كفری؛ دوو تۆمەبارەكەی شەوی ڕابردوو دەستگیركران
خەڵك- یاریدەدەرێتی ئاسایشی كفری ڕایدەگەیەنێت، ئەو دوو…
زیاترسەردێر
-
بونی مێرووله له نێو ماڵدا بێزاركه‌ره و پاككردنه‌وه‌شیان كارێكی ئاسان نییه به‌و پێیه‌ی به‌نێو ماڵه‌كه‌دا بڵاو ده‌بنه‌وه، به‌ڵام ئه‌م رێگایانه‌ی خواره‌وه بیرۆكه‌یه‌كی باشن بۆ ده‌ربازبوون له مێرووله: -شه‌ربه‌تی لیمۆ -شه‌ربه‌تی لیمۆ كاریگه‌ریه‌كی زۆری هه‌یه بۆ دوركه‌وتنه‌وه‌ی مێرووله له ماڵدا ئه‌ویش له رێگای ڕژاندنی له‌و شوێنانه‌ی كه مێرووله‌كه دێته ژوره‌وه. -توێكڵی خه‌یار ده‌توانیت توێكڵی خه‌یار له‌و شوێنانه‌دا جێ بهێلیت كه مێرووله‌ی لێوه دێت و ده‌بێته هۆی دورخستنه‌وه‌یان. -سركه -هه‌موو چێشتخانه‌یه‌ك سركه‌ی تێدایه‌و هۆكارێكی باشه بۆ دورخستنه‌وه‌ی مێرووله له ماڵه‌كه‌ت، ده‌توانیت كه‌مێك سركه له‌و ناوچانه‌دا بڕژیت كه مێرووله‌كانی لێوه دێن. -دارچینی -زه‌یتی دارچینی یاخود تۆزه‌كه‌ی له‌گه‌ڵ ئاودا تێكه‌ڵ بكه‌و بیپرژێنه به‌و ناوچانه‌دا كه مێرووله‌ی لێیه، به‌و جۆره‌ش ده‌ربازتده‌بێت لێیان.
-
زۆر گرنگە کە بە ژیرانە پارە خەرج بکەیت و داهات و خەرجی خۆت ڕێک بخەیت و پارە پاشەکەوت بکەیت، بەڵام ئەمەی خوارەوە ٧ شتە کە نابێت لە پارەدا دەستی لێبگریتەوە، چونکە دواتر زیانت پێدەگەیەنیت: کۆکردنەوەی پارەی کەم بۆ کڕینی شتی گەورە یەکێک لە هەڵە باوەکان کە زۆریک لە گەنجان ئەنجامی دەدەن و دواتر بە تەمەنیان باجەکەی دەدەن ئەوەیە ڕەزیلیەکی زۆر دەکەن بۆ ئەوەی بۆنموونە خانو یاخود ئۆتۆمبێڵ بکڕن و کاتێک پێیدەگەن گەنجێتیان ڕۆشتووە و چێژی نەماوە، بۆیە گرنگە کە لەجیاتی ئەوە بۆنمونە بیر لە گۆڕینی پیشەکەت بکەیتەوە بۆ باشتر، یاخود چێژ لە ساتەکانی گەنجیت وەرگرە وەربەرهێنان لە کەرەستەی ناوماڵ چەندێک گرنگە کە لە بواری بزنسدا وەبەرهێنان بکەیت، لە کڕینی هەندێک کەرەستی ناوماڵیش بەهەمان شێوە، بۆنمونە ئامێری جلشۆر کات و توانایەکی زۆرت بۆ دەگەڕێنێتەوە و نابێت لەو شتانەدا ڕەزیلی بکەیت. داوای یارمەتی لە هاوڕێ و بانگنەکردنی کەسی شارەزا زۆرجار بۆ ئەوەی پارەکەت نەڕوات داوای هاوکاری لە هاوڕێکانت دەکەیت بۆنمونە بۆ ماڵ گواستنەوە، بەڵام بە خاوی گواستنەوەکە و کرێی هاتوچۆ و کڕینی ژەمە خۆراک و هەندێک لەو خەرجیانە نزیکدەبێتەوە لەوەی بە کۆمپانیا کارەکە بکەیت، جگە لەوەی خۆشت زۆر ماندوو دەبیت و جاری دیکەش ناچاردەبیت تۆش بچیت هاوکاری ئەو هاوڕێیەت بکەیتەوە. چونە سەرماڵ ەمەش یەکێکی دیکەیە لە کێشە باوەکان، بۆ ئەوەی کرێ نەدەیت دەچیتە سەرماڵ، بەڵام دواتر کێشەیەکی زۆری بوک و خەسوت بۆ درووستدەبێت کەناتوانێت بە ئاسوودەی بژیت و ناچاریت دواتر بە شەڕەوە بچیتەوە کرێوە. لایڤ هاک و بیرۆکە کۆنەکان بۆنمونە پاکەڕەوە ناکڕیت و لەجیاتی ئەوە بە ئاو و سۆدە پاکی دەکەیتەوە، دواتریش دەرئەنجامێکی باشیشت بەدەست ناگات. گرنگی بە تەندرووستیت نادەیت ناچیت بەدەم ئەو پێداویستیە پزیشکیانەوە کە پێویستە و دواتر ناچار دەبیت پارەی زیاتر خەرج بکەیت چونکە دۆخەکەت خراپتر دەبێت قورمارکردن بە تەندرووستیت زۆرجار لەبەر نرخەکەی خواردەمەنی کوالێتی باش ناکڕیت و خواردەمەنی خراپ و هەرزان دەکڕیت، ئەمەش وەک قومارکردن وایە بەتەندرووستیت چونکە ڕەنگە زیانت پێنەگات و پارە قازانج بکەیت، ڕەنگیشە زیانت لێبدات و ناچاربیت دواتر پارەی زیاتر لە تەندرووستیت خەرج بکەیت.
-
ئەمەی خوارەوە چەند بەکارهێنانێکی تەباشیرە بۆ کاروباری ناوماڵ کە زۆر بەسوودە: -بۆ لێکردنەوەی چەوری خواردەمەنی بەسەر جلەکانەوە، تاباشیری لێبدە و ١٠ خولەکێک پێوەی جێبهێڵە، دواتر بیشۆ و زۆر بەباشی لێی دەکاتەوە -دەتوانیت تەباشیر بەکاربهێنیت بۆ شاردنەوەی کون و کەلەبەری دیواری ماڵەکەت -بۆ ڕێگری لە مێروولە بازنەیەک بە تەباشیر بەسەر ئەو شوێنەدا بکێشە کە لێیوە دێنە دەرەوە، دواتر دەبینیت کە وەک جادوویەک کاردەکات -تەباشیر لەگەڵ کەرەستە ئاسنەکان دابنێ، کاریگەری شێ ناهێڵێت و ڕێگری دەکات لە ژەنگ هەڵهاتنیان -بەهەمان شێوە دەتوانیت لەگەڵ کەرەستە ستیل و جوانکاریەکاندا دایبنێیت و ناهێڵێت شێ کاریگەریان لەسەر بکات و ڕەنگیان کاڵ بکاتەوە -دەتوانیت بیکەیتە ناو کەنتۆری جلوبەرگەوە بۆ ئەوەی بۆنی ناخۆش درووستنەبێت.
-
ئەمەی خوارەوە چەند وەرزشێکە بۆ خانمان کە هەم ماسولکەیان بەهێز دەکات، هەم ناسکی جەستەیان دەپارێزێت: وەرزشی Russian Twist قاچ و دەست و سنگت بەرز بکەرەوە و دمبڵێک بەدەستەوە بگرە، دواتر ئەملا و لای پێبکە. ١ خولەک وەرزشی Crunch chops with a light weight ئەمجارە دمبڵەکە ببە پشتە سەرت و دواتر ڕانەکانت بکەرەوە و سنگت و دەستت بەرە بۆ پێشەوە، ١ خولەک وەرزشی Plank row jack with dumbbells -بچۆرە سەر شێوازی پلانک بە دمبڵسەوە و دواتر هەر جارە و قۆڵێکت بەرز بکەرەوە بۆ سەرەوە، هەر لایەک ١٠ جار و ٣ سێت. -وەرزشی Jump squats بازبدە و دواتر بەشێوەی سکوات بنوشتێرەوە. ١٥ جار. ٣ سێت وەزشی Side planks with a knee tuck -بکەوە بەسەر یەک لاتدا و بە پەستانی قۆڵ و کەمەرت خۆت بگرە و قاچەکانت ڕێک بکە، ئەژنۆی بەشی سەرەوەت بهێنە بۆ لای سنگت و ٣٠ بۆ ٤٥ چرکە ڕایبگرە، پاشان لایەکەی دیکە
-
خەڵك- كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردن لە عیراق، داوای كارمەند دەكات بۆ پرۆسەی دەنگدان لە هەڵبژاردنی داهاتوو. بەپێی بەیاننامەیەك كە ئەمڕۆ دوو شەممە لەلایەن كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردن لە عیراق بڵاوكرایەوە"كۆمسیۆنەكەیان ڕایگەگەیەنێت كە دەرگاكانی ئاواڵا كردووە بۆ پێشكەشكردنی داواكاریی لەپێناو كاركردن وەك كارمەند لە پرۆسەی دەنگدان لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عیراقی 2021". لە بەیاننامەكەی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردندا هاتووە"لە 23ی ئەم مانگە و لەڕێی لینكی ئەلیكترۆنی كۆمسیۆنەوە (www.ihec.iq) داواكارییەكان وەردەگرێت". وەك كۆمسیۆنەكە ئاماژەی پێكردووە، ئەوانەی داواكاریی پێشكەش دەكەن دەبێت لە 1- دەبێت فەرمانبەری فەرمانگەكانی دەوڵ بن و بڕوانامەیان لە ئامادەیی كەمتر نەبێت 2- خوێندكاری زانكۆ و پەیمانگاكان و دەرچوان، دەبێت كەمترینیان هەڵگری بڕوانامەی ئامادەیی بێت و تەمەنی لە 19 ساڵ كەمتر نەبێت و لە 56 ساڵ زیاتر نەبێت". وابڕیارە لە 10ی تشرینی یەكەمی داهاتوو، هەڵبژاردنی پیشَوەختە لە عیراقدا ئەنجام بدرێت، بەڵام بە بۆچوونی هەندێك لە لایەنە سیاسییەكان، پێناچێت پرۆسەكە لەو وادەیەدا بەڕێوەبچێت و ڕەنگە بۆ مانگی نیسانی 2022 دوابخرێت.
-
خەڵك ساڵانە لەگەڵ هاتنی وەرزی گەرمادا بە سەدان دۆنم پووش و پاوان و رەز و باخ دەسوتێن سەرباری ئەوەی بەشێك لە گۆڕەپانەكانی نێو گەڕەك و شارەكان لەلایەن هاووڵاتیانەوە دەسووتێنرێن بۆ خۆلادان لە مار و مێروو و زیندەوەری زیان بەخش، وتەبێژی بەرگری شارستانی هەولێریش داوا لە هاووڵاتیان دەكات دوور بكەونەوە لە سوتاندنی پووش و پەڵاش. سەركەوت كاڕەش، وتەبێژی بەرگری شارستانی هەولێر بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، لە وەرزی هاوین پوش و پەڵاش لەگەڕەك و ناوچەكاندا هەیە بە تایبەت ئەو گەڕەكانەی گۆڕەپانی لێیە، بەهۆی هەبوونی زیندەوەری زیان بەخش لە لایەن هاووڵاتیانەوە پووش و پەڵاشەكە دەسوتێنرێت و بەو هۆیەوە ساڵانە زیانێكی زۆر بەر هاووڵاتیان و ژینگە دەكەوێت. ئاماژەی بەوەشكرد، ساڵانی ڕابردوو لەكاتی سوتاندنی پووش و پەڵاشەكاندا زیانی زۆر بە هاووڵاتیان دەگەیشت، ساڵی پار ئۆتۆمبێلێك سووتا لە گۆڕەپانەكاندا، بەڵام ئەمساڵ هیچ زیانێك نەبووە. "هاووڵاتیان دوور بكەونەوە لەسوتاندنی پووش و پەڵاش" وتیشی، وەك بەرگری شارستانی داوا لە هاووڵاتیان دەكەین لە سوتاندنی پووش و پەڵاش دوور بكەونەوە بەتایبەت لە نێو گەڕەك و فەرمانگە حكومییەكان. باسی لەوەشكرد، ئێستا بەهۆی ڤایرۆسی كۆرۆناوە خەڵكێكی زۆر نەخۆشن و لە ماڵەوەن بەتایبەت كەسە بەتەمەنەكان كە ئەو كرداری سوتانە زیانی زۆری بۆ ئەوان هەیە بەتایبەت كاتێك كە ئاگرەكە تەشەنە دەسەنێت و ئەوانیش توانای جوڵەیان نییە ، ئەو دوكەڵە زیانیش بە ژینگە دەگەیەنێت. "شارەوانی پاكیدەكاتەوە" ئاماژەی بەوەشكرد، پێویست ناكات هاووڵاتیان ئەو پووش و پەڵاشە بسوتێنن، بەڵكو پێویستە تیمەكانی شارەوانی ئاگادار بكەنەوە و ئەگەر شوێنێك پووش و پەڵاشی زۆر بێت شارەوانی بەو ئامێرانەی هەیانە شوێنەكان پاك دەكەنەوە.
-
خەڵك- ئاژانسی هەواڵگری سەر بە وەزارەتی ناوخۆ، دەستگیركردنی تۆمەتبارێك ڕادەگەیەنێت كە بازرگانی بە پارەی ساختەوە كردووە لە پارێزگای كەركوك. بەپێی بەیاننامەیەك كە لەلایەن ئاژانسەكەوە بڵاوكرایەوە"لەڕێی بەدواداچوونی بەردەوام بۆ سنوری بەرپرسیارێتی خۆیان، مەفرەزەكانی ئاژانسی هەواڵگری فیدراڵی لە وەزارەتی ناوخۆ، توانییان تۆمەتبارێك دەستگیربكەن لە پارێزگای كەركوك كە بازرگانی بە پارەی بیانی ساختەوە كردووە". هەر لە بەیاننامەكەدا هاتووە"لەڕێی بۆسەیەكی تۆكمەوە توانرا ئەو كەسە دەستگیربكرێت كە (161000000) دۆلاری ئەمریكایی لە جۆری (100) دۆلاری پێبووە، لە كاتی لێكۆڵینەوەكانیشدا دانی بەوەدا ناوە كە لەڕێی چاپكردنی پارەكە لە ماڵەكەی حۆیدا ئەو كارەی كردووە، دواتر ئامێری چاپكردنەكە و ماددەكانی تر بۆ ساختەكردنی دراوەكان دەستیان بەسەرداگیرا". ئاژانسی هەواڵگری سەر بە وەزارەتی ناوخۆ دەڵێت"وتەی سەرەتایی لە تۆمەتبارەكە وەرگیرا و ڕێكاریی یاسایی بەرانبەر گیرایەبەر".
-
خەڵک پاركی هەولێر یاخود پاركی سامی عەبدولڕەحمان لەهەولێر، یەكێكە لە گەورەترین و جوانترین باخچەكانی عیراق، لە 14 ئازاری 2000، دەستکرا بەکارکردن تێیدا و لەكۆتایی ساڵی 2003 دا بەڕووی سەردانیکارانیدا کرایەوە. پارك تا ساڵی 1991سەربازگەیەكی هێزەكانی رژێمی پێشووی عیراق بوو، شوێنەكە بنكەی فەیلەقی پێنجەمی ئەو هێزانە بوو، خەڵكی هەولێر زۆر بەئاستەنگ دەیانتوانی بە بەردەمیدا تێپەڕن. لەدوای راپەڕینی 1991 سەربازگەكە لەلایەن خەڵكی شارەكەوە تێكدرا سەرەتا پاركەكە ناوی پاركی هەولێر بوو، لە دواییدا ناوەكەی گۆڕدرا بۆ پاركی(سامی عەبدولڕەحمان) پاش ئەو هێرشە خۆكوژییەی (ئەنسارولئیسلام) لە ساڵی 2004دا ئەنجامیان دا كە بووبە هۆی شەهیدبوونی چەندین كادری هەردوو حزبە سەرەكیەكەی هەرێمی كوردستان، یەكێك لە شەهیدەكانیش سامی عەبدولڕەحمانی جێگری سەرۆك وەزیرانی ئەوكات بوو. بیرۆكەی دروستكردنی پاركەكەو دەست بەدروستكردنی لە 2000 لە لایەن سامی عەبدولڕەحمان هەنگاوی بۆ نرا، گرنگییەكی زۆری بە پاركەكەدا، هەربۆیە بەناوی ئەوەوە ناونرا. 100هەزار دار ژمارەی ئەو دارانەی لەپاركەكەدا هەیە بە 100هەزار دار دەخەمڵێنرێت، سەوزایی بەتەواوەتی پاركەكەی داپۆشیوە، ئەمە جگە لەوەی چەندین ناوچەی دیكەش هەیە بۆ یاریكردنی منداڵان و شوێنی تایبەتیش بۆ پەیكەری كەسایەتیە ئەدەبی و مێژووییە عیراقی و كوردییەكان". پاركەكە لەرووی رووبەرەوە گەورەترین پاركە لە عیراقدا، چونكە رووبەرەكەی 800 دۆنمە بەواتای یەك ملیۆن مەتر چوارگۆشە. ژمارەی ئەو كەسانەی لە رۆژێكدا سەردانی پاركەكە دەكەن بە هەزاران كەس هەژمار دەكرێت، ئەم ژمارەیەش لە رۆژە پشوەكاندا زیاتر دەبێت بەتایبەتی هەینی و شەممە كە پشوی فەرمییە لە هەرێمی كوردستان، بەبەردەوامیش لەكاتژمێر هەشتی بەیانیەوە تا دوانزەی شەو پاركەكە بەرووی میوانەكاندا كراوەیە. مەستورە و جەواهیری كارێكی ئاسان نییە بۆ ئەو كەسەی كە یەكەمین جاری بێت سەردانی پاركی سامی عەبدولڕەحمان بكات شارەزای ئەو بەشانە ببێت كە پاركەكەیان پێكهێناوە، چونكە چەندین باخچە و شوێنی پشوودان و چەندین بەرێوبەرایەتیشی تێدایە، هەر بەشێكی پاركەكەش كارمەندی تایبەت بەخۆی هەیە، كە بەرپرسن لەپاراستنی ئاسایش و ئارامی و پاكووخاوێنی باخچەكە، تا زۆرترین میوان لەخۆ بگرێت. ئەو بەڕێوبەرایەتیانەی لەناو پاركەكەدا هەن بریتین لە بەرێوبەرایەتی باخچەكان و ئەندازیاری و بنكەی پۆلیس و كارگێری و خزمەتگوزاری و دارستانەكان، هەر بەڕێوبەرایەتییەكیش بەرپرسیاریەتی تایبەت بەخۆی هەیە، بەڕێوبەرایەتی بنكەی پۆلیسیش بەرپرسە لەپاراستنی ئاسایشی میوانەكانی پاركەكە، كە ئەمەش بەشێكی زۆر گرنگە لەئێستای عیراقدا. لە یەكێك لە بەشەكانی پاركەكە پەیكەرێكی شاعیری بەناوبانگی عیراقی (محەمەد مەهدی جەواهیری) لەخۆ دەگرێت، بەردەوام خێزانە كوردوو عەرەبەكان سەردانی دەكەن. هەر لە پاركەكەدا پەیكەرێكی مەستورە خانی تێدایە، كە یەكێك بووە لە خانمە بەناوبانگەكانی كورد، مەستورە شاعیر و مێژوونوس بووەو لەسەردەمی میرنشینی ئەردەڵانیەكاندا ژیاوەو خاوەنی كتێبێكە دەربارەی ئەو ئەمارەتە كوردییە. هەر لە پاركی سامی عەبدولڕەحماندا چەندین باخچەی تایبەت هەیە كە بەگوڵ و گوڵزاری رەنگاو رەنگ رازێنراوەتەوە، بەردەوامیش گرنگی بە پاكووخاوێنی ئەو باخچانە دەدرێت، هەرچەندە كەسانێكی زۆر سەردانی پاركەكە دەكەن، بەڵام بەردەم پاركەكە بە پاك و خاوێنی ماوەتەوە. هەر لەناو ئەم بەشەی پاركەكەدا هێمایەكی تایبەت بەقوربانیانی تەقینەوەكەی سەرەتای شوباتی 2004هەیە كەناوی سەرجەمیانی لەسەر نوسراوە، بەشێكی دیكەی پاركەكە تایبەتە بە هۆڵێكی گەورە بۆ پێشانگای نێودەوڵەتی و ڤیستڤاڵ و پێشبركێ وەرزشیەكان. كۆریەكانیش كتێبخانەیەكی گەورەیان لە پاركەكە دروست كردووە بەناوی كتێبخانەی زەیتوون و كتێبخانەی گشتی هەولێری بۆ گواسترایەوە، كە كتێبخانەكە لەسەر تایبەتمەندی كتێبخانە نێودەوڵەتیەكان دروست كراوە.
-
خەڵک – وەرزش لە چوارچێوەی یارییەكانی هەفتەی 37 خولی یانەكانی ئیسپانیا یانەکانی ریاڵ مەدرید و ئەتلەتیكۆ مەدرید بردیانەوە و بەرشەلۆنەش شکستی هێناوخەونی گەیشتن بە نازناوی ئەم وەرزەی لە دەستدا. یانەی ریاڵ مەدرید بەرامبەر یانەی ئەتلەتیك بلباو یاری کرد، کە بە تاكە گۆڵێکی ناچۆ، توانی یارییەکە بباتەوە هاوکات ئەتلەتیكۆ مەدرید لە یاریگەی خۆی میوانداری یانەی ئۆساسۆنای كرد، لە خولەكی 75 ئانتی بۆدیمیر گۆڵی پێشكەوتنی بۆ ئۆساسۆنا تۆماركرد، بەڵام لە خولەكی 82 رینان لودی گۆڵی بەرامبەری بۆ ئەتلەتیکۆ تۆماركردەوە و لە خولەكی 88یشدا سوارێز، بووە دێوەزمەو خەونی مێرەمگییەکانی زڕاند لە گەیشتن بە پلەی یەکەمی ریزبەندی و گۆڵی دوەمی تۆماركرد و یانەكەی لە ركابەری بەدەستهێنانی لا لیگادا هێشتەوە. جیاواز لە ئەنجامەی چاوەڕوانکراوی یاری هەردوو یانەی ڕیاڵ مەدرید و ئەتلەتیکۆ مەدرید، یانەی بەرشەلۆنە، نەیتوانی میوانداری یانەی سێلتاڤیگۆ بە بردنەوە بقۆزێتەوە و خۆی لە ڕکابەری بەدەستهێنانی نازناوی ئەم وەرزە بهێڵێتەوە و بە ئەنجامی 2-1 گۆڵ یارییەکەی بە سێڵتاڤیگۆ دۆڕاند، کە تاكە گۆڵەكەی بەرەشلۆنە مێسی تۆماریكرد و گۆڵەكانی یانەی سێڵتاش سانتی مینا تۆماریكرد
-
خەڵك حكومەتی هەرێمی كوردستان بڕی 873 ملیۆن و 540 هەزار و 197 دینار بۆ تەواوكردنی سێ خوێندنگای سلێمانی دابینكرد. لە نووسراوێكی ئەنجوومەنی وەزیراندا كە واژۆی ئومێد سەباح، سەرۆكی دیوانی ئەنجوومەنی وەزیرانی لەسەرە و ئاڕاستەی وەزارەتی دارایی و ئابوری حكومەتی هەرێمی كوردستان كراوە تێیدا هاتووە، رەزامەندی درا بە دابینكردنی بڕی 873 ملیۆن و 540 هەزار و 197 دینار بۆ تەواوكردنی سێ خوێندنگەی سنووری پارێزگای سلێمانی. لە نوسراوەكەدا ئاماژە بەوە كراوە كە خوێندنگەكان سەرجەمیان هەژدە پۆلین و لەلایەن سێ كۆمپانیاوە جێبەجێدەكرێن.
