ئێران وێستگەیەكی نوێی پیتاندنی یۆرانیۆمی كردووەتەوە
نێردەی ئێران لەئاژانسی وزەی نێودەوڵەتی ڕایدەگەیەنێت: بڕی…
زیاترسەردێر
-
خەڵك بەڕێوەبەری ڕاگەیاندنی هاتووچۆی سلێمانی ڕایدەگەیەنێت، لەهەموو هاتووچۆكانی هەرێم دەستكراوە بە پڕكردنەوەی فۆڕم بۆ ئۆتۆمبێلە مۆدێل نزمەكان، كە تەنها بۆ كۆكردنەوەی ئامارە و تا ئێستا بڕەیارەكە بەوشێوەیەیە. موقەدەم بەختیار محەمەد، بەڕێوەبەری ڕاگەیاندنی هاتووچۆی سلێمانی بە(خەڵك)ی ڕاگەیاند، لە ئەمڕۆوە یەك شەممە لە تەواوی هاتووچۆكانی هەرێم دەست كراوە بە پڕكردنەوەی فۆڕم بۆ ئەو ئۆتۆمبێلانەی خوار مۆدێلەكانی (2019-2020-2021 )ن. ڕاشیگەیاند، ئەو فۆڕمە تەنها بۆ كۆكردنەوە ئاماری تەواوی ئەو ئۆتۆمبێلانەیە، كە مۆدێلەكانیان لە خوارەوەیە و ئێستا لە شارەكانی هەرێم دەسوڕێنەوە. ئاشكراشیكرد، زانیاری لەسەر جۆری ئۆتۆمبێلەكە و خاوەنكەی كێیە و لەكوێ نیشتەجێیە، هەموو ئەمانە لە فۆڕمەكەدا بوونی هەیە، جگە لەوە هیچ بڕیارێكی دیكە لەلایەن سەرووی خۆمانەوە بەدەستمان نەگەیشتووە بۆ داهاتوو.
-
خەڵك- بەهی نزمە پاڵەپەستۆیەكی جەمسەری سارد ناوچەكانی هەرێمی كوردستان هاوشێوەی ماوەی ڕابردوو دەكەوێتە ژێر كاریگەری بایەكی بەهێز، كە مەترسی ئەوە هەیە زیانی لێ بكەوێتەوە. ئاراس جەبار، شارەزای كەشناسی بۆ (خەڵك) ئاماژەی بەوەكرد، نزمە پاڵەپەستۆیەکی جەمسەری سارد ڕوودەکاتەوە ناوچەکانمان و بەدوو ئاڕاستەی جیاواز خێرایی با توند و چالاک ئەبێت. ئاماژەی بەوەشكرد، ڕۆژی پێنج شەممەی کۆتایی ئەم ھەفتەیە ١١-٣-٢٠٢١ لە ئەنجامی داغڵبوونی کاریگەری نزمە پاڵەپەستۆیەکی جەمسەری لەژێر کاریگەری سەرچاوەی دەریای سپی ناوەڕاستدا خێرایی بای باشوری خۆرئاوا لەناوچەکانی سنوری گەرمیان، کەرکوک و بەڕادەیەکی کەمتریش لەناوچەکانی سلێمانی ڕوو لە چالاکبوون ئەکاتەوە بەخێرایی ٢٥ تا ٥٠ کیلۆمەتر زیاتر لە کاتژمێرێکدا. ڕاشیگەیاند، لە ڕۆژی ھەینی دا ١٢-٣-٢٠٢١ کاریگەری ئەم ئاڕاستە بایە کۆتایی پێدێت و ئاڕاستە بایەکی دیکەی سارد چالاک ئەبێتەوە لەناوچە شاخاوییە سنوورییەکانەوە بە ئاڕاستەی ناوچەکانی سلێمانی، ڕاپەڕین و گەرمیان کاریگەری ئەبێت بەتایبەت لەناوچەکانی سنوری پارێزگای سلێمانی و پێشبینی ئەکرێت خێرایی با لەھەندێک ناوچەدا بگاتە سەروو ٥٥ کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا. ئاشكراشی كرد، لەگەڵ کاریگەری ئەم نزمە پاڵەپەستۆیەدا ھەر لەڕۆژی ھەینی پێشبینی بارینی بەفر لەناوچە شاخاوییەکان دەکرێتەوە و پلەکانی گەرما بەڕادەیەکی بەرچاو نزمدەبنەوە لە زۆربەی ناوچەکاندا. ڕوونیشی كردۆتەوە، ئەگەری ئەوە هەیە سبەینێ لە هەندێك لە ناوچەكانی دهۆك و هەولێر و ڕاپەڕین نمە باران ببارێت و هەورە تریشقەی لەگەڵ ئەبێت.
-
خەڵك بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی دهۆك ڕایدەگەیەنێت ، بەهۆی بوونی دەرمانی نایاسایی لەناو دەرمانخانەكانیان و پابەندنەبوونیان بە رێنماییەكانی KMCA سێ دەرمانخانە لە دهۆك داخران. بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی دهۆك لە ڕاگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، كە لە درێژەی كار و چالاكیەكانی بەشی چاودێری بازاڕی بەڕێوەبەرایەتیەكەیان بە ئامادەبوونی نوێنەری لقی دهۆكی سەندیكای دەرمانسازان و بە هەماهەنگیی قایمقامیەتی قەزای ناوەندی دهۆك ئەمڕۆ رێكەوتی ٧/٣/٢٠٢١ لە شاری دهۆك ٣ دەرمانخانە داخران. ڕاشیگەیاندووە، ئەو دەرمانخانانە بە پێبژاردنی ماددی سزادران بەهۆی بوونی دەرمانی نایاسایی لەناو دەرمانخانەكانیان و پابەندنەبوونیان بە رێنماییەكانی KMCA. لە ڕاگەیەنراوەكەداهاتووە، گشت دەرمانخانە و كۆگاكانی دەرمان و كۆمپانیاكانی دەرمان لە كوردستان ئاگادار دەكەینەوە، كە پابەندی رێنماییەكانی KMCA بن بە پێچەوانەوە رێكاری یاسایی توند بەرانبەریان دەگیرێتەبەر.
-
خەڵك- لە هەرێمی كوردستان یاسایەكی تایبەت بە پاراستنی تۆڕەكانی ئاوی خواردنەوە و سزادانی ئەوانەی زیادەڕۆیی دەكەنە سەری دەردەچێت و لە داهاتی فەرمانگەكانیش پاداشت بۆ كارمەندانی بەشەكانی لابردنی زیادەڕەوی دیاری دەكرێت. لوقمان وەردی، سەرۆكی لیژنەی شارەوانی و گەشتوگوزاری پەڕلەمانی كوردستان بۆ (خەڵك) ڕایگەیاند، پڕۆژە یاسایەكیان ئامادە كردووە بۆ پاراستنی پڕۆژەكان و تۆڕەكانی ئاو و ئاوەڕۆ لە هەرێم تاوەكو پارێزگارییان لێ بكرێت و زیانیان پێ نەگات و كەس نەتوانێت زیادەڕۆیی بكاتە سەر یان ئاوی زیادە ڕابكێشێت. ڕاشیگەیاند، ڕاپۆرت لەلایەن لیژنەكەمانەوە ئامادە كراوە بە هەماهەنگی لەگەڵ بەڕێوەبەرایەتییەكانی ئاو و لەگەڵ دەستپێكردنەوەی وەرزی یاسادانان دەخرێتە بەرنامەی كارەوە و خوێندنەوەی دووەمی بۆ دەكرێت و دەنگی لەسەر دەدرێت. ئاماژەی بەوەشكرد، ئەو یاسا سودی زۆری دەبێت بۆ پاراستنی پڕۆژەكان و تۆڕەكانی ئاو و ئاوەڕۆ، كە پێشتر هیچ یاسایەك نەبوو بۆ پاراستنیان لە دەستدرێژی و زیادەڕۆیی. جەختیشی كردەوە، لە یاساكەدا "محرمات"ی بۆرییەكانی ئاو دیاری دەكرێن و جەختی لەسەر كراوەتەوە، چونكە لە هەندێك شوێن خانوو و باخی لەسەر دروست كراوە. سەبارەت بە تەرخان كردنی دەرماڵە بۆ فەرمانبەرانی بەڕێوەبەرایەتییەكانی ئاو، لوقمان وەردی وتی، "لە هەلومەرجی ئێستادا، كە قەیرانی داراییە و سیاسەتی حكومەتیش دیارە لە بابەتی پارە و دەرماڵە، بۆیە ئێمە زیاتر گرنگیمان داوە بە لایەنی یاسایی و ڕێكارەكانی نەهێشتنی زیادەڕۆیی، هەرچەندە پێشنیازێك هەیە بۆ ئەوەی پاداشتێك تەرخان بكرێت بۆ ئەو لیژنانەی هەڵدەستن بە لابردنی زیادەڕۆییەكان، بەڵام وەكو دەرماڵە بۆ هەموو فەرمانبەران ئەوەی تێدا نییە".
-
خەڵك- لەم ماوەیەی دواییدا بەهۆی دابەزینی پلەكانی گەرما و چەند شەپۆلێكی بەفر و باران و سەرماوە پەتایەكی زۆر لەناو هاووڵاتیان بڵاوبۆتەوە و زیاتر وەك "پەتای وەرزی" دەبینرێت، بەڵام پزیشكێكی پسپۆڕ دەڵێت: "ھەموو كۆكەیەك بە كۆرۆنا دابنێ تا ئەنجامی پشكنینەكان دەردەچن". د. زانا جەمال، پزیشكی پسپۆڕی هەناوی و ڕاهێنراوی سییەكان دەڵێت: "لەم ماوەیەدا ھەموو كۆكەیەك و قورگ ئێشە و تا و لەرز و ئازارێكی ماسولكە و بێھێزییەك،بە كۆرۆنا دابنێ، تا دەردەچێت كە كۆرۆنا نییە". دەشڵێت: "مەڵێ من لەناو بەفر سەرما لێیداوم، یان خۆم شت و سەرمام بووە، یان ھیچ نییە ھەر سەرمابوونێكی بەسیتە، بەڵێ دەشێ تەنھا ڤایرۆسێكی وەرزی بێت و كۆڤید نەبێت، بەڵام دەبێ كۆرۆنا بخەیتە پێشی پێشەوە". جەختیشی كردۆتەوە، دەبێت خۆ جیاكردنەوە و پشكنین بكەن بۆ ئەوەی خۆتان و كەسوكارتان سەلامەت بن. ماوەی چەند ڕۆژێكە ئامارەكانی كۆرۆنا لە عیراق و هەرێم ڕوویان لە هەڵكشان كردۆتەوە و بەرپرسانی تەندروستی-ش هۆشداری دەدەن لە هاتنی شەپۆلێكی دیكەی ڤایرۆسەكە و زنجیرە گۆڕاوەكانی ڤایرۆسی كۆرۆنا.
-
خەڵك- بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی سلێمانی وەك یەكەم بەرپرسی كەرتی تەندروستی ڤاكسینی كۆرۆنای لە جۆری (سینۆفارم)ی چینی بەكارهێنا و ڕاشیگەیاند، پشت بەخوا بڕێكی باش ڤاكسین بۆ پارێزگای سلێمانی دابین دەكەین. لە سەرەتای ئەم مانگەدا بڕی 50 هەزار ژەم ڤاكسینی كۆرۆنا گەیشتە عیراق و بڕی 5 هەزاری درا بە هەرێمی كوردستان و لە دوو ڕۆژی ڕابردوودا لە هەولێر و دهۆك دەست كرا بە كوتانی كارمەندانی تەندروستی لە سەنتەرەكانی كۆرۆنا، بەلام هیچ بەرپرسێكی حكومی و تەندروستی خۆیان نەكوتا لە كاتێكدا لە وڵاتان سەرەتا بەرپرسانی باڵا ڤاكسینەكە وەردەگرن بۆ دڵنیایی دان بە هاووڵاتیان. ئەمڕۆ لە شاری سلێمانی، د. سەباح هەورامی، بەڕێوەبەری گشتی تەندروسستی دوای گەیشتنی پشكی شارەكە لە ڤاكسینی كۆرۆنا وەك یەكەم بەرپرسی كەرتی تەندروستی خۆی كوتا. د. سەباح لە هەژماری خۆی لە فەیسبووك نووسیویەتی، "وەك یەكەم كەس لە پارێزگای سلێمانی و یەكەم بەرپرسی تەندروستی لە هەرێمی كوردستان، لە نەخۆشخانەی (جمهوری) شاری سلێمانی ڤاكسینی دژی كۆرۆنام وەرگرت". ڕاشیگەیاندووە، "پشت بەخوا بڕێكی باش ڤاكسین بۆ پارێزگای سلێمانی دابین دەكەین بەو ئومێدەی كاریگەری باشی هەبێت".
-
خەڵك- لیژنەی دارایی پەڕلەمانی عیراق لەسەر لێبڕینی بەشێك لە مووچەی فەرمانبەران لە چوارچێوەی سیستمی باج ڕوونكردنەوە دەدات و جەختیشدەكاتەوە، كە زۆربەی بڕگەكانی پڕۆژە یاسای بودجە كۆتایی هاتووە. لیژنەی دارایی پەڕلەمانی عیراق لە ڕووونكردنەوەیەكدا ئاماژەی بەوەكردووە، زۆربەی كارەكان و بڕگەكانی ناو پڕۆژە یاسای بودجەی 2021ی فیدڕاڵی عیراق كۆتاییان هاتووە و تەنها پشكی هەرێمی كوردستان ماوە یەكلایی بكرێتەوە. ڕاشیگەیاندووە، لە چوارچێوەی پڕۆژە یاسای بودجەدا هیچ لێبڕین و باجێك نەخراوەتە سەر مووچەی فەرمانبەران. ماوەی چەند مانگێكە پڕۆژە یاسای بودجەی ساڵی 2021 كاری لەسەر دەكرێت و لیژنەی دارایی پەڕلەمانی عیراق چەندین بڕگە و ماددەی پڕۆژە یاساكەی دەستكاری كردووە و بەهۆیەوە قەبارەی خەرجی و كورتهێنان كەم كراوەتەوە، هاوكات ئەو ڕێژەە لێبڕینەی لەسەر مووچە لەسەرو 750 هەزار دینارەوە دیاری كرابوو لەلایەن حكومەتەوە لابراوە، بەڵام بەهۆی كۆتایی نەهاتنی ڕێكككەوتنەكان لەسەر پشكی بودجەی هەرێم تا ئێستتا پڕۆژە یاساكە نەخراوەتە دەنگدانەوە.
-
خەڵك - لیژنەی سەرپەرشتیاری پڕۆژەی تۆڕی زیرەكی كارەبا لە سلێمانی ئاگاداری دانیشتوانی سنوری تاسڵوجە دەكات ، كە سبەی دووشەممە بەهۆی بەستنی پێوەری زیرەكەوە بێ كارەبا دەبن. لیژنەی سەرپەرشتیاری پڕۆژەی تۆڕی زیرەكی كارەبا لە سلێمانی لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە ، ئاگاداری دانیشتوان سنوری تاسڵوجە دەكەینەوە، كە دەكەونە سەر هەردوو فیدەری (284) و (282) سبەینێ دووشەممە 8/3/2021 پێوەری زیرەكیان بۆ دەبەسرێت . ئەوەشخراوەتەڕوو، كە ئەو گەڕەكانە لە كاتژمێر (8ی بەیانی بۆ 3ی پاش نیوەڕۆ) كارەبای نیشتمانی و مۆلیدەیان نابێت، واتە مۆلیدەی ئەهلی سەر ئەو فیدەرە نابێت كاربكەن، ئەوەش لەپێناو سەلامەتی گیانی تیمەكانی كارەبا و هاووڵاتیان خۆیان". جەختیشی كردۆتەوە ، كە جگە لە ستافی تایبەتی هۆبەكانی چاكسازیی كارەبا و كۆمپانیا، هیچ كەس بۆی نیە دەستكاری پێوەرەكان بكات بەپێچەوانەوە توشی لێپرسینەوەی یاسایی دەبێت. ئاماژەبۆ ئەوەشكراوە، كە دوای بەستنی پێوەرەكە و لەكاتی بوونی هەر كێشەیەك دەتوانن پەیوەندی بەم ژمارە تەلەفونەوە بكەن 07701394642.
-
خەڵك سەرۆكی پەڕلەمانی كوردستان سەرپەرشتی كۆبوونەوەی لیژنەی باڵای دروستكردنی بنكەی یاسادانانی هەرێمی كوردستانی كرد و لەكۆبوونەوەكەدا باس لەدواین بەرەوپێشچوونەكانی داڕشتن و دروستكردنی بنكەی یاسادانانی هەرێمی كوردستان و سەرجەم كێشە و گرفتەكان كرا. د.ڕێواز فایق، سەرۆكی پەڕلەمانی كوردستان پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ یەك شەممە 2021/3/7، بەئامادەبوونی منی نبی قەهوەچی، سكرتێری پەرلەمان، سەرپەرشتی كۆبوونەوەی لیژنەی باڵای دروستكردنی بنكەی یاسادانانی هەرێمی كوردستانی كرد. لەكۆبوونەوەكەدا باس لەدواین بەرەوپێشچوونەكانی داڕشتن و دروستكردنی بنكەی یاسادانانی هەرێمی كوردستان (قاعدە تشریعات) و سەرجەم ئەو كێشە و گرفتانە كرا، كە لەكاتی دووبارە ڕێكخستنەوەی بنكەی یاسادانان هاتوونەتە پێش، بۆیە لیژنەكە لەسەر ڕاسپاردە و تێڕوانینەكانی سەرۆكی پەڕلەمانی كوردستان چەند لایەنێكی تەكنیكیی بابەتەكانیان یەكلایی كردەوە. بڕیار وایە لەئایندەیەكی نزیكدا بخرێتەبەر دیدی یاساناسان و ئەندامانی پەرلەمان و ناوەندە ئەكادیمییەكان و هاووڵاتییانی كوردستان، بۆ كارئاسانی و دۆزینەوەی دواین هەمواری ئەو یاسایانەی كە لەپەرلەمانی كوردستان لەماوەی هەر پێنج خولەكەی پەرلەمان دەرچووێنراون.
-
خەڵك پەڕلەمانی عێراق سبەینێ كۆدەبێتەوە و دەنگ لەسەر شەس ماددەی دیكەی پڕۆژە یاسای دادگای باڵای فیدراڵی دەدات، لە كارنامەی دانیشتنەكەشدا دەنگدان لەسەر پڕۆژە بودجەی گشتی عیراقی تێدا نیە. پەڕلەمانی عیراق بڕیارە ئێوارەی سبەی دوو شەممە 8ی مارسی 2021 بۆ دەنگدان لەسەر ئەو شەش ماددەیەی پڕۆژە یاسای دادگای باڵای فیدراڵی كۆبێتەوە، كە لە كۆبوونەوەی ھەفتەی ڕابردوو بەھۆی ناكۆكی كوتلەكانەوە دەنگیان لەسەر نەدرا. ئەمە لەكاتێكدایە، هەفتەی ڕابردوو 18ماددەی پڕۆژە یاسای دادگای باڵای فیدڕاڵی پەسەند كرد، دواتر بەهۆی ناكۆكی كوتلەكانەوە شەش ماددەی پڕۆژە یاساكە دەنگی لەسەر نەدرا.