خەڵك-
خانمانی شیردەر پێویستە رۆژانە لە ژەمەكانی خواردنیاندا چەند جۆرە خواردنێك هەبێت.
ئەو خۆراكانەی پێویستە هەبن:
هێلكە
ماست
گۆشتی سور و مریشك
خواردنی سەوزە و میوەكان
چەرەسات
ئەو خۆراكانەی بۆ خانمانی شیردەر پێویستن
سەردێر
-
خەڵك- یەكێتی تۆپی پێی عیراق، بڕیاریدا یونس مەحمود وەك جێگری سەرۆكی یەكێتی تۆپی پێ و بەڕێوەبەری هەڵبژاردنە نیشتمانییەكان دیاریی بكات. بەپێی سەرچاوەیەك لە یەكێتی تۆپی پێی عیراق"یەكێتی تۆپی پێ بڕیاریداوە یونس مەحمود بكاتە بەڕێوەبەری هەڵبژاردە نیشتمانییەكان و سەرپەرشتیاری گشتی هەڵبژاردەی یەكەم". دوێنێ سێ شەممە، یەكێتی تۆپی پێی عیراق لە كۆبوونەوەیەكیدا بڕیاریدا پۆستی سەرپەرشتیاری هەڵبژاردە نیشتمانییەكان هەڵبوەشێنێتەوە. یونس مەحمود یاریزانی پێشووی هەڵبژاردەی عیراق، لە دوای وازهێنانی لە یاریكردن، لە بواری ئیداريی یەكێتی تۆپی پێی عیراق كاردەكات و پێشتر یەكێك بوو لە كاندیدان بۆ وەرگرتنی پۆستی یەكێتی تۆپی پێی عیراق.
-
خەڵك – سەرۆككۆماری عێراق ڕایدەگەیەنێت ، بەردەوامی ئەو دۆخەی ئێستا چیتر قابیلی قبوڵكردن نییە و پێویستە جیاوازییەكان تێپەڕینین و رێز لە ئیرادە و خواستی خەڵك و دیموكراسی بگیرێت ، دەشڵێت ،"رێزگرتن لە خواستی عێراقییەكان بنەمای سەرەكییە بۆ دەربازبوون لە قەیران و چەقبەستووی سیاسی". د.بەرهەم ساڵح ، سەرۆككۆماری عێراق ئەمڕۆ چوارشەممە 17ی ئابی 2022 لە كۆشكی سەلام لە بەغدا پێشوازی كرد لە ژمارەیەك سەرۆك و نوێنەرانی سەندیكاكانی عێراق و لەبارەی بارودۆخی گشتی وڵات و پێشهاتەكان گفتوگۆكرا. لە دیدارەكەدا سەرۆككۆمار جەختیكردەوە لە پێویستی پشتبەستن بە دیالۆگ و لێكنزیكبوونەوە لە پێناو چارەسەركردنی قەیرانی سیاسی، لەسەر بنەمای پاراستنی مافی هاووڵاتیان بۆ ژیانێكی باشتر و خۆشگوزەران و دۆزینەوەی چارەسەری بنەڕەتی بۆ كێشەكانی سیستمی سیاسی و پارێزگاریكردن لە ئاشتی كۆمەڵایەتی، دانانی نەخشەرێگایەك بەرەو چارەسەركردنی كێشەكان بە ئاراستەی پارێزگاریكردن لە بەرژەوەندییە نیشتمانییەكان و دڵنیاكردنەوە و هێنانەئاراوەی داوا رەواكانی هاووڵاتیان. لە تەوەرێكی دیكەدا ئەوەشی خستەروو، كە بەردەوامی ئەو دۆخەی ئێستا چیتر قابیلی قبوڵكردن نییە و پێویستە جیاوازییەكان تێپەڕینین و رێز لە ئیرادە و خواستی خەڵك و دیموكراسی بكیرێت، هەروەها دووپاتیكردەوە رێز گرتن لە خواستی عێراقییەكان بنەمای سەرەكییە بۆ دەربازبوون لە قەیران و چەقبەستووی سیاسی.
-
خەڵك- شانەی میدیای ئەمنی، دەستگیركردنی بەناو بەرپرسی پشتیوانی لۆجستی و زەكاتی چەكدارانی ڕێكخراوی داعش لە كەركوك، ڕادەگەیەنێت. بەپێی بەیاننامەیەك كە ئەمڕۆ چوار شەممە لەلایەن شانەی میدیای ئەمنییەوە بڵاوكرایەوە"لەڕێی هەوڵێكی هەواڵگری وردەوە، مەفرەزەكانی بەڕێوەبەرایەتی هەواڵگری و ئاسایشی كەركوكی سەر بە بەڕێوەرایەتی گشتی هەواڵگری و ئاسایش، توانییان یەكێك لە سەركردە دەركەوتووەكانی چەكدارانی ڕێكخراوی داعش لە ناوچەی داقوق دەستگیربكەن كە بە ناو بەرپرسی پشتیوانی لۆجستی و بەرپرسی زەكاتی گروپە تیرۆیستەكانی داعش بووە و بە (ئەبو هانی) ناسراوە". هەر لە بەیاننامەكەدا هاتووە"تیرۆریستە دەستگیركراوەكە پێشتر بەپێی ماددەی (1/4)ی تیرۆر، یاداشتی دەستگیركردنی بۆ دەرچووە". شانەی میدیای ئەمنی دەڵێت"پرۆسەی دەستگیركردنەكە بەسەرپەرشتی بارەگای پێشكەوتووی فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەكانی كەركوك و هێزی ئامادەی سەر بە نوسینگەی فەرماندەی پۆلیسی كەركوك بووە".
-
خەڵك- ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی ئاشكرای دەكات، كە تا ئێستا لە تەواوی وڵاتانی جیهان 35 هەزار كەس تووشی ڤایرۆسی ئاوڵەی مەیمون بوون. ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی (WHO) لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، حاڵەتەکانی ئاوڵەی مەیمون لە سەرانسەری جیهاندا بۆ ٣٥ هەزار حاڵەت زیادی کردووە. ڕاشیگەیاندووە، "لە ماوەی هەفتەیەکدا ڕێژەی تووشبوون بە ئاوڵەی مەیمون بە ڕێژەی ٢٠% زیادی کردووە، بەو هۆیەوە لە ٩٢ وڵاتدا گەیشتۆتە ٣٥ هەزار حاڵەت". ئاوڵەی مەیمون نەخۆشییەكەی ڤایرۆسییە و نیشانەکانی نەخۆشی کۆکە دەردەکەون، سەرەتا بە تا و سەرئێشە و دواتر ئازاری ماسولکەکان و دواتر ئاوسانی گرێ لیمفاوییەکان، کە دەبێتە هۆی هەستکردن بە ماندوێتی و لاوازی، هەروەها دەرکەوتنی پەڵەیەک لە شێوەی تاڵە موودا کە بە دەرەکی داپۆشراوە توێکڵ. کاتی بەرکەوتنی ڤایرۆسەکە لە کاتی دەرکەوتنی نیشانەکانیەوە نزیکەی 10 ڕۆژە و بەزۆری نیشانەکانی لە دوو بۆ پێنج هەفتە دەخایەنێت.
-
پێش مۆندیالە خەڵك- ڕاپۆرتێكی ڕۆژنامەوانی باس لە بەرنامەی هەڵبژاردەی بەڕازیل دەكات كە لە چوارچێوەی خۆئامادەكردن بۆ یارییەكانی مۆندیالی قەتەر 2022، دوو یاریی دۆستانە لەگەڵ دوو هەڵبژاردەی عەرەبی لەخۆدەگرێت. بەپێی ڕاپۆرتەكە"سلیساو لە 22ی ئەیلولی داهاتوو بەڕازیل ڕووبەڕووی هەڵبژاردەی تونس دەبێتەوە كە ئەویش بە هەمان شێوە خۆی بۆ یارییەكانی مۆندیال ئامادە دەكات، دوای پێنج ڕۆژ لەو یارییەش لە 27ی ئەیلول ڕووبەڕووی هەڵبژاردەی جەزائیر دەبێتەوە". پێشبینی دەكرێت هەردوو یارییەكە لە فەرەنسا بكرێن، بەهۆی ئاسانكاریی لە گردبوونەوەی یاریزانەكان، بەو هۆیەی زۆربەیان لەگەڵ یانە ئەوروپاییەكاندا یاریی دەكەن. پێشتر هەڵبژاردەی جەزائیر بەشێوەی فەرمی لە یارییەكانی جامی جیهانی مەكسیك لە ساڵی 1986 ڕووبەڕووی سلیساو بۆەوە و یارییەكە لە بەرژەوەندی بەرازیل بە گۆڵێكی بێ بەرامبەر كۆتایی هات، لە مانگی ئەیلولی ساڵی 2007 هەردوو تیپ لە فەرەنسا یارییان كرد و یارییەكەش بە بەردنەوەی بەڕازیل بە دوو گۆڵی بێ بەرامبەر كۆتایی هات. هەڵبژاردەی تونس تەنیا یەك یاریی لەگەڵ بەڕازیل كردووە كە یارییەكی دۆستانە بوو لە ساڵی 1974 و بە ئەنجامی 4-1 لە بەرژەوەندی بەرازیل كۆتایی هات.
-
خەڵك- دەزگای لوتكە بۆ كاروباری ئاوارە و پەنابەران ڕایدەگەیەنێت، كە ئەو یەختەی بە ژمارەیەك كۆچبەرەوە نقوم بوو لە دورگەیەكی یۆنان هیچ بەڵگەیەك نییە لەسەر ئەوەی كۆچبەرانی عێراقی و هەرێمی كوردستانی تێدابووبێت. ئاری جەلال، سەرۆكی دەزگای لوتكە بۆ كاروباری ئاوارە و پەنابەران بۆ (خەڵك) ڕایگەیاند، ئەگەر چی لە زۆرێك لە دەزگاكانی ڕاگەیاندن هەواڵی ئەوە بڵاو كرایەوە، كە گوایە هاووڵاتی عێراقی و هەرێمی كوردستان لە ڕووداوی ژێر ئاوكەوتنی ئەو یەختەی، كە لە 10ی ئەم مانگە لە نزیك دورگەی كارپاتۆسی وڵاتی یونان نوقم بوو بێسەروشوێن بوون و گیانیان لەدەست داوە، دوای بەدوا داچونێكی وردی نوێنەرانی دەزگای لوتكە لە وڵاتی یونان و وڵاتی توركیا و بەردەوام لەسەر هێڵ بوون لەگەڵ سەفارەتی عێراقی لە وڵاتی یۆنان و تەواوی لایەنە پەیوەندیدارەكان لەحكومەتی یۆنان و توركیا هیچ بەڵگەیەك نیە بۆ پشت ڕاستكردنەوەی ئەو هەواڵا،نە كە بڵێت كۆچبەرانی عێراقی و هەرێمی كوردستان لەو یەختەدا هەبووە. ئاماژەی بەوەشكردووە، تائێستا بەهیچ شێوەیەك نە لە كۆچبەرە بێسەروشوێن بووەكان و نە لەكۆچبەرە ڕزگار بووەكان هیچ هاولۆاتیەكی عێراقی و كورد تۆمار نەكراوە ، بۆیە بە تەواوی ئەو هەواڵانە ڕەت دەكەینەوە و بەردەوام دەبین لە بەدواداچوونەكانمان. ئاری جەلال وتیشی، "ئەگەرچی ژێرئاو كەوتنی یەخت و بێسەروشوێن بوونی كۆچبەر لە هەر سوچێكی جیهان هەواڵێكی دڵ تەزێن و ناخۆشە، بەڵام دوای بەدواداچونی نوێنەرەكانمان لە وڵاتی یۆنان و توركیا پێیان ڕاگەیاندین، كە هیچ هاووڵاتیەكی عێراقی و كورد لەم ڕووداوی ۱۰/٨/٢٠٢٢ تۆمار نەكراوە". جەختیشی كردەوە، ئەو خێزانە بەڕێزانە، كە لە پێناو بیستنی هەواڵێكی ڕۆڵەكانیان بەپەرۆشن پیان ڕادەگەیەنین، كە هیچ كوردێك تۆمار نەكراوە لەو ڕووداوەدا.
-
خەڵك – بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بوومەلەرزەزانی هەرێم پلەی گەرمای شارەكانی هەرێمی بڵاوكردەوە، لە مەیدان 50 و خانەقین 48 و كەلار 47 تۆماركراوە. بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بوومەلەرزەزانی هەرێم لە ڕاگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، ئەمڕۆ چوارشەممە 17ی ئابی 2022 پلەی گەرمای شارەدێی مەیدان 50 پلە و خانەقین 48 پلە تۆماركراوە . هاوكات لە پارێزگای كەركوك 44 پلە و دهۆك 42 پلە و هەولێر 43 پلە و لە سلێمانی 43 پلە و هەڵەبجە 46 پلە تۆماركراوە .
-
خەڵك- لە مامەڵەكانی ئەمڕۆ چوار شەممە، دراوی ڕوسی بەرامبەر هەردوو دراوی ئەوروپایی و ئەمریكایی بەرزبۆوە، یورۆش بۆ یەكەم جار لە 10ی ئابەوە، لە ئاستی 61 ڕۆپڵدا مامەڵەی پێوەكرا. لە كاتژمێر 14:32 بە كاتی مۆسكۆ، نرخی خەرجی دۆلار بە بڕی 50 كۆبیك (ڕۆپڵ= 100 كۆبیك) و بۆ 60.40 ڕۆپڵ دابەزی. هەر لەو چوارچێوەیەدا و بەپێی زانیارییەكانی بۆرسەی مۆسكۆ، نرخی خەرجی یورۆ بە بڕی 98 كۆبیك و بۆ 61.14 ڕۆپڵ دابەزی. بەر لەوەش بە چەند خولەكێك، دراوی یەكگرتووی ئەوروپا بۆ ئاستی 61 ڕۆپڵ دابەزی.
-
خەڵك- وەزیری دارایی عێراق دەستلەكاركێشانەوەی لە پۆستەكەی ڕاگەیاند و لە نامەی دەستلەكاركێشانەوەكەشی بۆ مستەفا كازمی، سەرۆك وەزیران پەردەی لەسەر چەندین نهێنی و گەندەڵی دارایی هەڵداوەتەوە و ڕایگەیاندووە، لە 15 ساڵی ڕابردوودا لەلایەن حزبە سیاسییەكان‌و گروپەكانی بەرژەوەندی تایبەتییەوە، دەستگیراوە بەسەر بەشێكی بەرفراوانی جومگەكانی دەوڵەتدا. عەلی عەلاوی، وەزیری دارایی عێراق لەنامەی دەستلەكاركێشانەوەكەیدا ڕایگەیاندووە، ئێستا دارایی وڵات لە دۆخێكی باشدایە، یەدەگی نەختینە باشە، ئاستی دراوی بیانیمان زۆر بەرزە، بەڵام گەندەڵی لە عێراق گەشە دەكات، چونكە سیستەم لێبوردەیە بەرامبەری و ڕێگەی پێدەدات گەشە بكات. ئاشكراشی كردووە، لە ساڵی 2006وە تائێستا راستییەكی تۆقێنەرم زانیوە لەبارەی ئاستی داڕمانی حكومەت لەماوەی 15 ساڵی رابردوودا، لەلایەن حزبە سیاسییەكان و گروپەكانی بەرژەوەندی تایبەتییەوە، دەستگیراوە بەسەر بەشێكی بەرفراوانی جومگەكانی دەوڵەتدا و بۆ ماوەی زیاتر لە دەیەیەك وەزارەتی دارایی سوكانی نەبووە و زۆرێك لە بەڕێوەبەرە گشتییەكانی وەزارەتی دارایی كەوتونەتە ژێر كاریگەریی حزبە سیاسییەكان و هەموویان گونجاو نین بۆ ئەو ئەركەی كە لێی بەرپرسن. ڕاشیگەیاندووە، تۆڕی نهێنی بەرفراوانی گەورە بەرپرسان و پیاوانی خاوەنكار و سیاسەتمەدار و كارمەندی گەندەڵی دەوڵەت لە سێبەردا كاردەكەن بۆ دەستگرتنی تەواوەتی بەسەر چەندین كەرتی ئابوریدا و لە خەزێنەی گشتیی ملیاران دۆلار ڕادەكێشن، ئەم تۆڕانە لەلایەن حزبە سیاسییە گەورەكان و حەسانەی پەرلەمان و چەكی یاسا و تەنانەت لایەنی بیانییەوە دەپارێزرێن. 🔹 وەزیری دارایی ڕەخنە لە سیستمی پەڕلەمانی وڵات دەگرێ و دەڵێت: "سیستمی پەرلەمانیی كە ساڵی 2005 خرایەڕوو، لەپێناو بەرژەوەندی گروپەكانی بەرژەوەندی تایبەتدا توشی لادان كراوە، بۆ چاككردنی ئەم سیستەمە، هەمواركردنی دەستور یاخود دەستورێكی نوێی پێویستە، چونكە دەوڵەتی عێراق كە دوای جەنگی 2003 لەدایكبووە، نیشانەكانی نەخۆشی كوشندە لەسەری دەردەكەوێت". ئاماژەی بەوەشكردووە، لێپێچینەوە و سزا سەركردە گەورەكان ناگرێتەوە و سەرچاوەكانی دەوڵەت بەشێوەیەكی كارا ناقۆزرێنەوە، بەهەدەر دەدرێن یان خراپ بەكاردەهێنرێن یاخود دەدزرێن، لەو كارەساتەی كە بەسەر وڵاتدا هاتووە لێپرسینەوە لە كەس ناكرێت، هێزە بیانییەكان بەشێوەیەكی راستەوخۆ كاریگەرییان لەسەر دامەزراوە ژیارییەكانمان هەیە و ئەوان لەپشت دانانی كەسایەتییە سەرەكییەكانەوە لە حكومەتدا، ئەنجامەكەشی ئەو وڵاتە هەڵوەشاوەیە كە خۆمانی تێدا دەبینینەوە. عەلاوی لە نامەكەیدا وتویەتی، " تاوەكو ڕقی خەڵك بەرامبەر بە سیستەم زیاد بكات و ڕەتی بكەنەوە بەشداری هەڵبژاردن بكەن، ئەگەری بەردەوامبوونی سیستەمەكە زیاتر دەبێت لەبەرژەوەندی ئەوانەی دەیانەوێت دۆخی ئێستا وەكو خۆی بەردەوام بێت.. لایەنێكی دەرەكیی نییە ئەم ناكۆكییە بەلادا بخات، مەرجەعیەتی نەجەفیش ئێستا ئامادەیی نییە بۆئەوەی كاریگەریی بكات سەر لایەنێكیان یاخود هەردوو لایەنەكە، دەكرێت ئەمە شەرعیەت بدات بەوەی دەست لە سیستەمی ئێستا هەڵبگیرێت و هەنگاو بەئاڕاستەی سیستەمێكی نوێدا هەڵبگیرێت". جەختیشی كردۆتەوە، لە ئێستاوە نامەوێت لە هیچ پۆستێكی وزاریدا خزمەت بكەم.. پێموایە پێویستمان بەوەیە پێداچونەوەیەكی جەوهەری بە دەستورەكەماندا بكەین، هیچ دەستورێكی پیرۆز بوونی نییە، دەبێت بەگوێرەی پێویستیی دەستور بگۆڕدرێت یاخود هەموار بكرێت.
-
خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی دابەشكردنی كارەبای كارەبای دوكان، دروستبونی كێشەیەك لەلایەن دانا غازەوە ڕادەگەیەنێت و دەڵێت، بەو هۆیەوە بەرەمهێنانی كارەبا بۆ نزم ترین ئاست دادەبەزێت. بەپێی ڕوونكردنەوەیەك كە لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی دابەشكردنی كارەبای دوكانەوە بۆ هاوبەشانی كارەبا بڵاوكرایەوە"ئاگادارتان دەكەین بەهۆی دروستبونی كێشەیەك لەدانا غاز و كوژانەوەی گشتی كارەباوە بەرهەمهێنانی كارەبا بۆ نزم ترین ئاست دابەزیوە". بەڕێوەبەرایەتی دابەشكردنی كارەبای دوكان دەڵێت"بۆیە كۆنترۆل ناچار بووە بە بڕینی كارەبای زۆربەی ناوچەكانی سلێمانی".
