكانە لە عیراق و لادان لەو ڕێنماییانەش لە گەورەترین و پەرەسەندووترین وڵاتانی جیهاندا سزای هەیە". بەپێی نوێترین ئاماری وەزارەتی تەندروستی عیراقی تایبەت بە پەتای كۆرۆنا، لەماوەی 24 كاتژمێری ڕابردوو، 4468 كەس تووشی كۆرۆنا بوون و 3920 كەس چاكبوونەتەوە و 24 كەسیش بەهۆی پەتاكەوە گیانیانلەدەستداوە.
-
خانمە هونەرمەند چۆپی فەتاح لە 8ی مارسدا نوێترین بەرهەمی خۆی بەناوی "بە یادی تۆوە" بڵاودەکاتەوە. بەرهەمە نوێکەی چۆپی فەتاح لە ئاوازی بورهان موفتییە و لە هۆنراوەی ساڵح بێچارە. چۆپی لە ساڵی 1983 لە شاری کەرکوک لە دایکبوە، لە تەمەنی سێ ساڵی دا بوە کە بنەماڵەکەی ئەو شارەی بە جێھێشتوە، پاشان لە وڵاتی ھۆڵەندا جێگیر دەبن، لە ساڵی 2003 یەکەمین ئەلبومی گۆرانی خۆی بڵاوکردۆتەوە، لە ساڵی 2017 بۆ دوەمین جار هاوسەرگیری کردەوە و لە ئێستادا خاوەنی کچێکە بە ناوی "لیڤیا". https://www.youtube.com/watch?v=pVrmk4j6_Is
-
خەڵك دەستەی سەرۆكایەتی پەڕلەمانی كوردستان ڕۆژی چوارشەممە كۆدەبێتەوە و بە پێی بەرنامەی كاری دانیشتنەكە خوێندنەوەی دووەم بۆ پێشنیازەیاسای (پاراستنی تۆڕو بنچینەكانی ئاوو ئاوەڕۆ لەهەرێمی كوردستان-عێراق) دەكرێت . دەستەی سەرۆكایەتی پەڕلەمان بەرنامەكەی كاری دانیشتنی دانیشتنی ژمارە (3)ی ئاسایی خولی بەهارەی ساڵی سێیەم لەخولی پێنجەمی هەڵبژاردنی پەڕلەمان، لەكاتژمێر (11)ی پێشنیوەڕۆی رۆژی چوارشەممە رێكەوتی 2021/3/10ی بڵاوكردەوە. بەرنامەی كار بەپێی حوكمی ماددەی (5)و بڕگەكانی (یەكەم و دووەم و سێیەم) لەماددەی (16)و بڕگەی (سێیەم) لەماددەی (18)و بڕگەكانی (یەكەم و دووەم و سێیەم و چوارەم و پێنجەم) لەماددەی (20)و ماددەكانی (47، 48، 52، 54، 55، 56، 57)، لەپەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان-عێراق، دەستەی سەرۆكایەتیی پەرلەمان بڕیاریدا بەرنامەی كاری دانیشتنی ژمارە (3)ی ئاسایی خولی بەهارەی ساڵی سێیەم لەخولی پێنجەمی هەڵبژاردنی پەرلەمان، لەكاتژمێر (11)ی پێشنیوەڕۆی رۆژی چوارشەممە رێكەوتی 2021/3/10، بەم شێوەیە بێت: یەكەم: خستنەڕووی بیرۆكەی بەڕێز پەرلەمانتار (هێڤیدار ئەحمەد سلمان)، پەیوەست بە (ژینگە)، بەپێی حوكمی خاڵی (2)ی بڕگەی (یەكەم) لەماددەی (49)ی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان-عێرق. دووەم: خوێندنەوەی دووەم بۆ پێشنیازەیاسای (پاراستنی تۆڕو بنچینەكانی ئاوو ئاوەڕۆ لەهەرێمی كوردستان-عێراق)، بەپێی حوكمی ماددەكانی (87، 88، 89) لەپەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان.
-
خانمە هونەرمەند سەنا بەرزنجی لەڕۆژی جیهانی ژناندا داوا لە خەڵک دەکات پشتگیری ژنان و کچان بکەن و یارمەتیان بدەن. سەنا بەرزنجی وتویەتی، "ژنان لە هەمو دنیا بێجگە لە هەندێک وڵات مافی دەنگدانیان هەیە، بەڵام زۆر مافی دیکەیان پێنەدراوە؛ مافی خوێندن، مافی دەربڕینی بیروبۆچون، مافی کارکردن و سەربەخۆیی ئابوری، مافی هەڵبژاردنی چارەنووسی ژیانیان". سەنا وتوشیەتی""ئەی کچ، ئەی ژن، لەبیر مەکە تۆ مرۆڤێکیت کە توانای بەدیهێنانی ئاواتەکانت هەیە، مەترسە، چۆک مەدە، چاوت لە ئاسۆی خەونەکانت بێت و ڕامەوەستە، بەڵام لە هەمان کاتدا پشتگیری ژنان و کچان بکە و یارمەتیدەر بە نەک بەربەست". سەنا دەڵێت"پشتگیری ژنان و کچان بکە و یارمەتیدەر بە نەک بەربەست. هەر ساتێک و هەر ڕۆژێک کە دەستی کچێک و ژنێک دەگرێت و هانی ئەدەیت بۆ سەرکەوتن، تۆ شکۆی ژنت وەک مرۆڤێک بەرز ڕاگرتووە"
-
خەڵك بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی ڕۆژئاوایی سلێمانی ڕایدەگەیەنێت ، لەلایەن هێزەكانیانەوە چوار چەكدار دەستگیركراوە ، كە چەكی بێ مۆڵەتیان پێ بووە و یەكێك لە تۆمەتبارەكانیش بەماددەی (١٤) هۆشبەر داواكراوە. بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی ڕۆژئاوایی سلێمانی لە ڕاگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، لەپێناو بەرقەراركردنی ئارامی و ئاسایشی هاووڵاتیان و دەست بەسەرداگرتنی چەكی بێ مۆڵەتدا ، هێزەكانیان چوار كەسیان دەستگیركرد . ئاماژە بۆ ئەوەشكراوە، كە تۆمەتبارەكان بە ناوی (س،م،ص) و (ھ،م،ص) كە دانیشتوی بەردەقارەمانن و (س،خ،ك)و(ش،ل،ك) دانیشتوی شارەدێی تەكیەی كاكەمەندن لە نزیك چێشتخانەی هەریاد لەتەكیەی كاكەمەند دەستگیركراون . ئەوەشخراوەتەڕوو، بەبڕیاری دادوەری دادگای لێكۆڵینەوەی چەمچەماڵ بەپێی ماددەی (٢١) چەك ڕاگیراون و سەرجەم چەكو ئۆتۆمبێل و كەرەستەكانیان دەستی بەسەردا گیراوە، كە یەكێك لە تۆمەتبارەكان بەناوی (س،خ،ك) بەماددەی (١٤) هۆشبەریش داواكراوە.
-
خەڵك- ئەمیندارێتی گشتی ئەنجومەنی وەزیران، درێژكردنەوەی ماوەی قەدەغەكردنی هاتووچۆ بۆ مەبەستی خۆپارێزی لە ڤایرۆسی كۆرۆنا، بۆ دوو هەفتەی تر درێژدەكاتەوە. بەپێی بەیاننامەیەك كە ئەمڕۆ دوو شەممە لەلایەن ئەنجومەنی وەزیرانی عیراقەوە بڵاوكرایەوە"بەڕەچاوكردنی ئاماری تووشبوونی ڕۆژانەی نەخۆشی (كۆڤید-19) كە زیادبوونی بەرچاوی بەخۆوە بینیوە و حاڵەتەكانی چوونە نەخۆشخانەكان زیادییان كردووە، بۆ پاراستنی سەلامەتی هاووڵاتیان، و بە پشتبەستن بە ڕاسپاردەكانی وەزارەتی تەندروستی، بڕیاردرا ماوەی قەدەغەی هاتووچۆی هەمەلایەنە لە ڕۆژانی هەینی و شەممە و یەك شەممە درێژبكرێتەوە، قەدەغەكردنی نیمچە هەمەلایەنەش لە كاتژمێر هەشتی ئێوارە بۆ پێنجی بەیانی بۆ پاشماوەی ڕۆژەكانی هەفتە لە 9ی ئادارەوە بۆ 22ی ئاداری 2021 درێژكرایەوە". هەر لە بەیاننامەكەدا هاتووە"لەگەڵ تەئكیدكردنەوە بۆ تیمە تەندروستی و هێزە ئەمنییەكان كە دەبێت بەدواداچوونیان بۆ ڕێكارەكانی خۆپارێزی هەبێت، لێپێچینەوەی تونديش لەگەڵ سەرپێچیكاراندا بكرێت".
-
خەڵك سەرۆك كۆماری عێراق لە پەڕلەمانی عیراق بە فەرمی یاسایەكی گرنگی تایبەت بە كچان و ژنانی رزگاربووی ئێزیدی و توركمان و شەبەك واژۆ دەكات . د. بەرهەم ساڵح، سەرۆك كۆماری عێراق بە فەرمی یاسای كچان و ژنانی رزگاربووی ئێزیدی و توركمان و شەبەكی لە پەڕلەمانی عێراق واژووكرد. ئەمە هاوكاتە لەگەڵ ڕۆژی جیهانی ژنان، كە بە ئامادەبوونی سەرۆكی پەڕلەمانی عێراق و سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای دادوەری و ژمارەیەك لە ژنانی رزگاربووی دەستی داعش پرۆسەكە بەڕێوەچوو.